Énxet'ák Israel apchaqhe Og wesse' apwányam axta Basán
(Nm 21.31-35)
1 “Negmeykekxeyk axta makham mók ámay, nélmeyeykekxeyk axta m'a Basán. Entahanyeyak axta eyke negko'o m'a Og, wesse' apwányam axta m'a apkelókxa nak yetlo apyókxoho sẽlpextétamo apagkok apmáheyo hẽlnapakpok negko'o m'a Edrei.
2 “Tén axta Wesse' egegkok aptéma seyenagkama s'e: ‘Nágkóle aqsa, ekméssek ko'o yaqwayam kólmok ma'a wesse' nak, yetlo m'a sẽlpextétamo apagkok, ekweykekxoho m'a ekyókxoho apchókxa nak, yaqwayam sa' kólteméssesek ekhawo kélteméssessamakxa axta m'a Sihón, wesse' apwányam apagkok axta m'a amonitas, apheykencha'a axta m'a Hesbón.’
3 “Cháxa ektémakxa axta negko'o segméssama Dios Wesse' egegkok yaqwayam agmok ma'a wesse' apwányam Og ekweykekxoho m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, nélnapmeyk axta nahan ma'a apyókxoho nak, meyke negáyam xama enxoho. 4 Nélmomchek axta nahan apyókxoho m'a tegma apkelyawe apagkok; méko axta xama enxoho magmomakxa. Sesenta tegma apkelyawe axta apyókxoho, ekyókxoho m'a yókxexma nak Argob, aptémakxa axta wesse' apwányam ma'a Og, cham'a Basán. 5 Meteymog ekyennaqte netna'awók axta nahan chá'a kélhaxtegkáseyak nepyáwa m'a apyókxoho nak, cham'a átog nak yántéseksek ekyennaqte axta chá'a ekyennaqtésso, apxámok axta nahan nélmoma m'a tegma apkelyawe meyke nak chá'a kélhaxtegkáséyak meteymog ma'a nepyáwa. 6 Nensawhomók axta nennaqtawáseykencha'a, axta nenteméssessók ma'a nenteméssessamakxa axta Sihón, wesse' apwányam axta ma'a Hesbón, negmassésseykmek axta m'a énxet, kelán'ák tén han ma'a sakcha'álétkók, 7 wánxa axta aqsa nélmoma m'a aqsok apnaqtósso tén han ma'a aqsok élmomnáwa apagkok.
8 “Cháxa negmomakxa axta negko'o xapop apagkok ma'a apqánet kelwesse'e apagkok axta m'a amorreos, apheykencha'a axta m'a ekteyapmakxa ekhem nak neyp wátsam Jordán, eyeynamo m'a wátsam Arnón ekweykekxoho m'a egkexe Hermón nak. 9 (Sirión axta nahan apkeltemék sidonios ma'a egkexe nak, keñe axta amorreos apkeltéma Senir.) 10 Nélmomchek axta negko'o apyókxoho tegma apkelyawe aptémakxa axta chá'a wesse' apwányam ma'a Og, cham'a Basán, cham'a apyókxoho nak tegma apkelyawe apheykegko nak néten egkexe ekpayhegwayam, tén han ma'a ekyókxoho Galaad tén han Basán, ekweykekxoho m'a yókxexma Salcá tén han Edrei. 11 (Wánxa axta nahan xama apkeymomap refaítas ma'a wesse' apwányam Og; sawo axta nahan ma'a apyetnamakxa néten, cuatro metros axta nahan ekwenaqte, tén axta ekpayhakxa ánet metros, makhemek makham ekyetno xa, egwanchek agwetak ma'a tegma apyawe apagkok nak ma'a amonita, cham'a Rabá.)
Rubén, Gad tén han nápakha Manasés énxet'ák apagkok apkelhayam ma'a ekteyapmakxa ekhem nak Jordán
(Nm 32.1-42)
12 “Ekméssegkek axta ko'o Rubén tén han Gad énxet'ák apagkok ma'a xapop negmá axta, cham'a xapop eyeynamo nak ma'a yókxexma Aroer, neyáwa nak ma'a wátsam Arnón, ekweykekxoho m'a náxet neyseksa nak ma'a egkexe Galaad yetlo m'a tegma apkelyawe apheykegko nak ma'a. 13 Keñe m'a eyeymomáxche axta naw'a m'a yókxexma Galaad, cham'a ekyókxoho nak yókxexma Basán aptémakxa axta chá'a wesse' apwányam ma'a Og, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma nak Argob, éltamhomaxchexa axta xapop apagkok ma'a refaítas, sekméssama m'a nápakha nak Manasés énxet'ák apagkok. 14 (Jaír axta eyke apmák ma'a yókxexma Argob, Manasés axta aptáwen neptámen, ekweykekxoho m'a néxa xapop nak yókxexma Guesur tén han ma'a Maacá, aptegyessegkek axta nahan ekwesey agko' ma'a Basán, Havot-jaír axta apteméssessók ekwesey, cháxa ekyetnama nak makham xa ekwesey nak.) 15 Keñe axta Maquir sekméssama m'a yókxexma Galaad, 16 tén axta Rubén énxet'ák apagkok, tén han Gad sekméssama m'a yókxexma ekyetno axta neyseksa teyp nak Galaad, halep nak ma'a wátsam Arnón, chaqhémok axta nahan néxa m'a neyseksa nak ekyapwátegweykenxa xapop, ekweykekxoho m'a wátsam Jaboc, néxa xapop apagkok axta m'a amonitas. 17 Tén axta m'a ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem sekméssama m'a yókxexma Arabá, ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem awhak ma'a egkexe Pisgá, yókxexma ekweykmoho nak néxa m'a wátsam Jordán, eñama nak ma'a ekpayhegweykenxa nak yegmen Quinéret ekweykekxoho m'a wátsam ekwányam Arabá, cham'a Wátsam Ekwányam Étsapma nak.
18 “Tén axta sekméssama ko'o kéxegke s'e séltémókxa axta chá'a kóltéhek sektéma sélanagkama s'e: ‘Dios Wesse' kélagkok apméssók kéxegke yaqwayam kóltéhek kélagkok kélagko' se'e apchókxa nak. Kélyókxoho kélya'áseykegkoho nak ektémakxa nélnápomáxche', kólmekxa sa' kélmeykha, kólxeg sa' apmonye'e m'a kélenyémeyo xamók israelitas. 19 Wánxa sa' aqsa kalhekxak tegma apkelyawe sélméssamakxa axta kéxegke m'a, kelán'ák, sakcha'álétkók tén han ma'a kélnaqtósso, hakte ekya'ásegkók ko'o xámók kéxegke m'a. 20 Agkok ko'o agkeyásak makham ektaqmalma apheykha m'a kélyáxeg'a nak kéxegke, ekhawo sekméssama nak kéxegke, ko'o sektáha nak Wesse' egegkok, tén han melma enxoho makham ma'a apkelókxa sekmáheyókxa nak ko'o agkések ma'a neyp wátsam Jordán, megkólwanchek kéxegkáxa kólmeyekxak makham ma'a xapop sekméssamakxa axta.’
21 “Ekméssegkek axta nahan ko'o Josué s'e sekpeywa nak: ‘Apaqta'ák apagkók axta exchep apweteyk ekyókxoho apteméssessamakxa axta Dios Wesse' apagkok ma'a apqánet kelwesse'e apkelwányam axta; sa' etnéssesek nahan ma'a ekyókxoho apkelókxa yaqwánxa sa' chá'a eyeykhágwók xép. 22 Nágye aqsa, hakte Dios Wesse' apagkok sa' elnapakpok elmeyók kéxegke.’
Wesse' egegkok megyahayo etxek Moisés ma'a Canaán
23 “Axta ektemék han sélmaxnagkama Wesse' egegkok se'e: 24 ‘Wesse', apcheynawók xeyep sexekmósa apteme apwányam apagko' tén han ekha apmopwána, ko'o sektáha nak apkeláneykha. Méko pók Dios néten tén han keso náxop apmopwána elának aqsok ekpelakkasso nak agweta' apkeláneya nak chá'a exchep. 25 Éltamhók ko'o heyhok ayeykhekxak ma'a neyp wátsam Jordán, hakte émenyeyk ko'o ótak ma'a xapop ektaqmalma nak, cham'a yókxexma ektaqmalma ekxámokmakxa nak ma'a meteymog élekhahéyak tén han ma'a egkexe Líbano.’ 26 Etaqnagkamchek axta eyke ko'o m'a Wesse' egegkok eñama kéltémakxa kéxegke, axta hegkéssók ma'a aqsok sélmaxnagko, axta aqsa aptemék seyenagkama s'e: ‘¡Wánxa etne! Elwatés sélmaxneyeykha xa aqsok nak. 27 Yenát sa' ma'a netno agko' nak egkexe Pisgá, keñe sa' esawheykha exma neyseksa apkenmeykha m'a néten nak yenmexhok ma'a ekpayho nak nexcheyha, nepyeyam, ekteyapmakxa ekhem tén han ma'a taxnegwánxa ekhem, meyeykhekxeyk sa' eyke m'a wátsam Jordán nak. 28 Eltennasagkoho sa' yaqwánxa etnehek chá'a m'a Josué; ewasqakkásekxoho sa', egkes sa' meyke eyeye apwáxok, hakte sa' etnemekxak apmonye'e énxet'ák ma'a, sa' egkések yaqwayam etnehek apagkok ma'a apkelókxa peya nak étak se'e kaxwo' nak.
29 “Tén axta negheykmo m'a yókxexma ekyapwátegweykenxa nak xapop, ekpayho nak ma'a yókxexma Bet-peor.
La derrota de Og
1-7 »Después de esto, nos dirigimos a Basán, pero tomamos otro camino. Cuando llegamos a Edrei, Og, que era rey de Basán, salió con su ejército para atacarnos. Dios me dijo que no le tuviéramos miedo, pues él nos daría la victoria.
»Atacamos a Og, y Dios nos permitió vencerlo; de su ejército no dejamos a nadie con vida. En la región de Argob destruimos las sesenta ciudades de su reino. Todas ellas estaban bien protegidas con muros muy altos y con portones cerrados con barras de hierro. También destruimos los pueblos menos protegidos, y nos quedamos con sus animales y objetos de valor.
8 »Así fue como en esos días nos apoderamos de los territorios de los dos reyes amorreos, los cuales reinaban al este del río Jordán, desde el río Arnón hasta el monte Hermón. 9 Los sidonios conocían este monte con el nombre de monte Sirión, pero los amorreos lo llamaban Senir.
10 »Nos apoderamos de todas las ciudades de Og que estaban en la meseta, y de todo Galaad y Basán, hasta Salcá y Edrei. 11 Og era el único rey de los refaítas que aún vivía; dormía en una cama de hierro que medía cuatro metros de largo y dos de ancho. Esta cama podía verse en la ciudad amonita de Rabá.
Las tribus al este del río Jordán
12 »De todo ese territorio que conquistamos, entregué a las tribus de Rubén y de Gad la región que comienza cerca del río Arnón, con todas sus ciudades. Esta región comienza en Aroer, y llega a la mitad de la región montañosa de Galaad.
13 »A la media tribu de Manasés le di el resto de la región de Galaad y toda la región de Argob, más la región de Basán, que antes fue del rey Og. Esa región era considerada territorio refaíta. 14 Fue precisamente Jaír, descendiente de Manasés, quien conquistó la región de Argob, hasta la frontera con Guesur y Maacá. Jaír le cambió el nombre a Basán, y le puso Havot-jaír, que es el nombre que hasta ahora tiene.
15 »A Maquir le tocó la región de Galaad.
16 »A las tribus de Rubén y de Gad les tocó la región que está entre Galaad y el río Arnón, hasta llegar a la mitad del valle y el río Jaboc. Sus vecinos fueron los amonitas. 17 También les entregué la región del Arabá, que está en la parte este del monte Pisgá. Ese territorio tiene como límite el río Jordán, y va del lago Quinéret hasta el Mar Muerto.
18 »En esa ocasión les ordené a todos los soldados tomar sus armas. Debían marchar al frente de las tribus que aún no tenían su propio territorio, pues Dios les daría uno. 19 A las mujeres y a los niños les pedí que se quedaran en las ciudades que ya les había dado, junto con el ganado que tenían, pues era mucho. 20 Ninguno de los hombres debía volver hasta que el resto de las tribus tuviera su territorio. Así también ellas podrían vivir con tranquilidad en el territorio que Dios les daría al otro lado del río Jordán.
21-22 »A Josué le dije que no tuviera miedo, pues había sido testigo de cómo Dios venció a aquellos dos reyes. También le dije que Dios lo haría vencer a todos los reinos por los que tuviera que pasar, porque Dios mismo pelearía por los israelitas.
Dios no permite a Moisés entrar a Canaán
23 »Entonces le rogué a Dios:

24 “He visto tu grandeza y tu poder.
Ni en el cielo ni en la tierra
hay otro Dios como tú,
que pueda hacer tantas maravillas.
25 Permíteme cruzar el río Jordán.
Déjame ver las hermosas montañas,
¡déjame contemplar el Líbano!”

26-27 »Pero por culpa de ustedes Dios se enojó conmigo, y no me dejó cruzar el río. Al contrario, me prohibió seguir insistiendo. Solo me permitió subir a lo alto del monte Pisgá, para ver desde allí todo ese territorio. 28 Luego me pidió que instruyera y animara a Josué, porque él guiaría a Israel en la conquista de todo aquel territorio.
29 »Después de esto, nos quedamos en el valle de Bet-peor».