Jesús apkelyéseykha doce apkelápháseykha
(Mc 3.13-19Lc 6.12-16)
1 Apkelwóneyha axta Jesús doce apkeltáméséyak, apméssek axta nahan apkelmopwancha'a yaqwayam elántekkesek kelyekhama', tén han emasseksek ma'a ekyókxoho ektémakxa nak negháxamáxche', tén han nenlegeykegkoho ekmáske.
2 Keso apkelwesey axta doce apkelápháseykha s'e: Simón axta sekxo', apkeltamhomakpo axta Pedro, keñe axta anhan ma'a apyáxeg Andrés; Santiago yetlo apyáxeg Juan, Zebedeo axta apketchek; 3 Felipe tén han Bartolomé; Tomás tén han Mateo, cham'a Mateo apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólmések Roma; Santiago, Alfeo axta apketche, tén han Tadeo; 4 Simón apteme axta cananeo, tén han Judas Iscariote, cham'a appelakkassessama axta apkeltémo emakpok Jesús.
Jesús apkeláphasso doce apkelápháseykha
(Mc 6.7-13Lc 9.1-6)
5 Apkeláphássek axta Jesús xa doce nak yetlo apmésso appeywa ektéma nak se'e: “Nágkólmohok aqsa m'a yókxexma apheykegkaxa nak énxet'ák metnaha nak judíos, nágkólántaxnegwom nahan nepyeseksa tegma apwányam Samaria; 6 akke tásek kólya'ammok ma'a nepkések apkelxegányam nak ma'a énxet'ák Israel. 7 Kólxeg, kóllegés sa' eyágketwa'a m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. 8 Kóltaqmelchessem sa' ma'a apkelháxamap nak, kólnaqxétekhássem sa' nahan ma'a apkeletsapma nak, kóltaqmelchessem sa' nahan ma'a ektamhéyak nak negmasse ektepelchamáxche egyempehek, kólántekkes sa' nahan kelyekhama' énxet apwáxok. Meyke ekyánmaga kéxegke kélxawágkok xa kélmowána nak, nágkólma aqsa ekyánmaga eñama kélmeykha xa.
9 “Nágkólsow nahan sawo ekyátekto ekmomnáwa tén han sawo ekmope ekmomnáwa, selyaqye aktek élyexwase, 10 tén han nahápa kélxata kélto ámay. Nágkólsow nahan kélántaxno yaqwayam kólyaqmagkasek pók kéltaxno, tén han kéltéto kélmagkok, tén han ma'a kéltasqapeykha. Hakte énxet aptamheykha nak payhawók exkak apto.
11 “Kélwokmek sa' agkok chá'a kéxegke xama tegma apwányam, essenhan tegma apheykegkaxa enxoho énxet, kóltegyaha sa' chá'a m'a énxet ekpayhawo nak chá'a yaqwayam elmok takha', kólhakha sa' chá'a apxagkok ekwokmoho kélxegákxo makham ma'a. 12 Kélántaxnegwokmek sa' agkok tegma, kólpeykesák sa' chá'a ektáha nak apheykha m'a kañe'. 13 Tásek sa' agkok apkelma takha' kéxegke apxagkok enxoho m'a tegma, keytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok kélagkok kéxegke xa tegma nak, keñe sa' eyesagko enxoho kélmomaxche takha', megkeytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok ma'a. 14 Sa' agkok elmak takha' énxet kélwayam apxagkok, tén han memako enxoho yeyxhok kéltenneykha, kólántép sa' ma'a tegma nak, essenhan ma'a nepyeseksa tegma apwányam nak, kólpalches sa' nahan xóp ánek élyepetche kélmagkok. 15 Naqsók ko'o sekxéna ekhem nélyekpelchámáxchexa sa', asagkók agko' sa' katnehek kéllegassáseykegkoho énxet'ák apheykha nak xa tegma apwányam nak, megkaxók sa' ma'a ekweykenxa axta kéllegassáseykegkoho m'a énxet'ák apheykha axta yókxexma Sodoma, tén han ma'a Gomorra.
Sẽlmenxeneykha
16 “¡Kóllano, máxa nepkések ko'o ektemessásak kéxegke séláphasa neyseksa m'a aqsok nawha'ák éllo! Kólteme sa' kélmowána kéltáhakxa ektémól'a yéwa, kólteme sa' nahan megkólmeymente aptémól'a wáx'ay. 17 Katneykha sa' kélwáxok, hakte kólmések sa' kéxegke m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, kóltekyawha sa' ma'a kañe' apchaqneykekxexa nak chá'a judíos, 18 kawomhok sa' kélnaqlo m'a nápaqta'awo' nak kelwesse'e apkeltaqmelchesso nak apkelókxa tén han kelwesse'e apkelwányam, ko'o éñamakxa; keñe sa' kólewának hélxének ko'o nápaqta'awók xa énxet'ák nak, tén han nápaqta'awók ma'a melya'áseyak nak Dios. 19 Kélnaqlókek sa' agkok kéxegke aphágkaxa m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, nágkeytnakhoho aqsa kélwáxok kéxegke yaqwánxa enxoho kóltéhek kélpeywa, essenhan ma'a kélmakókxa enxoho chá'a kólxének. Wokmek sa' agkok yaqwánxa kólpaqmétek, Dios sa' egkések yaqwánxa kóltéhek kélpeywa. 20 Hakte háwe sa' kéxegke yaqwayam kólpaqmétek, Espíritu apkeñama Dios Egyáp sa' eyke epaqmétek kélpaqmeta enxoho kéxegke.
21 “Yának sa' chá'a etekyók apkelyáxeg énxet, keñe sa' apyapmeyk yának chá'a etekyók apketchek; elenmexekxak sa' han apyapmeyk ma'a kélketchek, ennápekxak sa' han. 22 Apyókxoho énxet sa' etaqnók kéxegke ko'o éñamakxa; ewagkasakpok sa' eyke teyp énxet apkelenxáneykmoho nak apyennaqtéssamo apteme mey'ásseyam ekweykmoho néxa'. 23 Kélmenxenáha sa' agkok kéxegke xama tegma apwányam, kólmohok sa' kólenyahagkok pók tegma apwányam; hakte naqsók ko'o ekteméssásak peya ewaták aptáha nak Apketche énxet neyseksa megkólsawhomo kélweynchámeykha kéxegke apyókxoho tegma apkelyawe nak ma'a Israel.
24 “Méko xama enxoho kélxekmósso apyeykhágweykmoho m'a ektáha nak chá'a apkelxekmósso, méko nahan xama kélásenneykha eyeykhágwomhok ma'a wesse' apagkok. 25 Énxet ektáha nak kélxekmósso kéméxcheyk kapayhekxak aqsa apwáxok aphágweykxoho enxoho m'a ektáha nak apkelxekmósso, keñe han kélásenneykha aphágweykxoho enxoho wesse' apagkok. Kéltemék agkok Beelzebú m'a ektáha nak apxagkok tegma, ¿háxko kóltéhek han kólxének ma'a ekheykha nak apxagkok?
Meyke negaye ampaqmétek
(Lc 12.2-7)
26 “Nágkólé' aqsa chá'a énxet. Hakte méko xama aqsok enxoho ekyexamaxche, megkatnehek chá'a megkóteyamaxche', méko nahan xama enxoho aqsok ekpowásamaxche' megkatnehek chá'a megkólya'áseyak. 27 Keso sektáhakxa nak séláneya ekyáqtésakxaxma, kólxén sa' kéxegke m'a élsakókxa nak exma; keñe sa' sekyexamaxkoho nak séltennasso, kólpáxamha sa' kóllegaksek ma'a néten kélxanák nak. 28 Nágkólè chá'a m'a apchaqhamo nak chá'a negyókxa, megkamopwána nak yaqhek ma'a eghagák; akke tásek kóleyk ma'a apmopwána nak yaqhek negyókxa tén han eghagák ma'a sẽlmassésseykenxa nak.
29 “Megkólchexayhek chá'a ánet nátétkók meyke ekmomnáwa. Megkatyemek eyke chá'a náxop megya'awo enxoho m'a Kélyáp apha nak néten. 30 Keñe kéxegke weykmók apkelyetsetchesso xama xama m'a kélwa' nak. 31 Nágkólè'; ennókek kéxegke, megkólhawok ma'a nátétkók ekxámokma nak.
Nenxeyenma negya'áseykegkoho Jesucristo nápaqta'awók énxet'ák
(Lc 12.8-9)
32 “Apxénchek agkok xama énxet aptáha ko'o sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, axének sa' nahan ko'óxa aptáha naqsók sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten; 33 keñe sa' ma'a mehexeyenma nak ko'o aptáha sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, maxének sa' nahan ko'o xa aptáha sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten.
Jesús keñamak apkexpanchásamap énxet
(Lc 12.51-53Lc 14.26-27)
34 “Nágkólána aqsa asáyekmok ko'o meyke ektáhakxa egwáxok sekwaya keso náxop; maxñeykmok ko'o yaqwayam asógmak meyke ektáhakxa egwáxok, wánxa m'a apkelnápomap énxet. 35 Ekwayak axta ko'o yaqwayam wanmexchásekxak apyáp ma'a énxet, tén han étche kelwána m'a egken, tén han atánegken ma'a yepyámog; 36 yaqwayam sa' etnekxak chá'a apkelenmexma apnámakkok apancha'awók xama énxet.
37 “Kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélyáp essenhan egken, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélketche apkenna' essenhan kelwána, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; 38 keñe kéxegke ektáhakxa enxoho megkólpata aqsok ektegyésso kélagkok, tén han mehétlo ko'o, megkapayhawok atnehek ahagkok. 39 Hakte kéxegke ektáhakxa enxoho kélmasma ektémakxa nak kélyennaqte, kólmassegwók sa', keñe sa' kéxegke ektáhakxa enxoho kéletsapma eñama ko'o, kólwetágwók sa' kélyennaqte.
Aqsok nenxawe naqsa
(Mc 9.41)
40 “Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' kéxegke, hemok nahan ko'óxa takha'; keñe m'a sema nak takha' ko'o, emok takha' m'a seyáphasso nak ko'o. 41 Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' xama aplegasso Dios appeywa, eñama apteme Dios appeywa aplegasso, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a Dios appeywa aplegasso; keñe sa' ma'a apma nak takha' m'a énxet appéwomo, eñama apteme appéwomo, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a énxet appéwomo nak. 42 Kéxegke ektáhakxa enxoho kélmésso xama egheykok ekláneyo yegmen ekmáxaqxo m'a énxet ekmasextoho nak kéláyo sétleykha ko'o, naqsók ko'o sekxéna peya kólxawak ekyánmaga.”
Los doce discípulos
(Mc 3.13-19Lc 6.12-16)
1 Jesús reunió a sus doce discípulos. A cada uno le dio poder para expulsar malos espíritus y para sanar toda clase de enfermedades.
2 A los doce discípulos que Jesús eligió, los llamó apóstoles. Estos son sus nombres: Simón, mejor conocido como Pedro, y su hermano Andrés; Santiago y Juan, hijos de Zebedeo; 3 Felipe, Bartolomé, Tomás, Mateo el cobrador de impuestos, Santiago hijo de Alfeo, Tadeo, 4 Simón el patriota y Judas Iscariote, que fue el que después traicionó a Jesús.
Jesús envía a los doce
(Mc 6.7-13Lc 9.1-6)
5 Jesús envió a estos doce discípulos con las siguientes instrucciones:

«No vayan por lugares donde vive gente que no es judía. Tampoco vayan a los pueblos de la región de Samaria. 6 Mejor vayan a los israelitas, pues son un pueblo que anda como rebaño perdido.
7 »Cuando vayan, anuncien este mensaje: “Ya está por llegar el reino de Dios”.
8 »Sanen también a los enfermos. Devuélvanles la vida a los muertos. Sanen a los leprosos, y libren de los demonios a la gente. ¡No cobren nada por hacerlo, pues el poder que Dios les ha dado a ustedes tampoco les costó nada!
9 »Y no lleven dinero 10 ni provisiones para el camino. Tampoco lleven bastón ni otro par de zapatos, ni otra muda de ropa. Porque todo el que trabaja tiene derecho a ser alimentado.
11 »Cuando lleguen a un pueblo o a una ciudad, busquen a alguien que merezca su confianza, y quédense a vivir en su casa hasta que se vayan del lugar. 12 Cuando entren en esa casa, saluden ofreciendo la paz a todos los que vivan en ella. 13 Si merecen la paz, la tendrán. Si no la merecen, no la tendrán.
14 »Si en alguna casa o pueblo se niegan a recibirlos o escucharlos, salgan de ese lugar y sacúdanse el polvo de los pies en señal de rechazo. 15 Les aseguro que, en el día del juicio final, ese pueblo será más castigado que las ciudades de Sodoma y Gomorra.
Advertencia sobre el peligro
16 »El trabajo que yo los envío a hacer es peligroso. Es como enviar ovejas a un lugar lleno de lobos. Por eso, sean listos y estén atentos como las serpientes, pero sean también humildes, como las palomas.
17 »Tengan cuidado, porque los entregarán a las autoridades y los golpearán en las sinagogas. 18 Por ser ustedes mis discípulos, los llevarán ante reyes y gobernadores, y ustedes hablarán de mi parte ante ellos y ante su gente.
19 »Cuando los entreguen, no se preocupen por lo que van a decir, ni cómo van a decirlo, porque en ese momento Dios les indicará lo que deben decir. 20 Ustedes no son los que van a hablar, sino que el Espíritu de Dios hablará por ustedes.
21 »Entre hermanos se traicionarán unos a otros. Cada uno entregará al otro para que lo maten. Los padres traicionarán a sus hijos, y los hijos atacarán a sus padres y los matarán. 22 ¡Todo el mundo los odiará a ustedes por ser mis discípulos! Pero si ustedes confían en mí hasta el final, yo los salvaré.
23 »Cuando la gente de un pueblo los persiga para maltratarlos, huyan a otro pueblo. Les aseguro que yo, el Hijo del hombre, regresaré con todo el poder de Dios, antes de que ustedes terminen de recorrer todos los pueblos de Israel.
24 »El discípulo no es más importante que su maestro, ni el esclavo es más importante que su amo. 25 Lo más que puede hacer el discípulo es ser igual a su maestro, y el esclavo, igual a su amo. Si la gente dice que yo soy el diablo, entonces, ¿qué no dirán de ustedes, que son mis discípulos?
Consejos
(Lc 12.2-7)
26 »No le tengan miedo a nadie. Porque todo lo que esté escondido se descubrirá, y todo lo que se mantenga en secreto llegará a conocerse. 27 Si les digo algo en la oscuridad, díganlo ustedes a plena luz del día. Si les cuento un secreto, cuéntenselo a todo el mundo. 28 No tengan miedo de la gente que puede destruir el cuerpo, pero no la vida que está en ustedes. Más bien, teman a Dios, que tiene el poder de destruirlos totalmente en el infierno.
29 »Dos pajaritos no valen más que una moneda. Sin embargo, ningún pajarito muere sin que Dios, el Padre de ustedes, lo permita. 30 ¡Dios sabe hasta cuántos cabellos tienen ustedes en la cabeza! 31 Por eso, no tengan miedo. Ustedes valen mucho más que todos los pajaritos.
Hablar de Jesús
(Lc 12.8-9)
32 »Si ustedes les dicen a otros que son mis seguidores, yo también le diré a mi Padre, que en verdad lo son. 33 Pero si ustedes le dicen a la gente que no son mis seguidores, yo también le diré a mi Padre que no lo son.
Jesús advierte a sus discípulos
(Lc 12.51-53Lc 14.26-27)
34 »No crean ustedes que he venido para establecer la paz en este mundo. No he venido a traer paz, sino pleitos y dificultades. 35 He venido para poner al hijo en contra de su padre, a la hija en contra de su madre, y a la nuera en contra de su suegra. 36 El peor enemigo de ustedes lo tendrán en su propia familia.
37 »Si ustedes prefieren a su padre o a su madre más que a mí, o si prefieren a sus hijos o a sus hijas más que a mí, no merecen ser míos. 38 Y si no cargan su cruz y me siguen, no merecen ser míos. 39 Si solo se preocupan por su propia vida, la van a perder. Pero si están dispuestos a dar su vida por causa mía, les aseguro que la van a ganar.
Los premios
(Mc 9.41)
40 »Cuando una persona los recibe a ustedes, también me recibe a mí. Y cuando una persona me recibe a mí, también recibe a Dios, que es quien me envió.
41 »Dios les dará un premio a los que reciban en su casa a un profeta, solo por saber que el profeta anuncia el mensaje de Dios. El premio será igual al que Dios les da a sus profetas.
»De la misma manera, Dios dará un premio a los que reciban a alguien que obedece a Dios. El premio será el mismo que Dios les da a quienes lo obedecen y hacen lo bueno.
42 »Les aseguro que Dios no se olvidará de premiar al que dé un vaso de agua fresca a uno de mis seguidores, aunque se trate del menos importante.»