Wesse' egegkok apcháphássesso appeywa judíos apkelmahéyak axta Egipto
1 Keso amya'a apxawe axta Jeremías, ekxeyenma m'a apyókxoho judíos apkelhayam axta m'a Egipto, cham'a tegma apkelyawe nak Migdol, Tafnes, Menfis, tén han ma'a yókxexma ekpayho nak nepyeyam: 2 “Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel se'e: ‘Kélweteyak axta kéxegke ekyókxoho aqsok ekmaso seyáphassama axta ko'o m'a Jerusalén, tén han ma'a pók tegma apkelyawe nak Judá. Nápakha'a apketkók kaxwók aptamheykekxak ma'a, méko han ekha m'a, 3 eñama m'a aqsok ekmaso apkeláneyak, hakte elókassegkek axta ko'o apkelpeykessamo m'a mók aqsok kéláyókxa nak tén han apkelméssama chá'a m'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok; aqsok kéláyókxa melya'ásegko nak ma'a, tén han megkólya'ásegko nak kéxegke, tén han melya'áseykegko axta m'a kélyapmeyk nano'. 4 Éláphassáseykekxeyk axta eykhe chá'a ko'o kéxegke apkellegasso nak sekpeywa, yaqwayam enxoho eltennaksek megyánhek kóllának ma'a aqsok ekmaso agko', sektaqnagkamo nak chá'a ko'o. 5 Axta eyke kéxegke hélyeheykekxoho', axta nahan hélháxenmo'. Megkólwátéseykegkok kélláneyak aqsok ekmaso, kéllenxanmeykegkók aqsa kélmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak. 6 Keñe seklómo ahagko' ko'o, máxa táxa eyáléwe axta temék élwatnama m'a tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén. Nápakha'a apketkók axta aptamheykekxa', tén han meyke xama aqsok, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak.
7 “Ektáhak ko'o kaxwók sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse' ekha sekyennaqte, Dios apagkok nak Israel: ¿Yaqsa ektéma kéltekkessama nak kéxegke kélagkók kélagko' kélnepyeseksa xa aqsok ekmaso agko' nak? ¿Yaqsa ektéma kélhayo nak apkeletsapma apyókxoho m'a énxet'ák Judá, cham'a apkelennay'a nak, kelán'ák, sakcha'a, ekweykekxoho m'a kaxwe ekpalleyam nak, yaqwayam enxoho megkeymaxcheyk xama enxoho'? 8 ¿Yaqsa ektéma séllókassama nak, eñama m'a ektémakxa nak aqsok kélláneyak, tén han kélméssama chá'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok mók aqsok kéláyókxa s'e kañe' Egipto nak, kélmeyeykenxa nak kélhaya? Sa' kagkések kélmassésamaxkoho kélagkok kélagko' kéxegke xa, katnéssásekxak sa' kéltémo nak chá'a hentemegwomhok exma ekmaso, tén han mékoho nepyeseksa pók aptémakxa énxet'ák nak keso náxop. 9 ¿Kelwagqámeykegkeya kéxegke ekyókxoho aqsok ekmaso apkeláneyak axta m'a kélyapmeyk nano', tén han aqsok apkeláneyak axta chá'a m'a kelwesse'e apkelwányam axta Judá, yetlo apnaqteyegka'a, kéxegke nahan, yetlo kélnaqteyegka'a, kélláneykegko axta m'a yókxexma Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén? 10 Megkólyaqmagkasseykmok makham kéltémakxa kéxegke ekwokmoho makham se'e negwánxa nak, megkólayek han, megkólláneykegkok nahan ma'a séltémókxa nak kóltéhek, tén han segánamakxa sekmésso axta ko'o kéxegke, tén han ma'a kélyapmeyk nano' axta.
11 “Cháxa keñamak sektáha nak ko'o séláneya kéxegke, ko'o sektáha nak Wesse' ekha sekyennaqte, Dios apagkok nak Israel: Ekxénchek ko'o alhak kéxegke aqsok ekmaso, tén han amasséssók ekyókxoho apchókxa Judá. 12 Wának sa' ko'o kólmasséssók apyókxoho m'a apkelheykekxa nak Judá, tén han apkelpekheykha axta elmeyekxak elhakxak ma'a Egipto. Apyókxoho sa' eletsapok kempakhakma, meyk, cham'a ketcheyetse nak ekweykekxoho m'a apkelwányam nak, etnahagkokxak sa' éñamakxa néltémo hentemegwomhok exma ekmaso, tén han mékoho, tén han aqsok eyeymáxkohol'a kataxche'. 13 Allegássesagkohok sa' ko'o apheykha nak Egipto, ektéma axta séllegassáseykegkoho m'a énxet'ák Jerusalén, kempakhakma sa' alha', meyk, tén han negmasse. 14 Melegketakpek sa' xama enxoho m'a énxet'ák Judá, apkeleymomap axta, apkelmahéyak apkelhayam ma'a Egipto, méko sa' xama enxoho yeymakpok. Emáwhok sa' eyke elmeyenták makham Judá, yaqwayam elhaták makham ma'a, melwateyk sa' eyke, melxeganakmo enxoho apqántawo.’”
15 Keñe axta m'a apkelya'áseykegkoho axta chá'a élmésso apnaqteyegka'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak, tén han ma'a kelán'ák ekheykencha'a axta m'a, ekyókxoho eyaqneykekxo axta ekxámokma agko' ma'a, tén han judíos apheykencha'a axta m'a yókxexma ekpayho nak nepyeyam ma'a Egipto, aptáha apkelátegmowágko Jeremías se'e:
16 —Mólyahakxeyk sa' negko'o xa amya'a senseykentegkesso nak xép, eñama nak Wesse' egegkok. 17 Anlenxanmohok sa' aqsa nenlánéyak ma'a nenxeyenma nak anlanagkok. Anlenxanmohok sa' negmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han negmésso naqsa vino m'a negáyókxa Wesse' Ekwányam Eñama Néten, nenláneykegko nak chá'a, ekwokmoho makham se'e kaxwo nak, apkeláneykegko axta nahan chá'a nanók ma'a ẽlyapmeyk nano', tén han kelwesse'e apkelwányam egagkok, tén han ma'a apkelámha apmonye'e axta m'a tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén. Xámok axta nentéyak ma'a nanók axta, tásek axta han negheykha, axta hegáhapweyk xama enxoho ekmaso negheykha; 18 keñe ekmassama negmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han negmésso naqsa vino m'a ‘Wesse' Ekwányam Eñama Néten,’ ekmassama ekha ekyókxoho aqsok, apkeletsepmeyk énxet'ák egagkok meyk élnapma tén han kempakhakma.
19 Axta táhak han élpaqmeta kelán'ák se'e:
—Anlanagkohok axta nahan chá'a negko'óxa kelpasmaga yetlo néleykmassáseykha ektémakxa ekyókxa m'a ‘Wesse' Ekwányam Eñama Néten,’ agmések axta chá'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han negmésso naqsa vino, ennaqteyegka'a axta eyke chá'a keñamak segmésso yaqwayam anlanagkok ekyókxoho xa. Anlenxanmohok sa' eyke makham nenlánéyak.
20 Keñe axta Jeremías apchátegmowagkokxo apyókxoho énxet tén han kelán'ák ekteme axta élátegmowéyak xa ektáha nak. Axta aptáhak apkeláneya s'e:
21 —¿Kélanagkamcheya kéxegke mey'ásegkok Wesse' egegkok tén han kalwagqeykmok kélméssama axta chá'a kéxegke aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok mók aqsok kéláyókxa m'a tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén, tén han ma'a kélyapmeyk nano' axta, yetlo kelwesse'e apkelwányam kélagkok, tén han ma'a apkelámha apmonye'e kélagkok axta, ekweykekxoho m'a apyókxoho énxet'ák nak? 22 Massegkek axta eyke apkelenmáxamap Wesse' egegkok ma'a aqsok ekmaso kélláneyak, kélláneykegko axta kéxegke, cham'a aptaqnagkamo apagko' nak chá'a m'a. Cháxa keñamak ektamheykekxo nak kaxwók ekmaso kélókxa kéxegke tén han meyke xama énxet apha m'a; éñamakxa néltémo hentemegwomhok exma ekmaso tamheykekxa', aqsok eyeymáxkohol'a kataxche'. 23 Cháxa ekmaso kélheykha kélweteya nak kaxwók kéxegke eyáhapwaya, cha'a keñamak kélmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak, kélláneykegkek megkólya'assáxma nápaqtók Wesse' egegkok, hakte megkólyaheykekxohok ma'a appeywa, tén han ma'a segánamakxa apagkok, megkólláneykegkok han ma'a apchánamakxa nak kóltéhek.
24 Aptáhak axta han Jeremías apkeláneya apyókxoho énxet'ák, tén han kelán'ák se'e:
—Kóleyxho s'e Wesse' egegkok appeywa, kélyókxoho kéxegke énxet'ák Judá, kélheykha nak Egipto. 25 Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel se'e: ‘Kéxegke kelán'ák, kélteme nak chá'a kélpeywa, kélláneyak nak chá'a m'a kélxeyenma kóllána'. Kélxeyenma nak chá'a kólmések aqsok ánek ekmátsa ekpaqneyam éten agkok, tén han aqsok kélmésso naqsa vino m'a ‘Wesse' Ekwányam Eñama Néten,’ kélxeyenma nak chá'a kóllának ma'a kélxeyenma nak chá'a kóllána'. ¡Táse', kóllána' sa' ma'a aqsok kélxeyenma nak kóllána'! 26 Kóleyxho sa' kélyókxoho kéxegke énxet'ák Judá kélheykha nak Egipto, sektáhakxa ko'o séláneya kéxegke, ko'o sektáha nak Wesse': Naqsók ko'o sektáha sekxéna yetlo sekxeyenma sekwesey ekteme nak ekyawe agko', méko sa' xama enxoho apkeñama nak Judá exének makham sekwesey ekyókxoho kañe' Egipto, etnehek se'e: Memassegwomek sa' chá'a Wesse' egegkok. 27 Hakte alanha sa' ko'o, yaqwayam wahak ma'a aqsok ekmaso, háwe m'a aqsok ektaqmela nak. Apyókxoho énxet'ák Judá apheykha nak Egipto, kólmasséssók sa' apyókxoho eñama kempakhakma tén han meyk. 28 Apqántawók apagko' sa' eleymakpok apkelegketamap kempakhakma, elwakxak makham ma'a Judá apkelenyeykta m'a Egipto. Apyókxoho apkelheykekxa axta Judá tén han apkelmeyáyam axta apkelhe Egipto, elwetak sa' yaqsa ekpeywa ektéma, ko'o essenhan apkelpeywa nak ma'a. 29 Agkések sa' ko'o kéxegke s'e aqsok magkenatchesso yaqwayam kólya'asagkohok peya katnehek ma'a sekmáheyókxa axta atnéssesek, ko'o sektáha nak Wesse', tén han sekmáheyo allegássesagkohok se'e apchókxa nak: 30 Agkések sa' ko'o apkelenmexma apkeltaqnagkamo apagko' nak ma'a faraón Hofra wesse' apwányam nak Egipto, ekhawo sekteméssessamakxa axta Sedequías wesse' apwányam axta Judá sekméssama m'a Nabucodonosor, wesse' apwányam nak Babilonia, apkenmexma aptaqnagkamo apagko' axta chá'a.
No adoren a dioses falsos
1-2 El Dios todopoderoso me ordenó hablar con todos los judíos que vivían en las ciudades egipcias de Migdol, Tafnes y Menfis, y en la región del sur. Me dijo:

«Jeremías, adviérteles que ya han visto lo que hice con la ciudad de Jerusalén, y con todas las ciudades de Judá. Yo les envié terribles desastres, y esas ciudades quedaron en ruinas, y hasta ahora nadie vive en ellas. 3 La culpa la tuvieron sus habitantes, pues cometieron muchos pecados. Adoraron a otros dioses y les ofrecieron incienso, y con eso me hicieron enojar muchísimo. A esos dioses, ni ellos ni sus antepasados los conocían. 4 Muchas veces les mandé profetas, para que les dijeran que no adoraran a otros dioses, pues eso es algo horrible, que yo no soporto.
5 »Pero ellos, como de costumbre, no me prestaron atención ni me obedecieron, ni se arrepintieron de sus pecados. Al contrario, siguieron quemando incienso en honor de otros dioses. 6 Por eso me enojé y destruí a Jerusalén y al resto de las ciudades de Judá.
7 »¡Y ahora quieren meterse en un lío más grande! ¡Quieren que mueran hombres, mujeres y niños, y hasta los recién nacidos! 8 Desde que llegaron a Egipto, lo único que han hecho es hacerme enojar; han estado adorando a dioses falsos, que ellos mismos se fabrican. ¡Lo único que van a conseguir es que yo los destruya! Cuando eso ocurra, todo el mundo se burlará de ellos, y los insultará.
9 »¿Acaso ya se olvidaron de todos los pecados que cometieron sus antepasados? En Judá, y en las calles de Jerusalén, pecaron ellos y sus esposas, y también los reyes de Judá y sus esposas. ¿Acaso ya no se acuerdan? 10 Sin embargo, hasta ahora no se han arrepentido. No me respetan, ni obedecen los mandamientos que les di, a ellos y a sus antepasados.
11 »Por eso he decidido hacerles la guerra y borrarlos del mapa. ¡Yo soy el Dios de Israel! 12 Los pocos que aún quedaban en Judá, y que insistieron en irse a vivir a Egipto, morirán en ese país. Morirán en la guerra, o se morirán de hambre. Desde el más joven hasta el más viejo, nadie quedará con vida, y entre las naciones serán objeto de odio, burlas, desprecio y maldición. 13 Castigaré a los que viven en Egipto tal como castigué a los habitantes de Jerusalén: los haré morir de hambre, enfermedad y guerra. 14 Ninguno de los que se fueron a Egipto quedará con vida, ni volverá a Judá, aunque lo desee. Solo unos cuantos lograrán huir y volverán».

15 Yo les entregué el mensaje a todos los judíos que vivían en Egipto. Algunos de ellos sabían que sus esposas quemaban incienso en honor de otros dioses. Todos vinieron y me dijeron:

16 —Escucha, Jeremías: Este mensaje que nos has dado de parte de Dios, no lo vamos a obedecer. 17 Al contrario, vamos a seguir haciendo lo que nos da la gana, tal como lo hicieron nuestros antepasados, nuestros reyes y nuestros funcionarios. Seguiremos adorando a nuestra diosa, la Reina del cielo, y le ofreceremos incienso y vino. En realidad, cuando lo hacíamos, teníamos mucha comida y no nos faltaba nada ni nos pasaba nada malo. 18 En cambio, desde que dejamos de hacerle ofrendas de incienso y vino, nos ha faltado de todo, y la guerra y el hambre nos están matando.

19 Las mujeres dijeron:

—Nuestros esposos sabían muy bien lo que estábamos haciendo. Sabían que nosotras adorábamos a la Reina del cielo, y que le ofrecíamos incienso y vino, y panes que tenían su imagen.

20 Yo les contesté:

21 —¿Y acaso creen que Dios no lo sabía? Al contrario, Dios sabía muy bien que ustedes y sus antepasados, sus reyes y funcionarios, y todo el pueblo, adoraban a otros dioses. 22 Pero llegó el momento en que Dios ya no aguantó más. Y no aguantó, por la forma en que ustedes actuaban y por las cosas asquerosas que hacían. Por eso su país se convirtió en un desierto horrible, en un montón de ruinas donde nadie vive. La ciudad es un ejemplo de maldición para todos sus vecinos. ¡Y esto es así, hasta el momento de escribir esto! 23 Ustedes pecaron contra Dios al adorar a otros dioses, y al no querer obedecer ninguno de sus mandamientos. Por eso ahora tienen que sufrir tan terrible desastre.

24 Luego me dirigí al pueblo, sobre todo a las mujeres, y añadí:
—Ustedes, gente de Judá que vive en Egipto, escuchen bien lo que Dios les dice:

25 “Yo soy el Dios de Israel. Me doy cuenta de que ustedes y sus mujeres cumplen sus promesas de adorar a la Reina del cielo, y de presentarle ofrendas. ¡Muy bien! ¡Sigan cumpliendo sus promesas! ¡Sigan haciendo lo que les dé la gana! 26 Ustedes son de Judá, y ahora viven en Egipto. Pues escúchenme bien: yo les juro que ninguno de ustedes volverá a jurar aquí usando mi nombre. Nadie volverá a decir: ‘¡Lo juro por el Dios de Israel!’ 27 En vez de vigilarlos para protegerlos, voy a vigilarlos para hacerles daño. Les aseguro que toda la gente de Judá que vive en Egipto morirá de hambre, o en la guerra. 28 ¡Y van a ver todos ustedes si cumplo o no mi palabra! Unos cuantos se salvarán de la guerra y del hambre, y podrán regresar a Judá; pero la mayoría de los que se fueron a Egipto, morirán.
29-30 ”Yo soy el Dios de Israel. Esta es la señal de que cumpliré mis amenazas contra ustedes: dejaré que Hofra, el rey de Egipto, muera a manos de sus enemigos. Haré con él lo mismo que hice con Sedequías, el rey de Judá, a quien puse en manos del rey de Babilonia, para que lo matara”.