Jesús najan Zaqueo
1 Aptalhningvocmec alhta Jesús tingma Jericó, yoyam eyeycaja. 2 Apnec alhta maa lhama enlhit ningilnatam inyap apvisay Zaqueo. Apquilmam solyayem apvisqui alhta as enlhit. 3 Apquiltamjoc alhta Zaqueo etac Jesús, yoyam eyicpilcojo. Am alhta copvanac eta, ayinyemaclha apyayem. Apnaymacoc alhta ayinyemaclha apcajapsa. 4 Yejemoc alhta apquinincamco apmamyi, apquinatvocmo yamit acma acyilhna. Apquiltamjoc alhta elanojo apnincoyna inlhojo ayimjaclha yamit. 5 Lhama alhta apvocmo Jesús apsicjaclho alhta netin. Aptomjac alhta apcanya:
—Zaqueo, ingyapajam ityip. Altamjoc olhic acnim nac jay lhip tingma pac —alhta aptomjac.
6 Yejemoc alhta aptepa Zaqueo. Inpayjeclhec alhta apvalhoc elhnesic tingma pac. 7 Lhama alhta apquilvita apquillhalhmaa, apquilmalyevam alhta: Maycaa nac aptomjac, yoyam elhojoc lhama enlhit meyascalhma —alhta apquiltomjac apquilpamesma. 8 Yejemoc alhta apquiningvoclho Zaqueo apnaclha Jesús, aptomjac alhta:
—Visqui, quip ilanojo. Pac omlascoc nalhit silnatam enlhit mepqui apquilnatam. Ayajemo alhta silyinimcascam enaymacoc, cuatro sat otnejic acyanmongayclha —alhta aptomjac.
9 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Invaac ningilvomsomalhca tap as tingma acnim nac jay. Ayinyemaclha aptomja nac Abraham apquitca ayinyema meyasquiyam. 10 Acvaac coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit, yoyam olquitmoc najan olvomsic tap apquiltomja apquillhinganyam —alhta aptomjac.
Enlhit apquilmesomap solyayem alyiviy
(Mt 25.14-30)11 Apcamquitvoclhec alhta Jesús tingma Jerusalén. Apquilanayquic alhta apquillhalhmaa elvitac sat Dios apquilnancascama. Apquiljalhnoc alhta mocjam enlhitaoc. 12 Apquiltimnasamcaa mocjam actemaclha apyitquiscama:
—Lhama ilhnic nat enlhit apquiltamila apmolhama apquinyemayaclha. Apmiyaclhec nic nat mocjay moc yoclhilhma. Apcanyacpec nic nat etnesacpoc apvisqui maa. Natamin aptimem apvisqui ilhnic nat apquiltamjoc evotac mocjam. 13 Yicpintama aplhingam nic nat apquilevamcaa diez apquilancam. Apquilmesquic nic nat moclhama solyayem acyiviy. Aptomjac nic nat apquilanya: “Elyanmongsap sat mataa acvocmo sicvoctamo sat mocjam” —nic nat aptomjac. 14 Aptanovacpec nic nat apquimpayaclha. Apquilapajasquic nic nat apquilimjaycaoc, yoyam eliltimnacsic amyaa moc yoclhilhma: “Am ongiltamjoc colhic actimesquisa visqui ingac as enlhit nac maa” —nic nat intomjac amyaa. 15 Lhama ilhnic nat aptimesacpo apvisqui. Apvoctac nic nat mocjam apquimpayaclha. Yejemoc nic nat apcanya colhic altimnascaclho apquilancam aptomja apquilmesomap solyayem acyiviy. Apquiltamjoc nic nat eyasamcojo acvamlha solyayem acyanmongvoyam. 16 Yejemoc nic nat apyoclho aptomja apvoycta apmamyi. Aptomjac nic nat apcanya: “Visqui, lhip solyayem pac invocmec diez tap acyanmongvoyam” —nic nat aptomjac. 17 Apcatingmavoc nic nat apvisqui: “Tasi nac. Selancam aptamila nac lhip. Mepqui apsilhnanomap nac lhip apmaycam asoc ayitcoc. Etnejic sat lhip apvisqui nipyesicsa apnaymacoc diez tingma” —nic nat aptomjac. 18 Yejemoc nic nat apyoctamo poc. Aptomjac nic nat apcanya: “Visqui, lhip solyayem pac invocmec cinco tap acyanmongvoyam” —nic nat aptomjac. 19 Apcatingmavoc nic nat apvisqui: “Etnejic sat lhip apvisqui nipyesicsa apnaymacoc cinco tingma” —nic nat aptomjac. 20 Yejemoc nic nat apyoctamo poc: Aptomjac nic nat apcanya: “Visqui, jalip solyayem pac alhta. Acpilhquitquic coo apava apquitcoc. Actamilcasquic coo mataa. 21 Ayacac coo, lhip ayinyemaclha acyimnatem apvalhoc. Apmaclhec mataa asoc cotnaja appicanma. Apnaclhec mataa acyilhna cotnaja apcanma” —ilhnic nat aptomjac. 22 Apcatingmavoc nic nat apvisqui: “Selancam apmapsom nac lhip. Oyicpilcojo sat lhip. Appayvam apanco ayinyemaclha acsilhnana. Apyasamcoc lhip sictomja sicmasma asoc. Acmaclhec coo mataa asoc cotnaja sicpicanma. Acnaclhec coo mataa acyilhna cotnaja siyanma. 23 ¿Soctomja mepquina nac solyayem ajac altamilcasomalhquilha solyayem? Yoyam omoc sat coyiplovjoc siyincajayclha moc sicvactamo nac” —nic nat aptomjac. 24 Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya aptomja apquinmaycamo lhama: Ellatim anco solyayem nac lha. Elmesiclha sat maa actomja acnaycaoc diez solyayem alyiviy —nic nat aptomjac. 25 Apquilatingmavoc alhta: “Visqui, inyitne inyicje diez solyayem alyiviy —nic nat intomjac amyaa apcanyacpo. 26 Apcatingmavoc alhta apvisqui: Actomjac coo siyanya quellhip: Yitnec sat ancoc asoc, ongillhoveclhac sat mocjam. Yitnec sat ancoc lhama asoc, colhic sat sintapilhquiscaso asoc ingac —alhta aptomjac. 27 Elnalanta sat enlhit aptomja alhta selinmelhaycam. Am alhta eliltamjoc otnejic apvisqui apancaoc. Elaa sat najato” —ilhnic nat aptomjac.
Aptalhningvayclho Jesús tingma Jerusalén
(Mt 21.1-11Mr 11.1-11Jn 12.12-19)28 Lhama alhta apsovja apquiltimnaycam Jesús, apmiyaclho alhta tingma Jerusalén. 29 Lhama alhta apvaclho ayamquitilha tingma Betfagé najan tingma Betania, nicja inquilhe acvisay Olivos. Apquilapajasquic alhta apcanit apquiltamsoycaoc. 30 Aptomjac alhta apquilanya:
—Elmiyaclha natingma apyitna nac maa. Apquilvoclhec sat ancoc maa, elvitac sat yamelyeyjaycoc ayitcoc mactetem tama. Am conamtalhcac mocjam. Elliquis sat tama, elyantamenta sat. 31 Aptomjac sat ancoc enlhit: “¿Soctomja aplicsa nac tama?” Eltime sat elanic: “Visqui ingac lhac apquiltamjoc” —alhta aptomjac.
32 Yejemoc alhta apquillhinga apquiltamsoycaoc. Apquilvitangvoclhec alhta actomjaclha aplhanma Jesús. 33 Lhama alhta aplicsa tama yamelyeyjaycoc ayitcoc, apquilpamejitsa alhta avtip:
—¿Soctomja aplicsa nac tama yamelyeyjaycoc ayitcoc? —alhta apquiltomjac.
34 Apcatingmavoc alhta:
—Visqui ingac lhac apquiltamjoc —alhta apquiltomjac.
35 Apquilyantamentac alhta yamelyeyjaycoc ayitcoc apnaclha Jesús. Yejemoc alhta apquiltajansa apquilalomap. Apquinamtec alhta Jesús. 36 Lhama alhta aplhinga. Yejemoc alhta apquilpayesamco apquilalomap amay avalhoc apmiyaclhilha. 37 Apcamquitvoclhec alhta tingma. Apvoclhec alhta acvayveyquintamlha lhop nicja inquilhe acvisay Olivos. Yejemoc alhta apquilitsovasamcaa apquilanomacpo apquiltamsoycaoc. Am alhta elasac apquilpalhamamcaa. Dios Ingyapam alhta aplhenacpoc. Apquilacoc alhta apmopvan aptamjaycam sinpilapquiscama. 38 Apquiltomjac alhta:
—Ningilayo aptomja apquilhyam apsoyam apvisay Visqui ingac. Coltamilsojoc sat apvalhoc netin. Ningayo netin Dios Ingyapam —alhta intomjac amyaa.
39 Apnam alhta napocja fariseos nipyesicsa apquillhalhmaa. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Visqui, ilnavesam siclho apquiltamsoycaoc —alhta apquiltomjac.
40 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Actomjac coo siyanya quellhip: Apquilvanmamquic sat ancoc as enlhitaoc, colpalhamam sat eyca mataymong —alhta aptomjac.
41 Apcamquitvoclhec alhta tingma Jerusalén. Yejemoc alhta acvina apvalhoc Jesús apvita tingma. 42 Aptomjac alhta appametamcaa:
—Quellhip layi. ¿Soctomja melyasamco nac as acnim asoc, yoyam coltamilcasiclha apquilvalhoc? Nasoc anco actomja acyilhomalhca napatavo quellhip. 43 Comoc sat acnim, yoyam elvac apquimpocjacme. Elicjicsic sat lhop nipyava quellhip, yoyam elyilhanmoc. Evocjacpoc sat quellhip. Colhic sat ayajingvocmo, mepqui apquilyasaclha sat cotnejic quellhip. 44 Elyinjacpoc sat lhop quellhip. Esovjacpojoc sat eticyo quellhip. Mengyaymacpejec sat lhama mataymong tacjalhit moc. Quellhip ayinyemaclha melyasamco acvamlha acnim, yoyam etnejic maycaa Dios Ingyapam nipyesicsa quellhip —alhta aptomjac.
Jesús apquilantipquiscama enlhit tingma apponquinomap
(Mt 21.12-17Mr 11.15-19Jn 2.13-22)45 Aptalhningvoclhec alhta Jesús tingma apponquinomap. Apquilantipcasquic alhta enlhit apquilyanmongsomap congne tingma. 46 Aptomjac alhta apquilanya:
—Yitnec actalhesomalhca vaycajac: “Coo tingma ajac actomja ningilmalhnancamaclha” —nic nat aptomjac Dios Ingyapam. Quellhip eyca apquiltimescasac apquilyilhanmomaclha apquilminyilhma —alhta aptomjac Jesús.
47 Aclhamoclhojo acnim alhta apquillhicmosa Jesús congne tingma apponquinomap. Apquilyilhacpoc alhta apquilimja apmamyi sacerdotes najan apquilyascamco apquiltemaclha najan apquilyimtalhnamo. Apquililtamjoc alhta, yoyam ematong Jesús. 48 Am alhta elyasamcoc apquiltomjaclha. Ayinyemaclha apquilyipitcavoc mataa apquiljalhenmo amyaa.
Jesús ha Zaqueo
1 Jesús oike Jericópe, ha ohasa ohóvo upe táva rupi. 2 Upépe oikóva peteĩ kuimba'e imba'e retáva hérava Zaqueo, umi omono'õva viru Roma ruvichápe guarã. 3 Ha'e oikuaase Jesúspe, ha ndaikatúi ohecha chupe, hetágui umi Jesús ndivegua, ha Zaqueo ikarape. 4 Upévare oho tenondévo. Ha ohecha haguã chupe, ojupi peteĩ yvyra rakãre, pe Jesús ohasataha ypy rupi. 5 Ohasávo Jesús upe rupi, oma'ẽ yvatévo ha he'i chupe:
--Zaqueo, pya'e eguejy. Ko árape apyta vaerã nde rógape.
6 Zaqueo pya'ete oguejy, ha torypaitépe omoguahẽ Jesúspe. 7 Ohechávo upéva, opavave oñepyrũ oñe'ẽ Jesús rehe, he'i hikuái ohoha opyta peteĩ iñangaipáva rógape. 8 Zaqueo opu'ã upépe ha he'i Ñandejárape:
--Ma'ẽ, che Jára, ame'ẽta imboriahúvape mbyte rupi opa arekóvagui, ha oimérõ amonda hague, amyengoviáta chupe irundy jey hetave.
9 Jesús he'i chupe:
--Ko árape, ko óga kóvapegua oguahẽ ñepysyrõ. Zaqueo niko Abraham ñemoñare avei. 10 Tupã ra'y, ou vaekue yvypóraicha, ou ohekávo ha oipysyrõvo opa oñehundi vaekue.
Viru rehegua ñe'ẽ mbojoja
(Mt 25.14-30)11 Opavave ohendu hína Jesúspe he'i ramo ko'ã mba'e. Ha ha'e omombe'u chupe kuéra peteĩ ñe'ẽ mbojoja oĩguima Jerusalén ypýpe, ha ha'e kuéra oimo'ãgui Tupã sãmbyhy oguahẽ potamaha.
12 Jesús he'i chupe kuéra: “Oiko vaekue peteĩ kuimba'e imba'e retáva oho vaekue mombyry, ambue tetãme, ojupi haguã mburuvicha guasúrõ ha ou jey. 13 Osẽ mboyve, ohenói 10 chupe omba'apóvape, peteĩ-teĩme ome'ẽ heta viru, ha he'i chupe kuéra: ‘Pemomba'apo ko viru aju jey peve.’ 14 Ha hetãgua kuéra katu ndaija'éi hese, ha omondo hapykuéri peteĩ atýra he'i vaerã hese: ‘Ndoroipotái kóva ko kuimba'épe ore ruvicha guasurã.’
15 Chupe katu oñemoĩ mburuvicha guasúrõ, ha ojevy hetãme. Oguahẽvo, ohenoika umi imba'apohára ome'ẽ hague viru, oikuaa haguã mboýpepa ojere ra'e chupe kuéra peteĩ-teĩme. 16 Pe tenondegua oñemboja ha he'i: ‘Karai, nde viru imemby 10 jevyve.’ 17 Mburuvicha guasu he'i chupe: ‘Iporã. Nde hína mba'apohára katupyry. Mba'e michĩvape ndejeroviaha haguére, romoĩ reisãmbyhy haguã 10 táva.’ 18 Oñemboja ambue ha he'i: ‘Che ruvicha, nde viru imemby 5 jevyve.’ 19 Upévape avei he'i: ‘Nde reisãmbyhýta 5 táva.’
20 Ambue katu oñemboja ha he'i: ‘Karai, kóina ápe nde viru, añongatu vaekue peteĩ pañuélope. 21 Akyhyje vaekue niko nde hegui, nde po pohýigui, rejapyhy niko reme'ẽ'ỹ haguépe ha remono'õ reñemitỹ'ỹ haguépe.’ 22 Aipórõ, mburuvicha guasu he'i chupe: ‘Nde mba'apohára ate'ỹ. Ne ñe'ẽre roikuaa. Reikuaa rire che po pohýiha, amono'õha name'ẽi haguépe ha amono'õha nañemitỹi haguépe, 23 mba'eha ndererahái ra'e che viru ikatuhápe oñemomba'apo, reme'ẽ haguã chéve imemby reheve aju jey rire?’ 24 Ha he'i umi upépe oĩvape: ‘Peipe'a chugui pe viru ha peme'ẽ pe 10 jevyve omomemby vaekuépe.’ 25 Ha'e kuéra he'i chupe: ‘Karai, ha'e niko oguerekóma 10 jevyve.’ 26 Mburuvicha guasu he'i: ‘Che ha'e peẽme, upe oguerekóvape oñeme'ẽvéta. Ha upe oguereko'ỹvagui katu, pe michĩmi oguerekóva guive jepe ojepe'áta. 27 Ha umi che rehe ija'e'ỹva katu, nda che potái vaekue mburuvicha guasúrõ, peru ko'ápe ha pejuka che renondetépe.’”
Jesús oguahẽ Jerusalénpe
(Mt 21.1-11Mc 11.1-11Jn 12.12-19)28 He'i rire ko'ã mba'e, Jesús ohasa oho Jerusalénpe. 29 Oguahẽvo Betfagé ha Betania ypýpe, Yvyty Olivotýpe, omondo tenonderã mokõi hemimbo'épe. 30 He'i chupe kuéra:
--Tapeho peguahẽ amo távape, ha peguahẽvo pejuhúta peteĩ vúrro oñeñapytĩva, ne'ĩrava gueteri avave ojupi hi'ári. Pejora ha peru. 31 Ha oimérõ oporandúva peẽme maerãpa pejora, peje chupe: “Ore Jára oikotevẽ.” 32 Hemimbo'e kuéra oho, ha ojuhu hikuái Jesús he'i hagueichaite. 33 Ojorávo hikuái pe vúrro, umi ijára oporandu chupe kuéra:
--Maerã piko pejora?
34 Ha'e kuéra he'i:
--Ore jára oikotevẽgui.
35 Ogueraha hikuái pe vúrro Jesúspe. Ha ha'e kuéra omoĩ hi'ári ijao ha Jesús ojupi hi'ári. 36 Oho aja pukukue, opavave oipyso henondépe ijahoja kuéra. 37 Ha oñemoaguĩvo pe Yvyty Olivotýgui ojeguejyhápe, opa umi ohóva hapykuéri oñepyrũ osapukái joa torypápe. Ha oguerohory joa Tupãme opaite mba'e hechapyrãva ohecha vaekue hikuáire. 38 He'i hikuái: “Tupã tohovasa mburuvicha guasu. Toñemomba'e guasu Ñandejára rérape oúva. Py'a guapy toĩ yvágape ha Tupã toñemomba'e guasu.”
39 Upe jave, umi fariséo oĩva upépe, he'i hikuái:
--Mbo'ehára, emongavajúna umi nde rapykuéri oúvape.
40 Jesús katu he'i chupe kuéra:
--Ha'e peẽme, ko'ãva okirirĩ ramo, umi ita osapukaitaha.
41 Oguahẽvo Jerusalén ypýpe, ohechávo upe táva guasu, Jesús ojahe'o hese, 42 ha he'i: ‘Ikatúmo ra'e ko árape, nde avei reikuaa mba'épa ome'ẽ kuaa ndéve py'a guapy! Ko'ágã jepe, upéva okañy nde hegui ha ndaikatúi rehecha. 43 Oúta ndéve guarã heta ára ivaíva. Umi nde rehe ija'e'ỹva omopu'ãtaha tápia nde jerére, ha okaguaíta nde rehe opa guio, 44 ha ne rundietéta hikuái. Ojukapáta nde pypegua kuéra, ha ndoheja mo'ãi ita ojo'ári, nderehecha kuaái rupi pe ára ou hague Tupã ne momarandúvo.
Jesús omopotĩ Tupao
(Mt 21.12-17Mc 11.15-19Jn 2.13-22)45 Kóva rire, Jesús oike Tupaópe ha oñepyrũ omosẽ upégui umi oñemúvape. 46 Ha he'i chupe kuéra:
--Ñandejára Ñe'ẽme niko he'i: ‘Che róga, óga oñeñembo'eha vaerã’. Peẽ katu pejapo chugui mondaha kuára.’
47 Opa ára Jesús ombo'éva Tupaópe, ha umi pa'i ruvicha, umi Moisés rembiapoukapy mbo'eha ha umi myakãhára ave, oheka hikuái mba'éichapa ojukáta chupe. 48 Ha ndojuhúi hikuái mba'éichapa ojapóta upéva, opavave niko ijurujái umi mba'e Jesús he'ívare.
