Jesús ryvy kuéra ndojeroviái hese
1 Ko'ã mba'e ojehu rire, Jesús oho oiko yvy Galiléape. Ndohoséi oiko Judéape, judío myakãhára*f** kuéra ohekágui chupe ojuka haguã. 2 Hi'aguĩma judío kuéra ombyarete haguã Enramadaguy,*f** 3 ha upévare Jesús ryvy kuéra he'i chupe:
--Esẽ ko'águi ha tereho Judéape ikatu haguã umi nde rehe ojeroviáva upepegua ohecha avei umi mba'e rejapóva. 4 Rejekuaaukase ramo niko rejapo vaerã opa mba'e, opavave ohecha haguãicha. Rejapo niko ko'ã mba'e, mba'ére piko péicharõ nderejapói opavave ohecha haguãicha?
5 Tyvýra kuéra jepe niko ndojeroviái hese. 6 Jesús he'i chupe kuéra:
--Ne'ĩra gueteri oguahẽ pe ára che aha haguã. Peẽme guarã katu oimeraẽ árante iporã. 7 Yvypóra kuéra niko ndoguerekói mba'érepa ndaija'éivo pende rehe. Che rehe katu ndaija'éi, ahechaukágui chupe kuéra hembiapo vaikue. 8 Tapehónte peẽ upe aretehápe. Che ndaha mo'ãi, noguahẽigui gueteri chéve che ára.
9 Péicha he'i chupe kuéra ha opytave Galiléape.
Jesús aretehápe
10 Ityvýra kuéra oho rire, Jesús avei oho upe aretehápe. Kirirĩhamete oho, avave ohecha'ỹ haguãicha chupe. 11 Umi judío myakãhára kuéra oheka chupe, ha oiko oporandu:
--Moõpa oiméne?
12 Heta oĩ avave ohendu'ỹ haguãicha oñe'ẽva hese. Oĩ he'íva: “Kuimba'e imba'e porãva niko upéva”, oĩ katu he'íva: “Ndaupéichai, opavavépe niko ombotavy.”
13 Ha ndaipóri oñe'ẽ hatãva hese opavave rovake, okyhyjepágui hikuái judío kuéra myakãhára kuéragui.
14 Upe arete mbyte rupíma oñeime jave, Jesús oho Tupaópe oporombo'e haguã. 15 Umi judío myakãhára kuéra ijurujaipa opytávo, ha he'i:
--Mba'éicha rupi piko hetaite mba'e oikuaa, ko avave nombo'éi vaekue chupe?
16 Jesús he'i chupe kuéra:
--Ko'ã mba'e ambo'éva, ndaha'éi che jeheguínte ambo'éva. Che mbouhare ome'ẽ chéve. 17 Oimeraẽ ojapóva Tupã rembipota ohecha kuaáne umi mba'e che ambo'évapa ou Tupãgui, térãpa che jeheguínte osẽ. 18 Pe ijeheguínte oñe'ẽva, ha'e oñembotuichaséguinte oñe'ẽ. Pe ombotuichaséva imbouharépe katu, añeteguánte he'i ha ndaipóri mba'eve ja'e vaerã hese.
19 Añete niko Moisés oheja hague peẽme hembiapoukapy, ajépa. Ha pende apytépe ndaipóri peteĩnte jepe ojapóva pe ipype he'íva. Mba'ére piko peẽ che jukase?
20 Heta oĩ he'íva chupe:
--Mba'e pochy ne mbotarova. Máva piko nde jukase?
21 Jesús he'i chupe kuéra:
--Peteĩ mba'énte ajapo pytu'uha árape, ha pepyta pende jurujaipa. 22 Moisés niko oheja vaekue peẽme peapi'ouka haguã pende ra'y kuérape, jepe ndaha'éi vaekue ha'e pe omoñepyrũ vaekue upéva, pende ru kuéra ypykuénte vaekue. Upévare, peẽ peapi'ouka pende ra'y kuéra pytu'uha árape jepe. 23 Peteĩ mitã peapi'ouka ramo Moisés rembiapoukapy péicha he'ígui, ha upéva pejapo pytu'uha árape jepe, mba'ére ko'ágã pende pochy che ndive amonguera haguére peteĩ hasývape pytu'uha árape? 24 Ani pehecháva rehénte peñe'ẽ, hekópe uvei peñe'ẽ ha ani peẽme hi'ãháichante.
Jesús omombe'u moõguipa ou
25 Oĩ Jerusalenguáva upévo he'íva:
--Ndaha'éi piko kóva pe ojehekáva ojejuka haguã? 26 Péina ápe oñe'ẽ hína opavave rovake, ha avave nde'íri chupe mba'eve. Oiménepa ñane myakãhára kuéra oikuaa kóva ha'eha pe Mesías? 27 Ñande niko jaikuaa porã moõguápa kóva. Jaikuaa avei, pe Mesías ou vove, avave ndoikuaaiha mo'ãi moõguipa ou.
28 Jesús oporombo'éva hína Tupaópe, ohendúvo ko'ã mba'e hatã oñe'ẽ ha he'i:
--Añete piko peikuaa mávapa che ha moõguipa aju? Che ndajúi che jeheguínte. Aju, che mboúgui peteĩ ijeroviaháva ha peẽ peikuaa'ỹva. 29 Ha che aikuaa chupe, chugui ajúgui ha ha'e che mboúgui.
30 Upévo, oĩ oguerahaséva Jesúspe omoĩ haguã chupe yvyrakuápe. Opáichavo, avave ndopokói hese noguahẽigui gueteri hi'ára. 31 Heta katu oĩ ojeroviáva hese, ha he'íva:
--Pe Mesías ou vove, nga'u piko hetave mba'e hechapyrãva ojapóta chugui?
Fariséo omyakãsãse Jesúspe
32 Umi fariséo ohendu upe oje'éva Jesús rehe. Upévare oñemoĩ hikuái pa'i ruvicha kuéra ndive, ha omondo ñorãirõhára Tupao pegua omyakãsã haguã Jesúspe. 33 Jesús he'i:
--Sapy'amínte aimevéta pene ndive. Upéi aha jeýta upe che mbou vaekue rendápe. 34 Peẽ che rekáne ha nda che juhu mo'ãi, ndaikatu mo'ãigui peho pe ahatahápe.
35 Judío myakãhára kuéra oporandu joa ojupe kóicha:
--Moõ mba'e piko ohóta kóva, ikatu'ỹ haguã jajuhu chupe? Ohóta mba'e piko tetã ambuére, judío kuéra oikoha rupi, ha umi rupi ombo'e umi Tupãre ija'e'ỹvape? 36 Mba'éiko he'ise, he'írõ: “Che rekáne ha nda che juhu mo'ãi, ndaikatu mo'ãigui peho che ahatahápe?”
Y oporomoingovéva
37 Pe arete ára paha, pe ára oñemomba'evéva hína. Upéva pe árape, Jesús oñembo'y ha hatã oñe'ẽ he'ívo:
--Oĩ ramo ijyuhéiva, tou che rendápe ha toy'u. 38 Ha Ñandejára Ñe'ẽ he'iháicha “Umi che rehe ojeroviáva py'águi osyrýta y oporomoingovéva”.
39 Kóicha oñe'ẽvo niko Jesús he'ise opa umi hese ojeroviávape oñeme'ẽtaha Espíritu Santo. Upérõ, Espíritu Santo noñeme'ẽi gueteri, Jesús noñemopu'ãi haguére gueteri heko mimbipápe.
Oĩ oñoñe'ẽ apíva Jesús rehe
40 Oĩ upépe oĩva, ha ohendúvo umi mba'e Jesús he'íva, he'i:
--Kóva niko hína pe maranduhára.
41 Oĩ katu he'íva:
--Kóva ha'e pe Mesías.
Ha oĩve he'íva:
--Ndaha'éi. Pe Mesías niko ndaha mo'ãi Galileagua. 42 Ñandejára ñe'ẽ niko he'i pe Mesías mburuvicha guasu David ñemoñare vaerãha ha ou vaerã táva Beléngui, David voi ou oikove ypy haguépe.
43 Ha péicha oĩ ojoavy ha oñoñe'ẽ apíva Jesús rehe. 44 Oĩ umi omyakãsãséva chupe, opáichavo avave ndopokói hese.
Judío myakãhára kuéra ndojeroviái Jesús rehe
45 Umi ñorãirõhára kuéra Tupao pegua oho jey umi fariséo ha pa'i ruvicha kuéra rendápe. Ha'e kuéra oporandu umi ñorãirõhárape:
--Mba'ére piko ndapeguerúi?
46 Umi ñorãirõhára he'i:
--Ndaipóri niko avave oñe'ẽva ko kuimba'e oñe'ẽháicha.
47 Umi fariséo he'i chupe kuéra:
--Peẽme piko pene mbotavy avei? 48 Oĩ nga'u piko peteĩnte jepe myakãhára kuéra, térã Fariséova ogueroviáva chupe? 49 Umi tekove tavy, oikuaa'ỹvape Moisés rembiapoukapy, umívape Tupã ohundíta.
50 Nicodemo, ku peteĩ jey oho vaekue Jesús rendápe, he'i hapicha fariséo kuérape:
51 --Ndaikatúi ja'e mba'eve avavére ñahendu mboyve mba'épa oguereko he'i vaerã ijehe ha jaikuaa porã mboyve pe ojapo vaekue. Ñande léi péicha he'i.
52 He'i chupe hapicha fariséo:
--Nde piko Galileagua mba'e avei? Ehecha mba'épa he'i Ñandejára Ñe'ẽ ha rejuhúta mba'eveichagua maranduhára nosẽiha Galiléagui.
53 Upéi, opavave oho hógape kuéra.
Incredulidad de los hermanos de Jesús
1 Después de estas cosas, andaba Jesús en Galilea; pues no quería andar en Judea, porque los judíos procuraban matarle. 2 Estaba cerca la fiesta de los judíos, la de los tabernáculos; 3 y le dijeron sus hermanos: Sal de aquí, y vete a Judea, para que también tus discípulos vean las obras que haces. 4 Porque ninguno que procura darse a conocer hace algo en secreto. Si estas cosas haces, manifiéstate al mundo. 5 Porque ni aun sus hermanos creían en él. 6 Entonces Jesús les dijo: Mi tiempo aún no ha llegado, mas vuestro tiempo siempre está presto. 7 No puede el mundo aborreceros a vosotros; mas a mí me aborrece, porque yo testifico de él, que sus obras son malas. 8 Subid vosotros a la fiesta; yo no subo todavía a esa fiesta, porque mi tiempo aún no se ha cumplido. 9 Y habiéndoles dicho esto, se quedó en Galilea.
Jesús en la fiesta de los tabernáculos
10 Pero después que sus hermanos habían subido, entonces él también subió a la fiesta, no abiertamente, sino como en secreto. 11 Y le buscaban los judíos en la fiesta, y decían: ¿Dónde está aquel? 12 Y había gran murmullo acerca de él entre la multitud, pues unos decían: Es bueno; pero otros decían: No, sino que engaña al pueblo. 13 Pero ninguno hablaba abiertamente de él, por miedo a los judíos.
14 Mas a la mitad de la fiesta subió Jesús al templo, y enseñaba. 15 Y se maravillaban los judíos, diciendo: ¿Cómo sabe este letras, sin haber estudiado? 16 Jesús les respondió y dijo: Mi doctrina no es mía, sino de aquel que me envió. 17 El que quiera hacer la voluntad de Dios, conocerá si la doctrina es de Dios, o si yo hablo por mi propia cuenta. 18 El que habla por su propia cuenta, su propia gloria busca; pero el que busca la gloria del que le envió, este es verdadero, y no hay en él injusticia. 19 ¿No os dio Moisés la ley, y ninguno de vosotros cumple la ley? ¿Por qué procuráis matarme? 20 Respondió la multitud y dijo: Demonio tienes; ¿quién procura matarte? 21 Jesús respondió y les dijo: Una obra hice, y todos os maravilláis. 22 Por cierto, Moisés os dio la circuncisión (no porque sea de Moisés, sino de los padres ); y en el día de reposo circuncidáis al hombre. 23 Si recibe el hombre la circuncisión en el día de reposo, para que la ley de Moisés no sea quebrantada, ¿os enojáis conmigo porque en el día de reposo sané completamente a un hombre? 24 No juzguéis según las apariencias, sino juzgad con justo juicio.
¿Es este el Cristo?
25 Decían entonces unos de Jerusalén: ¿No es este a quien buscan para matarle? 26 Pues mirad, habla públicamente, y no le dicen nada. ¿Habrán reconocido en verdad los gobernantes que este es el Cristo? 27 Pero este, sabemos de dónde es; mas cuando venga el Cristo, nadie sabrá de dónde sea. 28 Jesús entonces, enseñando en el templo, alzó la voz y dijo: A mí me conocéis, y sabéis de dónde soy; y no he venido de mí mismo, pero el que me envió es verdadero, a quien vosotros no conocéis. 29 Pero yo le conozco, porque de él procedo, y él me envió. 30 Entonces procuraban prenderle; pero ninguno le echó mano, porque aún no había llegado su hora. 31 Y muchos de la multitud creyeron en él, y decían: El Cristo, cuando venga, ¿hará más señales que las que este hace?
Los fariseos envían alguaciles para prender a Jesús
32 Los fariseos oyeron a la gente que murmuraba de él estas cosas; y los principales sacerdotes y los fariseos enviaron alguaciles para que le prendiesen. 33 Entonces Jesús dijo: Todavía un poco de tiempo estaré con vosotros, e iré al que me envió. 34 Me buscaréis, y no me hallaréis; y a donde yo estaré, vosotros no podréis venir. 35 Entonces los judíos dijeron entre sí: ¿Adónde se irá este, que no le hallemos? ¿Se irá a los dispersos entre los griegos, y enseñará a los griegos? 36 ¿Qué significa esto que dijo: Me buscaréis, y no me hallaréis; y a donde yo estaré, vosotros no podréis venir?
Ríos de agua viva
37 En el último y gran día de la fiesta, Jesús se puso en pie y alzó la voz, diciendo: Si alguno tiene sed, venga a mí y beba. 38 El que cree en mí, como dice la Escritura, de su interior correrán ríos de agua viva. 39 Esto dijo del Espíritu que habían de recibir los que creyesen en él; pues aún no había venido el Espíritu Santo, porque Jesús no había sido aún glorificado.
División entre la gente
40 Entonces algunos de la multitud, oyendo estas palabras, decían: Verdaderamente este es el profeta. 41 Otros decían: Este es el Cristo. Pero algunos decían: ¿De Galilea ha de venir el Cristo? 42 ¿No dice la Escritura que del linaje de David, y de la aldea de Belén, de donde era David, ha de venir el Cristo? 43 Hubo entonces disensión entre la gente a causa de él. 44 Y algunos de ellos querían prenderle; pero ninguno le echó mano.
¡Nunca ha hablado hombre así!
45 Los alguaciles vinieron a los principales sacerdotes y a los fariseos; y estos les dijeron: ¿Por qué no le habéis traído? 46 Los alguaciles respondieron: ¡Jamás hombre alguno ha hablado como este hombre! 47 Entonces los fariseos les respondieron: ¿También vosotros habéis sido engañados? 48 ¿Acaso ha creído en él alguno de los gobernantes, o de los fariseos? 49 Mas esta gente que no sabe la ley, maldita es. 50 Les dijo Nicodemo, el que vino a él de noche, el cual era uno de ellos: 51 ¿Juzga acaso nuestra ley a un hombre si primero no le oye, y sabe lo que ha hecho? 52 Respondieron y le dijeron: ¿Eres tú también galileo? Escudriña y ve que de Galilea nunca se ha levantado profeta.
La mujer adúltera
53 Cada uno se fue a su casa;