Jesús apyetcháseykekxoho kelán'a tampe' tén han énxet segyekpelchémo
1 Apkeltennáseykha axta Jesús apkeltáméséyak xama aqsok apyetcháseykekxoho yaqwayam enxoho elxekmósek eyéméxchexa chá'a etnahagkok aptamhágko enxoho chá'a nempeywa nélmaxnagko, meyke élleklágwayam. 2 Axta aptemék apkelanagkama s'e: “Aphegkek axta xama énxet segyekpelchémo xama tegma apwányam, megyeye axta Dios tén han melyaheykekxa axta apteméssesakxa m'a énxet'ák. 3 Hegkek axta anhan xama tampe' m'a tegma apwányam nak, ekye'eykekto axta ektéma eyenagkama s'e: Hélánekxés sa' ko'o amya'a setnéssessamakxa m'a sénmexma nak. 4 Wenaqtémok axta nahan memáheyo epasmok ma'a énxet segyekpelchémo nak, tén axta ektemegweykmo élchetamso apwáxok se'e: ‘Magwayék eykhe ko'o Dios, malyaheykekxak nahan chá'a aptémakxa seyenagkama m'a énxet'ák, 5 apasmok sa' eyke ko'o s'e tampe' nak, hakte megkalwátesseykmok chá'a sey'eykekta, yaqwayam sa' megkawaték chá'a, héleklágwók katnehek ektémakxa.’”
6 Axta aptemék nahan Wesse' egegkok se'e: “Cháxa aptémakxa axta appeywa m'a énxet segyekpelchémo ekmaso nak aptémakxa. 7 ¿Mepasmeheya nahan Dios ektáha nak apkelyéseykha, apwóneykha nak chá'a yókxoho ekhem tén han yókxoho axta'a? ¿Yánaya aqsa sekxók kólleyxek? 8 Éltennássek ko'o kéxegke megkatnehek mepasmo ekmanyehe agko'. Apkexyekmek sa' agkok makham ma'a aptáha nak Apketche énxet, ¿éteyágwataya sa' makham ekyetna magya'ásseyam keso náxop?”
Jesús apyetcháseykekxoho fariseo tén han ma'a apkelma nak chá'a selyaqye
9 Apkeltennáseykha axta nahan Jesús mók aqsok apyetcháseykekxoho nápakha m'a énxet'ák apkelxeyenma nak chá'a ektaqmalma apkeltémakxa, apkelwanyeykha nak chá'a m'a apnámakkok: 10 “Apkelmeyeykekxeyk axta apqánet énxet tegma appagkanamap yaqwayam etnahagkok nempeywa nélmaxnagko: fariseo axta m'a xama, keñe axta xama m'a énxet'ák apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólsakxak Roma. 11 Axta aptemék apkelmaxnagkama fariseo apkenmágkaxa s'e: ‘Oh Dios, ekméssek ko'o exchep ekxeyenma ewáxok, hakte maxnawok ko'o m'a nápakha énxet'ák nak, cham'a apkelmenyexeykegkoho nak, ekmaso apkeltémakxa, apkeláneyak megkatnahakxa apnaqteyegka'a, maxnawok nahan se'e énxet apkelmomo nak chá'a selyaqye yaqwayam kólsakxak ma'a Roma. 12 Ánet mato sekto nahan chá'a atnehek xama semána alpeykesho', agkéshok nahan chá'a xama aqsok ekwayam nak chá'a diez ekyókxoho m'a ekyánmaga sektamheykha.’ 13 Makhawók axta eyke apkenmeykha m'a énxet apkelmomo axta chá'a selyaqye, axta nahan emáheyók yenmexhok néten, aptekpageykha axta aqsa apnények, keñe aptéma appeywa s'e: ‘¡Oh Dios, kapyósho sa' hélanok ko'o, sekteme nak may'assáxma!’ 14 Éltennássek ko'o kéxegke, cháxa énxet apkelmomo axta chá'a selyaqye, ekpéwomo aptémakxa axta kélteméssessók aptaqheykekxo m'a apxagkok, keñe axta megkólteméssessama m'a fariseo. Hakte cham'a aptemessásamap apagko' nak ekyawe kéláyo, mékoho sa' kóltemessásekxa'; keñe sa' ma'a aptemessásamap nak mékoho, ekyawe kéláyo sa' kóltemessásekxa'.”
Jesús apkelmaxnéssesso aqsok éltaqmela sakcha'a létkók
(Mt 19.13-15Mc 10.13-16)
15 Kélnaqlókassegkek axta anhan Jesús sakcha'a létkók, yaqwayam enxoho elpaknegwomhok chá'a; xama axta apkelweteya m'a apkeltáméséyak, apkelpaqhetchessegkek axta apnókáseykencha'a m'a ektáha axta eknaqlókasso. 16 Tén axta apkelwóneykencha'a m'a Jesús, axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kólho hey'óták ko'o sakcha'a létkók, nágkólnókasha, hakte apagkok aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios aphémo nak se'e sakcha'a létkók nak. 17 Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke memà nak takha' aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, ektémól'a sakcha'a, metxehek sa' ma'a.
Xama énxet ekxámokma aqsok apagkok appaqhetchesso Jesús
(Mt 19.16-30Mc 10.17-31)
18 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Jesús xama apkemha apmonye' s'e:
—Sẽlxekmósso ektaqmalma aptémakxa, ¿yaqsa eyéméxko ko'o alának yaqwayam ótak ekyennaqte egkenyek?
19 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—¿Yaqsa ektáha séltáha nak ektaqmalma sektémakxa? Wánxa eyke aqsa apha xama m'a ektaqmalma nak aptémakxa: cham'a Dios. 20 Apya'ásegkók xép ma'a apkeltémókxa nak antéhek Dios ektéma nak se'e: ‘Ná etwasagkoho aptáwa' elának mók, nágyaqha pók, ná emenyex, ná etne apmopwána amya'a exének pók, etne apcháyo apyáp tén han ma'a egken.’
21 Axta aptemék apchátegmoweykegko énxet se'e:
—Nanók eyke ko'o sélane ekyókxoho xa sektémakxa axta wokma'ák.
22 Xama axta aplegaya Jesús xa, axta aptemék apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Xama aqsok akke kéméxcheyk makham xép: ekxeykxa sa' ekha ekyánmaga m'a ekyókxoho aqsok apagkok ekyetnakxa nak, elmésák sa' selyaqye m'a énxet'ák meyke aqsok nak. Keñe sa' kaxek aqsok apagkok ekxámokma m'a néten. Keñe sa' éxyók, hétlawha ko'o.
23 Xama axta aplegaya énxet xa, yaqhápeykekxók agko' axta apwáxok, hakte xámok axta aqsok apagkok. 24 Xama axta apwetaya Jesús ektéma xa ektáha nak, axta aptemék se'e:
—¡Askehek yaqwayam elántexek aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios ma'a énxet'ák ekxámokma nak aqsok apagkok! 25 Yeskohok eyke etxek yányátnáxeg ma'a sókketáma aqtek nak, kaxnók yaqwayam etxek énxet ekxámokma nak aqsok apagkok ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
26 Tén axta aptéma apkelmaxneyeykencha'a m'a ektáha axta apkellege:
—¿Yaqsa sa' eyke kawának kawagkasaxchek teyp?
27 Axta aptemék apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Yeskohok eyke elának Dios ma'a ekmáske nak elának énxet.
28 Axta aptemék apkenagkama Pedro s'e:
—Wesse', negnegkeneykekxeyk axta negko'o ekyókxoho aqsok egagkok axta, keñe negyetlama exchep.
29 Tén axta aptéma apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke, kélxama kélyamasma enxoho kélxagkok, kéltáwa', essenhan kélyáxeg'a, kélyapmeyk essenhan kélketchek, eñama kélyetlo m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, 30 kayeykhágwomhok sa' kélxaweykekxa aqsok se'e kaxwo' nak, kólxawak sa' nahan ekyennaqte kélnénya'ák megkatnégwayam néxa m'a ekxegakmo nak egmonye'.
Jesús ekteme ántánxo apxéneykekxoho yaqwayam yetsapok
(Mt 20.17-19Mc 10.32-34)
31 Apkelpaqhetchessegkek axta apxakcha'awók doce apkeltáméséyak ma'a Jesús. Axta aptemék apkelanagkama s'e: “Jerusalén kaxwók nélmeyákxa', yaqwánxa sa' katnehek ekyókxoho m'a ektémakxa axta apnaqtáxéséyak Dios appeywa apkellegasso apxeyenma m'a aptáha nak Apketche énxet. 32 Kólmések sa' ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók nekha, yesmaksek sa' nahan ma'a, ewanyaha sa', yexpaqhak sa' nahan apyamánog. 33 Etekpogmakha sa', yaqhek sa' nahan; ántánxo ekhem sa' eyke kammok exátekhágwók makham.”
34 Axta eyke elya'áseykegkok Jesús apkeltáméséyak xa, axta nahan elya'áseykegkok yaqsa aqsok apkeltennassama, hakte aqsok melya'áseyak axta makham apkeltennassók ma'a.
Jesús aptaqmelchesseyam xama énxet meyke apaqta'ák ma'a Jericó
(Mt 20.29-34Mc 10.46-52)
35 Xama axta apweykmo Jesús ketók Jericó, aphegkek axta nahan xama énxet meyke apaqta'ák ma'a nekha ámay apkelmaxneyeykencha'a aqsok ma'a énxet'ák. 36 Xama axta apyekpelchama apkelyeykhágweykmo énxet apxámokma m'a, aptegyeykha axta amya'a yaqsa ektéma. 37 Kéltennassegkek axta apyeykhágweykmo Jesús apkeñama Nazaret ma'a, 38 tén axta aptéma apyennaqtéssamo appeywa s'e:
—¡Jesús, David apketche, kapyósho hélanok ko'o!
39 Apnókáseykha axta eyke apkeltémo ewanmak ma'a énxet'ák apkelxega axta apmonye'e, apyánchesseykmok axta eyke aqsa apteme apyennaqtéssamo appeywa s'e:
—¡David apketche, kapyósho hélanok ko'o!
40 Apkenegweykmek axta m'a Jesús, tén axta apkeltémo kólyentegkásegma. Xama axta apweykmo ketók apkenmeykegkaxa, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
41 —¿Háxko apkepmenyéxa atnéssesek xép?
Axta aptemék apchátegmoweykegko énxet meyke apaqta'ák se'e:
—Wesse', émenyeyk ko'o ótekxaxma.
42 Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
¡Éteyekxaxma! Mey'ásseyam xeyep keñamak aptaqmelwokmo.
43 Yetlómók axta anhan apweteykekxaxma m'a énxet meyke apaqta'ák axta, tén axta apyetlama Jesús apkelteméssessama apcheymákpoho m'a Dios. Apkelteméssessegkek axta anhan apcheymákpoho Dios apyókxoho énxet'ák ektáha axta apweteykegkoho xa.
La viuda y el juez
1 Jesús les contó una historia a sus discípulos, para enseñarles que debían orar siempre y sin desanimarse. 2 Les dijo:

«En una ciudad había un juez que no tenía miedo ni de Dios ni de la gente. 3 Allí también vivía una viuda, que siempre lo buscaba y le decía: “Por favor, haga usted todo lo posible para que se me haga justicia en la corte.” 4-5 Al principio, el juez no quería atender a la viuda. Pero luego pensó: “Esta viuda molesta mucho. Aunque no le tengo miedo a Dios, ni me importa la gente, la voy a ayudar. Si no lo hago, nunca dejará de molestarme.”»

6 Jesús agregó:

«Fíjense en lo que dijo ese mal juez. 7 ¿Creen ustedes que Dios no defenderá a las personas que él eligió, y que día y noche le piden ayuda? ¿Creen que tardará él en responderles? 8 ¡Claro que no, sino que les responderá de inmediato! Pero cuando yo, el Hijo del hombre, regrese a este mundo, ¿acaso encontraré gente que confíe en Dios?»
El hombre orgulloso y el hombre humilde
9 Una vez, Jesús estuvo hablando con unas personas, de esas que se creen muy buenas y que siempre están despreciando a los demás. A estas, Jesús les puso este ejemplo:

10 «Dos hombres fueron al templo a orar. Uno de ellos era fariseo y el otro era cobrador de impuestos.
11 »Puesto de pie, el fariseo oraba así: “Dios, te doy gracias porque no soy como los demás hombres. Ellos son ladrones y malvados, y engañan a sus esposas con otras mujeres. ¡Tampoco soy como ese cobrador de impuestos! 12 Yo ayuno dos veces por semana y te doy la décima parte de todo lo que gano.”
13 »El cobrador de impuestos, en cambio, se quedó un poco más atrás. Ni siquiera se atrevía a levantar la mirada hacia el cielo, sino que se daba golpes en el pecho y decía: “¡Dios, ten compasión de mí, y perdóname por todo lo malo que he hecho!”»

14 Cuando terminó de contar esto, Jesús les dijo a aquellos hombres: «Les aseguro que, cuando el cobrador de impuestos regresó a su casa, Dios ya lo había perdonado; pero al fariseo no. Porque los que se creen más importantes que los demás, son los menos valiosos para Dios. En cambio, los más importantes para Dios son los humildes.»
Jesús bendice a los niños
(Mt 19.13-15Mc 10.13-16)
15 Algunas madres llevaron a sus niños pequeños para que Jesús pusiera su mano sobre sus cabezas y los bendijera. Pero los discípulos comenzaron a reprenderlas para que no los trajeran. 16 Entonces Jesús llamó a los niños, y les dijo a sus discípulos: «Dejen que los niños se acerquen a mí. No se lo impidan, porque el reino de Dios es de los que son como ellos. 17 Les aseguro que la persona que no confía en Dios como lo hace un niño, no podrá entrar en el reino de Dios.»
El hombre rico
(Mt 19.16-30Mc 10.17-31)
18 Un líder de los judíos fue a ver a Jesús y le preguntó:

—Tú, que eres un maestro bueno, dime, ¿qué cosa debo hacer para tener vida eterna?

19 Jesús le contestó:

—¿Por qué dices que soy bueno? Solo Dios es bueno. 20 Tú conoces bien los mandamientos: No seas infiel en el matrimonio, no mates, no robes, no mientas para hacerle daño a otra persona, obedece y cuida a tu padre y a tu madre.

21 El líder le dijo:

—¡He obedecido todos esos mandamientos desde que era un niño!

22 Jesús le respondió:

—Solo te falta hacer una cosa: Vende todo lo que tienes, y dales ese dinero a los pobres. Así, Dios te dará un gran premio en el cielo. Luego ven y conviértete en uno de mis seguidores.

23 Cuando el líder oyó esto, se puso muy triste, porque era muy rico.
24 Jesús lo miró y dijo:

—¡Qué difícil es que una persona rica entre en el reino de Dios! 25 En realidad, es más fácil para un camello pasar por el ojo de una aguja, que para una persona rica entrar en el reino de Dios.

26 La gente que estaba allí y que oyó a Jesús, preguntó:

—Entonces, ¿quién podrá salvarse?

27 Jesús les respondió:

—Para la gente eso es imposible, pero todo es posible para Dios.

28 Pedro le dijo:

—Recuerda que nosotros dejamos todo lo que teníamos, y te hemos seguido.

29 Jesús les respondió:

—Les aseguro que si alguno ha dejado su casa, su esposa, sus hermanos, sus padres, o sus hijos, por ser obediente al reino de Dios, 30 sin duda recibirá aquí mucho más de lo que dejó. Además, cuando muera, vivirá con Dios para siempre.
Jesús habla otra vez de su muerte
(Mt 20.17-19Mc 10.32-34)
31 Jesús se reunió a solas con los doce discípulos y les dijo: «Ahora iniciamos nuestro viaje hacia Jerusalén. Allí pasará todo lo que anunciaron los profetas acerca de mí, el Hijo del hombre. 32 Porque en Jerusalén unos hombres me entregarán a las autoridades de Roma. Los romanos se burlarán de mí, me insultarán y me escupirán en la cara. 33 Luego me golpearán y me matarán, pero después de tres días, resucitaré
34 Los discípulos no entendieron de qué hablaba Jesús. Era algo que ellos no podían comprender.
Jesús sana a un ciego
(Mt 20.29-34Mc 10.46-52)
35 Jesús iba llegando a la ciudad de Jericó. Junto al camino estaba un ciego pidiendo limosna. 36 Cuando el ciego oyó el ruido de la gente que pasaba, preguntó:

—¿Qué sucede?

37 La gente le explicó:

—Ahí viene Jesús, el del pueblo de Nazaret.

38 Entonces el ciego se puso a gritar: «¡Jesús, tú que eres el Mesías, ten compasión de mí y ayúdame!»
39 Los que iban delante reprendían al ciego para que se callara, pero él gritó con más fuerza: «¡Mesías, ten compasión de mí y ayúdame!»
40 Jesús se detuvo y ordenó que trajeran al ciego. Cuando el ciego estuvo cerca, Jesús le preguntó:

41 —¿Qué quieres que haga por ti?

El ciego le respondió:

—Señor, ¡quiero volver a ver!

42 Jesús le dijo:

—¡Muy bien, ya puedes ver! Te has sanado porque confiaste en mí.

43 En ese mismo instante, el ciego pudo ver, y siguió a Jesús, alabando a Dios. Toda la gente que vio esto, también alababa a Dios.