Neyseksa apkelxega axta énxet'ák ma'a yókxexma meykexa nak énxet
1 “Tén axta nélmeyeykekxo m'a yókxexma meykexa nak énxet, ámay ekmahéyak axta m'a Wátsam Ekwányam Ekyexwase, ekhawo m'a apkeltémókxa axta atnehek ma'a Wesse' egegkok. Ahóxek axta nahan nélxega nélhaxnenchámeykekxo m'a meteymog élekhahéyak nak ma'a Seír. 2 Tén axta aptéma seyenagkama Wesse' egegkok se'e: 3 ‘Wegqak agko' kélhaxnencheyam se'e meteymog élekhahéyak nak; kólmeyekxa sa' kaxwók ma'a ekpayho nak nexcheyha. 4 Eltennasák sa' énxet'ák se'e séltamhókxa nak chá'a etnahagkok: Kólyeykhágwók sa' kéxegke m'a Esaú aptawán'ák neptámen xapop apagkok nak, cham'a apheykencha'a nak Seír, kélteme kélnámakkok akke nahan kéxegke m'a. Yáwhok nahan kéxegke m'a; eyke katneykha sa' kélwáxok, 5 nágkólchetamák aqsa, hakte magkések ko'o kéxegke xama nekha enxoho m'a apkelókxa nak, hakte cham'a meteymog élekhahéyak nak ma'a Seír, apagkok apagko' ma'a Esaú aptawán'ák neptámen nak. Ko'o axta sekmésso m'a. 6 Ekha ekyánmaga sa' nahan chá'a kéxegke kólmaxnak ma'a kéltéyak kélámenyého enxoho chá'a, kólyánmagkasek sa' chá'a, kawomhok sa' nahan chá'a kélyánmagkasso kélyenágko enxoho chá'a m'a yegmen.’ 7 Hakte aptaqmelchessessegkek axta chá'a kéxegke Dios Wesse' kélagkok ma'a ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a; aphegkek axta kélnepyeseksa kéxegke ekweykmoho cuarenta apyeyam, apkeltaqmelchessegkek axta nahan neyseksa kélxega s'e ekyawakxa nak yókxexma meykexa énxet, meyke eyeymomáxche xama aqsok enxoho.
8 “Tén axta negyenseykmo m'a ámay ekmahéyak axta m'a Arabá, Elat tén han Esión-guéber, nélyeykhágweykmek axta m'a nenteme ennámakkok Esaú aptawán'ák neptámen xapop apagkok, apheykencha'a axta m'a Seír, cha'a nentamhákxexa axta nahan xama neghaxnencheyam negmako agmekxak ma'a ámay ekmahéyak axta m'a meykexa nak énxet Moab. 9 Tén axta Wesse' egegkok aptéma seyenagkama s'e: ‘Nágkólye'és aqsa exma m'a énxet'ák Moab, nágkólchetamák aqsa. Lot aptawán'ák neptámen ma'a. Magkések ko'o ketsék enxoho xapop kéxegke m'a apkelókxa nak. Ko'o axta sekmésso apagkok apagko' ma'a yókxexma Ar.’ 10 (Énxet'ák emitas axta apheykha nanók agko' axta xa apkelókxa nak, apteme axta énxet apkelyawe tén han apxámokma apagko', aphóxekche'ék axta nahan ma'a, aphawók axta m'a énxet apwesey axta Anac aptawán'ák neptámen, cham'a xama énxet apwenaqte axta. 11 Refaítas axta nahan apkenagkók ma'a énxet'ák, emitas axta eyke apkeltemeyk ma'a moabitas. 12 Cháxa yókxexma nak Seír, apheykha axta nanók ma'a horeos. Esaú aptawán'ák neptámen axta eyke apsawhomák apkelnapma, apmomchek axta m'a apkelókxa nak, apkelheykmek axta m'a, ekhawo apteméssessamakxa axta Israel ma'a apkelókxa apméssamakxa axta m'a Wesse' egegkok.) 13 ‘Kaxwo', —axta aptemék Wesse' egegkok—, kólxegekxa sa' makham, kólyeykhekxa sa' ma'a ényahamakxa nak yegmen Zéred.’ Nélyeykheykekxeyk axta m'a ényahamakxa nak yegmen.
14 “Treinta y ocho apyeyam axta weykmok ekyeykhe, eyeynókxa axta m'a sekxók nélánteyapma axta m'a Cadés-barnea ekweykmoho nélyeykheykekxo m'a ényahamakxa nak yegmen Zéred. Apsawhomákpek axta eyke apkeletsapma m'a énxet'ák kempakhakma yapmeyk, apheykencha'a axta chá'a m'a apkelpakxeneykegkaxa axta, ekhawo m'a apxeyenma axta katnehek naqsók ma'a Wesse' egegkok. 15 Wesse' egegkok apmopwána axta cháhapweykták ma'a énxet'ák nak, ekwokmoho apkeletsapma apyókxoho.
16 “Xama axta apsawhomákpoho apkeletsapma apyókxoho m'a kempakhakma yapmeyk nak, 17 epaqhetchessegkek axta ko'o m'a Wesse' egegkok. Axta aptemék seyenagkama s'e: 18 ‘Sakhem sa' emallánek ma'a néxa xapop nak Moab tén sa' emyekxak ma'a yókxexma Ar, 19 apkelwet'ak sa' agkok nahan ma'a amonitas, ná elye'és aqsa exma, nágyempakha nahan, hakte Lot aptawán'ák neptámen nahan ma'a, magkések nahan ko'o exchep nekha enxoho m'a xapop apagkok nak, hakte ko'o axta sekmésso yaqwayam etnehek apagkok apagko' ma'a.’ 20 (Keltamhomaxcheyk axta nahan refaítas xapop apagkok xa apkelókxa nak, hakte apheykha axta refaítas nanók agko' axta xa xapop nak, cham'a apkeltéma axta chá'a amonitas zamzumitas; 21 aptamhéyak axta énxet apkelyawe tén han apxámokma apagko', tén han apkelwenaqte, aphawók axta m'a Anac aptawán'ák neptámen, apteme axta xama énxet apwenaqte. Wesse' egegkok axta eyke apsawhomók apkelnapma apkelásenneykekxo m'a amonitas, tén axta apheykencha'a chá'a meyke néxa m'a apkelókxa nak. 22 Hawók axta nahan apteméssessamakxa axta m'a Esaú aptawán'ák neptámen, apheykencha'a axta m'a Seír, apsawhoma axta apkelnapma m'a horeos yaqwayam enxoho elhamok ma'a, ekwokmoho makham apheykha s'e negwánxa nak. 23 Hawók axta nahan ektémakxa axta m'a heveos, apheykencha'a axta m'a tegma nekha Gaza apsawhomákpo axta aptekyawoma apkelnapma m'a énxet'ák filisteos, apkelxegeykmo axta apkeleñama m'a Creta, keñe apkelhaya m'a apkelókxa nak.) 24 ‘¡Kólchempekxa néten —axta aptemék Wesse' egegkok—, kólxegekxa makham, kólyeykhekxa sa' ma'a wátsam Arnón! Agkések sa' ko'o kéxegke yaqwayam kólmok ma'a Sihón, apteme nak amorreos, wesse' apwányam nak ma'a Hesbón, ekweykekxoho m'a apchókxa nak. ¡Kólántex sa' ma'a xapop apagkok nak, kólempakha sa'! 25 Sakhem sa' ko'o weynhok sekmésso apkelmenaye kélmonye'e kéxegke m'a apyókxoho énxet apheykha nak keso náxop. Apkelleg'ak sa' agkok chá'a kólxénaxchek kéxegke, elpexyennók sa' chá'a apkelaye, kallegagkohok sa' chá'a apkelwáxok.’
Énxet'ák Israel apchaqhe wesse' apwányam Sihón
(Nm 21.21-30)
26 “Éláphassegkek axta ko'o apkelseykha amya'a aphakxa Sihón, wesse' apwányam nak ma'a Hesbón, apkeleñama m'a negheykegkaxa axta yókxexma meykexa nak énxet Cademot, yaqwayam etnehek yának yetlo ektaqmeleykha appeywa s'e: 27 ‘Hégho sa' negko'o ólyeykhak ma'a xapop apagkok nak, ólyetlók sa' eyke aqsa m'a ámay nak meyke nélyetnakhágwayam xama enxoho. 28 Selyaqye sa' eyke agyánmagkasek chá'a negko'o nentéyak negámenyého enxoho chá'a, tén han ma'a yegmen negyenágko enxoho. Wánxa eyke aqsa néltamho negko'o héghok ólyeykhak ma'a, 29 ektéma axta apchahayo negko'o nélyeykhaya apkelókxa m'a Esaú aptawán'ák neptámen, apheykencha'a axta m'a Seír, tén han ma'a moabitas apheykencha'a axta m'a Ar, ekwokmoho nélyeykhákxo m'a wátsam Jordán, tén han nélwokmo m'a apkelókxa apmáheyókxa nak hegmések ma'a Wesse' egegkok.’
30 “Axta eyke yahayók negko'o ólyeykhak xapop apagkok ma'a wesse' apwányam Sihón, hakte Dios Wesse' kélagkok nak kéxegke axta apkeltémo melyahakxeyk ma'a énxet'ák nak, yaqwayam enxoho yának kólmok kéxegke m'a, ekhawo nak makham ektémakxa s'e kaxwo' nak.
31 “Tén axta Wesse' egegkok aptéma seyenagkama s'e: ‘Ekméssek ko'o kéxegke Sihón se'e kaxwo' nak ekweykekxoho m'a ekyókxoho apchókxa nak; kólántex sa' kaxwók ma'a xapop apagkok nak, kólteme sa' kélagkok.’
32 “Apteyepmeyk axta eyke egmonye' m'a Sihón yetlo apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, yaqwayam enxoho hẽmpakhak negko'o m'a yókxexma Jahas; 33 Dios Wesse' egegkok axta eyke egmessók negko'o yaqwayam ólmok ma'a, negaqhegkek axta nahan yetlo apketchek ekweykekxoho m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok. 34 Nélmomchek axta apyókxoho tegma apkelyawe apagkok, nennaqtawáseykha axta apyókxoho; nélnapmeyk axta m'a énxet, kelán'ák tén han ma'a sakcha'álétkók; méko axta xama enxoho negáyam. 35 Wánxa axta aqsa nélmoma negko'o yaqwayam antéhek egagkok ma'a aqsok apnaqtósso, tén han ma'a aqsok élmomnáwa nélwetágweykmo axta chá'a negko'o m'a tegma apkelyawe apagkok negmomakxa axta chá'a. 36 Méko axta xama enxoho tegma apwányam magmomakxa negko'o, axta eyeynamókxa m'a tegma apwányam Aroer, apyetnama nak ma'a nekha wátsam Arnón, tén han ma'a tegma apwányam apyetnama nak ma'a ekyapwátegweykenxa xapop, ekweykekxoho m'a Galaad; hakte Dios Wesse' egegkok axta apkeltémo ólmok negko'o m'a apyókxoho nak. 37 Wánxa axta aqsa negáyekmo negko'o mólnápomáxko m'a apkelókxa nak énxet'ák Amón, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma nak ma'a wátsam Jaboc, tén han ma'a tegma apkelyawe apheykegko nak ma'a ekxámokmakxa nak meteymog élekhahéyak, tén han ma'a ekyókxoho mók yókxexma, meltémókxa axta chá'a ómpakhak ma'a Wesse' egegkok.
Israel en el desierto
1 »Después de eso, Dios me mandó que los llevara al desierto por el camino que va al Mar de los Juncos. Pasamos largo tiempo viajando alrededor de las montañas de Seír, 2-12 pero a nuestro Dios le pareció que habíamos estado allí demasiado tiempo, y nos ordenó ir hacia el norte.
»Antes nos advirtió que, al pasar por la región de Seír, no atacáramos a los descendientes de Esaú, pues esa región les pertenece. Allí habían vivido los horeos, pero los descendientes de Esaú los destruyeron y se quedaron con su tierra. Por eso Dios dijo que no nos daría ni un pedazo de ese territorio. Y aunque ellos nos tenían miedo, nos ordenó no hacerles daño, pues después de todo eran nuestros parientes. Solo debíamos comprarles la comida y el agua que necesitáramos.
»Yo les hice recordar que Dios los había bendecido en todo lo que ustedes habían hecho durante esos cuarenta años. En verdad, Dios los ha protegido y cuidado en todo el viaje por el desierto, y nada les ha faltado.
»Luego nos alejamos por el camino del Arabá, que comienza en Elat y Esión-guéber, y pasamos por Seír. De allí nos desviamos por el camino del desierto que lleva a Moab. Fue entonces cuando Dios nos ordenó no atacar a los moabitas, que son descendientes de Lot. Nos dijo, además, que tampoco nos daría ni un pedazo de la región de Ar, pues ese territorio les pertenece. Antes, ese territorio era de los emitas, que eran un pueblo muy grande, con gente tan alta como los gigantes anaquitas. La mayoría de la gente los conocía con el nombre de refaítas, pero los moabitas fueron los primeros en llamarlos emitas.
13 »Dios nos ordenó seguir adelante y cruzar el arroyo Zéred. 14-16 Desde el día en que salimos de Cadés-barnea hasta el día en que cruzamos ese arroyo habían pasado treinta y ocho años. Para entonces ya habían muerto todos los israelitas que al salir de allá tenían dieciocho años. Dios había jurado que usaría todo su poder para acabar con ellos.
17-18 »Fue entonces cuando Dios ordenó que cruzáramos la frontera de Moab y fuéramos a la ciudad de Ar. 19 Pero antes nos dio instrucciones de no atacar a los amonitas, pues son también descendientes de Lot. De ese territorio no recibiríamos ni un pedazo, pues Dios ya se lo había dado a ellos.
20 »Los refaítas, a quienes los amonitas conocían con el nombre de zamzumitas, habían vivido allí antes. Por eso la región era considerada territorio refaíta. 21 Los zamzumitas eran un pueblo grande, con gente tan alta como los gigantes anaquitas. Dios acabó con ellos por medio de los amonitas, que se quedaron para siempre con su territorio. 22 Lo mismo habían hecho los descendientes de Esaú en la región de Seír. 23 También los filisteos, que habían venido de Creta, mataron a los heveos de las aldeas cercanas a Gaza, y se quedaron con el país.
24 »Después Dios nos ordenó seguir adelante, cruzar el río Arnón, y entrar en guerra con Sihón, el rey de Hesbón. Antes nos prometió que dominaríamos el país y nos quedaríamos con ese territorio. 25 También nos prometió que, a partir de entonces, todos los pueblos de la región nos tendrían miedo. ¡Con solo oír hablar de nosotros se llenarían de espanto y angustia!
La derrota de Sihón
26 »Cuando estábamos en Cademot, le envié un mensaje amistoso a Sihón, rey de Hesbón, en el que le pedía 27-29 que nos dejara pasar por su territorio. Pasaríamos solamente por el camino principal y cruzaríamos el río Jordán, hasta llegar al territorio que nuestro Dios nos iba a dar. Le ofrecí pagarle por los alimentos y el agua que tomáramos, y le hice saber que los descendientes de Esaú y los moabitas nos habían permitido pasar por Ar y Seír.
30-36 »Pero el rey Sihón no nos dejó pasar, pues nuestro Dios hizo que se negara. Dios me dijo entonces que a partir de ese momento dominaríamos a Sihón, y que de inmediato debíamos entrar en su territorio y conquistarlo.
»Sihón salió con su ejército para luchar contra nosotros en Jahas, pero Dios nos dio la victoria. Conquistamos todas sus ciudades y las destruimos por completo, acabamos con todos sus habitantes, y solo nos quedamos con el ganado y los objetos de valor. Ninguna de sus ciudades resistió nuestro ataque; a todas ellas las destruimos, comenzando por la ciudad de Aroer, que está en ambos lados del río Arnón, y terminando por la ciudad de Galaad. Hasta la fecha seguimos dominándolos. 37 Los únicos territorios que no atacamos fueron el de los amonitas, que está en la región del río Jaboc, el de las ciudades de la montaña, y todos los que Dios nos ordenó no atacar.