Jesús he'i mba'épa he'ise tova mokõi
(Mt 10.26-27)1 Upe aja katu, heta hetave yvypóra oñembyaty, ha hetaitereígui ojejapipa ojuehe. Jesús iñepyrũrã oñe'ẽ hemimbo'e kuérape: “Peñeñangarekóke umi fariséo rova mokõigui. 2 Ndaipóri mba'eve okañýva ojehecha'ỹ vaerã ha oñemíva ojekuaa'ỹ vaerã. 3 Upévare, opa mba'e peẽ pejéva pytũmbýpe, oñehendúne ára sakãme, ha umi pejéva ñemiháme ha koty ñembotypýpe ojesapukáine opa óga ári guive.”
Mávaguipa ojekyhyje vaerã
(Mt 10.26-31)4 “Peẽme, che irũ nguéra ha'e, ani pekyhyje umi pende reténte ojukávagui, ha upéi katu ndaikatu véima ojapo mba'eve. 5 Che ha'éta peẽme mávaguipa pekyhyje vaerã: Pekyhyje oporojuka rire ipokatúva oporomondo haguã aña retãme. Upévagui pekyhyje vaerã.
6 “Noñeme'ẽi nga'u piko 5 guyra'imi mokõi viru pehẽnguemíre? Upéicharõ jepe, Tupã ndahesaráiri chugui kuéra. 7 Pene akãrague peteĩ-teĩ jepe niko ha'e oikuaapa. Aníke aipo ramo pekyhyje, peẽ niko mba'e guasu eteve hína heta guyra'ígui.”
Jaikuaáke Jesucrístope opavave renondépe
(Mt 10.32-33Mt 12.32Mt 10.19-20)8 “Ha'e peẽme, oimeraẽ he'íva opavave renondépe che rehe ojeroviaha, che, Tupã ra'y yvypóraicha aju vaekue, añe'ẽne avei hese Tupã remimbou kuéra renondépe. 9 Ha oimeraẽ he'íva opavave renondépe nda che kuaaiha, che avei ha'éne Tupã remimbou kuéra renondépe, ndaikuaaiha chupe. 10 Tupã oheja reíta oimeraẽvape che rehe jepe, yvypóraicha aju vaekue, oñe'ẽ vaívape. Upe Espíritu Santo rehe oñe'ẽ vaívape katu, ndojeheja rei mo'ãi araka'eve.”
11 “Pejererahávo umi judío tupaópe, térã mbojovakehára ha mburuvicha kuéra renondépe, ani pejepy'apy mba'éichapa peñemo'ãtare térã mba'épa pejétare. 12 Oguahẽvo peẽme peñe'ẽ haguã, Espíritu Santo pene mbo'éta opa peje vaerãre.”
Mba'e rereko heta ogueru kuaa ivaíva
13 Peteĩ umi oĩva apytégui he'i Jesúspe:
--Mbo'ehára, ere che ryke'ýpe tome'ẽ chéve che mba'erãva, ore ru oheja vaekuégui.
14 Ha Jesús he'i chupe:
--Che irũ, máva piko che moĩ ra'e pende apytépe mbojovakehárõ térã mboja'ohárõ?
15 Ha he'i avei:
--Pejerereko opaichagua mba'epotágui. Jeikovéko noĩri heta mba'e ojererekóre.
16 Ha upérõ omombe'u chupe kuéra ko ñe'ẽ mbojoja: “Oiko vaekue peteĩ imba'e retáva, hemitỹngue osẽ porãite vaekue ha heta omono'õ. 17 Upe imba'e retáva oñemoĩ ojepy'a mongeta: ‘Mba'e piko ajapóta? Ndarekói niko moõpa añongatúta che remitỹngue amono'õva.’ 18 Ha he'i ijupe: ‘Aikuaáma mba'épa ajapóta. Aitýta pe che remitỹngue ñongatuha ha amopu'ãta tuichavéva añongatu haguã opa osẽ vaekue ko'ágã ha opa arekóva. 19 Upéi ha'éta che jupe: ‘Che irũ, heta mba'e rereko iñongatupy heta Ára jerépe guarã. Epytu'u, ekaru, emboy'u ha evy'a nde rekovépe.’ 20 Tupã katu he'i chupe: ‘Nde, výro, ko pyharépe voi remanóta. Ha pe rerekóva iñongatupy piko mávape guarãta? 21 Péicha ojehu pe yvypóra omono'õvape mba'e reta ijupe guarã año, ha imboriahu Tupã renondépe.”
Tupã oñangareko ita'ýra kuérare
(Mt 6.25-34)22 Upéi Jesús he'i hemimbo'e kuérape: “Kóva ha'e peẽme: ‘Ani pejepy'apy mba'épa pe'úta térã mba'épa pemondéta peikove haguã. 23 Ñande rekove niko mba'e guasuve hína tembi'úgui, ha ñande rete umi aógui. 24 Pema'ẽ umi guyráre. Ha'e kuéra noñemitỹi ha nomono'õi, ha noñongatúi mamove. Opáichavo, Tupã omongaru chupe kuéra. Mba'e guasueteve niko peẽ chugui kuéra. 25 Máva piko pende apytégui ojepy'apy haguére ikatúne ombojoapy hekove michĩ ra'ymínte jepe? 26 Ndaikatúirõ pejapo umi mba'e michĩvéva jepe, maerã piko pejepy'apýta mba'evére?’”
27 Pema'ẽ umi yvoty ñúme guáre, mba'éichapa okakuaa, omba'apo ha ojapo'ỹre mba'eve. Che ha'e peẽme, mburuvicha guasu Salomón jepe opa ijeguaka reheve naiporãi vaekue umi yvoty iporãháicha. 28 Ha Tupã péicha omondérõ umi ka'avo ñúme opu'ãva ko'ágã, ha ko'ẽrõ ojehapýtava tatakuápe, piko mba'eichaiteve na pene monde mo'ãi peẽme, peẽ tekove jerovia'ỹ. 29 Upévare, ani peiko pejepy'apy, pehekávo mba'épa pe'úta térã mba'épa pemboy'úta. 30 Opa ko'ã mba'ére niko ojepy'apy Tupãre ojerovia'ỹva. Peẽ katu niko oĩ pende Ru oikuaáva peikotevẽha ko'ã mba'e. 31 Upéva rangue, pejepy'apy uvei Tupã sãmbyhýre. Upéi oñeme'ẽta peẽme opa ko'ã mba'e avei.
Mba'eta yvágape
(Mt 6.19-21)32 “Ani pekyhyje, che ovecha kuéra. Peẽ pene mbovy, ha upéicharõ jepe, pende Ru ndive peẽ peisãmbyhýta. 33 Peme'ẽ hepýre opa perekóva ha peme'ẽ oikotevẽvape. Peñeha'ã pereko vosa ndaituja mo'ãiva, mba'e reta opa'ỹva yvágape, mondaha oike'ỹháme, ha tigua'ã ombyai'ỹháme. 34 Pe oĩháme pene mba'e reta, upépe avei pemoĩta pende py'a.”
Ñembosako'ihápe oñeime vaerã
35-36 “Peime vaerã umi tembiguáicha, oha'arõva ijárape ou jey pe karu guasu menda rehe guápe oho haguégui, tataindy rendy reheve, okẽ oipe'a haguã chupe ombota vove oguahẽvo. , 37 Ovy'aite vaerã niko umi tembiguái, ojevývo ijára ojuhúva opáy. Ha'e peẽme, pe ijára voi omboguapytaha chupe kuéra mesápe ha oñemoĩta ome'ẽ peteĩ-teĩme pe tembi'u. 38 Ovy'aiténe ha'e kuéra ojejuhúrõ opáy, ijára oguahẽrõ jepe pyhare pyte térã ko'ẽ mbota. 39 Perekóke kóva pene akãme: Peteĩ óga jára oikuaa ramo araka'etépa oikéta hógape mondaha, ha'e ndoke mo'ãi ha ndoheja mo'ãi avavépe oike hógape omonda haguã chupe. 40 Peẽ avei pejesareko vaerã. Peimo'ã'ỹve jave niko che, yvypóraicha aju vaekue, ajúta.”
Tembiguái ojejeroviaha ha ojejerovia'ỹha
(Mt 24.45-51)41 Pedro oporandu Jesúspe:
--Che Jára, ere piko ra'e ko ñe'ẽ mbojoja oréve guarãnte, térãpa opavavépe guarã?
42 Ñandejára he'i: Mávapa hína pe tembiguái ijeroviaháva ha imba'e recha kuaáva? Upéva hína pe ijára omoĩva ipo guýpe ambue hembiguái kuéra omongaru haguã oikotevẽ jave. 43 Ovy'aite vaerãnepa pe tembiguái, ijára oguahẽ vove ojuhúva ojapopaha hekópe hembiapo. 44 Añetete ha'e peẽme, pe óga jára omoĩne ipo guýpe opa oguerekóva. 45 Pe tembiguái oimo'ã ramo ijára hi'aretaha ha oñepyrũ oñemboharái hapicháre, ha osẽ okaru ha omboy'u umi tekove ka'u ndive. 46 Ha ijára ou jeýne ha'e oimo'ã'ỹve ha oha'arõ'ỹve jave, ha omyangu'íne chupe teju ruguáipe, oñembyepotiháicha hova mokõivape.
47 “Pe tembiguái oikuaáva ijára rembipota, ha noñembosako'iri ha naiñe'ẽ rendúi chupe, oñenupã hetáne. 48 Ha pe tembiguái, oikuaa'ỹre ojapóva ojapo'ỹ vaerã, oñenupã'ivéne. Pe oñeme'ẽ hetávape, heta avei ojejeruréne. Ha pe ojejeroviaveha ndive ojejopyvéne.”
Jesús rehe ojejoavypa
(Mt 10.34-36)49 “Che aju vaekue amyendývo tata yvypóra apytépe, ha aipotaitépa ojepotáma ra'e hína! 50 Ahasa vaerã peteĩ jehasa asy nde vaívare. Ha mba'eichaitépa aipotáma hína oguahẽ upe ára! 51 Peimo'ã piko che aju hague aru haguã py'a guapy ko yvy ári? Ha'e peẽme ahaniriha, jejoavy uvei. 52 Ko'águi rire, peteĩ ógape oikohápe 5, mbohapy opu'ãta mokõire, ha mokõi mbohapýre. 53 Túva opu'ãta ta'ýrare, ha ta'ýra túvare. Sy opu'ãta imemby kuñáre, ha memby kuña isýre. Ména sy opu'ãta imemby rembirekóre, ha tembireko opu'ãta iména sýre.”
Jahecha kuaa vaerã umi jaikoveha ára
(Mt 16.1-4Mc 8.11-13)54 Jesús he'i avei opavavépe: “Pehechávo arai opu'ãha kuarahy reiképe, peẽ peje okytaha, ha upéicha ojehu. 55 Ha yvytu oipeju hatã ramo yvatévo guio, peje hakutaha. 56 Peẽ tekove rova mokõi! Peẽ niko peikuaa mba'épa ojehúta árare pemañárõ. Mba'éicha rupi piko ndapeikuaái mba'épa he'ise ko'ã ára peikoveha?”
Eiko py'a guapýpe nde rehe ija'e'ỹva ndive
(Mt 5.25-26)57 “Mba'ére piko nde voi nderehecha kuaái pe heko jojáva? 58 Oimérõ reja'yvyreha tereho hendive mburuvicha rendápe. Eñeha'ã eñemoĩ porã hendive ikatu jave gueteri, nde reraha'ỹ mboyve mbojovakehára renondépe. Upeicha'ỹrõ, pe mbojovakehára ne me'ẽta mburuvichápe, ha mburuvicha ne moingéta yvyrakuápe. 59 Cháke ha'e ndéve, upégui neresẽ mo'ãi neremyengoviapái peve viru pehẽngueminte jepe ndéve hembýva.”
La levadura de los fariseos
1 En esto, juntándose por millares la multitud, tanto que unos a otros se atropellaban, comenzó a decir a sus discípulos, primeramente: Guardaos de la levadura de los fariseos, que es la hipocresía. 2 Porque nada hay encubierto, que no haya de descubrirse; ni oculto, que no haya de saberse. 3 Por tanto, todo lo que habéis dicho en tinieblas, a la luz se oirá; y lo que habéis hablado al oído en los aposentos, se proclamará en las azoteas.
A quién se debe temer
(Mt. 10.26-31)4 Mas os digo, amigos míos: No temáis a los que matan el cuerpo, y después nada más pueden hacer. 5 Pero os enseñaré a quién debéis temer: Temed a aquel que después de haber quitado la vida, tiene poder de echar en el infierno; sí, os digo, a este temed. 6 ¿No se venden cinco pajarillos por dos cuartos? Con todo, ni uno de ellos está olvidado delante de Dios. 7 Pues aun los cabellos de vuestra cabeza están todos contados. No temáis, pues; más valéis vosotros que muchos pajarillos.
El que me confesare delante de los hombres
8 Os digo que todo aquel que me confesare delante de los hombres, también el Hijo del Hombre le confesará delante de los ángeles de Dios; 9 mas el que me negare delante de los hombres, será negado delante de los ángeles de Dios. 10 A todo aquel que dijere alguna palabra contra el Hijo del Hombre, le será perdonado; pero al que blasfemare contra el Espíritu Santo, no le será perdonado. 11 Cuando os trajeren a las sinagogas, y ante los magistrados y las autoridades, no os preocupéis por cómo o qué habréis de responder, o qué habréis de decir; 12 porque el Espíritu Santo os enseñará en la misma hora lo que debáis decir.
El rico insensato
13 Le dijo uno de la multitud: Maestro, di a mi hermano que parta conmigo la herencia. 14 Mas él le dijo: Hombre, ¿quién me ha puesto sobre vosotros como juez o partidor? 15 Y les dijo: Mirad, y guardaos de toda avaricia; porque la vida del hombre no consiste en la abundancia de los bienes que posee. 16 También les refirió una parábola, diciendo: La heredad de un hombre rico había producido mucho. 17 Y él pensaba dentro de sí, diciendo: ¿Qué haré, porque no tengo dónde guardar mis frutos? 18 Y dijo: Esto haré: derribaré mis graneros, y los edificaré mayores, y allí guardaré todos mis frutos y mis bienes; 19 y diré a mi alma: Alma, muchos bienes tienes guardados para muchos años; repósate, come, bebe, regocíjate. 20 Pero Dios le dijo: Necio, esta noche vienen a pedirte tu alma; y lo que has provisto, ¿de quién será? 21 Así es el que hace para sí tesoro, y no es rico para con Dios.
El afán y la ansiedad
(Mt. 6.25-34)22 Dijo luego a sus discípulos: Por tanto os digo: No os afanéis por vuestra vida, qué comeréis; ni por el cuerpo, qué vestiréis. 23 La vida es más que la comida, y el cuerpo que el vestido. 24 Considerad los cuervos, que ni siembran, ni siegan; que ni tienen despensa, ni granero, y Dios los alimenta. ¿No valéis vosotros mucho más que las aves? 25 ¿Y quién de vosotros podrá con afanarse añadir a su estatura un codo? 26 Pues si no podéis ni aun lo que es menos, ¿por qué os afanáis por lo demás? 27 Considerad los lirios, cómo crecen; no trabajan, ni hilan; mas os digo, que ni aun Salomón con toda su gloria se vistió como uno de ellos. 28 Y si así viste Dios la hierba que hoy está en el campo, y mañana es echada al horno, ¿cuánto más a vosotros, hombres de poca fe? 29 Vosotros, pues, no os preocupéis por lo que habéis de comer, ni por lo que habéis de beber, ni estéis en ansiosa inquietud. 30 Porque todas estas cosas buscan las gentes del mundo; pero vuestro Padre sabe que tenéis necesidad de estas cosas. 31 Mas buscad el reino de Dios, y todas estas cosas os serán añadidas.
Tesoro en el cielo
(Mt. 6.19-21)32 No temáis, manada pequeña, porque a vuestro Padre le ha placido daros el reino. 33 Vended lo que poseéis, y dad limosna; haceos bolsas que no se envejezcan, tesoro en los cielos que no se agote, donde ladrón no llega, ni polilla destruye. 34 Porque donde está vuestro tesoro, allí estará también vuestro corazón.
El siervo vigilante
35 Estén ceñidos vuestros lomos, y vuestras lámparas encendidas; 36 y vosotros sed semejantes a hombres que aguardan a que su señor regrese de las bodas, para que cuando llegue y llame, le abran en seguida. 37 Bienaventurados aquellos siervos a los cuales su señor, cuando venga, halle velando; de cierto os digo que se ceñirá, y hará que se sienten a la mesa, y vendrá a servirles. 38 Y aunque venga a la segunda vigilia, y aunque venga a la tercera vigilia, si los hallare así, bienaventurados son aquellos siervos. 39 Pero sabed esto, que si supiese el padre de familia a qué hora el ladrón había de venir, velaría ciertamente, y no dejaría minar su casa. 40 Vosotros, pues, también, estad preparados, porque a la hora que no penséis, el Hijo del Hombre vendrá.
El siervo infiel
(Mt. 24.45-51)41 Entonces Pedro le dijo: Señor, ¿dices esta parábola a nosotros, o también a todos? 42 Y dijo el Señor: ¿Quién es el mayordomo fiel y prudente al cual su señor pondrá sobre su casa, para que a tiempo les dé su ración? 43 Bienaventurado aquel siervo al cual, cuando su señor venga, le halle haciendo así. 44 En verdad os digo que le pondrá sobre todos sus bienes. 45 Mas si aquel siervo dijere en su corazón: Mi señor tarda en venir; y comenzare a golpear a los criados y a las criadas, y a comer y beber y embriagarse, 46 vendrá el señor de aquel siervo en día que este no espera, y a la hora que no sabe, y le castigará duramente, y le pondrá con los infieles. 47 Aquel siervo que conociendo la voluntad de su señor, no se preparó, ni hizo conforme a su voluntad, recibirá muchos azotes. 48 Mas el que sin conocerla hizo cosas dignas de azotes, será azotado poco; porque a todo aquel a quien se haya dado mucho, mucho se le demandará; y al que mucho se le haya confiado, más se le pedirá.
Jesús, causa de división
(Mt. 10.34-36)49 Fuego vine a echar en la tierra; ¿y qué quiero, si ya se ha encendido? 50 De un bautismo tengo que ser bautizado; y ¡cómo me angustio hasta que se cumpla! 51 ¿Pensáis que he venido para dar paz en la tierra? Os digo: No, sino disensión. 52 Porque de aquí en adelante, cinco en una familia estarán divididos, tres contra dos, y dos contra tres. 53 Estará dividido el padre contra el hijo, y el hijo contra el padre; la madre contra la hija, y la hija contra la madre; la suegra contra su nuera, y la nuera contra su suegra.
¿Cómo no reconocéis este tiempo?
(Mt. 16.1-4Mr. 8.11-13)54 Decía también a la multitud: Cuando veis la nube que sale del poniente, luego decís: Agua viene; y así sucede. 55 Y cuando sopla el viento del sur, decís: Hará calor; y lo hace. 56 ¡Hipócritas! Sabéis distinguir el aspecto del cielo y de la tierra; ¿y cómo no distinguís este tiempo?
Arréglate con tu adversario
(Mt. 5.25-26)57 ¿Y por qué no juzgáis por vosotros mismos lo que es justo? 58 Cuando vayas al magistrado con tu adversario, procura en el camino arreglarte con él, no sea que te arrastre al juez, y el juez te entregue al alguacil, y el alguacil te meta en la cárcel. 59 Te digo que no saldrás de allí, hasta que hayas pagado aun la última blanca.