Micaías tén han Dan énxet'ák apagkok
1 Méko axta makham wesse' apwányam Israel xa ekhem nak. Méko axta han xapop apagkok apagko' ma'a Dan nak énxet'ák apagkok, apkelweynchámeykha axta aqsa aptegyeykencha'a m'a yaqweykenxa exmakha. 2 Axta keñamak Dan apkeláphassama cinco énxet'ák apagkok megyeye nak elmahagkok eyesagkexa apkeleñama m'a Sorá tén han Estaol, yaqwayam enxoho elanok yókxexma. Cháxa cinco apkelányo yókxexma nak, apkelmahágkek axta m'a egkexe nak Efraín, keñe apkelwokmo m'a Micaías apxagkok. Axta apnaqteyenwokmok han axta'a m'a. 3 Apchágketchessekmek axta apxagkok Micaías, apyekpelchawók axta appeywa m'a wokma'ák levita, keñe axta apkelyo'ókmo aptáha apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Yaqsa axta ekyentamayam se'e? ¿Yaqsa ektéma aphaya s'e yókxexma nak? ¿Yaqsa aptegyeykencha'a?
4 Apkeltennáseyha axta levita aptémakxa appeywa apkeláneya m'a Micaías, tén han aptémakxa apkeltémo etnehek apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok. 5 Tén axta aptáha apcháneya s'e:
—Elpaqhetchesakpoho hana Dios yaqwayam agya'asagkoho', tásek sa' kexa katnehek ekteyapma nélweynchámeykha.
6 Tén axta levita apchátegmowágko, apteme axta apkelmaxnéssesso énxet'ák:
—Kólxeg meyke ektamheykha kélwáxok. Wesse' egegkok sa' eltaqmelchesek kélmahágkaxa enxoho chá'a.
7 Axta apkelchampa'awok han apkelmahágko Lais ma'a cinco apkelányo yókxexma nak. Méko axta éltamheykha apkelwáxok énxet'ák apheykha axta xa tegma apwányam nak, aptamheykegkaxa axta chá'a m'a sidonios; tásek axta apheykha, yetlo meyke ektáhakxa apkelwáxok, meyke élya'assóxma xama enxoho, méko axta han eyeyméxchexa. Tayépek axta han apheykegkaxa m'a sidonios, axta han epáxaqweykmok pók énxet'ák. 8 Tén axta xa cinco apkelányo yókxexma nak apkelwáxok makham ma'a Sorá tén han Estaol, aphágkaxa axta m'a apkelxegexma'a. Aptáhak axta apkelmaxneyeyncha'a s'e:
—¿Háxko ektáhakxa kélweynchámeykha?
Aptáhak axta apkelátegmowágko:
9 —Nélweynchámeyha negko'o m'a yókxexma nak, negwet'ak han ektaqmalma agko' ma'a xapop. ¡Nók! ¡Agketamagkok sa'! ¡Nágkólhakha aqsa xa kélhágkaxa nak, meyke kéllane xama aqsok! ¡Kéméxcheyk ólmahagkok agmok ma'a xapop nak! 10 Kélwokmek sa' agkok ma'a, kólwetak sa' énxet meyke éltamheykha apkelwáxok, tén han ekxámokma xapop apagkok, méko eyeyméxchexa aqsok. Dios sa' egkések kéxegke yaqwayam kóltéhek kélagkok ma'a.
11 Apkelántekkek axta yókxexma Sorá tén han Estaol seiscientos Dan énxet'ák apagkok, yetlo apkelmeykha, 12 apkelwokmek axta m'a Judá, apkelpakxenwokmek axta m'a ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem ma'a Quiriat-jearim, yókxexma ekwesey nak kaxwók Dan énxet'ák apagkok apkelpakxeneykegkaxa. 13 Axta apkelchempekxohok makham apkelmahágko m'a egkexe nak Efraín, apkelwokmek axta m'a Micaías apxagkok. 14 Keñe m'a cinco apkelányo axta m'a yókxexma Lais. Aptáha chá'a apkeláneya apkelxegexma'a s'e:
—¿Kélya'ásegkóya kéxegke s'e tegma nak ekyetnama xama efod tén han aqsok kéláyókxa, tén han xama kéleykmássesso kélyepetchesso émpehek sawo ekmope ekmomnáwa? ¿Háxko sa' kólteméssesek?
15 Tén axta m'a apkelányo axta yókxexma, apkelántepa nepyeseksa m'a nápakha nak, apkelmahágkek axta m'a apxagkok axta wokma'ák levita, cham'a Micaías apxagkok nak, apkelpeykeságkek axta. 16 Keñe axta m'a seiscientos sẽlpextétamo Dan énxet'ák apagkok yetlo apkelmeykha, apkelhaxna m'a átog nak. 17 Keñe m'a cinco apkelányo axta yókxexma, apkelántaxno axta apmonye'e m'a tegma, apmeyk axta m'a kéleykmássesso kélyepetchesso nak émpehek sawo ekmope ekmomnáwa, tén han efod, tén han ma'a aqsok kéláyókxa nak, keñe axta apkelmaxnéssesso énxet'ák apkenmeyncha'a m'a átog yetlo seiscientos sẽlpextétamo.
18 Xama axta apwet'a apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok, apkelántaxna Micaías apxagkok ma'a cinco apkelányo yókxexma nak, tén han apma m'a kéleykmássesso, efod, tén han ma'a aqsok kéláyókxa. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—¿Yaqsa kéllana?
19 Keñe axta aptáha apkelátegmowágko:
—¡Ewanma', hẽlyetlow sa' negko'o! ¡Néltamhok negko'o etnehek xép sẽlmaxnéssesso tén han sempékessáseyak chá'a! ¡Tásek xép etnehek apkelmaxnéssesso apyókxoho Dan énxet'ák apagkok apkeleñama nak Israel, kaxnók etnehek wánxa xama énxet!
20 Leyawók axta apwáxok apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok, apmeyk axta m'a kéleykmássesso, tén han efod, tén han ma'a aqsok kéláyókxa, apkelyetlókek axta m'a danitas. 21 Tén axta apkelxegákxo makham, apmonye'e axta apkelxegak sakcha'a, tén han apnaqtósso, keñe han aqsok apagkok ekyetnakxa enxoho. 22 Apkelwegkekkek axta han apchaqnákxo m'a apheykha axta neyáwa Micaías apxagkok, yetlo m'a Micaías, apkelamhágkek axta. 23 Xama axta apkelleg'a apkelpáxamayam ma'a ektáha axta apkelamhéyak, apkelpeynchákpok axta neptámen ma'a danitas, keñe axta kélmaxneyáncha'a Micaías:
—¿Yaqsa ektáha? ¿Yaqsa ektáha sẽlwónencha'a nak ekyennaqte?
24 Apchátegmowágkek axta Micaías:
—Kélmeyk kéxegke aqsok séláyókxa sélane axta ko'o, kélyentegkek han apkelmaxnéssesso énxet'ák ahagkok, meyke aqsok ahagkok éltemessásak, ¡megkalnawék sélmaxneyáncha'a setnahakxa!
25 Aptáhak axta apkelátegmowágkokxo danitas se'e:
—Ná hẽlpáxegkesha, ellók katnehek negko'o nápakha nélxegexma'a, keñe ektamagkok, yaqhek katnehek xép tén han ma'a aphawóxama nak.
26 Xama axta apwet'a Micaías apxáma apagko' ma'a, keñe aptaqháwo makham apxagkok; axta eyke eltaqhegwokmok ma'a danitas, 27 yetlo m'a aqsok ektáha axta apkelane Micaías, tén han ma'a apkelmaxnéssesso nak énxet'ák apagkok, apkelwokmek axta m'a Lais. Méko axta han éltamheykha apkelwáxok énxet'ák apheykha m'a, apkelnapchek axta apyókxoho m'a danitas apkelyetxaya chá'a sókwenaqte, apwatnékxók axta han ma'a tegma apwányam. 28 Méko axta han élmasma enxoho m'a, hakte tayépek axta m'a Sidón, axta epáxaqweykmok han chá'a pók énxet'ák. Axta apheykha m'a ekyapwátegweykenxa nak xapop ekyetnama nak ma'a Bet-rehob. Apxátekhásekxeyk axta makham danitas ma'a tegma apwányam nak, tén axta apheykencha'a m'a. 29 Lais axta ekwesey eykhe sekxók ma'a, keñe aptemessáseykekxo ekwesey Dan, ekxénweykekxoho apwáxok ma'a apyáp nano', Israel axta apketche. 30 Axta appekkenwomhok kéleykmássesso danitas ma'a yaqwayam elpeykesho', Jonatán axta eyke apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok, Guersón axta apketche, Moisés axta aptáwen. Keñe Jonatán aptawán'ák neptámen, aptamheykegko apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok ma'a danitas, ekweykmoho m'a kélnaqleykekxo axta megkatnahakxa apkelókxa'. 31 Cha'a ekyetneykemxa axta nepyeseksa énxet'ák ma'a kéleykmássesso, Micaías axta apkelane, apyetnamakxa axta makham Wesse' egegkok kélpakxanma appagkanamap apagkok ma'a Siló.
La tribu de Dan conquista su territorio
1 En ese tiempo en que los israelitas no tenían rey, los de la tribu de Dan estaban buscando un lugar donde vivir. De todas las tribus de Israel, Dan era la única a la que todavía no se le había asignado ningún territorio. 2 Por eso los de Dan eligieron de entre sus familias a cinco valientes de Sorá y Estaol, y en secreto los enviaron a explorar el territorio. Cuando llegaron a la zona montañosa de Efraín, pasaron la noche en la casa de Micaías. 3 Estando allí, se dieron cuenta de que el joven sacerdote era de otro lugar, por su manera de hablar, y le preguntaron:

—¿Quién te trajo acá? ¿Qué estás haciendo? ¿Para qué viniste?

4 Él les explicó:

—Hice un trato con Micaías, y él me paga para que sea yo su sacerdote.

5 Entonces ellos le dijeron:

—Por favor, consulta a Dios por nosotros. Queremos saber si nos irá bien en este viaje.

6 Él les contestó:

—Pueden ir tranquilos, porque Dios los va a proteger.

7 Los cinco hombres salieron, y cuando llegaron a Lais encontraron que allí la gente vivía confiada y tranquila, pues tenía todo lo que necesitaba. Esa gente era de Sidón, pero como estaba lejos de su patria no se relacionaba con nadie. 8 Cuando los que habían ido a explorar volvieron a Sorá y Estaol, sus compañeros les preguntaron:

—¿Cómo les ha ido?

9 Ellos les respondieron:

—¡Hay que atacarlos ya! Recorrimos toda la zona y vimos que la tierra es muy fértil. ¡Vamos, no se queden ahí sin hacer nada! ¡Hay que ir enseguida a conquistar esa tierra! 10 Cuando lleguen, verán que la gente no sospecha nada. ¡Dios nos ha dado un territorio grande, donde hay de todo!

11 Entonces seiscientos hombres de la tribu de Dan salieron bien armados de Sorá y Estaol. 12 Subieron y acamparon al oeste de Quiriat-jearim, en Judá, en un lugar que ahora se llama Campamento de Dan. 13 De allí siguieron hasta la zona montañosa de Efraín, y llegaron a la casa de Micaías.
14 Los cinco hombres que habían explorado el territorio de Lais les dijeron a sus compañeros: «¿Sabían que en una de esas casas hay una imagen de madera y plata? También hay otras imágenes y una túnica sacerdotal. ¿Qué les parece?»
15 Todos se dirigieron hasta la casa de Micaías, y saludaron al joven sacerdote. 16-17 Los seiscientos soldados de la tribu de Dan se quedaron a la puerta con el sacerdote, mientras que los cinco exploradores entraron en la casa y se llevaron las imágenes y la túnica. 18 Cuando el sacerdote se dio cuenta de sus intenciones, les preguntó:

—¿Qué están haciendo?

19 Ellos le contestaron:

—¡Cállate! ¡No digas nada! Ven con nosotros y serás nuestro consejero y sacerdote. Es mejor ser sacerdote de toda una tribu israelita, que de la familia de un solo hombre, ¿no te parece?

20 Esto le pareció bien al sacerdote, así que tomó la túnica y las imágenes, y se fue con los de Dan. 21 Al seguir su camino, pusieron al frente a los niños, el ganado y el equipaje. 22 Ya se habían alejado bastante cuando Micaías salió con sus vecinos a perseguirlos. 23 Cuando los de Dan oyeron los gritos, se dieron vuelta y le preguntaron a Micaías:

—¿Qué te pasa? ¿A qué vienen tantos gritos?

24 Micaías les contestó:

—¿Cómo se atreven a preguntarme qué me pasa? ¡Ustedes me han robado las imágenes que hice, se han llevado a mi sacerdote y me han dejado sin nada!

25 Entonces los de Dan le contestaron:

—¡Cuidado con lo que dices! ¡No nos levantes la voz! Algunos de nosotros podríamos perder la paciencia y atacarte, y morirías tú y tu familia.

26 Micaías se dio cuenta de que eran más fuertes que él, y se volvió a su casa. Los de Dan continuaron su camino.
27-28 Los de Dan se fueron a atacar a la ciudad de Lais, llevándose al sacerdote de Micaías y las imágenes que él había hecho. Lais estaba en el valle que pertenecía al pueblo de Bet-rehob, y allí la gente vivía tranquila y confiada, sin sospechar que iban a ser atacados. Sin embargo, los danitas los mataron a todos, y después incendiaron la ciudad. Y como los de Lais no tenían relaciones con nadie, y estaban lejos de su patria, nadie los ayudó. Después los danitas volvieron a edificar la ciudad y se quedaron a vivir allí, 29 aunque le cambiaron el nombre. En vez de Lais, le pusieron por nombre Dan, en honor de su antepasado, que fue hijo de Jacob. 30 Colocaron la imagen de madera y plata para adorarla, y nombraron sacerdote a Jonatán, que era descendiente de Guersón y de Moisés. Después los descendientes de Jonatán fueron sacerdotes de los danitas hasta los días del exilio. 31 La imagen de Micaías estuvo allí todo el tiempo que el santuario de Dios permaneció en Siló.