Jeremías apcháphássesso weykcha'áhak kélnaqleykekxa axta megkatnahakxa apkelókxa
1-2 Apcháphássessek axta weykcha'áhak Dios appeywa aplegasso Jeremías eñama Jerusalén ma'a apkelámha apmonye'e apkeleymomap axta kélnaqleykekxa megkatnahakxa apkelókxa, tén han ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a apkellegasso nak Dios appeywa, tén han énxet'ák apnaqleykekxa axta Nabucodonosor ma'a Babilonia apkeleñama m'a Jerusalén, cham'a natámen axta kélyentameykekxa megkatnahakxa apchókxa wesse' apwányam Jeconías, yetlo egken wesse' ekwányam, tén han ma'a apkeláneykha apkeltamheykha axta chá'a m'a apxagkok, tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak Judá, tén han Jerusalén, tén han ma'a apkelánéyak nak aqsok, tén han ma'a apkelyenyekhéyak nak chá'a sawo. 3 Elasá axta nahan apso xa weykcha'áhak nak, Safán axta apketche, tén han Guemarías, Hilquías axta apketche, apkeláphassama axta Sedequías wesse' apwányam axta Judá m'a Babilonia yaqwayam enxoho elmahagkok ma'a aphakxa nak wesse' apwányam Nabucodonosor. Axta temék weykcha'áhak kéltáxésso s'e:
4 “Keso aptáhakxa nak apkelxéna Wesse' ekha nak apyennaqte, Dios apagkok nak Israel apyókxoho m'a énxet'ák apkelántekkesso axta Jerusalén, apkeláphassama m'a Babilonia: 5 ‘Kóllanák sa' kélxanák, kólhakha sa' xa; kólchenekxa sa' yámet ekha nak ekyexna, kóltawák sa' han ekyexna. 6 Kóltegyák sa' nahan kélnaqteyegka'a, kólweta sa' kélketchek apkelennay'a tén han kelwán'ák, etegyagkok sa' nahan apnaqteyegka'a m'a, elwetak sa' han apketchek. Kólxámágwomho kélagko' sa' xa, nágkóltemekxa kélqántawo'. 7 Kóltemeykha sa' yaqwayam kólpasmok ma'a tegma apwányam séxakhagweykenxa nak ko'o kéxegke, kólmaxnésses nahan chá'a kólának apasmok ko'o, hakte taqmelágkek sa' agkok apheykha énxet'ák ma'a, kataqmelagkok sa' kéxegkáxa kélheykha m'a. 8 Ektáhak ko'o séláneya kéxegke seyésa, ko'o sektáha nak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel: Nágkólho elyexanchesha m'a apkelxeyenma nak chá'a aptamhéyak apkellegasso sekpeywa, tén han ma'a apkelxeyenma nak chá'a apkelya'áseykegkoho aqsok ekpowásamáxche', apheykha nak kélnepyeseksa kéxegke; nágkóleyxho m'a ektémakxa nak chá'a apkelxeyenma apkelwete apkelwanmagko. 9 Wanchek amya'a m'a aptémakxa nak chá'a apkellegassama m'a sekpeywa. Malápháseykha ko'o m'a. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’
10 “Aptáhak Wesse' egegkok se'e: ‘Wokmek sa' agkok setenta apyeyam ma'a Babilonia, kaxénekxak sa' ko'o makham ewáxok kéxegke, alának sa' ma'a aqsok sekxeyenma axta alána', wának sa' kólchexyók makham se'e yókxexma nak. 11 Ekya'ásegkók ko'o sekmáheyókxa atnéssesek kéxegke, yaqwayam kataqmelekxak kélheykha, háwe m'a ekmaso nak kélheykha, yaqwayam sa' kayágwomhok agko' kélhaxneykha m'a egmonye' sa'. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 12 Keñe sa' kéxegke hélwónmakha chá'a, hélyo'ótagkasek sa' chá'a kélmaxnagko, weyxhok sa' nahan chá'a ko'o. 13 Hélchetmok sa' chá'a, hélwetekxak sa' nahan chá'a, hakte hélchetmok sa' ekweykmoho kañók agko' kélwáxok. 14 Naqso', wohok sa' chá'a ko'o hélwetekxak kéxegke, ayaqmagkassesek mók ektémakxa kélheykha: alántekkessekxak sa' chá'a m'a ekyókxoho apheykegkaxa nak chá'a pók aptémakxa énxet'ák, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma sélya'assamakxa axta chá'a séxpánchessama, wánchásekxak sa', wának sa' kólchexyók makham se'e yókxexma, sélántekkessamakxa axta. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’
15 “Kéltemék chá'a kélpeywa kéxegke s'e: ‘Ẽlméssek negko'o Wesse' egegkok, Dios appeywa apkellegasso s'e Babilonia.’ 16 (Aptáhak apxéna Wesse' egegkok ma'a wesse' apwányam apyaqmagkasso nak apteme wesse' apwányam ma'a David, tén han ma'a apheykha nak xa tegma apwányam nak, kélnámakkok nak kéxegke, megkólántekkesso axta xamók kéxegke kélnaqleykekxo m'a megkatnahakxa kélókxa: 17 ‘Ektáhak ko'o sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse' ekha sekyennaqte: Wahak sa' ko'o kempakhakma, meyk, tén han negmasse. Wának sa' elhágwakxohok se'e higo ekyexna élmaso éltahapma nak, élmaso agko' nak, megkólmowána nak kóltók. 18 Alyetlókasha sa' kempakhakma, meyk tén han negmasse. Wának sa' ko'o elpexyennók apkelaye apkelwet'a enxoho m'a apyókxoho énxet'ák, atnessásekxak sa' ko'o éñamakxa néltémo hentemegwomhok exma ekmaso, tén han negmegqakto, xama aqsok ekpexchessamo nak egyempehek agweta' tén han segyegwakkassamo nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák, sélya'assamakxa nak chá'a ko'o séxpánchessama. 19 Hakte melyeheykekxohok ma'a sélpaqhetchesso axta ko'o, seyásenneykekxo axta m'a séláneykha apkellegasso nak sekpeywa, cham'a séláphassáseykekxo axta chá'a, megkólháxenmo axta chá'a kéxegke. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 20 Kólyahakxoho chá'a sekpeywa, kélyókxoho sélántekkesso axta s'e Jerusalén nak, sélya'assama m'a Babilonia.’)
21 “Aptáhak apxéna Wesse' ekha nak apyennaqte, Dios apagkok nak Israel ma'a Ahab, Colaías axta apketche, tén han ma'a Sedequías, Maaseías axta apketche, apkeltennassama nak chá'a kéxegke aqsok megkamámnaqsoho, apxeyenma m'a Wesse' egegkok appeywa: ‘Wának sa' ko'o elmok ma'a Nabucodonosor, wesse' apwányam nak Babilonia, elnápok sa' kélnápaqta'awók kéxegke. 22 Peyk sa' agkok chá'a yának katnégwomhok exma ekmaso xama énxet kélántekkesso axta Judá apheykencha'a nak kaxwók ma'a Babilonia, sa' etnehek chá'a s'e: Sa' etnéssesek xép Wesse' egegkok ma'a apteméssessamakxa axta m'a Sedequías, tén han Ahab, apkelwatnama axta wesse' apwányam Babilonia apkexakhama nátex. 23 Sa' katnehek xa ektáha nak, eñama apkeláneyak aqsok ekmaso agko' ma'a kañe' Israel: Apnaqtawáseykegkók apnaqteyegka'a apkelánéseykegko chá'a m'a apnámakkok apnaqteyegka'a, apkelmopwancha'a amya'a nahan chá'a aptamheykegkok apkelxeyenma m'a sektémakxa sekpeywa, maltémo nak chá'a ko'o elxének. Ekya'ásegkók ko'o xa, ekweteyak nahan. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’”
Amya'a kélaphássesso Semaías
24 Axta apkeltamhók etnehek yának Jeremías Wesse' egegkok Semaías se'e, apkeñama nak Nehelam: 25 “Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel se'e: ‘Apcháphássessek xép weykcha'áhak aptáxésso apagko' ma'a apyókxoho énxet'ák apheykha nak Jerusalén, tén han apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Sofonías, Maaseías axta apketche, tén han ma'a apyókxoho apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok apkelxegexma'a nak. Axta aptáhak xép aptáxéssesso Sofonías se'e: 26 Wesse' egegkok xép apteméssesso apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok, apyaqmagkasso m'a Joiadá, yaqwayam etnehek apkelányo chá'a aqsok m'a tegma appagkanamap nak. Apwa'ak sa' agkok chá'a xama énxet ekyeyháxma, appaqmetchek sa' agkok chá'a etnehek ma'a aptémól'a xama Dios appeywa aplegasso, elatchessesek sa' chá'a exchep apmagkok ma'a yámet élyagqaxe, etétek sa' nahan cadenas. 27 ¿Yaqsa axta ektéma menókáseykencha'a exchep Jeremías, apkeñama nak Anatot, appaqmeyesma nak chá'a kélnápaqta'awók kéxegke, aptémól'a m'a Dios appeywa aplegasso? 28 Weykmók axta nahan negko'o segáphássesso weykcha'áhak ma'a Babilonia nak, aptéma sẽlanagkama s'e: Ahóxek sa' katnehek kélhayam kéxegke megkatnahakxa kélókxa; kóllanák sa' kélxanák ma'a, kólhakha sa' han ma'a, kólchenekxa nahan ma'a yámet ekha nak ekyexna, kóltawák sa' ma'a ekyexna nak.’”
29 Apkelyetsetchessek axta weykcha'áhak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Sofonías ma'a Jeremías. 30 Keñe axta Wesse' egegkok appaqhetchesa m'a Jeremías, aptáhak axta apcháneya s'e: 31 “Eltennés sa' apyókxoho énxet'ák kélnaqleykekxa axta megkatnahakxa apkelókxa, sektáha ko'o sélxéna, sektáha nak Wesse': Apxeyenmeyk chá'a aplegassama kéxegke sekpeywa m'a Semaías apkeñama nak Nehelam, megkatnahakxoho eykhe ko'o seyáphasso, apkeltémók nahan chá'a kéxegke megkólya'ássók ma'a aqsok megkamámnaqsoho nak. 32 Ekxénchek ko'o añássesagkohok ma'a Semaías, ko'o sektáha nak Wesse' ekweykekxoho m'a aptawán'ák neptámen. Metepagkek sa' aptawán'ák neptámen nepyeseksa énxet'ák ahagkok, métyehek sa' aqsok ektaqmela peya nak ko'o atnéssesek ma'a énxet'ák ahagkok, hakte appeywa chá'a keñamak apkeltémo ko'o hénmexekxak ma'a énxet'ák. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.”
Carta de Jeremías
1 Yo, Jeremías, les envié desde Jerusalén una carta a los jefes del país y a los sacerdotes, a los profetas y a todos los que el rey de Babilonia se había llevado prisioneros a su país. 2-3 Esa carta la envié con Elasá hijo de Safán y con Guemarías hijo de Hilquías. A estos dos el rey Sedequías los había enviado antes a Babilonia, para hablar con el rey de ese país. Cuando yo envié la carta, ya habían sido llevados prisioneros a Babilonia el rey Joaquín, la reina madre, los funcionarios y jefes de Judá, y también los artesanos y los herreros. La carta decía:

4 «Yo, el Dios de Israel,
a todos los que llevé a Babilonia:

5-6 “Ya que están allí, construyan casas y vivan en ellas. Cultiven sus granjas y coman los frutos que allí se den. Cásense y tengan hijos; no dejen que su población disminuya. Asegúrense de que sus hijos e hijas también se casen y tengan hijos. 7 Además, trabajen para que prospere la ciudad. Rueguen por Babilonia, pues si la ciudad prospera, también ustedes prosperarán.
8-9 ”No se dejen engañar por esos profetas y adivinos que andan entre ustedes, y que usan mi nombre para anunciar sus mentiras. No crean en los sueños que dicen tener. Les aseguro que yo no los he enviado.
10 ”Ustedes van a vivir unos setenta años en Babilonia. Cuando se cumpla ese tiempo, les prometo que los haré volver a Jerusalén. 11 Mis planes para ustedes solamente yo los sé, y no son para su mal, sino para su bien. Voy a darles un futuro lleno de bienestar. 12 Cuando ustedes me pidan algo en oración, yo los escucharé. 13 Cuando ustedes me busquen, me encontrarán, siempre y cuando me busquen de todo corazón. 14 Estaré con ustedes y pondré fin a su condición de esclavos. Los reuniré de todas las naciones por donde los haya dispersado, y los haré volver a Jerusalén. Les juro que así lo haré.
15-17 ”Tal vez dirán ustedes que yo les he puesto profetas en Babilonia. Pero debo aclararles algo. Yo, el Dios todopoderoso, voy a mandar guerra, hambre y enfermedades contra el rey que ocupa el trono de David, y contra todos los parientes de ustedes que aún quedan en Jerusalén, es decir, contra todos los que no fueron llevados como esclavos a Babilonia. ¡Serán como higos podridos, que de tan podridos no se pueden comer!
18-20 ”Todos ustedes, los que fueron llevados prisioneros de Jerusalén a Babilonia, ¡obedezcan de una vez por todas mi palabra! Hasta ahora no han querido obedecerme. No han hecho caso de los mensajes que, una y otra vez, les he enviado por medio de mis servidores los profetas. Por eso, yo los perseguiré con guerras, hambre y enfermedades. Al verlos, todas las naciones adonde yo los mande temblarán de miedo. ¡Ustedes serán objeto de burla y de insulto! Les juro que así será.
21-23 ”Yo, el Dios todopoderoso, sé todo lo que han hecho, y les advierto que voy a entregar a Ahab hijo de Colaías, y a Sedequías hijo de Maasías. Los entregaré al rey de Babilonia, porque usaron mi nombre para anunciar cosas que yo jamás les ordené decir. Todo lo que han dicho es mentira. Además, cometieron algo terrible en Israel, pues tuvieron relaciones sexuales con mujeres que no eran sus esposas. Por eso el rey de Babilonia los matará delante de ustedes. Y cuando los que fueron llevados prisioneros a Babilonia quieran maldecir a alguien, dirán: ‘Que Dios te quite la vida como lo hizo con Ahab y Sedequías’. A estos dos el rey de Babilonia los quemó en el fuego. Les juro que así será”».
Mensaje para Semaías
24 Después Dios me ordenó darle este mensaje a Semaías, el soñador:

25 «Yo, el Dios todopoderoso, sé que tú enviaste cartas al sacerdote Sofonías hijo de Maaseías, a todos los otros sacerdotes y a toda la gente que está en Jerusalén. En esas cartas le decías a Sofonías 26 que yo lo había nombrado sacerdote en lugar de Joiadá, para que cuidara mi templo. También le decías que a todo loco que se creyera profeta, él debería meterlo en el calabozo y atarlo con cadenas. 27 Además, le reclamabas a Sofonías el no haber apresado a Jeremías. Según tú, Jeremías se hacía pasar por profeta 28 y hasta se había atrevido a enviar una carta a los prisioneros en Babilonia. En esa carta, Jeremías les aconsejaba construir casas y vivir en ellas, plantar árboles frutales y comer de los frutos que dieran, porque pasarían muchos años como esclavos en Babilonia».

29 ¡Esa carta se la leyó el sacerdote Sofonías al profeta Jeremías!
30 Dios también me ordenó 31 darles el siguiente mensaje a todos los que habían sido llevados como esclavos a Babilonia:

«Semaías, el soñador, les ha dado un mensaje en mi nombre, y les ha hecho creer en una mentira. Pero yo no lo he enviado. 32 Y como ha hecho que mi pueblo se rebele contra mí, yo lo voy a castigar. Él y su familia dejarán de ser parte de mi pueblo, y no disfrutarán del bienestar que yo le daré a mi pueblo. Les juro que así será».