Apquitsepma Lázaro
1 Ningmasquem alhta intomjac lhama enlhit apvisay Lázaro. Tingma Betania alhta tingma pac. Ayaoclha alhta María najan inyalho Marta. 2 Eycaso quilvana acvisay María, actomja ayatsisquiscama alhta asoc masis apmancoc Visqui ingac. Inlicasquic alhta najan naváyc ava apmancoc. Ningmasquem alhta intomjac inyalhing Lázaro. 3 Inquilapajasquic alhta amyaa Lázaro apquilyalho, yoyam colhic altimnasa Jesús:
—Visqui, ningmasquem lhac intomjac lhip aptimem poc —alhta intomjac amyaa apcanyacpo.
4 Lhama alhta aplinga Jesús, aptomja apquilanya:
—Jave ningmasquem, yoyam cajic as enlhit. Eyca yoyam cotalhcac sat Dios Ingyapam gloria actemaclha apyimtalhnamo. Eyca as ningmasquem ayinyema, yoyam colhic ayaco Dios Apquitca —alhta aptomjac.
5 Apcasicjavoc alhta Jesús Marta najan inyalhing najan Lázaro. 6 Lhama alhta aplinga Jesús amyaa actomja ningmasquem Lázaro. Am alhta epecjesam etyaningvoclhojo. Apnaclhec alhta mocjam anit acnim.
7 Aptomjac alhta Jesús apquilanya apquiltamsoycaoc:
—Noc, ongilmiyaclha mocjam yoclhilhma Judea —alhta aptomjac.
8 Apquilatingmavoc alhta apquiltamsoycaoc:
—Visqui, apquililtamjoc alhta judíos elajic lhip. ¿Apquiltamjo ya lhquip emyaclha mocjam maa? —alhta apquiltomjac.
9 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Yitnec doce horas ayenmo actiyapma acnim acvocmo actalhna acnim. Metlapmejec enlhit aptomja aptiyascam acnim anco. Ayinyemaclha yitnec ayitsasquiscama olhma as nalhpop. 10 Etlapmoc sat enlhit aptomja aptiyascam alhtaa. Ayinyemaclha incaymalhquic ayitsasquiscama olhma —alhta aptomjac.
11 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Aptinquic nintimem ingmoc Lázaro. Pac otyaningvoclhojo, yoyam olhaticjacsic aptenaclha —alhta aptomjac.
12 Apquiltomjac alhta apquiltamsoycaoc apquilanya Jesús:
—Visqui, aptinquic lhac ancoc Lázaro, etamalvomoc sat —alhta apquiltomjac.
13 Apquitsepma alhta aplhena inyicje Jesús Lázaro. Apquilanayquic alhta apquiltamsoycaoc elhenac actemaclha nintiyanma. 14 Yejemoc alhta appeyvescasiclho appayvam Jesús:
—Apquitsepquic alhta Lázaro —alhta aptomjac.
15 Am inyicje olhnac apquitsepaclha. Eyca ayitsovasoc coo, ayinyemaclha aclhena mataa evalhoc quellhip, yoyam eltimjic quellhip melyasquiyam. Noc, ontiyaningvoclhojo —alhta aptomjac.
16 Apnec alhta Tomás, moc apvisay Gemelo, ningiltimem Apcanit aptomja Jesús apquiltamescama. Aptomjac alhta Tomás apquilanya apnaymacoc apquiltamsoycaoc:
—Noc, ongimiyaclha nincoo lha. Ongilitsapojoc sat lhama Lázaro —alhta aptomjac.
Jesús apvisay ningnalhaticjangviyam najan acyimnatem ingnenyic
17 Lhama alhta apvoclho Jesús apquitsepmaclha Lázaro. Aplingac alhta amyaa acvocmo cuatro acnim apcatongnomap. 18 Ningatoc alhta tingma Jerusalén apyitnaclha tingma Betania, malha dos kilómetros y medio. 19 Apquilvoctac alhta aplhamoclhojo judíos tingma ac Marta najan María. Apquililtamjoc alhta elpayesiclhac avalhoc quilvanaa. Ayinyemaclha apquitsepquic alhta inquilyalhing. 20 Lhama alhta aclinga amyaa Marta apquilhyacmo Jesús. Yejemoc alhta actepa alamyilhamco. Innaclhec alhta María congne tingma ac.
21 Intomjac alhta Marta ayanya Jesús:
—Visqui, apnec alhta ancoc lhip asi, mengyitsepejec alhta eyalhing. 22 Acyasamcoc coo, apquilmalhnaquic sat ancoc lhip Dios Ingyapam, elhcac sat asoc apquilmalhnaycam —alhta intomjac.
23 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Elhaticjangvomoc sat mocjam lhiya inyalhing —alhta aptomjac.
24 Intomjac alhta Marta:
—Naso, acyasamcoc coo. Elhaticjangvomoc sat eyalhing acvocmo sat ningnalhaticjangvoycamlha actamongvomlha nelha acnim —alhta intomjac.
25 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Coo sictimem siclhaticjasquiyam najan sicyimnatescama apnenyaoc enlhitaoc. Apquitsepquic sat ancoc enlhit aptomja mejeyasquiyam coo, coyimnavomoc sat apnenyic. 26 Mengyitsepejec sat mataa enlhit aptiyascam mocjam aptomja mejeyasquiyam coo. ¿Am ya coyascacmoc lhiya? —alhta aptomjac.
27 Intomjac alhta Marta:
—Eje, Visqui. Moyascacmoc coo lhip aptomja Cristo Dios Apquitca, yoyam evac as nalhpop —alhta intomjac.
Jesús apvinama apcatongnomacpilha Lázaro
28 Natamin acpamejitquiscama alhta Jesús actajavo mocjam Marta. Inyilhalhcoc alhta altimnasquiclho inyalhing María. Intomjac alhta ayanya:
—María, apvoctac lhac Visqui ingac. Lhiya lhac apquiltamjoc eta —alhta intomjac.
29 Lhama alhta aclinga amyaa María. Quilhvoc alhta inquinmaclhac netin, acyoclho apnaclha Jesús. 30 Am alhta evoctac mocjam Jesús tingma. Apnec alhta mocjam tap tingma actajanyaclha alhta Marta. 31 Apnam alhta judíos tingma ac, yoyam eltamilquiscomoc avalhoc. Pilapcasquic alhta apquilvita ayinmaclho netin actepa. Apquilyiplaclhec alhta judíos. Apquilanayquic alhta, yoyam cotyaningvoclho María tacjalhop, yoyam coliclhangvom.
32 Yejemoc alhta acvoclho María apquinmamcaclha Jesús. Inquilticlhiquic alhta atapnaoc nalhpop. Intomjac alhta María ayanya Jesús:
—Visqui, apnec alhta ancoc lhip aso, mengyitsepejec alhta eyalhing —alhta intomjac.
33 Lhama alhta apvita Jesús acvinama María. Apyipcalhquic alhta najan judíos allhalhmaa. Intiyacmec alhta apvalhoc Jesús, invinec alhta apvalhoc. 34 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—¿Co lha acpayjo apcatongnomacpilha? —alhta aptomjac.
Apquilatingmavoc alhta:
—Visqui, ityaningvomjo —alhta apquiltomjac.
35 Apvinec alhta Jesús. 36 Apquiltomjac alhta judíos:
—Quip elanojo, avanjec alhta apcasicjayo lha —alhta apquiltomjac.
37 Apquiltomjac alhta napocja enlhit:
—Apquilyapitseclhec alhta apataoc mepqui apataoc. ¿Am ya copvanac alhta Jesús etnesquisic mengyitsepma Lázaro? —alhta apquiltomjac.
Aplhaticjangviyam Lázaro
38 Invinec alhta mocjam apvalhoc Jesús apvocmo tacjalhop. Avalhoc mataymong alhta apquilatongnomacpilha. Mataymong acyiviy alhta mayapma atong. 39 Aptomjac alhta Jesús apquilanya enlhitaoc:
—Ellic siclho mataymong mayapma atong —alhta aptomjac.
Apyalho niptamin acvisay Marta. Intomjac alhta ayanya Jesús:
—Visqui, aptajapquic lhaja. Cuatro acnim intomjac apquitsepma —alhta intomjac.
40 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Nocolvonquim nasa sictomjaclha alhta siyanya: Am sat ancoc coyascacmoc lhiya, cotac sat Dios gloria actemaclha apyimtalhnamo —alhta aptomjac.
41 Yejemoc alhta apquillica mataymong. Apsicjaclho alhta netin Jesús. Aptomjac alhta apquilmalhnancama Ingyapam:
—Lhip Tata. Gracias actomjac coo, ayinyemaclha apjalhnoc lhip silmalhnancama. 42 Acyasamcoc coo, apjalhnoc mataa lhip silmalhnancama. Acpamejitcasquic coo lhip, yoyam melyascomoc as enlhitaoc nac jay, aptomja lhip seyapajascama coo —alhta aptomjac.
43 Yejemoc alhta apyimnatesa appayvam. Aptomjac alhta Jesús:
—Lázaro, ityip —alhta aptomjac.
44 Yejemoc alhta aptepa tacjalhop Lázaro, enlhit apquitsepma alhta. Yiplovcoc alhta apmeoc najan apmancoc apava macpilhtetem. Apava napocja alhta macpilhtetem napaat. Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Elliquis apava, elyamyiclha. Elhong sat apác lha —alhta aptomjac.
Apquilpamejitsomap judíos, yoyam elmoc Jesús
45 Am alhta elyascacmoc aplhamoclhojo judíos apvisay Jesús. Apquiltomja alhta apquilvoyam María tingma ac. Apquilvitamcoc alhta actemaclha aptamjaycam Jesús. 46 Apquilyasquic alhta napocja judíos apnamcaclha fariseos. Apquilyilhacpoc alhta apquiltimnasquiclho acvisay aptamjaycam Jesús. 47 Yejemoc alhta apcaneclho fariseos najan apquilimja apmamyi sacerdotes, yoyam elpamejitsacpoc apquilviscaa apquilpamejitsomap. Apquiltomjac alhta:
—¿Jalhco sat ontimjic? Apquillanac mataa aptamjaycam sinpilapquiscama as enlhit. 48 Am sat ancoc ontanovascasac aptemaclha as enlhit, elhamac sat apquiltimem melyasquiyam enlhitaoc. Elvac sat najan apquilviscaa co Roma. Elnatovacsic sat tingma (apponquinomap) ingac najan aplhamoclhojo ingnaymacoc.
49 Apnec alhta nipyesicsa as año nac jay lhama apquimja apmamyi sacerdote apvisay Caifás. Aptomjac alhta Caifás apquilanya enlhit:
—Paj lhama asoc apquilyascamco quellhip. 50 Am colhenac apquilvalhoc quellhip. Intasi nac ingyitsapoc lhama enlhit acyanmongam apnaymacoc, am colhno yoyam elnatovasacpoc aplhamoclhojo ingnaymacoc —alhta aptomjac.
51 Jave alhta aplhanma apanco Caifás. Eyca ayinyema Dios Ingyapam aptimesquiscama, yoyam elhenic as amyaa. Ayinyemaclha Caifás aptomja alhta apquimja apmamyi sacerdote as año nac jay. Aplhenquic alhta, yoyam ingyitsapoc Jesús acyanmongam enlhitaoc. 52 Jave acvamlha acyanmongam enlhitaoc judíos. Eyca najan yoyam ingyansiclhac Jesús aplhamoclhojo Dios apquitquic apquilhpaneycam lhalhma anco. 53 Am alhta coyeycajalhcac apquilvalhoc judíos as acnim nac jay, yoyam elajic Jesús.
54 Inmasquec alhta aptiyascam Jesús nipyesicsa judíos, ayinyemaclha apquililtamjoc alhta elajic. Aptipquic alhta yoclhilhma Judea. Apmiyaclhec alhta acpayjo yoclhilhma actamopeycaoc. Apnaclhec alhta lhama apquiltamsoycaoc tingma Efraín.
55 Camquitvocmec alhta pascua caya apquilyeycajaycaoc, judíos caya apancaoc. Yicpintama caya alhta apquilmiyaclho aplhamoclhojo enlhitaoc tingma Jerusalén, yoyam elalhnasiclha apyimpeoc (actemaclha comasis apyimpeoc). 56 Apquitamacpec alhta Jesús. Apquilpamejitsacpec alhta enlhit apnaycam congne tingma apponquinomap:
—¿Evota ya sat Jesús nipyesicsa caya? ¿Jalhco apquiltomja quellhip? —alhta apquiltomjac.
57 Apquilpayesquic alhta amyaa apquilimja apmamyi sacerdotes najan fariseos. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Apquillingac sat ancoc amyaa quellhip apnaclha Jesús, jingiltimnasquita nincoo. Ningiltamjoc ongilmoc sat Jesús —alhta apquiltomjac.
Lázaro omano ramo guare
1 Oiko vaekue táva Betániape peteĩ kuimba'e hasýva hérava Lázaro. Upepegua vaekue avei María ha ikypy'y Marta. 2 María niko Lázaro reindy vaekue, ku oñohẽ vaekue Jesús pýre mba'e ryakuã porã ha upéi hi'ávape omokã. 3 Mokõive Lázaro reindy he'ika Jesúspe:
--Ore Jára, ne irũ rehayhu etéva niko hasy hína.
4 Upéva Jeús ohendúvo he'i:
--Kóva ko mba'asýgui Lázaro nomano mo'ãi. Upéva rupi katu ojehecháta mba'echaitépa tuicha Tupã ha Tupã Ra'y.
5 Jesús niko ohayhu Marta, tyke'ýra ha Lázarope. 6 Ha oje'e ramo jepe chupe Lázaro hasyha, opytave upe oĩháme mokõi ára. 7 Upéi he'i hemimbo'e kuérape:
--Jaha jey Judéape.
8 Hemimbo'e kuéra katu he'i chupe:
--Mbo'ehára, akokueheténte niko umi upepegua nde jukase kuri oikóvo itápe, ha piko ko'ágã rehose jey upépe?
9 Jeús he'i chupe kuéra:
--Ára niko ojepyso kuarahy osẽ guive oguejy peve, ajépa? Upe árape oguatáva noñepysãngái ohechágui upe ohesapéva ko yvy. 10 Pyhare oguatáva katu oñepysãnga, ndaipórigui chupe ohesapéva.
11 Upéi he'ive chupe kuéra:
--Ñande irũ Lázaro niko oime okẽ hína. Aháta chupe amombáy.
12 Hemimbo'e kuéra he'i chupe:
--Ore Jára, oke ramo niko he'ise okuerataha.
13 Hemimbo'e kuéra niko oimo'ã Jesús he'iha Lázaro okeha añete. Ndohechakuaái hikuái Jeús he'i hague chupe kuéra Lázaro omano hague. 14 Upémarõ Jesús he'i porã chupe kuéra:
--Lázaro niko omanóma. 15 Ha pende rehehápe, avy'a naiméi haguére upépe upe jave. Péicha iporãve, pejerovia haguã che rehe. Jaha jahecha chupe.
16 Upépe Tomás, Gemelo ojeheróva, he'i hapicha Jesús remimbo'e kuérape:
--Jaha ñane Mbo'ehára ndive, ha ñamano hendive.
Jesús, pe oporomoingove jeýva
17 Jesús oguahẽvo Betániape, ojuhu ojapóma hague 4 ára Lázaro retekue oñemoĩ hague itakuápe. 18 Betania opyta 3 kilómetro rupi Jerusaléngui, 19 ha heta Judeagua oho oñandúvo Marta ha Maríape ikyvy omano haguére. 20 Marta ohendúvo Jesús oguahẽha ohóvo, osẽ ohuguãitĩvo. Marta katu opyta hógape. 21 Marta he'i Jesúspe:
--Che Jára, reime rire ko'ápe che kyvy nomanói vaerã mo'ã. 22 Ha aikuaa ko'ágã jepe, Tupã ome'ẽtaha ndéve oimeraẽ mba'e chupe rejeruréva.
23 Jesús he'i chupe:
--Nde kyvy oikove jeýta.
24 Marta katu he'i chupe:
--Che niko aikuaa ágã ára pahápe, ha'e oikove jeytaha opa omanóva oikove jeývo.
25 Upépe Jesús he'i chupe:
--Che hína pe aporomoingovéva, ha aporomoingove jeýva. Che rehe ojeroviáva, omano ramo jepe oikovéta. 26 Ha opa oikovéva gueteri ha ojeroviáva che rehe, nomano mo'ãi araka'eve. Ndépa rerovia ko'ã mba'e?
27 Ha Marta he'i chupe:
--Arovia che Jára. Che arovia nde ha'eha pe Mesías, Tupã Ra'y, ou vaerãva ko yvy ári.
Jesús hasẽ Lázaro rehe
28 Péicha Marta oñe'ẽ rire, oho ohenói ikypy'y Maríape ha he'i chupe ha'eñoháme:
--Ñane Mbo'ehára niko oime oguahẽ hína ha oporandu nde rehe.
29 María ohendúvo upéva, pya'e opu'ã ha oho hendápe. 30 Jesús ne'ĩra gueteri oguahẽ porã Betániape. Oĩ gueteri hína upe María ohuguãitĩ haguépe chupe. 31 Umi ou vaekue María rógape oñandu haguã chupe, ohecha ha'e pya'e opu'ãha ha osẽha hógagui. Ha'e kuéra oho meme avei hapykuéri, oimo'ãgui María ohoha ojahe'o Lázaro retekue oĩháme.
32 María oguahẽvo Jesús rendápe, oñesũ henondépe ha he'i chupe:
--Che Jára, reime rire ko'ápe, che kyvy nomanói vaerã mo'ã.
33 Opoko Jesús py'áre ohechávo mba'éichapa María ojahe'o ha umi hendive ou vaekue. Ha tuicha oguapy hese upéva. 34 Oporandu chupe kuéra:
--Moõ piko pemoĩ ra'e hetekue?
He'i hikuái chupe:
--Eju ehecha, ore Jára.
35 Upévo Jesús hasẽ. 36 Ha umi upépe oĩ vaekue he'i:
--Pehecha piko mba'éichapa ohayhu ra'e chupe?
37 Oĩ katu he'íva:
--Ha'e niko omonguera vaekue ohecha'ỹvape. Ndaikatúi chéne nga'u piko ojapo ra'e mba'eve ani haguã Lázaro omano?
Lázaro oikove jey
38 Jesús tuicha ñembyasy reheve oñemboja pe itakuápe. Pe itakua juru oñemboty peteĩ itápe. 39 Jesús he'i:
--Peipe'a ko ita.
Marta, pe omanóva reindy he'i chupe:
--Che Jára, inéma niko, 4 árama niko ojapo omano hague.
40 Jesús he'i chupe:
--Nda'éi nga'u piko ndéve ra'e, rejerovia ramo che rehe rehechataha mba'eichaitépa tuicha Tupã?
41 Ha oipe'a hikuái pe ita pe itakua jurúgui. Ha Jesús oma'ẽ yvate gotyo ha he'i:
--Che Ru, romomba'e, nde che rendúgui. 42 Che aikuaa nde che renduha manté. Ha'énte ndéve kóva, umi ko'ápe oĩvare, ha'e kuéra oguerovia haguã ndeha pe che mbou vaekue.
43 Péicha he'i rire, osapukái:
--Lázaro, esẽ upégui.
44 Pe omano vaekue osẽ okápe. Umi ipo ha ipy ojejokuapa génerope, ha hova katu ojejaho'i pañuélope. Jesús he'i upépe:
--Pejora ha peheja toho.
Omyakãsãse hikuái Jesúspe
(Mt 26.1-5Mc 14.1-2Lc 22.1-2)
45 Heta umi ou vaekue María andúvo, ohechávo pe Jesús ojapo vaekue ou ojerovia hese. 46 Oĩ katu ohóva umi fariséo rendápe, ha omombe'u chupe kuéra pe ojehu vaekue. 47 Upépe fariséo ha pa'i ruvicha kuéra oñembyaty umi myakãhára kuérape, ha oporandu hikuái:
--Mba'épa jajapóta? Ko kuimba'e niko ojapo hína heta mba'e hechapyrãva. 48 Jaheja rei ramo chupe, opavave ojeroviáta hese, ha mburuvicha kuéra Romagua oúta ohundi ñande Tupao ha ñane retã.
49 Peteĩva katu hérava Caifás, pa'i guasúrõ ojupi vaekue upéva pe añorã, he'i:
--Peẽ ndapeikuaái mba'eve. 50 Ndapehechakuaái piko iporãvetaha peẽme peteĩnte omano ramo opavavére, ko tetã tuichakue oñehundi rangue?
51 Caifás katu nde'íri péicha ijehegui reínte. Ojupi haguére pa'i guasúrõ pe áñope, ha'e he'i umi mba'e ojehútava ojehu mboyve. He'i hína Jesús omanotaha judío kuérare, 52 ha ndaha'éi hese kuéra añónte, ombyatýta avei opa Tupã ra'y kuérape opa rupi isarambíva. 53 Upéva pe árape voi umi judío myakãhára kuéra oñemoĩ peteĩ ñe'ẽme ojuka haguã Jesúspe.
54 Upévare Jesús ndoiko véima Judea rupi opavave ohecha haguãicha chupe. Osẽ katu upégui ha oho peteĩ távape hérava Efraín, opytáva yvy ojeiko'ỹha rembe'ýpe. Upépe opyta hemimbo'e kuéra ndive.
55 Hi'aguĩma Páskua judío kuéra ombyaretéva, ha opa guio heta umi ohóva Jerusalénpe oñemopotĩ*f** haguã Páskua oguahẽ mboyve. 56 Umíva oiko oheka Jesúspe, ha pe Tupaóre oporandu joa hikuái:
--Mba'épa peẽ peje? Oúnepa ko areterã térãpa nahániri?
57 Umi fariséo ha pa'i ruvicha kuéra he'i, oĩ ramo oimeraẽ oikuaáva moõpa oĩ Jesús omombe'u haguã chupe kuéra omyakãsã haguã chupe.