Samaria kéltennasso kólmasséssók
1 ¡Samaria laye,
eyaqheykencha'a nak chá'a
apwáxok ma'a Efraín,
apteméssessama nak chá'a
néten agko' ektaqmalma,
apheykegkaxa nak ma'a énxet'ák
anmen át'ák;
élyamaka nak kaxwók
kélnáxegkáseykha m'a
pánaqte exnók,
ekyetnama nak néten egkexe,
néten nak ma'a xapop
ekyapwate ektaqmalma,
tegma apwányam
élnápeykegkaxa nak
vino m'a énxet!
2 Yetneyk xama énxet apyennaqte
aptaqmelchessesso m'a
Wesse' egegkok,
apyennaqte apagko',
máxa m'a yegmen élyennaqte
ekyennaqtél'a ektéyam,
máxa m'a éxchahayam ekyennaqte
ekmassesseykmohol'a aqsok,
máxa m'a ekmámeye ekyawel'a,
máxa m'a yegmen
ekyawe ekmasól'a.
Apmek sa' etnehek
ekxeynták náxop,
3 keñe sa' apmagkok
elteyammaha m'a
eyaqheykencha'a nak
chá'a apkelwáxok
tén han aptaqmelchessama
nak chá'a m'a
Efraín énxet'ák apagkok
anmen át'ák nak.
4 Keñe sa' ma'a pánaqte exnók
éltaqmalma
élyamaye nak kélnáxegkáseykha,
ekyetnama nak ma'a néten
ekyapwátegweykenxa xapop
ektaqmalma,
katnehek sa' ma'a
ektémól'a higo yámet
émha amonye' ekyexna
ekmakhetmal'a:
apwetél'a xama énxet
keñe enakxek, etwok nahan.

5 Etnehek sa' ekho
kélháxaqxo élyenma
ektaqmalma Wesse'
ekha nak apyennaqte xa ekhem nak,
ekho kélnatanma ektaqmalma
apagkok ma'a énxet'ák apagkok
apkeleymomap nak,
6 egkések sa' nahan
ekpéwomo apkeláneykegkokxa chá'a
amya'a énxet'ák
segyekpelchémo m'a
kañe' sẽlyekpelchémókxa nak,
egkések sa' nahan
élyennaqte apkelwáxok ma'a
sẽlpextétamo
apmasma nak chá'a m'a
tegma apwányam.
Kéllegasso tén han kélmésso amya'a m'a Jerusalén
7 Yetneyk nahan chá'a nápakha
apkelyawheykha eñama
élnapma vino
tén han élpelápagkáseykha chá'a m'a
anmen ekyennaqte segaqhamól'a:
apkelyawheykha chá'a m'a
apkelmaxnéssesso nak
Dios énxet'ák apagkok
tén han ma'a Dios appeywa
apkellegasso nak
eñama élnapma m'a
anmen ekyennaqte segaqhamól'a,
kelyeykessegkexma m'a vino;
kelpelápagkáseykha m'a anmen
ekyennaqte segaqhamól'a,
elyawheykha chá'a m'a
apkelwet'a enxoho
aqsok kélxekmósso,
kalnápok nahan chá'a m'a
apkelxéna enxoho
yaqwánxa kólteméssesek
xama énxet.
8 Sawheykekxók
kélyekxo ekmanyása m'a
ekyókxoho mésa nak,
méko xama nekha
enxoho ekmopakxa.
9 Etnehek chá'a ko'o hexének se'e:
“¡Apxegeykmek yaqwayam
hẽlxekmósek negko'o xa,
tén han hẽltámesagkok ma'a aqsok
apxekmósso nak chá'a Dios!
¡Máxa sakcha'a apketcheyetsék la'a
enteméssessók negko'o,
10 kaxwel'a éltámeyéyak
apkelyetsátéyak
eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak!”
11 Sa' agkok elyahakxohok xa,
elpaqhetchesek sa'
Dios ma'a nempeywa
magya'áseyak nak ektémakxa,
nempeywa manlegaya nak.
12 Hakte aptemegkek axta
apkelanagkama nanók axta s'e:
“Keso élwóneykegkaxaxma s'e,
keso néllókassamakxa nélyampe s'e;
ellókasek sa' apkelyampé m'a
apkelyampayo nak.”
Axta eyke elyeheykekxoho'.
13 Ékeso éñamakxa peya nak etnehek
elpaqhetchesek
Wesse' egegkok ma'a
ektémól'a sakcha'a apketcheyetse',
kaxwe éltámeyél'a apkelyetsete.
Keñe sa' apkelxega enxoho chá'a,
elsekhohok sa' chá'a elyaqnenek
kasawhaxkohok apmagkok,
elyensagkok sa' nahan,
kalmok sa' ma'a kelhanma,
elmakpok sa' nahan.

14 Kóleyxho Wesse' egegkok
appeywa
kéxegke énxet'ák
ekmátsa nak chá'a hegasmaksek,
kélteme nak wesse' nepyeseksa s'e
énxet'ák apheykha nak Jerusalén.
15 Kéltáhak kélpaqmeta kéxegke s'e:
“Nenlanak negko'o ekhémo mók
nélpaqhetchásamáxkoho
m'a nétsapma,
nélpaqhetchásexkók negko'o m'a
apkelmaheykegkaxa nak chá'a
apkeletsapma,
yaqwayam sa' mehegwatamók ma'a
ekwa'a sa' aqsok ekmaso agko';
nélyexanmomchek negko'o m'a
nélmowancha'a amya'a nak,
néláhakkásamaxcheyk ma'a
nélyexancháseykha nak egmók.”

16 Ékeso éñamakxa,
aptáha nak appeywa
Wesse' egegkok se'e:
“Apekkenek sa' ko'o
xama meteymog ma'a Sión,
meteymog kélyéseykha
tén han ektaqmalma agko',
yaqwayam sa' katnehek meteymog
kélmámenyého kélagko' kólmaha,
katnehek sa' ekyennaqtésso
tegma apowhak.
Énxet apcháyo enxoho xa,
méko sa' katnehek apha.
17 Amha sa' ko'o
ekpéwomo nentémakxa
sélana sa' xa tegma nak,
ektémól'a m'a táma'
kélmeykhal'a chá'a
kélpékessamo apxega
yátapheymekcha'ák,
keñe sa' ektaqmalma
nentémakxa m'a
nenlányo nak chá'a ekwánxa
ekhémo mók ma'a néten.”

Yegmen élyennaqte sa' katwasha m'a
kélmeyeykekxexa nak chá'a
kóltegyaha kélmowána amya'a,
keñe sa' yegmen kaswok ma'a
ekyetnamakxa nak chá'a ekmasma.
18 Kólmasséssók sa' ma'a
kélhéssamo axta mók
kélpaqhetchásamáxkoho
m'a nétsapma,
keñe sa' ma'a
kélpaqhetchásamáxkoho axta m'a
apkelmaheykegkaxa nak chá'a
apkeletsapma,
meyke ekyennaqte sa' katnehek.
Kawak sa' ma'a aqsok
ekmaso agko' nak,
keñe sa' kéxegke
megkólenmaxaxche'.
19 Wa'akteyk sa' agkok chá'a m'a,
kalpexyawasha sa' chá'a.
Yókxoho ekhem sa' chá'a kawata',
ekhakxoho ekhem tén han axta'a.
Amya'a sa' eykhe nahan
chá'a kóllega'
megkeyxek sa' eyke chá'a kólè'.
20 Sa' kóltéhek ma'a
ektémól'a agyetek
negyetnamakxa néten ketse'
magmowánal'a ólpéwak agyetek,
tén han ektémól'a agaqlaxchek
ma'a yát'apáwa
apyaqwátamól'a.
21 Sa' etnehek elának aqsok
Wesse' egegkok ma'a
aptémakxa axta egkexe Perasim,
sa' etnehek elwok ma'a
aptémakxa axta aplama m'a
ekyapwátegweykenxa nak xóp Gabaón,
yaqwayam sa' elának ma'a aqsok
apmáheyo nak elána',
magweteya nak,
yaqwayam sa' epenaksek ma'a
aqsok apkelane,
aqsok apkelane
magya'áseyak nak.
22 ¡Kólwátésák sa' kaxwók
sélasmésso!,
kayágwomhok katnehek
élyaqhapma m'a cadenas
kélpextete nak;
hakte ekleg'ak ko'o
apmako emasséssók
Wesse' ekha nak apyennaqte
ekyókxoho s'e kélókxa nak.

23 Kóltaqmelchesho kélháxenmo,
kóleyxho sektáhakxa nak séláneya,
kóleyxho meyke kéltawásseyo
sekpeywa:
24 Peyk agkok eknekxak aqsok aktek
xama énxet
apkelchekhámo nak chá'a,
mepeynchemek chá'a xapop
yókxoho ekhem,
metekpogmakha nahan chá'a
xapop apkelchekha yókxoho ekhem
emha hópomo'o apophék
epeykásekxak ma'a xapop.
25 ¿Naqsóya apkeneykekxoho
chá'a aqsok aktek
ekwesey nak eneldo
essenhan comino
appenchesa enxoho chá'a
appeykáseykekxa m'a xóp?
¿Eknekxohoya nahan chá'a
hótáhap ma'a
kélyapwáteséyak élpéwomo nak?
¿Eknekxohoya nahan chá'a
apho nak hótáhap
tén han ekwesey nak centeno m'a
nekhaw'ék nak?
26 Dios apkelxekmósso chá'a
yaqwánxa etnehek xa.
27 Hakte megkólchempaksek
áwa' apák ma'a aqsok
ekwesey nak eneldo,
megkólteyágkasha nahan
weyke taqaxchók
kóltepelkok ma'a aqsok
ekwesey nak comino;
yámet akke kólmaha
kóltekpog ma'a eneldo
ekhawo nahan ma'a comino.
28 Hótáhap apaktek akke
kólchempaksohok apwa' apák,
háwe eyke ekwenaqte enxoho;
kólteyágkasha chá'a m'a
weyke taqaxchók amagkok
keñe kaxpánchesek ma'a apaktek,
megkakpelchehek eyke.
29 Cháxa aptémakxa nahan
elánekxak yaqwánxa etnehek ma'a
Wesse' ekha nak apyennaqte.
Yetneyk aqsok sempelakkasso nak
agwetak ekxeyenma apwáxok
elának ma'a,
yetlo apya'áseykegkoho
ekyawe nahan
chá'a epenaksek apkelane.
Anuncio de la destrucción de Samaria
1-3 Isaías anunció:

«¡Qué mal le va a ir a Samaria,
capital del reino del norte!
Para sus habitantes
esa ciudad es como una corona
que los llena de orgullo.
Pero es una ciudad de borrachos
y sus jefes son como flores
que se secan y se marchitan.

»Asiria es un pueblo poderoso;
Dios lo tiene preparado
como una tormenta de granizo,
como lluvia torrencial y destructora,
como una terrible inundación.
Con su poder y su fuerza,
Asiria echará por tierra
a la ciudad de Samaria,
4 ese adorno de flores marchitas.
¡La arrancará como a fruta madura!

5 »Ese día, el Dios todopoderoso
será una corona maravillosa
para la gente de su pueblo
que aún quede con vida.
6 Dios hará que sus jueces sean justos
y dará valor a los soldados
que defiendan la ciudad».
Amenaza y promesas a Jerusalén
7 Isaías también dijo:

«Los profetas y los sacerdotes
se tambalean y tropiezan
por tanto licor que beben.
Están demasiado borrachos
para recibir palabra de Dios.
8 ¡Todas sus mesas
están llenas de vómitos!
¡No hay un solo lugar limpio!
9 Además, se burlan de mí y dicen:
“¡Cómo se atreve a darnos lecciones
y a enseñarnos lo que dice Dios!
¡Ni que fuéramos niños chiquitos
10 que estuviéramos aprendiendo a leer!”

11 »Pues bien, si ustedes no hacen caso,
Dios les hablará,
pero lo hará en un lenguaje extraño,
en un idioma que no podrán entender.
12 Ya Dios les había dicho:
“Aquí hay tranquilidad;
¡aquí pueden descansar!”
Pero ustedes no quisieron obedecerlo.
13 Por eso Dios les hablará
como si fueran unos niños chiquitos
que apenas saben leer.
Serán como niños que empiezan a caminar:
se caerán de espaldas, se lastimarán
y no podrán levantarse.
Amenazas a los gobernantes
14 »Hombres sinvergüenzas,
que gobiernan en Jerusalén:
¡escuchen bien a Dios!

15 »Ustedes se sienten muy seguros
por haber hecho un trato con Egipto;
pero es un trato de muerte,
es un trato engañoso.

16 »Por eso Dios dice:
“Yo seré para Jerusalén
una piedra valiosa y escogida.
Seré la piedra principal
y serviré de base al edificio.
El que se apoye en mí
podrá vivir tranquilo,
17 porque usaré como guías
la justicia y la rectitud”.

»Ustedes confían
en que Egipto los protegerá,
pero el poderoso ejército de Asiria
destruirá esa falsa protección.
18 Quedará anulado ese trato de muerte
que hicieron con Egipto;
cuando llegue el momento terrible,
una gran desgracia los aplastará.
19 El enemigo los arrastrará
cada vez que los ataque.
Vendrá día tras día;
vendrá de día y de noche.
Cuando oigan que viene el enemigo,
se pondrán a temblar de miedo.
20 Será como si se acostaran
en una cama demasiado chica;
será como si se abrigaran
con una manta demasiado corta.

21 »Dios está decidido a actuar
como actuó en el monte Perasim;
Dios va a manifestar su enojo
como en el valle de Gabaón.
Dios está a punto de actuar,
y lo hará de manera misteriosa.
22 Por eso, ¡dejen ya de burlarse,
no sea que les vaya peor!
He sabido que el Dios todopoderoso
ha resuelto destruir todo el país.
La parábola del agricultor
23 »¡Presten atención,
oigan mis palabras,
escúchenlas con cuidado!
24 Cuando el campesino va a sembrar,
no se pasa todo el tiempo
arando, abriendo surcos
y rastrillando el terreno.
25 Primero empareja la tierra,
luego arroja las semillas
de eneldo o de comino,
siembra el trigo en hileras,
y planta cebada y centeno
en los bordes de su campo.
26-28 Porque el eneldo no se trilla
ni se pasa sobre el comino
la rueda de una carreta;
el eneldo se sacude con un palo,
y el comino, con una vara.
El trigo no se trilla sin parar;
más bien, se le pasa una carreta
y el grano se separa,
pero sin molerlo.

»Todo esto se aprende de Dios.
29 Todo este conocimiento
proviene del Dios todopoderoso.
Dios hace planes admirables
y los realiza con sabiduría».