José apxeyenma ektémakxa ánet kélwanmagko
1 Keñe axta natámen xa, aplókassama wesse' apagkok ma'a apyátegkesso nak chá'a anmen yámet égmenek ma'a wesse' apwányam, tén han apkelánesso nak chá'a kelpasmaga, cham'a wesse' apwányam nak Egipto. 2 Apkeltaqnaweygkek axta wesse' apwányam faraón xa apqánet apkeláneykha nak, cham'a apkemha apmonye' nak apyátegkesso chá'a m'a apyá, tén han ma'a apkemha apmonye' nak chá'a apkelánesso kelpasmaga apagkok, 3 apkelaphássek axta kólxátawók kañe' negmomaxchexa apxagkok axta m'a apkemha apmonye' sẽlpextétamo apagkok, ekyetnamakxa axta m'a sẽlaqxegkessamakxa kañe' negmomaxchexa, kélhésseykenxa axta han ma'a José. 4 Apkeltamhók axta etnehek apkeláneykha apkemha apmonye' sẽlpextétamo José xa faraón apkeláneykha nak, wenaqtémók axta han apheykha kañe' negmomaxchexa.
5 Xama axta'a axta han apwet'ak apwanmagko xa apqánet apkelmomap nak, cham'a apyátegkesso nak chá'a apyá wesse' apwányam, tén han ma'a apkelánesso nak chá'a kelpasmaga, yetneyk axta han chá'a ektémakxa apwanmagko xama. 6 Axto'ók axta apteyánegwa'aktámho José, apkelwetágwa'akteyk axta élyaqhápeyncha'a apkelwáxok; 7 aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Yaqsa ektáha élyenneyncha'a nak kélwáxok sakhem?
8 —Negwet'ak xeyk negko'o nélwanmagko, méko eyke énxet yaqwayam enxoho hẽltennaksek ektémakxa' —axta aptáhak apkelátegmowágko.
—Dios akke aqsa apwanchek hẽltennásekxohok ektémakxa nélwanmagko —axta aptáhak José—. Héltennés sa' yaqsa élwanmésa.
9 Keñe axta apkemha apmonye' apyátegkesso apyá wesse' apwányam apkeltennasa José m'a ektáhakxa apwanmagko, aptáhak axta s'e:
—Ekwet'ak xeyk ko'o sekwanmagko xama anmen yámet kélcheneykekxa', 10 ántánxo aktegák. Keltektekkek axta m'a anmen yámet, kelyapwa'ak axta han, ekyexna ekmakhetmo axta han tamhákxak ma'a exnamok nak. 11 Ekmáha axta ko'o m'a faraón nak egheykok apagkok, élyaqhapchek axta m'a anmen yámet ekyexna sekyetma m'a egheykok, ekméssek han ma'a faraón.
12 Aptáhak axta apcháneya José s'e:
—Keso temék xép apwanmagko s'e: Ántánxo axchakkok nak ekteme ántánxo ekhem. 13 Wokmek sa' agkok ántánxo ekhem, kaxénwók sa' xép apwáxok ma'a faraón, egkeyásekxak sa' makham ma'a aptamheykha, eyátegkásekxak sa' makham apyá m'a faraón, aptémakxa axta chá'a m'a nanók axta. 14 Temék sa' agkok xép xa ektáha nak, kaxén sa' apwáxok ko'o, hepaqhetchesses sa' ma'a faraón, yaqwayam sa' hetekkesek ko'o s'e kañe' nak. ¡Yepyósho sa' hélanok ko'o! 15 Kélyennaqtéssegkek axta ko'o kélyempehek sekmomaxko m'a hebreo apchókxa nak, megkapayhawok ko'o axek negmomaxchexa', hakte malaneyk ko'o aqsok ekmaso.
16 Xama axta apwet'a ekpayhawo apkeltennáseykha apwanmagko José pók ma'a apkemha apmonye' nak apkelane kelpasmaga. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Ewanméssek xeyk ko'o ántánxo hówenaq apxagkok étkok kélxata kelpasmaga apkelmópeyo séxna épátek. 17 Apkelpaxqamap apkelpayhe axta han kélxata m'a netno nak hówenaq apxagkok étkok, apmápsesa nak chá'a etwok ma'a faraón, kelyáqwa'akteyk axta eyke chá'a ektáswa'akto nátetkók ma'a kañe' nak hówenaq apxagkok étkok, ekyetno axta néten épátek.
18 Tén axta José aptáha apchátegmowágko s'e:
—Keso temék xép apwanmagko s'e: ántánxo hówenaq apxagkok étkók ekteme ántánxo ekhem, 19 wokmek sa' agkok ántánxo ekhem, kaxének sa' apwáxok xép ma'a faraón, yának sa' kólmakhésha néten yámet, keñe sa' máma etwok aphápetek.
20 Wokmek axta ántánxo ekhem, ekwokmo axta apteyeykemxa m'a faraón, apkelánessek axta ektámáxche ekyawe agko' apyókxoho apkeláneykha. Apkeltamhók axta kólántekkessekxak kañe' negmomaxchexa m'a apkemha apmonye' nak apkelyátegkesso chá'a apyá, tén han ma'a apkemha apmonye' apkelánesso kelpasmaga, nápaqta'awók ma'a ektáha axta apkeláneyeykha. 21 Apmeyásekxeyk axta makham aptamheykha m'a apyátegkesso axta chá'a apyá, apkelyátegkásekxeyk axta makham apyá faraón, ektémakxa axta chá'a m'a nanók axta; 22 keñe m'a apkelánesso axta chá'a kelpasmaga apkeltamho kólmakhésha néten, ekhawo m'a aptáhakxa axta apxeyenma m'a José. 23 Massegkek axta eyke ekxeyenma apwáxok José m'a apyátegkesso axta chá'a apyá wesse' apwányam.
Los sueños del copero y del panadero
1-2 Algún tiempo después, el jefe de los coperos y el jefe de los panaderos ofendieron al rey de Egipto, y el rey se enojó mucho con estos dos ayudantes. 3 Entonces los puso bajo vigilancia en la cárcel donde José estaba preso. 4 El capitán de la guardia los dejó al cuidado de José.
Pasó el tiempo, 5 y una noche el copero y el panadero tuvieron cada uno un sueño, y cada sueño tenía su propio significado. 6 Al día siguiente, cuando José llegó a verlos, los encontró muy tristes, 7 y les preguntó:

—¿Por qué están hoy tan tristes?

8 Ellos respondieron:

—Resulta que los dos tuvimos un sueño, pero no hay quien pueda decirnos lo que significan.

José les dijo:

—Vamos a ver, cuéntenme sus sueños, y Dios nos dirá lo que significan.

9 El primero en contar su sueño fue el copero. Le dijo:

—En mi sueño yo veía una planta de uvas 10 que tenía tres ramas. Tan pronto como las ramas brotaban, también echaban flores, y las uvas maduraban. 11 Yo tenía en mi mano la copa del rey, así que tomaba las uvas y las exprimía en la copa, y luego se la daba al rey.

12 José le dijo:

—Las tres ramas son tres días. Eso quiere decir 13 que dentro de tres días el rey te perdonará y te devolverá tu cargo, para que vuelvas a servirle como su jefe de los coperos. 14 Por favor, cuando todo esto suceda, no te olvides de mí. Tan pronto puedas, háblale de mí al rey, y sácame de esta cárcel. 15 Yo soy hebreo, y me trajeron aquí a la fuerza, aunque no hice nada para merecerlo.

16 Cuando el jefe de los panaderos vio que José le había dado un significado muy bueno al sueño del copero, le dijo:

—También yo tuve un sueño. Sobre mi cabeza había tres canastas de pan. 17 La canasta de más arriba tenía los mejores pasteles para el rey; sin embargo, las aves venían a comérselos.

18 José le dijo:

—Las tres canastas son tres días. Eso quiere decir 19 que dentro de tres días el rey mandará que te cuelguen de un árbol. Allí los buitres se comerán tu cuerpo.

20 Tres días después el rey de Egipto celebraba su cumpleaños, así que hizo una gran fiesta e invitó a todos sus ayudantes y consejeros. Allí, delante de sus invitados, el rey mandó a sacar de la cárcel al jefe de los coperos y al jefe de los panaderos. 21 Al jefe de los coperos le devolvió su cargo, 22 pero mandó que colgaran de un árbol al jefe de los panaderos. Así se cumplió lo que José les había dicho.
23 Sin embargo, el jefe de los coperos se olvidó completamente de José.