Pedro Cornelio rógape
1 Oiko táva Cesaréape peteĩ kuimba'e hérava Cornelio, ñorãirõhára aty, “Italiagua” hérava, ruvicha. 2 Upéva, kuimba'e marangatu, omomba'e guasúva Tupãme opa hogagua ndive. Ome'ẽva avei heta viru oipytyvõ haguã Israelguávape, ha oñembo'e mantéva Tupãme. 3 Peteĩ jey, ka'aru mbyte rupi, oguereko peteĩ jechauka. Ohecha porã peteĩ Tupã remimbou*f** oikéva hendápe ha he'íva chupe: “Cornelio!” 4 Cornelio oma'ẽvo hese, okyhyje eterei ha oporandu chupe: “Mba'épa reipota, che Jára?” Tupã remimbou he'i chupe: “Tupã ohendu ne ñembo'e ha umi rejapo vaekue reipytyvõ haguã oikotevẽvape. 5 Emondo ne rembijokuáiva táva Jópepe ohenói haguã peteĩ kuimba'e Simón héravape, ojekuaáva avei Pedro ramo. 6 Oiko ambue Simón, omba'apóva vakapíre rógape, yguasu rembe'ýpe.”
7 Oho rire upe Tupã remimbou oñe'ẽ vaekue chupe, Cornelio ohenói mokõi hembiguáiva ha peteĩ ñorãirõhára imarangatúva ha jeroviaháva, 8 ha omombe'u rire chupe kuéra opa mba'e, omondo Jópepe.
9 Upe ára ambuépe, asaje pyte rupi, ha'e kuéra oho aja Jope gotyo, Pedro ojupi óga pepo ári oñembo'e haguã. 10 Iñembyahýi ha okaruse, ha ojejapo aja chupe hembi'urã, oguereko peteĩ jechauka: 11 Ohecha yvága ojepe'a ramo ha oguejy ramo yvýpe peteĩ mba'e savana guasu joguaha, oñemboguejýva irundyve ijapýgui. 12 Upe savanáme oĩ opaichagua tymba ipy irundýva, avei hyére otyryrýva ha guyra. 13 Ha ohendu peteĩ he'íva chupe: “Pedro, epu'ã ejuka ha he'u.”
14 Pedro he'i chupe: “Nahániri, che Jára, che nda'úi mba'eve Tupãme oñemboyke'ỹva térã ipotĩ'ỹva.”*f** 15 Upe oñe'ẽva he'i jey chupe: “Upe Tupã omopotĩ vaekuére, ani ere, ipotĩ'ỹva.”
16 Upéva ojehu mbohapy jey, ha upéi pe savana ojehupi jey yvágape. 17 Pedro ojepy'a mongeta mba'épa he'iséne upe jechauka, ha upérõ oguahẽ hóga rokẽme umi Cornelio remimbou oporandu vaekue Simón rógare. 18 Oguahẽvo oñe'ẽ hatã hikuái, ha oporandu oikópa upépe aipo Simón, oñembohérava avei Pedro.
19 Ha Pedro ojepy'a mongeta aja gueteri upe ohecha vaekuére, Espíritu Santo he'i chupe: “Péina mbohapy kuimba'e ou nde píari. 20 Eguejy ha tereho hendive kuéra kyhyje'ỹre. Che remimbou hína umíva.” 21 Pedro oguejy ha he'i umi kuimba'épe:
—Che hína upe pehekáva, mba'épa peipota?
22 Ha'e kuéra he'i:
—Ore mbou mburuvicha Cornelio, kuimba'e marangatu omomba'e guasúva Tupãme, ha opa Israelgua oguerohory ha ohayhúva. Tupã remimbou he'i chupe ne renói haguã ha reho haguã hógape, ikatu haguã ha'e ohendu upe ere vaerã chupe. 23 Upérõ Pedro omoguahẽ chupe kuéra ha opyta hikuái hendive upe pyhare. Ko'ẽmba rire Pedro oho hendive kuéra, ha omoirũ chupe kuéra mbovymi Jesús reroviaha oñopehẽnguéva oikóva Jópepe.
24 Upe ára ambuépe oguahẽ hikuái Cesaréape, Cornelio oha'arõhápe chupe kuéra, hogagua kuéra aty ha ijepokuaaha jeroviaháva, ha'e upevarã ohenói vaekue ndive. 25 Oguahẽvo Pedro, Cornelio osẽ huguãitĩvo ha oñesũ henondépe, omomba'e guasu haguã chupe. 26 Pedro katu omopu'ã chupe he'ívo:
—Epu'ã, chéko kuimba'e ndeichaguánte avei.
27 Oñe'ẽ aja hendive, oike ha ojuhu heta oñembyatýva upépe. 28 Pedro he'i chupe kuéra:
—Peẽ peikuaa umi Israelguáva ndaikatuiha ojehe'a mombyry guáre térã oike hóga kuérape. Tupã katu che mbo'e nda'éi vaerãha avavére, Tupãme oipota'ỹva térã ipotĩ'ỹva.*f** 29 Upévare añehenóivo, aju ha'e'ỹre mba'eve. Aikuaase aipórõ maerãpa pe che renoika.
30 Cornelio he'i chupe:
—Ojapo irundy ára, kóva ko óra rupi, che aime che rógape ha ajapo pe ñembo'e ka'aru mbyte rupigua, ha ojechauka chéve peteĩ kuimba'e ijao mimbipáva. 31 He'i chéve: ‘Cornelio, Tupã ohendu ne ñembo'e ha imandu'a umi rejapo vaekuére reipytyvõ haguã oikotevẽvape. 32 Emondo ne rembijokuáiva táva Jópepe, ohenói haguã Simónpe, hérava avei Pedro. Ha'e oiko ambue Simón, omba'apóva vakapíre rógape, yguasu rembe'ýpe.’ 33 Upévare pya'e amondo nde píari, ha nde reju torypápe. Ko'ágã roimemba Tupã renondépe, ha rohenduse opa mba'e umi Ñandejára he'i vaekue ndéve ere haguã oréve.
Pedro oñemoñe'ẽ Cornelio rógape
34 Upérõ Pedro oñepyrũ oñe'ẽ ha he'i:
—Ko'ágã aikuaáma, añetehápe Tupãme guarã peteĩchanteha opavave, 35 ha oimeraẽ tetã megua, chupe ombyajéva ha iporãva ojapóvape, oguerohoryha avei. 36 Tupã oñe'ẽ vaekue Israel ñemoñare kuérape, omombe'úvo py'a guapy rehegua ñe'ẽ, Jesucristo, opavave Jára, rupi. 37 Peẽ peikuaa porã upe ojehu vaekue Israel retãme, oñepyrũvo Galiléa rupi, Juan omyerakuã rire tekotevẽha oñeñemongarai. 38 Peikuaa Tupã omyenyhẽ hague pokatu ha Espíritu Sántogui Jesús Nazaret guápe, ha Jesús ohasa hague ojapóvo iporãva ha omonguerávo opa ohasa asývape mba'e pochy poguýpe. Upéva ikatu vaekue ojapo Tupã oĩgui hendive, 39 ha ore opa mba'e Jesús ojapo vaekue rechahare Judea ha Jerusalénpe. Upéi ojuka hikuái chupe omosãingóvo kurusúre. 40 Tupã katu omoingove jey chupe mbohapy ára haguépe, ha ojechauka oréve. 41 Ha'e ndojechaukái opa tetã guápe, orévente uvei, Tupã ore poravo vaekuépe upe mboyvéma voi, mba'e rechaharã. Ore rokaru ha roy'u vaekue hendive oikove jey rire. 42 Ha'e ore mondo romyerakuãvo tetã guápe, Tupã omoingo hague chupe oikovéva ha omanóva mbojovakehárõ. 43 Opa maranduhára*f** oñe'ẽma vaekue Jesús rehe, ha he'i vaekue umi hese ojeroviávape ojeheja reipáta iñangaipa.
Israelgua'ỹvape oñeme'ẽ Espíritu Santo
44 Oñe'ẽ gueteri hína Pedro ha Espíritu Santo ou opa iñe'ẽ ohendúva ári, 45 Ha umi Jesús reroviaha Israelgua ou vaekue Pedro ndive, ijurujái opytávo Espíritu Santo oñeme'ẽgui avei Israelgua'ỹvape, 46 ohendu niko chupe kuéra oñe'ẽ ramo ñe'ẽ ambuépe ha omomba'e guasúrõ Tupãme. 47 Upérõ Pedro he'i:
—Mañei piko ikatu jajoko ani haguã oñemongarai ko'ã oñeme'ẽ vaekuépe Espíritu Santo ñandéveicha avei?
48 Ha he'i oñemongarai haguã hikuái Jesucristo rérape. Upéi ojerure hikuái Pédrope opyta haguã hendive kuéra ára mbovymi.
Pedro y Cornelio
1 Había en Cesarea un hombre llamado Cornelio, centurión de la compañía llamada la Italiana, 2 piadoso y temeroso de Dios con toda su casa, y que hacía muchas limosnas al pueblo, y oraba a Dios siempre. 3 Este vio claramente en una visión, como a la hora novena del día, que un ángel de Dios entraba donde él estaba, y le decía: Cornelio. 4 Él, mirándole fijamente, y atemorizado, dijo: ¿Qué es, Señor? Y le dijo: Tus oraciones y tus limosnas han subido para memoria delante de Dios. 5 Envía, pues, ahora hombres a Jope, y haz venir a Simón, el que tiene por sobrenombre Pedro. 6 Este posa en casa de cierto Simón curtidor, que tiene su casa junto al mar; él te dirá lo que es necesario que hagas. 7 Ido el ángel que hablaba con Cornelio, este llamó a dos de sus criados, y a un devoto soldado de los que le asistían; 8 a los cuales envió a Jope, después de haberles contado todo.
9 Al día siguiente, mientras ellos iban por el camino y se acercaban a la ciudad, Pedro subió a la azotea para orar, cerca de la hora sexta. 10 Y tuvo gran hambre, y quiso comer; pero mientras le preparaban algo, le sobrevino un éxtasis; 11 y vio el cielo abierto, y que descendía algo semejante a un gran lienzo, que atado de las cuatro puntas era bajado a la tierra; 12 en el cual había de todos los cuadrúpedos terrestres y reptiles y aves del cielo. 13 Y le vino una voz: Levántate, Pedro, mata y come. 14 Entonces Pedro dijo: Señor, no; porque ninguna cosa común o inmunda he comido jamás. 15 Volvió la voz a él la segunda vez: Lo que Dios limpió, no lo llames tú común. 16 Esto se hizo tres veces; y aquel lienzo volvió a ser recogido en el cielo.
17 Y mientras Pedro estaba perplejo dentro de sí sobre lo que significaría la visión que había visto, he aquí los hombres que habían sido enviados por Cornelio, los cuales, preguntando por la casa de Simón, llegaron a la puerta. 18 Y llamando, preguntaron si moraba allí un Simón que tenía por sobrenombre Pedro. 19 Y mientras Pedro pensaba en la visión, le dijo el Espíritu: He aquí, tres hombres te buscan. 20 Levántate, pues, y desciende y no dudes de ir con ellos, porque yo los he enviado. 21 Entonces Pedro, descendiendo a donde estaban los hombres que fueron enviados por Cornelio, les dijo: He aquí, yo soy el que buscáis; ¿cuál es la causa por la que habéis venido? 22 Ellos dijeron: Cornelio el centurión, varón justo y temeroso de Dios, y que tiene buen testimonio en toda la nación de los judíos, ha recibido instrucciones de un santo ángel, de hacerte venir a su casa para oír tus palabras. 23 Entonces, haciéndoles entrar, los hospedó. Y al día siguiente, levantándose, se fue con ellos; y le acompañaron algunos de los hermanos de Jope.
24 Al otro día entraron en Cesarea. Y Cornelio los estaba esperando, habiendo convocado a sus parientes y amigos más íntimos. 25 Cuando Pedro entró, salió Cornelio a recibirle, y postrándose a sus pies, adoró. 26 Mas Pedro le levantó, diciendo: Levántate, pues yo mismo también soy hombre. 27 Y hablando con él, entró, y halló a muchos que se habían reunido. 28 Y les dijo: Vosotros sabéis cuán abominable es para un varón judío juntarse o acercarse a un extranjero; pero a mí me ha mostrado Dios que a ningún hombre llame común o inmundo; 29 por lo cual, al ser llamado, vine sin replicar. Así que pregunto: ¿Por qué causa me habéis hecho venir?
30 Entonces Cornelio dijo: Hace cuatro días que a esta hora yo estaba en ayunas; y a la hora novena, mientras oraba en mi casa, vi que se puso delante de mí un varón con vestido resplandeciente, 31 y dijo: Cornelio, tu oración ha sido oída, y tus limosnas han sido recordadas delante de Dios. 32 Envía, pues, a Jope, y haz venir a Simón el que tiene por sobrenombre Pedro, el cual mora en casa de Simón, un curtidor, junto al mar; y cuando llegue, él te hablará. 33 Así que luego envié por ti; y tú has hecho bien en venir. Ahora, pues, todos nosotros estamos aquí en la presencia de Dios, para oír todo lo que Dios te ha mandado.
34 Entonces Pedro, abriendo la boca, dijo: En verdad comprendo que Dios no hace acepción de personas, 35 sino que en toda nación se agrada del que le teme y hace justicia. 36 Dios envió mensaje a los hijos de Israel, anunciando el evangelio de la paz por medio de Jesucristo; este es Señor de todos. 37 Vosotros sabéis lo que se divulgó por toda Judea, comenzando desde Galilea, después del bautismo que predicó Juan: 38 cómo Dios ungió con el Espíritu Santo y con poder a Jesús de Nazaret, y cómo este anduvo haciendo bienes y sanando a todos los oprimidos por el diablo, porque Dios estaba con él. 39 Y nosotros somos testigos de todas las cosas que Jesús hizo en la tierra de Judea y en Jerusalén; a quien mataron colgándole en un madero. 40 A este levantó Dios al tercer día, e hizo que se manifestase; 41 no a todo el pueblo, sino a los testigos que Dios había ordenado de antemano, a nosotros que comimos y bebimos con él después que resucitó de los muertos. 42 Y nos mandó que predicásemos al pueblo, y testificásemos que él es el que Dios ha puesto por Juez de vivos y muertos. 43 De este dan testimonio todos los profetas, que todos los que en él creyeren, recibirán perdón de pecados por su nombre.
44 Mientras aún hablaba Pedro estas palabras, el Espíritu Santo cayó sobre todos los que oían el discurso. 45 Y los fieles de la circuncisión que habían venido con Pedro se quedaron atónitos de que también sobre los gentiles se derramase el don del Espíritu Santo. 46 Porque los oían que hablaban en lenguas, y que magnificaban a Dios. 47 Entonces respondió Pedro: ¿Puede acaso alguno impedir el agua, para que no sean bautizados estos que han recibido el Espíritu Santo también como nosotros? 48 Y mandó bautizarles en el nombre del Señor Jesús. Entonces le rogaron que se quedase por algunos días.