Énxet kelyekhama' ektawáseykha apkeñama Gerasa
(Mt 8.28-34Lc 8.26-39)
1 Apkelweykmek axta m'a neyp wátsam ekpayhegwayam, cham'a yókxexma nak Gerasa. 2 Xama axta apteyapma Jesús kañe' yántakpayhe, apya'áyak axta xama énxet ekha axta apwáxok espíritu ekmaso. Neyseksa takhaxpopeyk axta apkeñamak apteyapma xa énxet nak, 3 hakte axta aphak chá'a m'a. Méko axta kawának kalpextétek, weykmók axta han cadenas megkólmowána kólpextétek. 4 Hágkaxwe axta eykhe chá'a kólpextehetchesek apmagkok cadenas, tén han apmék, elyétekkesek axta aqsa chá'a etnessásekxak nekha'a étkók, méko axta awanchek kamagkok. 5 Apweynchámeykha axta chá'a yókxoho ekhem tén han yókxoho axta'a m'a neyseksa egkexe élekhahéyak, tén han neyseksa takhaxpopeyk, elpáxamha axta chá'a, etekpagakpekxohok axta chá'a apagko' ma'a meteymog. 6 Xama axta apweteya makhawók ma'a Jesús, apketcheykegkek axta apketámeykegko, apkeltekxekweykmek axta aptapnák apmonye', 7 axta aptemék apkenagkama apyennaqtéssamo appeywa s'e:
—¡Náhey'áwa aqsa ko'o, Jesús, Dios meyke ekhémo nak Apketche! ¡Élmaxnakkek ko'o Dios maltamho heñássesagkok xép!
8 Aptemegkek axta appeywa xa ektáha nak, hakte axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—¡Espíritu ekmaso, katyep xa énxet apwáxok nak!
9 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Jesús se'e:
—¿Háxko apwesey exchep?
Keñe axta aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Legión ko'o sekwesey, hakte nenxámok negko'o.
10 Keltémók agko' axta han melántekkesek espíritu élmasagcha'a Jesús xa yókxexma nak. 11 Ketók axta nahan apteykegkaxa aptéyak yátapomap apxámokma m'a nekha nak egkexe, 12 axta entemék espíritu élmasagcha'a eyenagkama Jesús se'e:
—Hẽláphés negko'o m'a apkelyagqakxa nak yátapomap, yoho sa' ólántexek ma'a apkelwáxok nak.
13 Apméssegkek axta han Jesús, kelánteyepmeyk axta espíritu élmasagcha'a m'a énxet apwáxok, keñe élántaxnegweykmo yátapomap apwáxok. Dos mil axta apyókxoho m'a yátapomap, apkenyaheykegkek axta xa yátapomap nak apkelmaheykegko m'a élwéweykentamxa axta xapop egkexe, ekweykmoho m'a wátsam ekpayhegwayam. Axta apkelwéweykegkok nahan ma'a.
14 Apkenyaheykegkek axta m'a énxet'ák ektáha axta apkeltaqmelchesso yátapomap, apkeltennágweykekxeyk axta nátegma, tén han nepyáwa tegma apwányam ektáhakxa aqsok apkelwete. Apkelmaheykegkek axta énxet'ák apteyánegweykmoho m'a ektémakxa axta. 15 Xama axta apkelweykmo m'a aphakxa axta Jesús, apkelwetágweykmek axta aphama m'a, yetlo apkelnaqta tén han apya'áseykegkoho exma m'a kelyekhama' axta ektawáseykha ekxámokma axta élántaxno apwáxok. Apkelyegwaktegkek axta apkelweteya m'a énxet'ák, 16 keñe m'a ektáha axta apkelwete ektémakxa m'a kelyekhama' ektawáseykha tén han ma'a yátapomap, apkeltennáseykencha'a m'a apnámakkok. 17 Tén axta kéltamho kélagko' emhagkok mók nekha m'a Jesús.
18 Xama axta apchánteykekxo makham Jesús ma'a yántakpayhe, apkeltémók axta yohok étlakxak ma'a énxet kelyekhama' axta ektawáseykha. 19 Axta eyke yahayók ma'a Jesús, axta aqsa aptemék apkenagkama s'e:
—Emyekxa apxagkok, ekheykegkaxa nak apnámakkok, eltennasha sa' ekyókxoho apteméssesakxa exchep ma'a Wesse' egegkok, tén han ektáhakxa apkepyósawo apkelano exchep.
20 Aptaqheykekxeyk axta m'a énxet nak, yohok axta nahan apkeltennágweykekxo apteméssesakxa Jesús ma'a tegma apkelyawe nak Decápolis; kelpelakkassegkek axta anhan apkellegaya apyókxoho énxet ma'a ektémakxa apkeltenneykha.
Kelán'a ekpaknegkesseyam Jesús apchaqlamap tén han Jairo apketche
(Mt 9.18-26Lc 8.40-56)
21 Xama axta apweykekxo makham Jesús neyp wátsam ekpayhegwayam yántakpayhe apchánte, apchaqneykekxeyk axta énxet apxámokma m'a apmonye', keñe axta Jesús aphama aqsa m'a neyáwa'. 22 Apya'áyekmek axta nahan xama énxet apwesey axta Jairo, apteme axta apkeñama nepyeseksa m'a apkelámha apmonye'e nak apchaqneykekxexa judíos, xama axta apweteya m'a Jesús, apkelpólegweykmek axta ekpayhókxa aphakxa, 23 axta aptemék apkenagkama apkeltémo apagko' epasmok se'e:
—Peyk ko'o katsapok hatte; ey'ám sa' epekkenwók apmek ekpayhókxa ekyetnakxa', yaqwayam sa' kataqmelwók, tén han kaweynchamha makham.
24 Apyetleykekxeyk axta nahan Jesús xa énxet nak, apxámok axta han énxet apkelyetlo, apkelyégamákpek axta chá'a neyáwa apxegamakxa. 25 Paxqeykegkek axta han énxet apxámokma xama kelán'a ekweykmo axta doce apyeyam ekháxamáxche, ekteme axta ektépeykha éma agkok. 26 Ahóxek axta eklegeykegkoho ekya'áyekmo chá'a pánaqte yapmeyk, sawhomakyek axta aqsok agkok ekyetnamakxa axta chá'a ekyánmagkasso, meyke ektaqmelwayam, yágweykmók axta aqsa ektémakxa ekháxamáxche'. 27 Xama axta eklegaya amya'a apxénamakpo Jesús, neptámen axta keñamak ekya'áyekmo nepyeseksa énxet'ák, paknegkesseykmók axta apchaqlamap. 28 Hakte axta temék élchetamso awáxok se'e: “Apchaqlamap sa' eykhe apaknegkessamho', ataqmelwók sa' eyke.” 29 Yetlómók axta han ekmasse ekteyapma éma agkok, yekpelchegkek axta nahan ektaqmelweykmo m'a ektémakxa axta ekháxamáxche'. 30 Apyekpelchegkek axta nahan ekteyapma apmopwána m'a Jesús, appeynchamakpók axta apkenmexeykekxoho apchaqneykegkaxa m'a énxet'ák, tén axta aptéma apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa sepaknegkessa'awo nak seyaqlamaxche'?
31 Axta aptemék apkenagkama apkeltáméséyak se'e:
—Apwet'a neykhe apkelyégeykpo énxet'ák, keñe aptáha sẽlmaxneyáncha'a s'e ‘¿Yaqsa sepaknegwa'awo nak?’
32 Axta eyke elwátéssók apsawheykha exma nepyáwa m'a Jesús, yaqwayam enxoho étak ektáha ekpaknegweykmoho. 33 Keñe axta kelán'a, élpexyennamoma eyeye ekya'ásegkoho ektémakxa, ya'áyekmek axta éltekxekweykmo atapnák xóp apkenmeykegkaxa, keltennáseykha axta nahan ekmámnaqsoho agko' ekyókxoho. 34 Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—Hatte, megkay'ásseyam xeye' keñamak ektaqmelwokmo. Kataqhekxa yetlo meyke ektamheykha awáxok, taqmelwokmek ma'a ektémakxa axta ekháxamáxche'.
35 Axta nahan epenchessamók appaqmeyesma Jesús, apkelweykmo axta nápakha énxet'ák apkeleñama axta m'a apkemha apmonye' apchaqneykekxexa judíos apxagkok, yaqwayam etnehek yának ma'a sakcha'a yáp nak:
—Ketsekkek apketche. Ná elenxánem apkelya'assóxma sẽlxekmósso.
36 Axta eyke yaháxenmók Jesús aptémakxa apkenagkama m'a énxet'ák nak, axta aptemék apkenagkama m'a apkemha apmonye' nak apchaqneykekxexa judíos:
—Nágye' aqsa, etne aqsa mey'ásseyam.
37 Axta nahan yahayók elyetlók énxet'ák ma'a, wánxa axta aqsa m'a Pedro, Santiago tén han Juan, Santiago axta apyáxeg. 38 Xama axta apkelweykmo m'a apxagkok nak apkemha apmonye' apchaqneykekxexa judíos, tén han apweteya apyennegkessama exma m'a énxet'ák, tén han apkellekxagweykencha'a énxet'ák, tén han apkelpáxameykencha'a, 39 aptaxnegweykmek axta kañe', tén axta aptéma apkelanagkama s'e:
—¿Yaqsa ektáha kélyennegkesa nak exma, tén han kéltáha nak kéllekxagweyncha'a xa ektáha nak? Megkatsapak se'e sakcha'a nak, tenche'.
40 Apkesméssegkek axta énxet'ák ma'a Jesús, apkeltémók axta eyke elántépok apyókxoho, tén axta apyentama m'a yáp, tén han egken, tén han ma'a ektáha axta apkelxegexma'a, apkelántaxnegweykmek axta m'a ekyetnamakxa axta sakcha'a. 41 Apmomchek axta ámek keñe aptéma apkenagkama s'e:
—Talitá cum (nenteme nak nempeywa: “Kelán'a étkok, ektáhak ko'o seyáneya exche' s'e, kaxatakha'.”)
42 Yetlómók axta nahan émpeykekxa néten ma'a sakcha'a ekwayam axta doce apyeyam agkok, xegamchek axta nahan. Pelakkássawók agko' axta han apkelweteya m'a énxet'ák. 43 Apkeltémók apagko' axta eyke Jesús megkóltennasha xama énxet enxoho xa, keñe axta apkeltémo kólagkok ekto m'a sakcha'a nak.
El hombre con muchos espíritus malos
(Mt 8.28-34Lc 8.26-39)
1 Jesús y sus discípulos cruzaron el Lago de Galilea y llegaron a un lugar cerca del pueblo de Gerasa. 2-6 Allí había un cementerio, donde vivía un hombre que tenía un espíritu malo. Nadie podía sujetarlo, ni siquiera con cadenas. ¡Cuántas veces lo habían encadenado y le habían sujetado los pies con gruesos aros de hierro! Pero él rompía las cadenas y despedazaba los aros. ¡Nadie podía con su terrible fuerza! Día y noche andaba en el cementerio y por los cerros, dando gritos y lastimándose con piedras.
En el momento en que Jesús bajaba de la barca, el hombre salía del cementerio, y al ver a Jesús a lo lejos, corrió y se puso de rodillas delante de él.
7-8 Jesús ordenó al espíritu malo:

—¡Espíritu malo, sal de este hombre!

Entonces el espíritu malo le contestó a gritos:

—¿Qué tengo que ver contigo, Jesús, Hijo del Dios altísimo? ¡No me hagas sufrir! ¡Por Dios, te pido que no me hagas sufrir!

9 Jesús le preguntó:

—¿Cómo te llamas?

Él respondió:

—Me llamo Ejército, porque somos muchos los malos espíritus que estamos dentro de este hombre. 10 Por favor, te ruego que no nos mandes a otra parte.

11 En una colina, cerca de donde estaban, había unos dos mil cerdos comiendo. 12 Entonces los malos espíritus le rogaron a Jesús:

—¡Déjanos entrar en esos cerdos!

13 Jesús les dio permiso, y ellos salieron del hombre y entraron en los cerdos. Los animales echaron a correr cuesta abajo, hasta que cayeron en el lago y se ahogaron.
14 Los que cuidaban los cerdos corrieron al pueblo y contaron a todos lo sucedido. La gente fue a ver lo que había pasado. 15 Cuando llegaron a donde estaba Jesús, vieron al hombre que antes estaba endemoniado, y lo encontraron sentado, vestido y portándose normalmente. Los que estaban allí temblaban de miedo.
16 Las personas que vieron cómo Jesús había sanado a aquel hombre empezaron a contárselo a todo el mundo. 17 Pero la gente le pidió a Jesús que se fuera a otro lugar.
18 Cuando Jesús estaba subiendo a la barca, el hombre que ahora estaba sano le rogó que lo dejara ir con él. 19 Pero Jesús le dijo:

—Vuelve a tu casa y cuéntales a tu familia y a tus amigos todo lo que Dios ha hecho por ti, y lo bueno que ha sido contigo.

20 El hombre se fue, y en todos los pueblos de la región de Decápolis contaba lo que Jesús había hecho por él. La gente escuchaba y se quedaba asombrada.
Una niña muerta y una mujer enferma
(Mt 9.18-26Lc 8.40-56)
21 Jesús llegó en la barca al otro lado del lago, y se quedó en la orilla porque mucha gente se juntó a su alrededor.
22 En ese momento llegó un hombre llamado Jairo, que era uno de los jefes de la sinagoga. Cuando Jairo vio a Jesús, se inclinó hasta el suelo 23 y le rogó:

—Mi hijita está a punto de morir. ¡Por favor, venga usted a mi casa y ponga sus manos sobre ella, para que se sane y pueda vivir!

24 Jesús se fue con Jairo. Mucha gente se juntó alrededor de Jesús y lo acompañó. 25 Entre la gente, iba una mujer que había estado enferma durante doce años. Perdía mucha sangre, 26 y había gastado en médicos todo el dinero que tenía, pero ellos no habían podido sanarla. Al contrario, le habían hecho sufrir mucho, y cada día se ponía más enferma.
27-28 La mujer había oído hablar de Jesús, y pensaba: «Si tan solo pudiera tocar su ropa, quedaría sana.» Por eso, cuando la mujer vio a Jesús, se abrió paso entre la gente, se le acercó por detrás y le tocó la ropa. 29 Inmediatamente la mujer dejó de sangrar, y supo que ya estaba sana.
30 Jesús se dio cuenta de que había salido poder de él. Entonces miró a la gente y preguntó:

—¿Quién me tocó la ropa?

31 Sus discípulos le respondieron:

—¡Mira cómo se amontona la gente sobre ti! ¿Y todavía preguntas quién te tocó la ropa?

32 Pero Jesús miraba y miraba a la gente para descubrir quién lo había tocado. 33 La mujer, sabiendo lo que le había pasado, fue y se arrodilló delante de él, y temblando de miedo le dijo toda la verdad.
34 Jesús le dijo:

—Hija, has sido sanada porque confiaste en Dios. Vete tranquila.

35 Jesús no había terminado de hablar cuando llegaron unas personas desde la casa de Jairo, y le dijeron:

—¡Su hija ha muerto! ¿Para qué molestar más al Maestro?

36 Jesús no hizo caso de lo que ellos dijeron, sino que le dijo a Jairo:

—No tengas miedo, solamente confía.

37 Y solo permitió que lo acompañaran Pedro y los dos hermanos Santiago y Juan. 38 Cuando llegaron a la casa de Jairo, vieron que la gente lloraba y gritaba y hacía mucho alboroto. 39 Entonces Jesús entró en la casa y les dijo:

—¿Por qué lloran y hacen tanto escándalo? La niña no está muerta, solo está dormida.

40 La gente se burló de Jesús. Entonces él hizo que todos salieran de allí. Luego entró en el cuarto donde estaba la niña, junto con el padre y la madre de ella y tres de sus discípulos. 41 Tomó de la mano a la niña y le dijo en idioma arameo:

—¡Talitá, cum!

Eso quiere decir: «Niña, levántate.» 42 La niña, que tenía doce años, se levantó en ese mismo instante y comenzó a caminar. Cuando la gente la vio, se quedó muy asombrada.
43 Pero Jesús ordenó que no le contaran a nadie lo que había pasado, y después mandó que le dieran de comer a la niña.