Aclhanma apvalhoc Jacob eyinyoc apipyata
1 Aplingac nic nat amyaa Jacob actemaclha apquilpayvam Labán apquitquic: Apsovjoc mataa ayinyema aptomja appintalhnama apnatoscama— nic nat intomjac aplingay. 2 Apvitac nic nat Jacob aclhinganacmo napaat Labán. Inmasquec nic nat apcasicjayo Labán.
3 Aptomjac nic nat Dios apcanya Jacob: —Itajiclha sat apyap tingma pac nipyesicsa apnaymacoc. Siclhalhma sat otnejic coo— nic nat aptomjac.
4 Apcapajasquic nic nat Jacob apcanya colhic altimnasquiclho apnatamcaa Raquel najan Lea. Inquilmiyaclhec nic nat amyip aptamilquiscamaclha apnatoscama.
5 Aptomjac nic nat apquilanya apnatamcaa: —Inmasque nac seyasicjayo ingilyap, am colhnoc siclhoc alhta. Siclhalhma aptomjac mataa Dios, coo tata Visqui pac. 6 Inquilyasamcoc quellhiya actemaclha alhta sictimaseycam inquilyap. Inmasquec alhta mataa sicyimnaa. 7 Eyinimcasquic alhta Labán. Apvayvesentac alhta mataa acyanmongam sictamjaycam. Apmiyovquic alhta mataa Dios naysicsa aclhanma apvalhoc acmasom Labán. 8 Aptomjac alhta Labán seyanya coo: Itne sat apnatoscama aplhamoclhojo apquitcoc apquilmopeycam. Cotnejic sat acyanmongam aptamjaycam — alhta aptomjac seyanya. Inyiplovcoc alhta sicvitay aplhamoclhojo apquitcoc apquilmopeycam. Moc actemaclha aplhanma alhta intamongvocmoc: Itne sat apnatoscama apquitcoc apquilpilhpopoy acyanmongam aptamjaycam — alhta aptomjac seyanya. Inyiplovcoc alhta sicvitay aplhamoclhojo apquitcoc apquilpilhpopoy. 9 Intomjac alhta malha apquilmam Dios Labán apnatoscama yoyam jelmecsic coo.
10 Invocmec alhta acvoycamlha mataa apquilminsavayclhilha ninatoscama. Evanmasquic alhta coo. Invitac alhta sicvanmoncama yataay apquilinava apquilmopeycam najan apquilpilhpopoy. Apquilaplhinquic alhta mataa. 11 Aptomjac alhta ángel Dios apcasinancama seyanya coo: Jacob — alhta aptomjac seyanya. —Acnec coo aso — alhta actomjac coo.
12 Aptomjac alhta ángel seyanya coo: Quip ilanojo apquilinava apquilaplhingam apquilvanaa. Aplhamoclhojo apquiltomja apquilmopeycam najan apquilpilhpopoy. Acyasingveclhoc coo aptemaclha mataa Labán napato lhip. 13 Coo sicvisay Dios aptomja lhip setayo tingma Betel. Impayjoc alhta apyilhvatesaclha olivo yingmenic nav'a mataymong. Aplhenquic alhta lhip actemaclha nasoc anco. Noc, iyinyov sat as yoclhilhma. Itajiclha sat apcaoclha — alhta aptomjac seyanya— nic nat aptomjac Jacob.
14 Incatingmavoc nic nat Raquel najan Lea: —Paj coyitnac nincoo lhama asoc ningmayclha ingilyap tingma pac. 15 Inmasquec alhta apquiltamjo ingilyap ongiltimjic ningmolhama. Apsovjoquic alhta apquilhacjam acyanmongam singilyimjapma lhip. 16 Naso, Dios aptomja apyinyovquiscama ingilyap apquilnatam. Eycaso actomja ningilnatam ingancoc nincoo najan inquitquic apancaoc. Ilyejiclhojo sat lhip actemaclha alhta apcanama Dios— nic nat inquiltomjac apnatamcaa.
Jacob apyamasma yoclhilhma
17-18 Appenasquic nic nat aptomjaclha Jacob yoyam etajiclhac apyap tingma pac yoclhilhma Canaán. Apquiltajancasquic nic nat apquilquinamtem voncayispoc. Apquilquinatcasquic nic nat najan apquitquic. Apsovjoc nic nat apquilnatam. Appacjaoclhec nic nat aplhamoclhojo apnatoscama acyanmongam aptamjaycam as yoclhilhma Padan-aram. 19 Am nic nat elhnac Labán tingma pac. Apmiyaclhec nic nat apyinatamaclha apnatoscama yoyam elyesacsic nipquesic. Inyilhalhcoc nic nat Raquel acminyilha quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios. Inyap nic nat apancaoc. 20 Apyilhacpoc nic nat aptajaclho Jacob. Am nic nat elngac amyaa Labán. Enlhit arameo ilhnic nat Labán. 21 Apvoncapaclhec nic nat Jacob najan aclhamoclhojo asoc apancaoc. Apyeycajangvoclhec nic nat vatsam Eufrates. Apmiyaclhec nic nat amay acyascama inquilhe Galaad.
Apquimjaycamcaclha Labán
22 Invocmec nic nat 3 acnim. Pilapcasquic nic nat Labán aplinga amyaa actemaclha apquinyem Jacob. 23 Yejemoc nic nat apcansaclho apnaymacoc Labán yoyam eltimjic apquillhalhma. Apquilimjaoclhec nic nat. 7 acnim nic nat intomjac apvoclho inquilhe Galaad apnaclha Jacob. 24 Alhtaa ilhnic nat intomjac acvanmesa Labán. Invitac nic nat apvanmoncama actemaclha apcanama Dios Apyimtalhnamo. Aptomjac nic nat apcanya: —Quip ingyeylhojo. Itamilsojo sat apvalhoc apnaclha Jacob— nic nat intomjac acvanmesa.
25 Apvoclhec nic nat Labán aptiyanveclhilha Jacob inquilhe Galaad. Apnaclhec nic nat Labán najan apquillhalhmaa.
26 Aptomjac nic nat Labán apcanya Jacob: —¿Soctomja apyilhacpo nac apquinyaja? Apnalaclhec eyitquic malha apquilmam lhip. 27 Apyilhacpoc lhip apquinyaja mepqui seltimnascama coo. Evanquic alhta otnejic siclhalhma lhip acyiplomo acpayjayclha ingvalhoc najan ningilpayvascama yatalhpong najan ninticpaycam namoc. 28 Am alhta jepayvasac eyitquic najan etovana. Somcoc lhip aptemaclha. 29 Evanqui inyicje otnejic sicmasom quilhvo. Apmiyovqui eyca Dios, lhip apyap apvisqui pac. Aptomjac Dios alhtaa lhcac seyanya coo: Quip ingyeylhojo. Itamilsojo sat apvalhoc apnaclha Jacob— aptomjac lhac seyanya. 30 Aptajaclhec alhta lhip ayinyema alipvoyam. ¿So actomja apminyilha nac quilaycmasquiscama ajancaoc acyitsomalhca dios?— nic nat aptomjac Labán.
31 Apcatingmavoc nic nat Jacob: —Ayacac alhta coo. Incacoc alhta enquenyic emyoc lhip apquitquic. 32 Apvitac sat ancoc lhip quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, ematong sat aptomja apminyilhma. Coo enaymacoc eltimjic sat apquilvitaycamco. Apvitac sat ancoc asoc apancaoc, isaclha sat lhip— nic nat aptomjac Jacob.
Am nic nat eyasamcoc Jacob acminyilha quilaycmasquiscama Raquel.
33 Aptalhnec nic nat Labán carpa appaclhanma Jacob tingma pac. Aptalhnec nic nat najan Lea tingma ac najan anit quilvanaa altimesaycam tingma ac. Am nic nat etac quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Aptipquic nic nat Lea tingma ac. Aptalhningvoclhec nic nat Raquel tingma ac. 34 Imposquic nic nat siclho Raquel quilaycmasquiscama. Impicanvocmec nic nat coning quiltajanquiscama. Apquitamquic nic nat inyicje Labán. Am nic nat etaclha.
35 Intomjac nic Raquel ayanya inyap: —Tata, nojetanov nasa. Movanquejec coo otnimiclha netin ayinyema sicyamasma sictom— nic nat intomjac.
Apquitamquic nic nat mocjam quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Am nic nat etaclha.
36 Aplovquic nic nat Jacob. Inlhamec nic nat appayvam appamejitsa Labán: —¿Jalhco actemaclha sicmasom? ¿Acsilhnanalhqui ya alhta coo? ¿So actomja seyimjantamo nac lhip? 37 ¿Apvita ya lhquip asoc apancaoc naysicsa asoc ajancaoc apquilhaycam? Ininquin sat asoc apvitayclha napatavo enaymacoc najan napatavo lhip apnaymacoc. Elyicpilcojoc sat actomja asoc apancaoc lhip najan asoc ajancaoc coo. 38 Veinte años alhta intomjac sictimesaycam lhip. Paj alhta epalacmoc apjapaoc nipquesic apquitcoc najan yataay. Paj alhta ongvajac yoyam otoc lhip aptoscama. 39 Inquilajac alhta asoc navjac aclom lhip apnatoscama. Apmatnec alhta mataa aptoscama acnim anco najan alhtaa. Am alhta osaclhac apnaclha lhip. Acyanmoncaseclhec alhta mataa poc coo sictoscama. Lhip alhta apcanem oyanmoncasiclha mataa. 40 Aclingamcoc alhta acmajat acnim anco. Eyajac alhta mataa piyam alhtaa. Am alhta otenac alhtaa. 41 Veinte años alhta intomjac sicma lhip tingma pac. Eycaso actomja acyanmongam asoc ajancaoc: Catorce años intomjac sictimesaycam acyanmongam lhip apquitquic Lea najan Raquel. Seis años intomjac sictimesaycam acyanmongam sicnatoscama. Apvayvesentac alhta mataa acyanmongam sictamjaycam. 42 Epasmec alhta mataa Dios Abraham apvisqui pac najan coo tata apvisqui pac. Am alhta copvanac lhip jeyapajacsic mepqui asoc sicsoycam. Apvitac alhta Dios actemaclha acyitnocjayo evalhoc. Aptomjac alhta apcanem etamilsojoc apvalhoc lhip sicnaclha coo— nic nat aptomjac Jacob.
Actemaclha monquinatquiscama apmayjayoclha Jacob najan Labán
43 Aptomjac nic nat Labán apcanya Jacob: —Coo eyitquic as quilvanaa. Coo etovana as ayitquic quilvanaa. Coo sicnatoscama aplhamoclhojo yataay najan nipquesic. Coo asoc ajancaoc aplhamoclhojo apquilmaycam lhip. ¿Jalhco sat otnejic eyitquic quilvanaa najan etovana? 44 Noc, ongillanac sat pacto monquinatquiscama actemaclha ningmayjayoclha mepqui ningilinmelhamalhca mataa. Cotnatsalhquejec sat mataa nintomjaclha— nic nat aptomjac Labán.
45 Yejemoc nic nat apma mataymong Jacob. Apquinimcasquic nic nat netin actemaclha monquinatquiscama.
46 Aptomjac nic nat Jacob apquilanya apnaymacoc: —Elansiclha as mataymong— nic nat aptomjac.
Apquilansaclhec nic nat. Apquicjesquic nic nat mataymong. Aptovcamquic nic nat maa. 47 Apquiltimec nic nat Labán arameo appayvam as mataymong acvisay “Jegar Sahaduta”, apquiltimec nic nat Jacob hebreo appayvam as mataymong acvisay “Galaad”.
48 Aptomjac nic nat Labán apcanya: —Asoc monquinatquiscama actomja quilhvo nac jay as mataymong. Cotnatsalhquejec sat nintomjaclha— nic nat aptomjac Labán.
Eycaso ayinyema ilhnic nat actimem acvisay Galaad. 49 Najan moc acvisay nic nat Mizpa. Ayinyema ilhnic nat Labán appayvam: —Singvitayo aptomja Dios Apyimtalhnamo naysicsa ningilhpanma ningilyasaclha. 50 Apnatovasquic sat ancoc lhip eyitquic. Aptingyaclhec sat ancoc mocjam moc quilvanaa yoyam etnejic apnatamcaa. Paj lhama enlhit etnejic apvitaycamco. Dios Apyimtalhnamo eyca aptomja apvitaycamco— nic nat aptomjac Labán.
51 Aptomjac nic nat mocjam Labán apcanya: —Quip ilanojo ayinmaclha mataymong. Actomja asoc monquinatquiscama ningiltomjaclha incanit. 52 Eyca as mataymong actomja malha singvitaycamco ningyeycajangvactamo sat ayinmaclha. Actomja acyicpilquemo actemaclha aclhanma ingvalhoc acmasom. 53 Eyicpilcojoc sat ingvalhoc Dios aptomja apvisqui pac lhip apyata Abraham najan aptomja apvisqui pac coo seta Nacor— nic nat aptomjac.
Aplhenquic nic nat Jacob actemaclha yoyam colhejec acyascacmo. Aplhenquic nic nat apvisay Dios Apyimtalhnamo aptomja apvisqui pac apyap Isaac. 54 Apcajac nic nat Jacob apnatoscama actemaclha ningmescama Dios. Apcansaclhec nic nat apnaymacoc netin inquilhe yoyam eltovamcoc. Aptovcamquic nic nat aplhamoclhojo. Apnatinquic nic nat netin inquilhe.
55 Inquitsacac nic nat aplhaticja Labán. Appayvasquic nic nat. Appitsisquic nic nat amalhimpenic apquitquic najan aptovana. Actamila appayvam nic nat aptomjac Labán. Aptajaclhec nic nat mocjam apquinyemayaclha.
Jacob okañy Labángui
1 Jacob oikuaa umi mba'e he'íva oikóvo hese Labán ra'y kuéra:
“Jacob oñemomba'e ore ru mba'évare, ha upéicha oñemomba'e reta.”
2 Jacob ohecha kuaa Labán ndaija'e veimaha hese.
3 Upérõ Ñandejára he'i Jacóbpe:
—Tereho jey ne retãme, nde rehegua kuéra apytépe. Che romoirũta.
4 Jacob he'ika hembireko kuéra Lea ha Raquélpe oho haguã hendápe ñúme, ha'e oñangarekohápe ijovecha kuérare. 5 Upépe he'i chupe kuéra:
—Aikuaa pende ru ndaija'e veimaha che rehe. Tupã che ru Jára katu oĩ che ndive ko'agãite peve. 6 Peẽ peikuaa porã amba'apo hague pende rúpe guarã apytu'u'ỹre. 7 Ha'e heta che mbotavy vaekue he'ívo: “Kóva ame'ẽta ndéve ne rembiapokuére”. Ha upe rire nome'ẽi. Tupã katu ndohejái ha'e oñembohory che rehe. 8 Ha'e he'i ramo: “Ovecha ra'y ipititíva ne mba'erã”, ovecha kuéra oĩ haguéicha imemby pititi. Ha he'i ramo: “Umi iparáva hína ne rembiapo repyrã”, upe ovecha aty tuichakue imemby para.
9 Upéicha Tupã oipe'a vaekue ohóvo ijovecha pende rúgui, ome'ẽ haguã chéve. 10 Peteĩ jey, oguahẽvo ára haku haguã ovecha kuéra, ahecha che képe umi mácho oipyhýva kuñávape ipititi ha iparaha. 11 Ha Tupã remimbou*f** che renói, ha he'i chéve “Jacob”, che ambohovái “Ápe aime!”
12 Ha ha'e he'i chéve: “Ema'ẽ porã mba'eichaguápa umi ovecha mácho oipyhýva kuñávape, ha rehecháta ijape ipititi ha iparaha. Kóva hína, ahecha haguére opa mba'e ojapo vaekue nde rehe Labán. 13 Che hína upe Tupã Betélpe, reñohẽ haguépe ñandyry ita ári ha reme'ẽ haguépe chéve ne ñe'ẽ. Ko'ágã epu'ã ha tereho jey ne retã teépe.”
14 Raquel ha Lea he'i chupe:
—Mañei piko ore, ore ru róga pegua gueteri, térã piko rohupytýta imba'e reja ore mba'erãva? 15 Nda ore apói nga'u piko mombyry guáva ramo? Ore me'ẽ niko, ha ho'upa ore repykue. 16 Upévare Tupã oipe'a ore rúgui umi mba'eta ha ome'ẽ oréve ha ore mitã nguérape. Ejapo katu opa mba'e he'íva ndéve Tupã.
Jacob oho Padán-Arámgui
17 Jacob opu'ã ha ohupi ikaméllo ári hembireko kuéra imemby kuéra reheve. 18 Ha ogueraha Canaánpe hymba kuéra ha umi mba'eta ombyaty vaekue Padan-Arámpe. 19 Labán oho ra'e oñapĩvo ijovecha kuéra ha Raquel omonda tupã gua'u ra'ãnga kuéra itúva rógagui. 20 Jacob katu osẽ upégui ñemiháme, he'i'ỹre mba'eve Labán araméope. 21 Ohupi opa mba'e oguerekóva ha osẽ pya'e porã. Ohasa ysyry guasu Éufrates mboypýri ha oho yvyty Galaad gotyo.
Labán omuña Jacóbpe
22 Mbohapy ára haguépe, oñemomarandu Labánpe, Jacob okañy hague. 23 Ombyaty hogagua kuéra ha omuña chupe. Ohupyty chupe 7 ára haguépe yvyty Galaádpe. 24 Upe pyharépe Tupã oñe'ẽ iképe Labán araméope ha he'i chupe:
—Aníke nde pochy Jacob ndive!
25 Labán ohupyty Jacóbpe. Ha'e omopu'ãma ra'e hóga vakapi kuéra Galaad yvytýpe ha upépe avei Labán ha iñirũ nguéra omopu'ã hóga. 26 Labán he'i Jacóbpe:
—Mba'ére piko péicha rejapo che rehe? Che mbotavy, rerahávo che rajy kuéra, ha'e ramo guáicha ha'e kuéra kuña ho'a vaekue nde poguýpe ñorãirõme. 27 Maerã piko rekañy ha che mbotavy? Remombe'u rire chéve ajapo vaerã mo'ã nde jehóre karu guasu, purahéi ha árpa púpe. 28 Che remineno mimi ha che rajy kuéra jepe nderehejái ahetũ. Nde tavy mba'e piko, ajeve upéicha rejapo? 29 Ikatu vaerã mo'ã ajapo nde rehe ivaíva. Tupã nde ru Jára katu he'i chéve ange pyhare: “Aníke nde pochy Jacob ndive!”
30 Ta porandu mína ndéve peteĩ mba'e: Oime ramo añete reho reína rehecha ga'úgui ne retã, mba'ére remonda che tupã nguéra?
31 Jacob he'i Labánpe:
—Akyhyje kuri reipe'a ramo guarã che hegui nde rajy kuéra. 32 Ha ko'ágã rejuhu ramo pe oipe'a vaekue ne tupã kuéra, upéva tomano. Ñande rapicha kuéra rovake, eipyguara opa mba'e arekóva, ha rejuhu ramo ne mba'éva, eraha.
Jacob katu ndoikuaái Raquel omonda hague umi tupã gua'u kuéra. 33 Labán oike Jacob rógape, ha upéi Lea ha mokõive hembiguái rógape. Ndojuhúi mba'eve. Upéi oike Raquel oĩháme. 34 Raquel katu ogueraha ra'e umi tupã gua'u kuéra, omoĩ kaméllo apéro guýpe ha oguapy hi'ári. Labán oipyguara ikoty ha ndojuhúi mba'eve. 35 Upévo Raquel he'i itúvape:
—Taita, aipota rehecha kuaa chéve napu'ãi ramo. Che mba'asy guejy che ko'ẽvo, ha upévarente aguapy aína.
Labán ojepovyvyve opa rupi ha ndojuhúi mba'eve.
36 Upépe Jacob ipochy ha oja'o Labánpe:
—Mamópa oime che rembiapo vaikue? Mba'épa ajapo nde rehe, resẽ haguã che muña? 37 Mba'épa rejuhu ne mba'éva, rejepovyvy rire arekóvare? Emoĩ ko'ápe opavave renondépe rejuhu rire ne mba'éva, te'i ha'e kuéra mávapa ojavy.
38 Ne ndive aiko vaekue 20 áño. Nde ovecha ha nde kavara kuéra naimembykuái. Araka'eve nda'úi nde hegui peteĩ ovecha máchonte jepe. 39 Tymba ñarõ ojuka ramo ne rymba, ndarúi ndéve hembyre rehecha haguã. Chénte amyengovia che mba'évagui. Ha oñemonda ramo, ára térã pyharépe, nde voi rejerure amyengovia haguã ndéve. 40 Chénte aropu'aka ára haku arakue, ha ro'y pyharekue ikatu'ỹre amboty che resa pyhare pukukue.
41 Nde rógape aiko 20 áño. Amba'apo ndéve 14 mokõive nde rajýre, ha 6 che ovecharãre. Nde katu heta eterei jey che mbotavy, reme'ẽ'ỹre chéve che rembiapokue repy. 42 Tupã, Abraham ha che ru Isaac Jára, noĩri rire che ndive, aikuaa porã che mondo mo'ã hague hína po nandi. Tupã katu ohecha che rembiasa ha che rembiapokue, ha upévare, ange pyhare he'i ndéve ani haguã nde pochy che ndive.
Jacob ha Labán oñe'ẽ me'ẽ ojupe
43 Labán he'i Jacóbpe:
—Ko'ã kuña che rajy, ha imitã nguéra che mba'e. Umi ovecha che ovechánte avei ha opa mba'e rerekóva che mba'énte voi. Che ndaikatúi ajapo mba'eve araha jey haguã che rajy kuéra imemby kuéra reheve. 44 Upéicha ramo ñame'ẽ ojupe oñoñe'ẽ topyta mandu'arã.
45 Jacob omoñembo'y peteĩ ita mandu'arã, ha he'i hogagua kuérape ombyaty haguã ita ha omoĩ ojo'ári.
46 Upéi okaru oñondive upe ita aty ykére. 47 Labán ombohéra iñe'ẽme “Jegar Sahadutá” upe ita aty oñemopu'ã haguépe. Jacob katu iñe'ẽme avei ombohéra “Galaad”. 48 Labán he'i:
—Ko ita aty opytáta ñandéve mandu'aha ramo ñame'ẽ hague ojupe oñoñe'ẽ.
49 Upévare, upe ome'ẽ haguépe ojupe oñoñe'ẽ oñembohéra Galaad. Labán he'i avei:
—Ñandejára toma'ẽ ñande rehe jajei rire ojuehegui.
Upévare, oñembohéra avei “Mispá”. 50 Labán he'i avei:.
—Rereko vai ramo che rajy kuérape, térã rejapyhy ramo hendaguépe ambue kuña, che ndaikuaái ramo jepe upéva, ne mandu'áke Tupã ñande rechaha. 51 Kóina ápe ko ita aty. Ha avei ko ita che amoñembo'y vaekue. 52 Mokõive ñane momarandu ko'ã mba'ére. Che ndahasa mo'ãi ko ita atýgui ajeity haguã nde rehe, ha nde avei nderehasa mo'ãi ko'a gotyo rejeity haguã che rehe. 53 Tupã, Abraham jára ha tupã Nahor jára ohecha porãta mba'éichapa jajapo upe ja'e vaekue ojupe. Upérõ Jacob ome'ẽ iñe'ẽ Tupã itúva Isaac Jára rérape. 54 Oikuave'ẽ mymbajuka*f** yvytýpe, ho'u so'o mbichy hogagua kuéra ndive ha ohasa hikuái upépe upe pyhare.
