Sansón apmahéyak tegma apwányam Gaza
1 Xama ekhem axta apmahágko Sansón ma'a tegma apwányam nak Gaza. Apwetágwokmek axta han xama kelán'a ekyaqmagkáseyak pók énxet ekma chá'a ekyánmaga ekpathetéyak, appathetágkek axta han ma'a. 2 Xama axta apkelleg'a apheykha nak Gaza apha Sansón ma'a tegma apwányam nak, apwakheykxeyk axta; apchaqnáha axta han apkelánencha'a átog tegma apwányam ekyókxoho xa ekhem nak. Keñe axta ekyáqtésa apkeltaqhákxo apkellókasseykxo apkelyampe, xénchek axta apkelwáxok yaqhek ma'a élsaka enxoho. 3 Apyetneyk axta Sansón apxátekhágwokmo axta'a eysekso'. Aphákxeyk axta néten xa axta'a nak, tén axta apkelhaxyawásegko atña'ák ma'a tegma apwányam, yetlo élámha agkok, tén han kélápeykekxexa nak chá'a, apkelpatmékxeyk axta han xa ekyókxoho nak, apkelsókek axta m'a netnók agko' nak egkexe, émha nak ma'a ekpayho nak Hebrón.
Sansón tén han Dalila
4 Tén axta Sansón apkeláneya makham xama kelán'a ekwesey axta Dalila, ekhama axta m'a ekyapwátegweykenxa nak xóp ma'a Sorec. 5 Apkelyo'ókmek axta apkelámha apmonye'e filisteos ma'a Dalila, aptáhak axta apcháneya s'e:
—Kawánho hana sa' ekpeywa kalának Sansón, kalmaxneyha sa' háxko éñamakxa m'a apyennaqte apagko' nak, tén han negewagkexa enxoho negko'o antéhek agmok; tén sa' negko'o egwanchek ólpextétek. Agmések sa' chá'a negko'o enxama exche' m'a mil cien selyaqye aktek élmope, ekyánmaga ektamheykha.
6 Tén axta ektáha eyáneya Sansón xa kelán'a nak:
—Héltennés hana, háxko éñamakxa xa apyennaqte apagko' nak. ¿Yetnéya nentémakxa ólpextétek yaqwayam enxoho melyeytekkese'?
7 Apchátegmowágkek axta Sansón:
—Élpextehetchek sa' agkok ko'o siete táma axnancha'ák megkalyamaye nak makham yágke axát'ák, kamaskok sa' sekyennaqte, atnekxak sa' ma'a aptémakxal'a énxet meyke apyennaqte.
8 Apkelsákxéssek axta apkelámha apmonye'e filisteos Dalila m'a siete táma axnancha'awo' yágke axát'ák la'a, kelpextehetchek axta Dalila Sansón xa táma nak. 9 Nanók axta eyke éltamho elyexánegwók énxet ma'a kañe' ekteyenmakxa nak, kelpáxamáha axta ekwónencha'a:
—¡Sansón, filisteos apketamakmok!
Keñe axta apkelyétekkesa táma m'a Sansón, máxa axta aptemessásak ma'a táma apák élmeyesmal'a. Axta elya'ásegkok éñamakxa apyennaqte m'a filisteos. 10 Axta entáhak eyáneya Dalila s'e:
—¡Élyexancháseyha! ¡Apmopwána amya'a! Héltennés sa' kaxwo', háxko anteméssesek ólpextétek xeyep.
11 Apchátegmowágkek axta Sansón:
—Élpextehetchek sa' agkok táma axnancha'awo' meyke nak makham kélmeykha, kamaskok sa' sekyennaqte, atnekxak sa' ma'a aptémakxal'a énxet meyke apyennaqte.
12 Keñe axta ekma Dalila m'a táma axnancha'awo', kelpextehetchek axta, kelpáxamaha axta ekwónencha'a:
—¡Sansón, filisteos apketamakmok!
Kelyexánegkessekmek axta makham énxet ma'a kañe' ekteyenmakxa nak; apkelyétekkessek axta makham Sansón ma'a táma, máxa axta aptemessásak ma'a yátépépe' apketcheyetsék la'a. 13 Entáhak axta makham Dalila eyáneya Sansón:
—¡Élyexancháseyha makham! ¡Héltennés háxko anteméssesek ólpextétek xeyep!
Apchátegmowágkek axta Sansón:
—Kelpextétegkek sa' agkok siete éwa', kalatchesagkok ma'a kélótma nak, keñe sa' keynnaqtéshok étchesso xapop ma'a yámet nak. Tén sa' kamaskok sekyennaqte, atnekxak ma'a aptémakxal'a énxet meyke apyennaqte.
Tén axta Dalila ektenchesa m'a Sansón, kelmeyk axta élpextehetchásegko siete apwa', kelatchásegkek axta m'a kélótma nak, 14 tén axta ekyennaqtésawo étchesso xapop ma'a yámet, kelpáxamáha axta ekwónencha'a:
—¡Sansón, filisteos apketamakmok!
Aphákxeyk axta néten Sansón, apleyawók axta m'a yámet kélatchesso axta xapop, tén han ma'a kélótma nak. 15 Tén axta ektáha eyáneya s'e:
—¡Apmopwána amya'a! Yaqsa ektéma apxeyenma nak chá'a semámenyého. Ántánxo táhak setwáseykegkoho, meheltennásak ko'o makham éñamakxa exchep ma'a apyennaqte nak.
16 Leklágweykmek axta Sansón, hakte yókxoho ekhem axta élenxányam Dalila ekteme chá'a élmaxneyeykha xa ektáha nak, apkeltémok axta yetsapok; 17 tén axta apkeltennasa aqsa Dalila m'a ektémakxa apyennaqte:
—Méko ko'o sélyaqténchesso éwa' xama enxoho, hakte ekpagkanchásamaxcheyk axta ko'o Dios yaqwayam atnehek nazareo, amonye' axta sektéyam. Élyaqténchessek agkok ko'o éwa', kamaskok sekyennaqte, meyke sekyennaqte atnehek, ektéma nak chá'a énxet.
18 Xama axta ekyekpelchágwokmo Dalila apkeltennasa kaxwók ektémakxa apyennaqte, keltamhók axta kóltennássekxak ma'a apkelámha apmonye'e nak filisteos:
—¡Kólchexyem kaxwo', éltennássek ko'o kaxwók Sansón éñamakxa apyennaqte!
Keñe axta apkelxega apkelya'aweykxo, yetlo apkelseykekxa selyaqye.
19 Tenchessek axta awáxok Dalila m'a Sansón, keñe axta ekwóneyncha'a xama énxet éltamho elyaqténchesek ma'a siete kélpextehetcháseyak nak apwa'. Yetlókok axta ektawáseykegkoho, 20 kelpáxamáha axta ekwónencha'a:
—¡Sansón, filisteos apketamakmok!
Apxatakha'ak axta Sansón, apkeneykek axta katnekxak makham ma'a ektémakxa axta chá'a, axta ey'ásegkok apyenyawa m'a Wesse' egegkok, 21 keñe axta apma m'a filisteos, apkelhaxyawássessek axta apaqta'ák, keñe kélyentamákxo m'a Gaza, kélpextehetwákxexa axta cadena sawo élyexwase, kélméssek axta han aptamheykha yaqwayam eyeykesek aqsok ektekxekxo m'a negmomaxchexa nak. 22 Kelwegqeykekxeyk axta eyke makham apwa'.
Sansón apketsapma
23 Apchaqnákxeyk axta apkelámha apmonye'e filisteos, yaqwayam elsawaksohok apma m'a, keñe han egkések aqsok apkelnapma m'a dios apagkok Dagón. Aptáhak axta apkelmeneykmasa s'e:

“Egméssek negko'o
dios egagkok yaqwayam
agmok ma'a Sansón,
katnaha egmók nak.”

24 Xama axta han apkelwet'a m'a énxet'ák nak, apkelmeneykmássek axta han, keñe han apkelpeykásawo m'a dios apagkok nak. Aptáhak axta s'e:

“Egméssek negko'o
dios egagkok yaqwayam
agmok ma'a Sansón,
katnaha egmók nak,
sentawassáseykencha'a
axta namyep egagkok,
apkelnapma axta
apxámokma apagko'
énxet'ák egagkok.”

25 Kelpayhekxók agko' axta apkelwáxok, keñe apkeltamho kólyentemekxak Sansón yaqwayam yesmaksek etwasagkoho'. Kéltekkessek axta m'a kañe' negmomaxchexa nak, apkellektegmáha axta chá'a aptawásegkoho, apkenegkessekmek axta neyseksa élámha tegma. 26 Keñe axta Sansón aptáha apcháneya m'a wokma'ák ektáha axta apyentameykha apmassáseyak apmek:
—Hetnegkessem hana ko'o seyewagkexa enxoho amágwók ma'a élámha nak tegma, élyennaqtésso nak ma'a tegma. Atchammagkok sa' ko'o m'a.
27 Apyókxoho apkelámha apmonye'e filisteos axta apháha m'a tegma apyawe nak, aplanawókxa axta énxet tén han kelán'ák. Tres mil énxet axta han apháha m'a néten apkelánencha'a aptáhakxa aptawásegkoho apkesmésa chá'a m'a Sansón. 28 Tén axta Sansón apwóneyncha'a Wesse' egegkok. Aptáhak axta apcháneya s'e: “Wesse' egegkok, éltamhók eykhe kaxénwakxohok sekxók makham apwáxok ko'o, hegkeyásekxa makham sekyennaqte, yaqwayam enxoho axnéssekxohok ko'o mók setnéssesakxa filisteos apkelhaxyawasa ahaqta'ák.” 29 Tén axta apkelchetagkasa apmék ma'a ánet élámha nak neyseksa, ekméyak axta m'a apyókxoho nak tegma apyawe, apkelmágwokmek axta m'a élámha nak, 30 aptáhak axta apyennaqtésa appeywa s'e: “¡Kóletsapho xamo' ko'o kéxegke filisteos!”
Tén axta apyennaqtésa apyempehek apkelyega m'a élámha nak tegma, apcháhapwa'akteyk axta tegma apyawe m'a apkelámha apmonye'e nak filisteos, tén han ma'a apyókxoho ektáha axta apheykha m'a kañe' tegma. Apyeykhássekmók axta apkelnapma Sansón apketsapa ekweykenxa axta chá'a apkelnapma m'a apyennaqtamakxa axta.
31 Keñe axta apkelya'awa m'a apkelyáxeg, tén han apyókxoho apnámakkok ma'a Sansón, apmákxeyk axta aphápak, apchátawanyegwákxeyk axta m'a teyp nak Sorá, halep nak Estaol, takhaxpop apagkok axta m'a Manoa, apyáp axta. Veinte apyeyam axta weykmok apteme apkemha apmonye' apagkok israelitas ma'a Sansón.
Sansón va a Gaza
1 Cierto día, Sansón fue a la ciudad de Gaza. Allí vio a una prostituta, y entró a su casa para pasar la noche. 2 Los de Gaza se enteraron de que Sansón estaba allí, así que rodearon el lugar y se pusieron a vigilar la entrada de la ciudad. Decidieron esperar toda la noche y matar a Sansón al amanecer. 3 Pero él se levantó a la medianoche, fue hasta la entrada y arrancó el portón con todo y pilares y cerrojos. Cargó todo sobre sus hombros y se lo llevó a lo alto del cerro que está frente a Hebrón.
Sansón y Dalila
4 Después Sansón se enamoró de una mujer llamada Dalila, que vivía en el valle de Sorec. 5 Los jefes filisteos le fueron a decir a ella:

«Engaña a Sansón, y averigua el secreto de su gran fuerza. Necesitamos saber cómo vencerlo y atarlo para mantenerlo bajo nuestro poder. Si logras averiguarlo, cada uno de nosotros te dará más de mil monedas de plata».

6 Cuando Sansón fue a visitarla, Dalila le preguntó:

—¿Cuál es el secreto de tu gran fuerza? ¿Cómo se te puede atar sin que te liberes?

7 Sansón le contestó:

—Si me atan con siete cuerdas nuevas, de las más fuertes y resistentes, perderé mi gran fuerza y seré como cualquier otro hombre.

8 Entonces los jefes filisteos le llevaron a Dalila siete cuerdas de las más fuertes y resistentes, y ella ató a Sansón. 9 Dalila había escondido en su cuarto a unos hombres, así que gritó: «¡Sansón! ¡Los filisteos te atacan!»
Pero Sansón rompió las cuerdas como si fueran hilos viejos, y los filisteos no pudieron descubrir el secreto de su gran fuerza.
10 Dalila le dijo a Sansón:

—¡Te burlaste de mí! ¡Me engañaste! ¿Qué hay que hacer para sujetarte?

11 Sansón le respondió:

—Si me atan con sogas nuevas, de las que se usan para atar ganado, perderé mi fuerza y seré como cualquier otro hombre.

12 Entonces Dalila consiguió esa clase de sogas, lo ató, y después gritó: «¡Sansón! ¡Los filisteos te atacan!»
Los hombres estaban esperando en otro cuarto, pero Sansón rompió las sogas que le sujetaban los brazos como si fueran hilos delgados.
13 Dalila le dijo a Sansón:

—¡Volviste a engañarme! ¿Por qué insistes en mentirme? Por favor, dime, ¿qué hay que hacer para sujetarte?

Sansón le contestó:

—Si tomas las siete trenzas de mi cabello y las entretejes entre los hilos de ese telar, y luego sujetas el telar fuertemente al suelo con estacas, perderé mi fuerza y seré como cualquier otro hombre.

14 Cuando Sansón se durmió, Dalila entretejió las trenzas en el tejido del telar, y sujetó el telar al suelo con las estacas. Luego gritó: «¡Sansón! ¡Los filisteos te atacan!»
Pero Sansón se despertó, arrancó el telar con todo y estacas, y se libró.
15 Entonces Dalila exclamó:

—¿Cómo puedes decir que me amas, si me sigues engañando? ¡Ya es la tercera vez que te burlas de mí, y todavía no me dices cuál es el secreto de tu gran fuerza!

16 Todos los días Dalila seguía insistiendo con la misma pregunta, y tanto se hartó Sansón que se quería morir. 17 Finalmente, Sansón le confesó a Dalila su secreto: «Jamás se me ha cortado el cabello, porque antes de nacer fui dedicado a Dios como nazireo. Si me cortaran el cabello, perdería mi fuerza y sería como cualquier otro hombre».
18 Dalila comprendió que esta vez Sansón le había dicho la verdad, y mandó este mensaje a los jefes filisteos: «Vengan acá otra vez, porque ahora sí me ha dicho la verdad».
Entonces los jefes filisteos volvieron con el dinero en la mano. 19 Dalila hizo que Sansón se durmiera recostado en su falda, y mandó llamar a un hombre para que le cortara las siete trenzas. Después comenzó a maltratarlo, 20 y le gritó: «¡Sansón! ¡Los filisteos te atacan!»
Sansón despertó pensando que iba a librarse como antes, pero no sabía que Dios ya lo había abandonado. 21 Los filisteos lo sujetaron y le sacaron los ojos; luego se lo llevaron a Gaza, le pusieron cadenas de bronce, y lo obligaron a trabajar en el molino de la cárcel. 22 Pero con el tiempo, su cabello comenzó a crecer de nuevo.
Muerte de Sansón
23 Los jefes de los filisteos se reunieron para ofrecer un gran sacrificio a su dios Dagón. Festejaban así su triunfo y cantaban esta canción:

«Nuestro dios nos ha dado la victoria;
hemos vencido a Sansón, nuestro enemigo».

24-25 Estaban tan contentos que mandaron traer a Sansón para burlarse de él. Cuando lo trajeron de la cárcel, lo pusieron de pie entre dos columnas, y se divertían haciéndole burla. Al verlo, la gente alabó a su dios, y todos cantaban:

«Sansón destruyó nuestros campos
y mató a miles de los nuestros.
Pero nuestro dios nos ha dado la victoria,
hemos vencido a Sansón, nuestro enemigo».

26 Al ver cómo se burlaban de él, Sansón le dijo al muchacho que lo guiaba: «Déjame tocar las columnas que sostienen el templo. Quiero apoyarme en ellas».
27 El templo estaba lleno de hombres y mujeres. Además de los jefes de los filisteos, había en la terraza unas tres mil personas que se divertían viendo a Sansón.
28 Entonces Sansón oró: «¡Dios todopoderoso, ayúdame solo una vez más! Los filisteos se han burlado de mí sacándome los ojos, te ruego que me des fuerzas para vengarme de ellos».
29 Dicho esto, Sansón apoyó sus dos manos sobre las columnas centrales que sostenían el templo, 30 y gritó: «¡Que mueran conmigo los filisteos!» Luego empujó las columnas con todas sus fuerzas, y el templo se vino abajo sobre los jefes filisteos y sobre todos los que allí estaban. Sansón mató a más personas al morir, que las que había matado en toda su vida.
31 Después vinieron los hermanos de Sansón con todos sus parientes a recoger su cuerpo. Lo enterraron en la tumba de Manoa, su padre, entre Sorá y Estaol. Sansón fue jefe de los israelitas durante veinte años.