Aqsok nawha'ák megkalmanyása tén han élmanyása
(Dt 14.3-21)
1 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Moisés, tén han Aarón se'e:
2 “Kóltennasák sa' israelitas apwanchek etawagkok ma'a ekyókxoho aqsok nawha'ák élleykha nak keso náxop, 3 cham'a ektaqhesseykmoho nak chá'a ayespok ekto, tén han ma'a ánet aphék nak; 4 eyke mopwanchek etawagkok se'e aqsok nawha'ák nak, hawók eykhe han ma'a ektaqhesseykmoho nak ayespok ekto, tén han ánet aphék:
“Cham'a yányátnáxeg, etaqhéssamhok eykhe han apyespok apto m'a, háwe eyke ánet apophék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
5 “Tén han sógkog, kataqhéssamhok eykhe han ayespok ekto m'a, háwe eyke ánet aphék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
6 “Tén han tómhag, etaqhéssamhok eykhe han apyespok apto m'a, háwe eyke ánet apophék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
7 “Tén han yátapomap, yetneyk eykhe apophék ma'a, ánet eykhe apophék, háwe eyke aptaqhésseykmoho nak apyespok apto. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
8 “Nágkóltaw ápetek agkok xa aqsok nawha'ák nak, nágkólpaknegwomho agko' han ma'a ápak nak. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
9 “Keñe m'a aqsok élleykha nak neygmen, cham'a wátsam ekwányam, essenhan ma'a wátsam nak, kélwanchek kóltók wánxa m'a ekha nak amék, tén han émpe'ék. 10 Eyke kéméxcheyk kólteméssesek aqsok ekmanyása m'a meyke nak amék, tén han émpe'ék, ekhéyak nak eykhe han ma'a wátsam ekwányam, tén han ma'a wátsam nak, megkeyxek ma'a aqsok keyetse nak, tén han ma'a élyawe nak. 11 Nágkóltow aqsa ápetek agkok; kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása, ekmanyása sa' han chá'a kólteméssesek ma'a ápak nak. 12 Ekyókxoho aqsok élleykha nak neygmen meyke nak amék, tén han émpe'ék, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
13 “Náta megkólmowána nak kóltók; yaqwayam nak kólteméssesek élmanyása: cham'a méwá, máma apwenaqte, yátének, 14 akpog apmenek, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a náta meyke ahekhek, 15 tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a kágqag, 16 xápen, tén han sawé, tótaw, tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a cháwok, 17 tén han sepekhék, yámenáteg, yányáho, 18 yátametekteg, apho metekteg, tén han máma, 19 seyána', tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak hápo', saqpa'ay, tén han ma'a mépop.
20 “Ekyókxoho askok élchampayo nak, tén han ma'a élxegamo nak náxop, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása, 21 kélwanchek eyke han kóltók ma'a élchampayo nak eykhe chá'a, tén han ma'a élxegamo nak eykhe chá'a náxop, tén han ma'a ekha nak han chá'a ayay'ák ekyepetcheykekxa nak chá'a m'a amagkok, yaqwayam kalnextog chá'a néten. 22 Cháxa ekyókxoho aqsok nak kélwanchek kóltók ma'a pók aptémakxa nak sawa', sawa' apkelyawe, kéyek, tén han séta'. 23 Keñe m'a mók askok élchampayo nak, élxegamo nak, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
24 “Keso peya sa' katnéssesek kéxegke élmanyása kélyempe'ék se'e:
“Kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
25 “Kélxama ektáhakxa enxoho apma ápak xa aqsok nawha'ák nak, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
26 “Ekyókxoho aqsok nawhak ekha nak aphék, megkatnaha nak ánet aphék, tén han megkatnaha ektaqhésseykmoho ayespok ekto, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása, appaknegwokmók sa' agkok kélxama, ekmanyása apyempehek sa' han etnehek.
27 “Ekyókxoho aqsok nawha'ák, cuatro amagkok nak, élteyammeykegkoho nak xapop kaxog, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása; kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa. 28 Énxet ektáhakxa enxoho apma ápak xama xa aqsok nak, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa, kéméxcheyk kólteméssesek kéxegke aqsok élmanyása xa aqsok nawha'ák nak.
29 “Keñe m'a aqsok nawha'ák élpexyaweykegkoho nak xóp kalxog, kéméxcheyk kólteméssesek élmanyása s'e aqsok nak: tópéyem, pomo'o, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a aqsok nawha'ák, élpexyaweykegkoho nak xóp kalxog, 30 cham'a seteyt, yáteyem, peyem, póma, tén han yát'áwa'.
31 “Cháxa ekyókxoho aqsok nawha'ák nak, kéméxcheyk kólteméssesek élmanyása, neyseksa nak ma'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
32 “Katnehek sa' han ekmanyása ekyókxoho aqsok ektégweykta enxoho chá'a ápak xa aqsok nawha'ák nak, cham'a yántéseksek, essenhan apáwa, tén han ma'a aqsok nawhak émpehek, yágkentamáhak, essenhan han ma'a mók aqsok kélmeykegkaxa nak chá'a kélanchesso kéltamheykha, kólnegkenek sa' chá'a neygmen, katnehek sa' chá'a élmanyása ekweykmoho ekyáqtésa; keñe sa' natámen kaláxñekxoho'.
33 “Tégwa'akteyk sa' agkok nahan yátegwáxwa apwáxok xama enxoho ápak xa aqsok nawhak nak, keñe sa' ma'a ekyókxoho aqsok ekhéyak nak kañe' apwáxok katnehek élmanyása, keñe sa' kólpaxqátekxak ma'a yátegwáxwa nak. 34 Ekyókxoho nento ekpálweykta enxoho yegmen eñama xa yátegwáxwa nak, élmanyása sa' katnehek; keñe sa' ma'a ekyókxoho aqsok égmenek ekyetno enxoho m'a kañe', katnehek sa' ekmanyása. 35 Ekyókxoho aqsok ektégweykta enxoho ápak xa aqsok nawhak nak, katnehek sa' ekmanyása, megkeyxek sa' ma'a kélmakhetchessamakxa kelpasmaga, tén han ma'a kélwatnamakxa nak táxa: kólyaqnegkesagkok sa', hakte aqsok ekmanyása xa, cháxa eyeyméxko nak han kéxegke kólteméssesek aqsok élmanyása xa.
36 “Eyáxñeyo sa' eyke chá'a katnehek ma'a ekteyapmakxa nak yegmen, essenhan ma'a yámelchet ekyamaxchexa nak chá'a yegmen; eyke m'a énxet appaknegweykmoho xa aqsok nawha'ák apák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek.
37 “Tégwa'akteyk sa' agkok xama aqsok aktek yaqwayam nak kólchenekxak xama xa aqsok nawhak ápak nak, katnahagkok sa' eyke aqsa chá'a eyáxñeyo m'a aqsok aktek nak; 38 Keñe sa' ekyésa enxoho m'a aqsok aktek nak, ektégwa'akto enxoho néten xa aqsok nawhak ápak nak, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
39 “Ketsekkek sa' agkok han xama aqsok nawhak, kélmowána nak kéxegke kóltók, keñe sa' énxet appaknegweykmoho enxoho m'a ápak nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa. 40 Énxet apto enxoho ápetek ma'a kéltósso étsapma, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa; énxet aptekkesso enxoho ápak ma'a aqsok nawhak, kéméxcheyk han elyenyeksek apkelnaqta m'a, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
41 “Nágkóltaw xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, aqsok nawha'ák élmanyása m'a.
42 “Megkéméxchek kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, megkeyxek ma'a ektaxñáseykegkoho nak náye' xapop kaxog, tén han ma'a cuatro amagkok nak, essenhan ma'a ekxámokma nak amagkok, hakte aqsok nawha'ák élmanyása m'a. 43 Nágkólteméssesaxche élmanyása kélyempe'ék kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, 44 hakte ko'o sekteme Dios Wesse' kélagkok. Kéméxcheyk kéxegke kóláxñásekxohok kéltémakxa, tén han kólteméssesaxchek kélpagkanamaxche', hakte ko'o sekteme sekpagkanamaxche'. Nágkólteméssesaxche élmanyása kélyempe'ék kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog. 45 Ko'o sekteme Wesse' kélagkok, sélántekkesso axta m'a Egipto, yaqwayam héltéhek Dios kélagkok. Kéméxcheyk kéxegkáxa kóltéhek kélpagkanamaxche', hakte sekpagkanamaxche ko'o.”
46 Cháxa segánamakxa agkok aqsok nawha'ák xa, náta, tén han ekyókxoho aqsok ekhéyak nak neygmen, tén han élweynchámeykha nak, tén han ma'a ekyókxoho aqsok nawha'ák élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, 47 yaqwayam enxoho chá'a kólyekpelkohok ma'a megkamanyása nak, tén han ma'a ekmanyása nak, tén han ma'a aqsok nawha'ák megkólmowána nak kóltók, tén han ma'a kélmowána nak kóltók.
Los animales puros e impuros
1 Dios les ordenó a Moisés y a Aarón 2 que les dieran a los israelitas las siguientes instrucciones:

«Ustedes podrán comer la carne de cualquier animal 3 que tenga las pezuñas partidas y que sea rumiante. 4-8 Pero no deberán comer carne de camello, ni de conejo, ni de liebre, porque aunque son rumiantes no tienen pezuñas partidas. Tampoco comerán carne de cerdo, pues aunque tiene pezuñas partidas, no es rumiante. Ni siquiera toquen el cadáver de estos animales. Más bien, deberán considerarlos impuros.
9 »De los animales que viven en el mar o en los ríos, podrán comer los que tienen aletas y escamas. 10-12 Pero si no tienen aletas ni escamas no deberán comerlos, aunque vivan en el agua. Más bien, deberán considerarlos impuros y sentir asco al ver sus cadáveres.
13-19 »De las aves, no podrán comer las siguientes, pues deberán considerarlas impuras:
el águila,
el quebrantahuesos,
el águila marina,
el milano,
el avestruz,
la golondrina,
la gaviota,
la lechuza,
el cuervo marino,
el búho,
el ibis,
el pelícano,
el buitre,
la cigüeña,
la abubilla,
el murciélago,
toda clase de halcones,
toda clase de cuervos,
toda clase de gavilanes,
toda clase de garzas.

20 »De los insectos, deberán considerar impuros a todos los que tienen alas pero andan sobre cuatro patas. 21 Sin embargo, de estos podrán comer todos los que pueden dar saltos sobre el suelo por tener más largas las patas traseras. 22 Así que podrán comer toda clase de grillos y saltamontes. 23 Cualquier otro insecto que tenga alas y cuatro patas deberán considerarlo impuro. 24-25 Si alguien toca o levanta el cadáver de alguno de estos animales, quedará impuro hasta el anochecer, y deberá lavar sus ropas.
26 »Todo animal que tenga las pezuñas partidas pero no sea rumiante deberán considerarlo impuro. Si alguien lo toca, quedará impuro.
27-28 »Todo animal que al caminar se apoye en las plantas de sus cuatro patas será considerado impuro. Si alguien toca o levanta su cadáver, quedará impuro hasta el anochecer, y deberá lavar sus ropas.
29 »De los animales que se arrastran por el suelo, deberán considerar impuros los siguientes: el topo, la comadreja, las distintas clases de lagartos 30 y lagartijas, la salamandra y el camaleón. 31 Si alguien toca el cadáver de alguno de ellos, quedará impuro hasta el anochecer. 32 Si el cadáver de alguno de ellos cae sobre un objeto de madera o de cuero, o sobre una prenda de vestir, o sobre alguna herramienta de trabajo, ese objeto quedará impuro hasta el anochecer. Para purificarlo, habrá que lavarlo muy bien con agua. 33-34 Si el cadáver de alguno de ellos cae dentro de una olla de barro, todo lo que haya dentro de ella quedará impuro, aun cuando se trate de agua o de comida, y la olla tendrá que romperse. 35 Si el cadáver de alguno de ellos cae en un horno o en un fogón, estos quedarán impuros y habrá que destruirlos. 36 Todo el que toque el cadáver de alguno de estos animales, quedará impuro. Solo seguirán siendo puros el pozo o el manantial de donde se saca el agua. 37 Si el cadáver de alguno de ellos cae sobre la semilla que se va a sembrar, la semilla seguirá siendo pura. 38 Solo se considerará impura la semilla cuando se arroje agua sobre ella y alguno de estos animales muertos caiga sobre ella.
39 »Si de los animales que ustedes pueden comer muere alguno, el que toque su cadáver quedará impuro hasta el anochecer. 40 Si alguien come carne de ese animal, quedará impuro hasta el anochecer y deberá lavar sus ropas. Si alguien levanta el cadáver del animal, quedará impuro hasta el anochecer y deberá también lavar sus ropas.
41 »Ustedes no deben comer ningún animal que se arrastre por el suelo. Son animales impuros. 42 Por lo tanto, no deben comer ningún reptil, ni ningún insecto que camine sobre cuatro patas, o que tenga muchas patas. 43-45 No se hagan impuros ni se contaminen con ellos. Yo soy el Dios de Israel, y soy un Dios diferente. Yo los saqué de Egipto para ser su Dios. Ustedes no deben ser como los otros pueblos, porque yo no soy como los otros dioses.
46 »Estas son las instrucciones acerca de los animales que hay en la tierra, en el aire y en el agua, y de los animales que se arrastran por el suelo, 47 para que ustedes puedan distinguir entre lo puro y lo impuro, y entre los animales que pueden comerse y los que no pueden comerse».