Daniel ekwanmésso cuatro aqsok nawha'ák éllo
1 Xama axta'a axta apwet'a apwanmagko Daniel tén han aqsok kélxekmósso, cham'a ekweykmo axta xama apyeyam apteme wesse' apwányam Belsasar ma'a Babilonia. Xama axta apxatakha'a, keñe aptáxésa ektáhakxa aqsok ekwanmésso. Keso ektáhakxa axta aptáxésso s'e:
2 “Ekwet'ak axta ko'o sekwanmagko éxchahayam éleñamakxa nak ekyókxoho yókxexma, yawheyáseyha axta yegmen ma'a wátsam ekwányam nak. 3 Pelakkassek axta élántepa cuatro aqsok nawha'ák éllo élyawe m'a wátsam ekwányam, mók ektémakxa axta han chá'a xama m'a. 4 Máxa axta yámakméwa m'a émha amonye' nak, axempenák axta eyke eghak, máxa axta m'a náta ekyawel'a. Kélhexyawássessek axta han axempenák neyseksa sélányo ko'o, kélchampásekxeyk axta néten, kélteyágkassek axta xapop ma'a ataqla amagkok, kélchenegkáseyha axta ektémól'a énxet, kélméssek axta ekya'áséyak ektémól'a énxet.
5 “Keñe m'a ektétéyak nak, ekhawo m'a óso, yáma énmeykha axta táhak, ántánxo aqsok akhák axta han éltakxeykha; ekleg'ak axta han ektáha eyáneyáxko s'e: ‘¡Katnemekxa néten, kataw ápetek ekwánxa enxoho ekleklakmo!’
6 “Keñe axta m'a ektáhakxa ántánxo, ekhawo m'a yám neptána, cuatro axta eyke axempenák ma'a akpok nak; ekwet'ak axta han ekyetna cuatro apqatkok, xakak axta han ekmowána éláneykha aqsok.
7 “Keñe m'a ektáhakxa nak cuatro aqsok nawhak sekwete, asagko' agko' axta, hegyegwakkasek axta agweta', awanhek axta han ektémakxa ekyennaqte. Sawo élyentaxno élyawe axta han ma'a am'ák; kalyeptek axta katwok ekyókxoho aqsok, kalteyammaha axta chá'a m'a éleymomáxche nak. Aqsok nawhak eklo mók ektémakxa axta m'a, axta kaxnawok ma'a ekyókxoho sekwet'a axta ko'o sekwanmagko, diez axta kepet'ák ma'a apqátek.
8 “Ekwet'ak axta han ektepa mók ketsék kepetek neyseksa sélányo m'a kepet'ák nak, tén axta kélhaxyawássesa ántánxo kepet'ák yaqwayam enxoho kólhok katyapok ma'a axayók ekteyapma, máxa axta han énxet apaqta'ák ma'a aqta'ák, eyeymáxkoho axta han ma'a ekpeywa.
Dios segyekpelchémo
9 “Axta alwáteyásak
ko'o sélányo ekwokmoho
kélnegkenágko
taháno éltaqmalma
apha'akteyk axta han énxet
Apkemha Apmonye'
ekyawe kéláyo,
apkelmope axta apkelnaqta
ektémól'a yeyam appok,
máxa axta nepkések
apwa' ekmópeyól'a
m'a apwa' nak.
Máxa axta táxa eyáléwe m'a
aptaháno ekweykekxoho
m'a amagkok nak,
10 máxa yegmen
axta táhak ektepa
táxa eyáléwe m'a
apmonye' nak.
Apxámok axta énxet
apkeltemessáseykha,
apxámok apagko' axta
han apchaqneykha m'a
aphakxa nak.
Apcheynawók axta
apmáheyo elyekpelkohok
énxet'ák ma'a
segyekpelchémo.
Kélmeykeságkokxeyk
axta weykcha'áhak.

11 “Énmáha axta aqsa ko'o sélánencha'a sekhaxnawo ektáhakxa ekpaqméteykha eyeymáxkoho m'a aqsok nawhak eklo kepetek ketse nak; matñeyk axta han sélánegkaxa ko'o m'a aqsok nawhak eklo nak, nekha'a étkók axta kéltemessásekxak kélyaqtennágko, tén axta kélyenyawa neyseksa táxa kélwatnékxo. 12 Kélyementamákxeyk axta han élmowancha'a m'a mók aqsok nawha'ák éllo nak, axta eyke kólnápeykxa', ekwokmoho m'a ekhem kélpekkenchessamakxa axta.
13 “Éláneyha axta aqsa ko'o axta'a xa aqsok sélxekmósso nak:

“Ekwet'ak axta
apxegakmo neyseksa
yaphope xama
aphémo énxet,
apmahágko m'a
aphakxa axta
Apkemha Apmonye'
ekha kéláyo;
kélya'ágkassek axta
m'a aphakxa.
14 Kélméssek
axta apmopwána,
apcheymákpoho
tén han aptémakxa
wesse' apwányam.
Apyókxoho énxet'ák
apheykha nak
ekyókxoho apkelókxa
tén han mók
ektémakxa nak
chá'a apkelpeywa
axta aptamhágkok
chá'a apkeltamhókxa
axta etnahagkok.
Megkamassegwomek sa' ma'a
ektémakxa nak apmopwána,
megkólmasséssemek han ma'a
aptémakxa nak wesse' apwányam.

15 “Ko'o Daniel, eklegágkok axta ekwa'a seyeye; temessáseyha axta ewáxok ekyókxoho aqsok sekwete, 16 ekyo'ókmek axta xama énxet apkenmeykha axta han ma'a, éltamhók axta héltennaksek ekyókxoho ektémakxa xa aqsok nak. Éltennássek axta ektémakxa, aptáhak axta seyáneya s'e: 17 ‘Cháxa cuatro aqsok nawha'ák éllo nak, ekteme cuatro apkelwesse'e peya sa' etnehek apkeláneykha ekyókxoho nélwanmeygkaxa'. 18 Keñe sa' kólmeyásekxak Dios meyke ekhémo énxet'ák apagkok ma'a aptamheykegkaxa nak chá'a kelwesse'e apkelwányam, etnahagkok sa' chá'a apagkok meyke néxa'.’
19 “Éltamhók axta han ko'o ay'asagkohok ma'a aqsok nawhak eklo ektáhakxa nak cuatro, megkaxnémo agko' axta m'a nekha nak aqsok nawha'ák éllo, hakte asagko' agko' axta, hegyegwakkasek axta anlano': sawo élyentaxno axta m'a am'ák, keñe sawo ekyexwase m'a aphék; kalyeptek axta katwok ekyókxoho aqsok, kalteyammaha axta chá'a m'a éleymomáxche nak. 20 Éltamhók axta han ko'o ay'asagkohok ektémakxa m'a diez kepet'ák nak, keñe han ma'a kepetek étkók ekha axta aqta'ák, eyeyxkoho axta chá'a ekpaqmétencha'a, máxa ekwányam axta táhak neyseksa m'a mók kepet'ák nak, ekyaqmagkasa axta m'a ántánxo ekpalleyam nak. 21 Keñe axta sekwet'a élnápexko Dios énxet'ák apagkok xa kepetek nak, mallanchek axta han, 22 ekwokmoho apwa'a m'a Apkemha Apmonye' ekha kéláyo aptaqmelchessásekxo apheykha m'a Dios meyke nak ekhémo énxet'ák apagkok, hakte wokmek axta ekhem kélpekkenchessamakxa yaqwayam etnahagkok apagkok aptamheykegkaxa nak kelwesse'e apkelwányam ma'a Dios énxet'ák apagkok. 23 Aptáhak axta s'e:

“Cháxa ektáhakxa nak
cuatro aqsok nawhak eklo
katnehek sa' ektáhakxa
nak cuatro apchókxa',
peya nak katyapok keso náxop,
megkaxnémo m'a
ekyókxoho nekha axta.
Kasáwak sa' ekyókxoho
keso nélwanmeygkaxa,
kanaqtawasha sa'
nápakha'a apketkók
sa' han katnessásekxa'.
24 Cháxa diez
kepet'ák nak
apteme m'a diez
apkelwesse'e
apkelwányam
peya sa'
etnahagkok
apkelwesse'e
apkelwányam xa
apchókxa nak.
Tén sa' neptámen
eyaqmagkasek pók
apkeláneykha,
mexók sa' ma'a
apmonye'e axta
emasséssók sa' ma'a
apqántánxo apkelwesse'e
apkelwányam nak.
25 Kanmexmakha sa'
appeywa m'a Dios
meyke nak ekhémo
enaqtawássesagkohok sa'
ma'a énxet'ák apagkok;
emáwhok sa'
eyaqmagkasek mók ma'a
Dios segánamakxa apagkok,
tén han ma'a
kélessawássessamókxa nak
chá'a ekhem apagkok,
elmok sa' ma'a
Dios énxet'ák apagkok
ekweykmoho apqántánxo
apyeyam nepxet pók.
26 Kalanaxchek sa' eyke
kélyekpelchémo m'a
segyekpelchémókxa nak,
kólyementemekxak sa'
apteme ekha apmopwána,
kólmasséssamhok kélagko' sa'.
27 Kólmeyásekxak sa'
Dios meyke nak ekhémo
énxet'ák apagkok ma'a
aptémakxa nak
wesse' apwányam,
ekha apmopwána
ekha apcheymákpoho,
ekyókxoho yókxexma
keso náxop.
Megkatnégwomek sa' néxa
apteme wesse' apwányam,
etnahagkok sa' chá'a
apkeltamhókxa enxoho
chá'a etnahagkok
apyókxoho énxet'ák
nak keso náxop,
elyahakxohok sa'.’

28 “Cháxa néxa ekxénamaxche'. Tamháha agko' axta ko'o ewáxok, ko'o Daniel, mopékxeyk axta nahát sekyegwakto; axta eyke altennásak xama énxet enxoho xa aqsok nak.”
Sueños de Daniel
1 Durante el primer año del reinado de Belsasar en Babilonia, Daniel tuvo un sueño, y en ese sueño vio muchas cosas. Cuando despertó, puso por escrito lo que había soñado. Y esto fue lo que escribió:
Los cuatro monstruos
2 «Yo soy Daniel. Una noche soñé que los cuatro vientos del cielo soplaban muy fuerte sobre el gran mar. 3 De repente salieron del mar cuatro grandes monstruos, todos ellos diferentes.
4 »El primer monstruo parecía un león con alas de águila. Pero le cortaron las alas, y entonces se paró sobre sus pies como una persona. Y en lugar de su corazón, se le dio un corazón humano.
5 »El segundo monstruo parecía un oso, pero uno de sus costados era más alto que el otro. Entre sus dientes tenía tres costillas. Entonces recibió la orden de levantarse y comer mucha carne.
6 »El tercer monstruo parecía una pantera. Tenía cuatro alas de ave en la espalda, y tenía también cuatro cabezas. A este monstruo se le dio poder para reinar.
7 »Yo seguí soñando, y de pronto apareció el cuarto monstruo. Era muy diferente a los otros tres, y tan fuerte que solo de verlo daba mucho miedo. Tenía diez cuernos, y sus dientes eran dos grandes hileras de puntas de hierro. Hacía pedazos todo lo que comía, y lo demás lo pisoteaba y destruía.
8-12 »Mientras yo miraba los diez cuernos, de pronto le salió otro cuerno más pequeño, que al salir echó abajo a tres de ellos. A estos tres se les quitó el poder, pero se les dejó con vida, pues todavía no había llegado la hora de su muerte. Luego mataron al cuarto monstruo y echaron su cuerpo al fuego. El pequeño cuerno tenía ojos humanos, y mientras todo esto sucedía hablaba con mucho orgullo.

»Vi que aparecieron unos tronos,
y un Anciano tomó asiento.
Su ropa era blanca como la nieve,
y su pelo era blanco como la lana.
Del trono y de sus ruedas
brotaba un río de fuego.
Miles y miles de personas
adoraban al Anciano todo el tiempo.
El Anciano se sentó para juzgar
y abrió los libros.

13 »Mientras yo miraba todo esto,
un hombre apareció entre las nubes
y se acercó al Anciano.
14 Y ese hombre recibió honra y poder
para reinar sobre todo el mundo.
Pude ver que lo obedecían
todos los pueblos y naciones.
Su poder será siempre el mismo
y nunca tendrá fin,
y su reino jamás será destruido.

15 »Yo quedé tan confundido por lo que vi, que hasta me enfermé. 16 Entonces me acerqué a uno de los que allí estaban, y le pedí que me explicara lo que significaba el sueño. Y me dijo: 17 “Estos cuatro monstruos son cuatro reyes que reinarán sobre la tierra. 18 Pero el pueblo que ha elegido el Dios altísimo recibirá el reino, y reinará para siempre”.
19-23 »También le pregunté a esa persona por qué el cuarto monstruo era tan diferente. Y es que ese monstruo, con sus dientes de hierro y sus garras de cobre, daba mucho miedo; todo lo devoraba, y el resto lo pisoteaba. Y esa persona me dijo: “El cuarto monstruo es el cuarto reino que habrá sobre la tierra. Será muy diferente a los otros reinos, pues acabará con toda la tierra, y la pisoteará y aplastará”.
»Pregunté entonces qué significaban los diez cuernos que tenía el monstruo en la cabeza. También pregunté qué significaba el pequeño cuerno con ojos, que hablaba con tanto orgullo. Pedí que se me explicara por qué, cuando salió, echó abajo tres cuernos. Yo había visto que ese cuerno pequeño se ponía tan orgulloso, que hasta peleaba contra el pueblo elegido por Dios y lo vencía. Pero llegó el Anciano y le dio a su pueblo la autoridad de juzgar, y también autoridad para reinar.
»Aquella persona me dio esta explicación:

24 “Los diez cuernos representan a diez reyes, que reinarán en la tierra. Después de ellos, se levantará otro rey, muy diferente a los demás, y humillará a tres reyes. 25 Hablará mal contra el Dios altísimo, y peleará contra su pueblo elegido. Tratará de cambiar las costumbres religiosas y la ley de Dios, y durante tres años y medio hará lo que le parezca mejor. 26 Pero ese rey será juzgado y perderá su poder, pues será totalmente destruido. 27 Entonces el pueblo de Dios recibirá poder y dominio sobre todos los reinos de la tierra, y reinará para siempre”.

28 »Esto fue todo lo que vi, y me quedé muy preocupado. Y aunque me entró mucho miedo, no le dije a nadie lo que había visto.