Daniel apkelmaxnéssesso aphawóxama
1 “Axta aptemék wesse' apwányam apagkok énxet'ák caldeos ma'a Darío, Asuero axta apketche, apkeñama axta nepyeseksa m'a énxet'ák medos. 2 Ko'o Daniel, élányók axta ko'o weykcha'áhak apagkok axta m'a Dios appeywa aplegasso Jeremías, ekxeyenma axta yaqwayam kawomhok setenta apyeyam kélmassésseyam ma'a Jerusalén, apkeltennassama axta Wesse' egegkok ma'a aplegasso appeywa Jeremías. 3 Élmaxnakkek axta ko'o Dios Wesse' egegkok séltamho hepasmok, yetlo sélántaxneykekxa m'a apáwa sẽlwáxaqxamo nak, néten táhap axta han ekhak. 4 Élmaxnakkek axta Dios Wesse' ahagkok, axta ektáhak séltennasa nentémakxa mólya'assáxma s'e:
“Wesse' egegkok, Dios apyennaqte tén han meyke ekhémo, apkeláneyo nak chá'a m'a apxeyenma elána', apxekmóssamo nak chá'a apchásekhayo m'a ektáha nak chá'a apchásekhayo, tén han apkeláneykegkoho nak chá'a m'a apkeltémókxa etnahagkok: 5 nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma; tén han nentémakxa ekmaso; nenláneykegkek ma'a aqsok ekmaso; manlányók negko'o exchep; negyamasmeyk ma'a apkeltémókxa nak antéhek tén han segánamakxa apagkok. 6 Mólyaheykekxak ma'a apkeláneykha apkellegasso nak appeywa, apkelpaqhetchessama axta chá'a yetlo apxeyenma apwesey exchep ma'a apkelwesse'e apkelwányam egagkok nak, tén han ma'a apkelámha apmonye'e, tén han ma'a ẽlyapmeyk nano', keñe han ma'a apyókxoho énxet'ák nak Israel. 7 Wesse' egegkok, xép apteme appéwomo, keñe negko'o nenteme nak énxet'ák judíos, nélmegqaktegkek kaxwo'; weykekxók ma'a apheykha nak Jerusalén tén han ma'a pók énxet'ák nak Israel, tén han ma'a apheykha nak keto' keñe han ma'a apheykha nak makhawo', apheykha nak ma'a apkelókxa apkexakhagweykenxa axta exchep eñama apkenmexeykekxa'. 8 Wesse' egegkok, nélmegqaktegkek negko'o, ekhawo nak ma'a apkelwesse'e apkelwányam egagkok, apkelámha apmonye'e, tén han ma'a ẽlyapmeyk nano' axta, hakte nenlánegkek negko'o mólya'assáxma nénmexeykekxo exchep. 9 Dios egagkok, aptémakxa apagko' eyke exchep apmopyósa henlano', tén han meyaqmagkáseykekxa nentémakxa. Nénmexeykekxeyk negko'o exchep 10 magháxenmók chá'a negko'o exchep appeywa, Wesse', Dios egagkok, mólyaheykekxak han ma'a nélxekmowásamáxche apagkok, segmésso axta, eñama apchásenneykha m'a apkeláneykha apkellegasso axta appeywa. 11 Apyókxoho énxet'ák Israel melyaheykekxak ma'a nélxekmowásamáxche apagkok, memáheyók elyahakxohok ma'a apkeltémókxa etnahagkok; cháxa keñamak segáhapwa'a nak negko'o m'a aqsok ekmaso, ekyetnama nak eknaqtáxésamaxche m'a Moisés segánamakxa apagkok, apkeláneykha axta exchep, hakte nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma nénmexeykekxo exchep. 12 Apkeláneyak xeyep ma'a apxeyenmakxa axta henteméssesek, segaphássesa m'a néllegeykegkoho ekmaso agko', ekweykekxoho m'a senláneykha nak chá'a negko'o; hakte axta kótémaxchek chá'a katnehek xama enxoho ekhawo ektémakxa axta kéllegassásegkoho eyáhapwe m'a Jerusalén. 13 Egáhapwa'ak negko'o ekyókxoho aqsok ekmaso, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche m'a Moisés segánamakxa apagkok; makke agketamsók negko'o exchep, Dios Wesse' egegkok, magyamasmak han ma'a nentémakxa élmasagcha'a, magyetlók han ma'a aptémakxa nak apmámnaqsoho. 14 Wesse' egegkok, cháxa keñamak senlánéssama nak negko'o yaqwayam henlegássesagkohok xa aqsok ekmaso nak, tén han apcháphasa negyeseksa negko'o; hakte péwók chá'a katnehek ma'a ekyókxoho aqsok apkelane nak xép, Dios Wesse' egegkok; makke negko'o agmáheyók ageyxhok chá'a exchep.
15 “Wesse' Dios egegkok, apxekmóssek axta exchep ekyawe agko' apmopwána apkelántekkessama énxet'ák apagkok ma'a Egipto, cháxa ekteméssessama axta apxénamap ekyókxoho yókxexma, eyeynókxa axta ekhem nak, ekwokmoho makham se'e negwánxa nak; nenláneykegkek eyke negko'o mólya'assáxma, tén han ma'a aqsok ekmaso. 16 Wesse' egegkok, negya'ásegkók negko'o exchep apteme segásekhayo. Elwatés aptaqnagko m'a Jerusalén, hakte xeyep tegma apwányam apagkok ma'a, cham'a egkexe ekpagkanamaxche nak. Apkesméssegkek Jerusalén ma'a apyókxoho pók aptémakxa énxet'ák apheykha nak nepyáwa', tén han ma'a énxet'ák apagkok nak, eñama mólya'assáxma tén han ma'a ẽlyapmeyk nanók axta. 17 Dios egagkok, yeyxho sélmaxnagko, tén han sekwóneykha, ko'o sektáha nak xép apkeláneykha; Wesse' egegkok, elano yetlo apchásekhayo ektémakxa nak ekmaso agko' ma'a tegma appagkanamap apagkok, eñama apchásekhayo apwesey. 18 Henlano negko'o, Dios egagkok, yeyxho han nélmaxnagko; elano ektémakxa nak nennaqtawásamáxche', tén han aptawásamap ma'a tegma apwányam ekxénamaxchexa nak chá'a apwesey. Magwóneyha negko'o exchep óltennaksek ma'a nentémakxa ekpéwomo, wánxa aqsa m'a ektémakxa nak ekyawe apmopyósa henlano'. 19 ¡Wesse' egegkok! ¡Yeyxho nélmaxnagko, ná eyaqmagkásekxa nentémakxa! ¡Wesse' egegkok, henlano negko'o, hempásegwata'! ¡Epekhaksoho, eñama apmasma apwesey, Dios ahagkok, tén han ma'a tegma apwányam apagkok nak, keñe han ma'a énxet'ák apagkok apwóneykha nak chá'a exchep apwesey!’
Ekxénamaxche yaqwánxa katnehek setenta semána
20 “Élenxanakmók axta ko'o sélmaxnagko tén han séltennáseykekxoho may'assáxma Wesse' egegkok, keñe han melya'assáxma m'a sekhawóxama nak énxet'ák Israel, élmaxnakkek axta ko'o Dios Wesse' ahagkok sélmaxnéssesa m'a egkexe ekpagkanamaxche apagkok nak. 21 Apxegakmek axta han apkempakmo apmeyókmo sénmágkaxa neyseksa sélmaxnagko m'a Gabriel sexekmowásekpoho axta sekxók axta. Ketók axta m'a ekweykenxal'a kólmések aqsok ektekyawa taxnám ma'a Dios. 22 Aptáhak axta seyáneya:
“Daniel, ekwa'ak ko'o kaxwók yaqwayam ay'assásegwók xa aqsok nak. 23 Apchátegmowágkek axta Dios ma'a sekxók axta apkeynawo apkelmaxnagko. Ekwa'ak ko'o kaxwók yaqwayam ay'assásegwók xa aqsok nak, hakte awanhek xép apchásekhayo m'a Dios. Etaqmelchesho sa' apháxenmo ektáhakxa, yaqwayam sa' ey'asagkohok ektémakxa m'a aqsok apwete:

24 “Setenta semána
sa' kayeykhak
kólmasséssók
apkeltémakxa
élmasagcha'a m'a
énxet'ák apagkok
tén han melya'assáxma,
tén han tegma apwányam
appagkanamap nak,
yaqwayam sa'
megkólyaqmagkásekxeyk
ma'a apkeltémakxa
élmasagcha'a,
tén han keytek
ekpéwomo nentémakxa
meyke néxa,
yaqwayam sa'
katnehek ma'a
ektémakxa axta
aqsok apwete,
tén han ekxénamaxche'
kéltemessásekxo sa'
appagkanamap apagko' ma'a
Tegma Appagkanamap nak.
25 Kéméxcheyk
xép ékpelkoho'
tén han ey'asagkohok se'e:
Kayeykhak sa'
siete semána,
cham'a sekxók
axta eyeynókxa
kélmáheyo kólxátekhásekxak
makham ma'a Jerusalén,
ekwokmoho apwa'a m'a
apkemha apmonye'
appagkanamap nak,
sesenta y dos semána
sa' kawomhok kélláneykekxa
m'a ámay nak Jerusalén,
tén han ma'a kélhaxtegkesso
nak nepyáwa',
ekyentaxno negha sa' eyke
katnehek xa ekhem nak.
26 Yeyk'ak sa'
agkok ma'a
sesenta y dos
semána nak,
emátog sa' ma'a
apkemha apmonye'
appagkanamap nak.
Emasséssók
sa' Jerusalén
tén han tegma
appagkanamap ma'a
énxet'ák apagkok nak
ma'a wesse' apwányam
peya nak ewa',
kaxwók sa' kawak
néxa ekhem,
sa' katnehek ma'a
ektémól'a yegmen ekyawe,
Kawomhok sa'
ektemegwánxa néxa
ekhem ma'a kempakhakma,
tén han kélmassésseyam
aqsok ekxénamaxko
nak katnehek.
27 Elának sa'
ekhémo mók
apkelpaqhetchásamákpoho
apxámokma énxet
ekweykmoho makham
xama semána,
emasséssók sa' eyke
aqsok ektekyawa
náxet semána,
tén han ma'a
kélmésso naqsa
nak chá'a aqsok.
Kalanaxchek sa'
aqsok ekmaso agko'
ma'a ekpayhókxa nak
ekyetnamakxa m'a
ekwatnamáxchexa
aqsok ektekyawa,
ekwokmoho eyápekxo
kélmassésseyam
ekxénamaxko nak
katnehek ma'a
ektáha nak apkelane
xa aqsok ekmaso
agko' nak.’”
Daniel le pide a Dios por su gente
1-4 Daniel también escribió:

«Un día, yo estaba leyendo el libro del profeta Jeremías. Cuando llegué al pasaje donde Dios le anuncia al profeta que Jerusalén quedaría destruida durante setenta años, decidí ayunar. Luego me vestí con ropas ásperas, me senté sobre ceniza, y comencé a pedirle a Dios por mi pueblo. Cuando esto sucedió, el rey Darío llevaba un año de reinar sobre los babilonios. Darío era hijo del rey Asuero, y pertenecía al pueblo de los medos.
»Yo le dije a Dios en mi oración:

“Dios mío, tú eres grande y poderoso. Tú siempre cumples lo que prometes, y muestras tu amor a quienes te aman y te obedecen. Por eso, tengo que reconocer 5 que hemos pecado. Nos hemos portado muy mal contigo; hemos vivido como si tú no existieras, y te hemos desobedecido. 6 Los profetas hablaron de ti a nuestros reyes y a nuestros jefes, y también a nuestros padres y a todos nosotros. Pero nunca ninguno de nosotros les hizo caso.
7 ”Dios mío, tú eres justo. Por eso nos sentimos muy avergonzados. Así se sienten los que viven en Jerusalén, y también los que viven en los países lejanos, adonde los expulsaste por haber pecado contra ti.
8 ”Dios mío, todos estamos muy avergonzados por haber pecado contra ti. Están avergonzados nuestros reyes, nuestros jefes y nuestros padres. 9 Pero tú nos entiendes, y habrás de perdonarnos.
”Todos nosotros hemos pecado contra ti. 10-14 No te hemos hecho caso, ni hemos obedecido las enseñanzas que nos diste por medio de tus profetas. No te hemos buscado, ni hemos dejado de hacer lo malo.
”Dios nuestro, tú ya nos lo habías advertido. Si no nos portábamos bien, caerían sobre nosotros maldiciones y castigos. Así nos lo había enseñado Moisés, que siempre estuvo a tu servicio. Y ya has cumplido tus amenazas contra nosotros y nuestros gobernantes. Nunca antes habías castigado a nadie como nos has castigado a nosotros. ¡La destrucción de Jerusalén ha sido terrible! Pero tú eres justo en todo lo que haces. Tú eres nuestro Dios, y ni así te hemos escuchado.
15-16 ”Dios nuestro, en el pasado tú nos diste muestras de tu gran poder. Tú sacaste de Egipto a tu pueblo, y desde entonces te hiciste muy famoso. Además, sabemos que eres muy bondadoso. Es verdad que hemos pecado y que hemos hecho lo malo, pero te rogamos que ya no te enojes contra Jerusalén. Todos los pueblos vecinos se burlan de ella y de tu pueblo. De eso tenemos la culpa nosotros y nuestros padres. Lo reconocemos. ¡Pero recuerda que Jerusalén es tu ciudad, y que está en tu monte santo!
17 ”Por favor, Dios nuestro, escucha mi oración y mis ruegos. Por tu propio honor, te ruego que mires la triste situación en que ha quedado tu templo, y nos muestres tu amor. 18 ¡Escúchame, Dios mío! ¡Mira cómo ha quedado destruida la ciudad donde te adoramos!
”Si te pedimos esto, no es porque creamos que somos buenos, ni porque creamos merecer lo que te pedimos. Lo hacemos porque creemos que tú eres muy compasivo y bondadoso. 19 ¡Escúchanos, Dios mío, y perdónanos! ¡Atiéndenos, y ven en nuestra ayuda! ¡Dios mío, te lo pedimos por ti mismo, por tu ciudad y por tu pueblo, que te adora!”

20 »Mientras yo estaba orando por Jerusalén, y pidiendo perdón por mis pecados y los de mi pueblo, 21 llegó volando el ángel Gabriel, que ya se me había aparecido en sueños. Ya casi era la hora de presentar a Dios las ofrendas de la tarde. 22 Y Gabriel me dijo:

“Escucha, Daniel: vengo para ayudarte a entender todo esto. 23 Dios te quiere mucho, así que tan pronto como empezaste a orar, Dios contestó tus oraciones. Y yo he venido a darte su respuesta. Pon mucha atención, para que entiendas lo que quiere decir tu sueño.

24 ”Tienen que pasar setenta semanas
para que termine el castigo
contra tu pueblo y la ciudad santa,
y Dios les perdone su maldad.
Tienen que pasar setenta semanas
para que lleguen a su fin
la desobediencia y el pecado.
Al cabo de ese tiempo
siempre habrá justicia,
y sucederá lo que viste,
y Dios cumplirá su promesa.
Su santo templo será purificado,
y se le volverá a dedicar.

25 ”Tú debes entender bien esto:
Pasarán siete semanas
desde que se dé la orden
de arreglar y reconstruir Jerusalén,
hasta la llegada del Príncipe elegido.
Las calles de Jerusalén
y sus muros reconstruidos
durarán sesenta y dos semanas.
¡Serán días de angustia y tristeza!

26 ”Pasadas las sesenta y dos semanas,
vendrá un rey con su ejército
y matará al Príncipe elegido.
¡Jerusalén y el templo
serán destruidos por completo!
El fin llegará de repente,
como llega una inundación.
¡La guerra y las destrucciones
que habían sido anunciadas
seguirán hasta que llegue el fin!
27 Durante una semana más,
ese rey malvado hará un pacto
con gran número de gente;
pero a la mitad de la semana
prohibirá que se hagan ofrendas,
y en el altar de los sacrificios
se ofenderá gravemente a Dios.
Después de eso, Dios destruirá
al malvado que lo ofendió”».