Pablo kéláphasso emhagkok Roma
1 Xama axta élxeyenma apkelwáxok hẽláphaksek negko'o m'a Italia, kélméssegkek axta Pablo m'a xama sẽlpextétamo apwesse' apwesey axta Julio, apteme axta apkemha apmonye' nepyeseksa m'a wesse' apwányam Roma sẽlpextétamo apagkok yetlo m'a nápakha ektáha axta nahan apkelmomap. 2 Nélchenátweykmek axta xama yántakpayhe m'a Adramitio, ketók axta ekteyapmakxa yaqwayam kamhagkok ma'a neyáwa wátsam ekwányam nak Asia. Aphegkek axta nahan negyeseksa negko'o m'a Aristarco, apkeñama axta m'a Tesalónica, tegma apwányam nak Macedonia. 3 Keñe axta mók ekhem nélweykekxo m'a Sidón, ektaqmeleykegkaxa agko' axta apwáxok Julio apkelányo Pablo nélweykmo m'a, apchahayók axta etnehek meyk'a m'a ektáha axta apkelásekhayókxa', apkeltémók axta nahan emok takha' m'a énxet'ák nak. 4 Xama axta nélánteyapma néleñama m'a Sidón, axta nélpéwomók ma'a egkexe étkok nak Chipre magmáheyo ónmexek ma'a éxchahayam, hakte nénmexmeyk axta éxchahayam. 5 Nélyeykhágweykmek axta m'a neyáwa' nak Cilicia, tén han ma'a Panfilia, keñe nélweykmo m'a Mira, xama tegma apwányam axta m'a Licia.
6 Apwetágweykmek axta nahan sẽlpextétamo apkemha apmonye' xama yántakpayhe eñama Alejandría, yaqwayam kamhagkok ma'a Italia, keñe sẽlchenátcháseykekxo m'a, yaqwayam enxoho anlenxanmohok makham nélxega. 7 Xámokmeyk axta ekhem nélxega néltaqmelcháseykegkoho, xegkessegkek axta ólápagqanaxchek nélweykmo m'a ekpayho nak Cnido. Nélyeykhágweykmek axta makham ma'a ekpayho nak Salmona, neghaxnenchágweykmek axta m'a Creta neyseksa nak wátsam ekwányam, hakte nénmexmeyk axta makham éxchahayam; 8 yentexek axta nélxega m'a ekwegqakxa nak neyáwa wátsam ekwányam, nélweykmek axta xama yókxexma éltamhomaxchexa axta Ekhagweykekxexa Yántakpayhe Ektaqmalma, ketók axta m'a tegma Lasea.
9 Wenaqtegkek agko' axta nélxega, weykmek axta m'a negáyekxal'a anxog neyseksa wátsam ekwányam anchántek yántakpayhe, hakte chágketweykmek axta m'a apmopsamágexal'a. Axta keñamak Pablo aptéma apméssama appeywa énxet'ák se'e:
10 —Énxet'ák, ekwet'ak ko'o peya kasógwók nélxega, kaweywagkok sa' nélchánte yántakpayhe tén han ma'a aqsok élseykha nak, kawomhok sa' kexaha negko'óxa néletsapma.
11 Wánxa axta eyke apháxenmo appeywa sẽlpextétamo apkemha apmonye' m'a ektáha axta apagkok ma'a yántakpayhe, tén han ma'a ektáha axta apxegkesso yántakpayhe, keñe axta Pablo appeywa megyaháxenmo. 12 Xegkessamók axta kalxének apkelwáxok apyókxoho ektaqmela ólántépok makham ólxegekxak ma'a ekhagweykekxexa axta chá'a yántakpayhe, hakte asagkek axta agyeykhak apmopsamágexal'a m'a, apkelxeyenma anlenxanmok ólwakxohok ma'a Fenice, cham'a ekpayho nak Creta, ekpayhémo nak nekha nepyeyam tén han nexcheyha, yaqwayam enxoho aghakha ekwokmo enxoho apmopsamágexal'a m'a.
Éxchahayam ekyennaqte ekteyapma neyseksa wátsam ekwányam
13 Apkenagkamchek axta elepwának ellenxanmohok apkelxega, hakte cheynamók axta sekxo' apkexchahámeykha yeyam, apkelxegamchek axta, apkelyetlamchek axta m'a neyáwa wátsam ekwányam nak Creta. 14 Yáma wenaqtémók axta nahan éxchaheykmo ekyennaqte agko' eñama m'a nekha nexcheyha, yegamchek axta m'a yántakpayhe. 15 Yégeykegkek axta. Mogwanchek axta negmáheyo ónmexchesek éxchahayam ma'a yántakpayhe, keñe néghayo aqsa eksama éxchahayam. 16 Negyeykhágweykmek axta egkexe étkok neyseksa wátsam ekwányam ekwesey axta Cauda, cham'a eyesextexa axta nahan ekyennaqte éxchahayam ma'a. Xámok axta néltamheykha negmáheyo agmekxak ma'a yántakpayhe étkok negchanteykekxohol'a kaweywagkok negchánte. 17 Xama axta negaqxegkáseykekxo kañe' xa yántakpayhe étkok nak, apkelmáha axta táma apnaqteta yántakpayhe yaqwayam enxoho kawasqakkasek. Apyókxoho axta nahan apkelayeyk kamágwók yántakpayhe m'a yagkamex ekwesey axta Sirte, apyenyeykenteyk axta aqsok ekméyák la'a yántakpayhe ekseykencha'awól'a takha' yegmen, tén axta apchahayo aqsa ekyégeykegko éxchahayam. 18 Keñe axta mók ekhem, kayhek axta makham ma'a éxchahayam, tén axta apkexeykento kañe' wátsam ekwányam élseykha axta m'a yántakpayhe; 19 tén axta ektéma ántánxo ekhem, apweykmók axta apkexeykenta m'a aqsok kélnaqtete axta chá'a yántakpayhe. 20 Wenaqtémók axta magwete ekhem tén han ma'a yaw'a, neganagkamchek axta nahan mólwagkasaxcheyk teyp eñama m'a éxchahayam ekyennaqte segáhapwaya axta.
21 Wenaqtegkek axta mantéyak nento, tén axta Pablo apkempeykekxo néten nepyeseksa xa énxet'ák nak. Axta aptemék appaqmeyesma s'e:
—Énxet'ák, tásek axta eykhel'a ko'o hélyahakxoho', keñe axta mólantépek ma'a Creta; keñe axta mehentéhek se'e ekmaso sentáhakxa nak, mannaqtawasha axta nahan aqsok. 22 Nágkalyaqhapwomho aqsa kélwáxok, hakte megkóletsepek sa' kélxama enxoho kéxegke, kaweywagkok sa' eykhe m'a yántakpayhe. 23 Hakte exekmowáseykpók xeyk ko'o xama Dios apchásenneykha m'a axta'a exchek, apcháphasso m'a Dios, sekteme nak ko'o Wesse' ahagkok tén han sekyetleykha. 24 Exchek aptáhak seyáneya s'e: ‘Pablo, nágye' aqsa, hakte emhagkok sa' xép ma'a aphakxa nak wesse' apwányam romano, xeyep sa' kañék megyohók Dios eletsapok apyókxoho m'a apheykha nak xamók xép ma'a kañe' yántakpayhe.’ 25 Énxet'ák, kólwasqápekxoho, hakte may'ásseykmok ko'o Dios, naqsók nahan ektemessásak ko'o peya katnehek ma'a aptáhakxa exchek seyáneya m'a Dios apchásenneykha. 26 Kamágwók sa' eyke nélchánte xama egkexe étkok neyseksa wátsam ekwányam.
27 Xama axta'a axta, ektéma axta ánet semána nélxega nélweykmo m'a wátsam ekwányam Adriático, ẽlya'áseykekxeyk axta chá'a mók nekha éxchahayam, axta'a eyseksók axta nahan apkelyekpelchágweykmo nélweykmo neyáwa wátsam ekwányam ma'a ektáha axta apkelxegkesso yántakpayhe. 28 Apkelyetsáteykegkek axta ekwánxa ekmattawóneg yegmen, treinta y seis metros axta nahan ma'a, tén axta apkelyetsátégkokxo makham ma'a teyp apkelyetsátegkaxa axta, veintisiete metros axta entáhak kaxwo'. 29 Apkexeykenteyk axta cuatro aqsok ma'a natámen yántakpayhe ekmeykegkohol'a yántakpayhe, hakte meteymog axta apkeleyssók katyégwók, neyseksa apkelmaxneyéyak Dios apkeltémo kalse'. 30 Xeyenmeyk axta eykhe apkelwáxok elxeganmok elántépok kañe' yántakpayhe m'a ektáha axta apkelxegkesso, aptekkessegkek axta m'a yántakpayhe étkok negchánteykekxohol'a kaweywagkok negchánte, aptamheykegko hó agkexeynták aqsok élyentaxno ekmeykegkohol'a yántakpayhe m'a amonye' nak yántakpayhe. 31 Apkeltennásseykekxeyk axta eyke Pablo m'a sẽlpextétamo apkemha apmonye' tén han ma'a sẽlpextétamo apagkok. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Sa' agkok exnáha aqsa kañe' yántakpayhe xa, megkólwanchek sa' kéxegke kólwagkasaxchek teyp.
32 Keñe axta sẽlpextétamo apkelyaqténma aqsa táma kélnaqtete axta m'a yántakpayhe étkok, apchahayók axta aqsa ekteyeykmo neygmen.
33 Keñe axta amonye' élseye, apkeltémo etawagkok aptéyak apyókxoho apkelxegexma'a m'a Pablo. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Ánet semána entáhak megkóltéyak kéxegke kéltéyak, eñama kélhaxanma m'a yaqwánxa katnehek. 34 Éltamhók ko'o kóltawagkok kéltéyak kéxegke. Tásek kóltéhek xa, kéltamho enxoho chá'a kólweynchamha, hakte méko sa' xama enxoho enxama katyamok xama apwa'.
35 Apmomchek axta Pablo pan natámen apteme appeywa xa, apméssegkek axta ekxeyenma apwáxok Dios nápaqta'awók ma'a apyókxoho apkelxegexma'a. Apyeptegkek axta, keñe axta aptama. 36 Yetlómók axta nahan ekmasse élyaqhapmo apkelwáxok ma'a apyókxoho nak, apteykegkek axta nahan aptéyak ma'a. 37 Doscientos setenta y seis axta negyókxoho negko'o m'a kañe' yántakpayhe. 38 Xama axta appencháseykegko aptéyak ma'a apmayheykegkaxa axta chá'a, apkexeykenteyk axta neygmen kañe' wátsam ekwányam ma'a hótáhap apaktek yaqwayam enxoho kaxyaweykxak ma'a yántakpayhe.
Yántakpayhe ekweywéyak
39 Xama axta élsáya, axta elyekpelcheyk yókxexma apkelweykenxa m'a ektáha axta apkelxegkesso yántakpayhe, apkelweteyak axta aqsa ekpayhegwayam ekyetno yegmen wátsam ekwányam, yetnegkek axta anhan xapop nélteyágwánxa m'a; tén axta élxeyenma apkelwáxok ey'aksek yántakpayhe m'a. 40 Apkelyaqténmeyk axta m'a táma kélnaqtete axta aqsok élyentaxno ekméyak la'a yántakpayhe, apkexakhamchek axta aqsa nahan kañe' wátsam ekwányam, apkelyelaqteyáseykekxeyk axta anhan ma'a nélyekwomól'a yegmen nempékessáseyak ekxega yántakpayhe. Tén axta apkelchexneykekxo m'a apáwa apyexnamól'a yántakpayhe amonye', tén axta ektaqmelcháseykegkoho ekmaheykegko neyáwa m'a yántakpayhe. 41 Tén axta ektaxnegweykmo ekyetnamakxa yagkamex, tégweykmek axta nahan ma'a yántakpayhe. Méyegkek axta yagkamex ma'a amonye' nak yántakpayhe, meyke éltaqhaheykha axta temék, keñe axta m'a natámen nak yántakpayhe élpaqxama, élyaqyahayam élyawe ekyennaqte axta kelpáxqatmak.
42 Apmáheyók axta eykhe elnápekxak sẽlpextétamo m'a énxet'ák apkelmomap axta, yaqwayam enxoho melxeganmek yenyahagkok elmok yegmen. 43 Keñe axta m'a sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagkok axta m'a sẽlpextétamo nak, apmáheyo axta ewagkasek teyp ma'a Pablo, megyahayo etnahagkok xa ektáha nak, apkeltémók axta elnextog apmonye'e m'a apkelepwagkexa enxoho elmok yegmen yaqwayam enxoho elwomok ma'a néten xapop, 44 keñe m'a nápakha nak apkeltamho exnagkok néten yántéseksek elxog neptámen, essenhan ma'a yántakpayhe nekha'a élpaqxo nak, yaqwayam enxoho elemhagkok apnámakkok. Cháxa ektémakxa axta nélweykmo néten xapop negyókxoho xa, meyke sentémakxa enxama.
Pablo es llevado a Roma
1 Cuando por fin decidieron mandarnos a Italia, Pablo y los demás prisioneros fueron entregados a un capitán romano llamado Julio, que estaba a cargo de un grupo especial de soldados al servicio del emperador. 2 Fuimos llevados al puerto de Adramitio. Allí, un barco estaba a punto de salir para hacer un recorrido por los puertos de la provincia de Asia. Con nosotros estaba también Aristarco, que era de la ciudad de Tesalónica, en la provincia de Macedonia.
Subimos al barco y salimos. 3 Al día siguiente llegamos al puerto de Sidón. El capitán Julio trató bien a Pablo, pues lo dejó visitar a sus amigos en Sidón, y también permitió que ellos lo atendieran.
4 Cuando salimos de Sidón, navegamos con el viento en contra. Entonces nos acercamos a la costa de la isla de Chipre para protegernos del viento. 5 Luego pasamos por la costa de las provincias de Cilicia y de Panfilia, y así llegamos a una ciudad llamada Mira, en la provincia de Licia.
6 El capitán Julio encontró allí un barco de Alejandría, que iba hacia Italia, y nos ordenó subir a ese barco para continuar nuestro viaje. 7-8 Viajamos despacio durante varios días, y nos costó trabajo llegar frente al puerto de Cnido. El viento seguía soplando en contra nuestra, por lo que pasamos frente a la isla de Salmona y, con mucha dificultad, navegamos por la costa sur de la isla de Creta. Por fin llegamos a un lugar llamado Buenos Puertos, que está cerca de la ciudad de Lasea, en la misma isla de Creta.
9 Era peligroso seguir navegando, pues habíamos perdido mucho tiempo y ya casi llegaba el invierno. Entonces Pablo les dijo a todos en el barco: 10 «Señores, este viaje va a ser peligroso. No solo puede destruirse la carga y el barco, sino que hasta podemos morir.»
11 Pero el capitán de los soldados no le hizo caso a Pablo, sino que decidió seguir el viaje, como insistían el dueño y el capitán del barco. 12 Buenos Puertos no era un buen lugar para pasar el invierno; por eso, todos creían que lo mejor era seguir y tratar de llegar al puerto de Fenice, para pasar allí el invierno. Fenice estaba en la misma isla de Creta, y desde allí se podía salir hacia el noroeste y el suroeste.
Tempestad en el mar
13 De pronto, comenzó a soplar un viento suave, que venía del sur. Por eso el capitán y los demás pensaron que podían seguir el viaje, y salimos navegando junto a la costa de la isla de Creta. 14 Al poco tiempo, un huracán vino desde el noreste, y el fuerte viento comenzó a pegar contra el barco. 15 No podíamos navegar contra el viento, así que tuvimos que dejarnos llevar por él. 16 Pasamos frente a la costa sur de una isla pequeña, llamada Cauda, la cual nos protegió del viento. Allí pudimos subir el bote salvavidas, aunque con mucha dificultad. 17 Después los marineros usaron cuerdas, y con ellas trataron de sujetar el casco del barco, para que no se rompiera. Todos tenían miedo de que el barco quedara atrapado en los depósitos de arena llamados Sirte. Bajaron las velas y dejaron que el viento nos llevara a donde quisiera. 18 Al día siguiente la tempestad empeoró, por lo que todos comenzaron a echar al mar la carga del barco. 19 Tres días después, también echaron al mar todas las cuerdas que usaban para manejar el barco. 20 Durante muchos días no vimos ni el sol ni las estrellas. La tempestad era tan fuerte que habíamos perdido la esperanza de salvarnos.
21 Como habíamos pasado mucho tiempo sin comer, Pablo se levantó y les dijo a todos:

«Señores, habría sido mejor que me hubieran hecho caso, y que no hubiéramos salido de la isla de Creta. Así no le habría pasado nada al barco, ni a nosotros. 22 Pero no se pongan tristes, porque ninguno de ustedes va a morir. Solo se perderá el barco. 23 Anoche se me apareció un ángel, enviado por el Dios a quien sirvo y pertenezco. 24 El ángel me dijo: “Pablo, no tengas miedo, porque tienes que presentarte ante el emperador de Roma. Gracias a ti, Dios no dejará que muera ninguno de los que están en el barco.” 25-26 Así que, aunque el barco se quedará atascado en una isla, alégrense, pues yo confío en Dios y estoy seguro de que todo pasará como el ángel me dijo.»

27 El viento nos llevaba de un lugar a otro. Una noche, como a las doce, después de viajar dos semanas por el mar Adriático, los marineros vieron que estábamos cerca de tierra firme. 28 Midieron, y se dieron cuenta de que el agua tenía treinta y seis metros de profundidad. Más adelante volvieron a medir, y estaba a veintisiete metros. 29 Esto asustó a los marineros, pues quería decir que el barco podía chocar contra las rocas. Echaron cuatro anclas al mar, por la parte trasera del barco, y le pidieron a Dios que pronto amaneciera. 30 Pero aun así, los marineros querían escapar del barco. Comenzaron a bajar el bote salvavidas, haciendo como que iban a echar más anclas en la parte delantera del barco. 31 Pablo se dio cuenta de sus planes, y les dijo al capitán y a los soldados: «Si esos marineros se van, ustedes no podrán salvarse.»
32 Entonces los soldados cortaron las cuerdas que sostenían el bote, y lo dejaron caer al mar.
33 A la madrugada, Pablo pensó que todos debían comer algo y les dijo: «Hace dos semanas que solo se preocupan por lo que pueda pasar, y no comen nada. 34 Por favor, coman algo. Es necesario que tengan fuerzas, pues nadie va a morir por causa de este problema.»
35 Luego Pablo tomó un pan y oró delante de todos. Dando gracias a Dios, partió el pan y empezó a comer. 36 Todos se animaron y también comieron. 37 En el barco había doscientas setenta y seis personas, 38 y todos comimos lo que quisimos. Luego los marineros tiraron el trigo al mar, para que el barco quedara más liviano.
El barco se hace pedazos
39 Al amanecer, los marineros no sabían dónde estábamos, pero vieron una bahía con playa, y trataron de arrimar el barco hasta allá. 40 Cortaron las cuerdas de las anclas y las dejaron en el mar. También aflojaron los remos que guiaban el barco, y levantaron la vela delantera. El viento empujó el barco, y este comenzó a moverse hacia la playa, 41 pero poco después quedó atrapado en un montón de arena. La parte delantera no se podía mover, pues quedó enterrada en la arena, y las olas comenzaron a golpear con tanta fuerza la parte trasera que la despedazaron toda.
42 Los soldados querían matar a los prisioneros, para que no se escaparan nadando. 43 Pero el capitán no los dejó, porque quería salvar a Pablo. Ordenó que todos los que supieran nadar se tiraran al agua y llegaran a la playa, 44 y que los que no supieran se agarraran de tablas o pedazos del barco. Todos llegamos a la playa sanos y salvos.