Apquiltajayclha mocjam apquilaoclha
1 Eycaso amyaa ayinyema Dios Visqui ingac: Otnejic sat Dios Visqui apancaoc apquilmolhama Israel, otnejic sat enlhit ajancaoc — alhta aptomjac Dios.
2 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Ongvasicjiclhojoc sat mocjam enlhit ajancaoc. Ongvansiclhac sat payjoc yoclhilhma actamopeycaoc mepqui alhta apticyovam. Eltajiclhac sat mocjam israelitas, yoyam elhnam sat mataa — alhta aptomjac.
3 Ayinyictac coo mocjay — alhta aptomjac. Ayasicjavoc mataa quellhip cotningvoyam nelha, mepqui silvatescama aclhamoclhojo acnim.
4 Quellhip israelitas, elaniclhac sat mocjam quellhip. Quellhip elmoc sat mocjam panderetas, elitsovacsojoc sat mocjam naysicsa fiesta apancaoc.
5 Elquiniclhac sat mocjam ayimjaclha uva netin inquilhe Samaria. Eltovamcoc sat mataa acyilhna.
6 Covac sat acnim, yoyam colngalhcac apquilpayvam centinelas apquiltamilquiscama tingma netin inquilhe Efraín: ¡Noc, ongmiyaclhac sat Jerusalén, apnaclha Dios Visqui ingac! — sat eltimjic — alhta aptomjac Visqui ingac.
7 Aptomjac mocjam Visqui ingac: ¡Elitsovacsojo quellhip, elminaycmas sat mocjam! Jacob aptovana niptamin apquillhenacpoc, apquiltomja apquilimja apmamyi nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. Ellingas sat apquilminaycmascama: ¡Apquilvomquiscama tap Visqui ingac! Apquilmiyovacpec alhta apquilaymomap co Israel — eltime sat apquillingascama.
8 Otajicsojoc sat mocjam apquilmomap mocjay nilhqueyja, ongvansiclhac sat apyovoclhojo lhalhma anco. Apquillhalhmaa sat mepqui apataoc najan apquilyateyaycam. ¡Allhalhmaa sat quilvanaa inlovsavo najan altimquiscama ayitca, elvotac sat enlhit appintalhnama!
9 Elvotac sat acyiplomo apquililmalhnancama, najan naysicsa apquilvinama. Onaliclhac sat amay acpeyvomo, elvitac sat acyitnamaclha yingmin actamila. Coo sicvisay apquilyap israelitas, apquilyitsomacpo sictamongvoyam Efraín, aptomja aptiyam apmamyi — alhta aptomjac.
10 Quellhip enlhitaoc lhalhma anco, elaylhojo Visqui ingac appayvam. Ellingas sat amyaa acvaycmo nicja yingmin acvanyam: Coo alhta siyilhpanquiscama israelitas. Ongvansiclhac sat mocjam, oltamilsic sat enlhit ajancaoc, apno enlhit aptamilquiscama apnatoscama nipquesic.
11 Coo sictomja sicvomquiscama tap Jacob aptovana niptamin, nipyesicsa enlhitaoc apquilyimnatem najan apquilmopvan.
12 Elvotac sat naysicsa apquilminaycmascama najan apquilitsovascama tingma Jerusalén. Ellhovamcoc sat cotlaycaoc asoc: trigo apactic, najan uva ayingmenic, najan aceite, najan apnatoscama nipquesic najan vayqui. Apquilyitsomacpo ayimjaclha ninganma actamila. Eltimjic sat apquilyimnatem cotningvoyam nelha.
13 Colitsovacsojoc sat quilvanaa ayitcoc naysicsa aljalhyincayam, najan maa apquilyimnanic, najan apquilvanyam. Oltamilquiscomoc sat apquilvalhoc, comascoc sat acmayovsa apquilvalhoc. Avanjec sat cotnejic acpayjayclha apquilvalhoc am colhno siclho acmayovsa apquilvalhoc.
14 Olmecsic sat nintom actamila anco, eltovamcoc sat sacerdotes. Olmecsic sat enlhit ajancaoc asoc altamila, acvaycmo ayastingam. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui apancaoc — alhta aptomjac.
15 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Inlingalhquic acyinamam olhma tingma Ramá. Avanjec acyapcalhomalhca najan alinlhayam. Invinec Raquél ayinyema apticyovam ayitquic. Am coyacmoc colhic actamilcaseclho (actamilquiscaseclho) avalhoc. Ayinyemaclha apsovjacpoc apticyovam ayitquic — alhta aptomjac.
16 Aptomjac Visqui ingac apcanya: Lhiya Raquél, noncoveyin nasa lhiya. Jave alhta acvanimquiscama ayitquic lhiya, elvotac sat mocjam ayitquic apquilmomap nipyesicsa cotnaja ingmoc. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui — alhta aptomjac.
17 Yitnec acvitangvoyacmo tap ingvalhoc. Elvotac sat mocjam apquilaoclha lhiya ayitquic. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui — alhta aptomjac.
18 Aptomjac mocjam Visqui ingac: Aclingac coo apquilpayvam najan apquiliclhangveycam co Efraín: Ingilpilhquetamquic alhta lhip, ayinyema nintemaclha vayqui acmaymenta. Lhip alhta singiltamescama, jingiltajicsojo sat mocjam ongilyamoc apnaclha lhip Dios Visqui ingac.
19 Ningyinyovquic alhta lhip, quilhvo eyca ningyanmonquiscama ingilvalhoc, ningyasingvocmec nintemaclha inganco acmasom, avanjec nincoo ningilmancactama najan aclingaycamco ingilvalhoc, ayinyema mongilyascalhma nano nintemaclha inquitcavoc — alhta intomjac siclingay.
20 Malha sictamongvoyam siyasicjayo apquilvisay co Efraín, avanjec siyasicjayo. Inlhenquic mataa evalhoc sicvita sictamongvoyam, intamjam coo evalhoc: opasmoc sat quilhvo nac jay — intomjac evalhoc. Eycaso sicpayvam sicvisay Visqui — alhta aptomjac.
21 Quellhip israelitas, noelquinatquis nasa amay apquilyasaclha alhta siclho. ¡Elyiplanta sat mocjam as amay mepqui apquilquinatquiscama! ¡Elvota sat mocjam quellhip israelitas, elhnam sat mocjam tingma apquilvanyam!
22 ¿Co laa ayinyema alyasquiyam apquilvalhoc, acno acyasquiyam quilvana ayitca? Coo sicvisay Visqui, sictimesquiscama actemaclha alhnancoc as nalhpop, malha quilvana aljalhanma enlhit (quilvana comoc sat tacja atava) — alhta aptomjac Visqui ingac.
Asoc yoyam covac sat
23 Eycaso appayvam Dios Apyimtalhnamo nipyesicsa Israel. Aptomjac alhta apquilanya: Olmeyvoc sat mocjam apquilmolhama Judá. Elhnam sat mocjam apquilaoclha nano najan tingma apquilvanyam nano. Eltimjic sat mocjam enlhitaoc apquilpayvam: ¡Colhic sat mataa ayaco as inquilhe apanco Dios, aptomja appeyvomo apanco! 24 Elhnam sat maa apquilmolhama Judá, najan tingma apquilvanyam, najan apnaycam amyip, najan apquiltamilquiscama apnatoscama. 25 Olmesic sat aptoycaoc mepqui apquilsovjomo, najan apyinaycaoc enlhit apquilyampay najan melyimnatem — alhta aptomjac Dios.
26 Aclhaticjac alhta mocjam, tasic alhta sictiyanma coo.
27 Aptomjac alhta mocjam Dios Apyimtalhnamo: Incovac sat acnim, elhamiclhac sat mocjam enlhit najan apnatoscama nipyesicsa apquilmolhama Israel najan apquilmolhama Judá. 28 Singanama alhta siclho, yoyam colhic alyapta, colhic acnatovasa, colhic sat alhacjam, colhic actimesa acmasom. Ongvanic sat, yoyam colhic allanesiclha mocjam, colhic mocjam ayinayclha actic. Nasoc sicpayvam sicvisay Dios — alhta aptomjac.
29 Colngalhquejec sat mocjam apquillhanmaclha: Aptovcamquic enlhitaoc uva acyilhna lapamcaa, apquilvita apquitquic asic apmaoc — alhta intomjac. 30 Nasoc anco, enlhit aptom uva acyilhna lapamcaa, cascoc sat apmaoc. Enlhit apsilhnanomap apanco elngamcojoc sat apquitsepma — alhta aptomjac.
31 Aptomjac mocjam Dios Apyimtalhnamo: Incovac sat acnim, yoyam ollanac pacto ningmiyovmalhca alhnancoc nipyesicsa Israel najan Judá. 32 Moc actemaclha sat cotnejic pacto ningmiyovmalhca. Am nat colhno nipyesicsa apquilyeyjamcaa sicyinyovquiscama nat yoclhilhma Egipto, sicnalayquinta maa. Am nat elyiplovcasac pacto ningmiyovmalhca, sictimem nat Visqui apancaoc. Nasoc sicpayvam sicvisay Dios. 33 Cotnejic sat pacto ningmiyovmalhca alhnancoc nipyesicsa enlhitaoc: Opquinic sat apquilvalhoc siyanamaclha coo, comoc sat apquilvalhoc, malha mactalhescama apquilvalhoc sat cotnejic. Otnejic sat Dios Visqui apancaoc, otnejic sat enlhit ajancaoc. Naso coo sicpayvam sicvisay Dios. 34 Coymalhquejec sat, yoyam eltamsacpoc ingmoc najan ningmolhama, elyicpilcojoc sat Dios. Elyiplovcasojoc sat Dios apyovoclhojo enlhitaoc, najan apquilvanyam, najan apquitcavoc. Omascocsic sat apquiltemaclha apquilsilhnanomap apanco, jelvoncamoc sat apquiltemaclha melyascalhma nano. Nasoc sicpayvam sicvisay Dios — alhta aptomjac.
35 Apquillanac nic nat Dios acnim actomja ayitsasquiscama olhma. Najan piltin najan apyová apquilapongmatem alhtaa. Apquillanac nic nat yingmin acvanyam najan alyayajayam ayilhtingyovam. Apvisay Dios Apyimtalhnamo aptomja singilanya:
36 Comasquejec sat mataa asoc sillanay. Comasquejec sat mataa apquilvisay enlhit ajancaoc Israel. Nasoc sicpayvam sicvisay Dios. 37 Copvanquejec lhama enlhit elyipsitic acvamlha acvinatem netin. Copvanquejec lhama enlhit esavojo asoc acnaycaoc as nalhpop. Motvacsejec sat mataa enlhitaoc Israel, sicvita inlhojo apquilsilhnanomap apanco. Nasoc sicpayvam sicvisay Dios — alhta aptomjac.
38 Aptomjac mocjam Dios Apyimtalhnamo: Incovac sat acnim, yoyam ellanacpoc sat mocjam tingma ajac apvanyam. Siclhoc maa tingma nitno apvisay Hananeel, acvaycmo Puerta de Ándulo. 39 Acpeyvomo sat cotnejic mataymong apjalhtam acvaycmo inquilhe Gareb, natamin moc nicja acvaycmo Goa. 40 Mayayo sat cotnejic sicponquinquiscama alvata tacjalhpopayc najan acyitnamaclha tajap. Acyovoclhojo amyipayc nicja alvata Cedrón acvaycmo Puerta de los Caballos, ningiltimem Apquilyancaclha Nolhing, payjoc actiyapmaclha acnim. Cotvasalhquejec sat mataa cotmongvoycamlha nelha — alhta aptomjac — nic nat aptomjac profeta.
Israelgua ou jeýta hetãme
1 Ñandejára he'i: “Upe árape chéta hína opa Israel ñemoñare Tupã, ha ha'e kuérata che retãgua.”
2 Ñandejára he'i:
“Yvy ojeiko'ỹháme che py'a porã vaekue
tetãgua ndive aipe'a vaekuépe jejukágui.
Israel oheka ramo guare opytu'u haguãme.
3 Che ajechauka vaekue chupe mombyry guive.
Che rohayhu vaekue opa árape guarãicha,
upévare, akóinte che py'a porã ne ndive.
4 Romyakã rapu'ã jeýta, Israel.
Reju jeýta mba'epu pararã rory reheve
rejeroky rorývo.
5 Reñotỹ jeýta parralty
Samaría pegua yvy yvatépe,
ha umi oñotỹva parral
ho'úta hi'a.
6 Oútagui ára umi oma'ẽ mombyrýva
osapukáita Efraín yvy yvatépe:
‘Peju jaha Siónpe,
Tupã Ñandejára rendápe.’”
7 Ñandejára he'i:
“Pesapukái rory ha pevy'a Jacob retãre,
upe itenondéva opa tetã apytépe.
Pemyerakuã porã chupe ha peje:
‘Ñandejára oipe'a ivaívagui hetã guápe,
Israel rembyrépe.’
8 Tetã yvate gotyo guágui pogueru jeýta,
ha yvy apýra ruguágui pombyatýta.
Hendive kuéra oúta ohecha'ỹ ha ikarẽva,
kuña hye guasúva ha umi imemby ramóva.
Heta eterei umi oútava!
9 Oñembo'e ha hasẽta oúvo.
Hi'y hetahápe araháta chupe kuéra,
yvy joja porã rupi, ani oñepysãnga.
Che niko hína Israel ru
ha che ra'y ypykue hína Efraín.
10 Tetã nguéra, pehendu Ñandejára ñe'ẽ
ha tetã mombyry rupi pemyerakuã:
‘Ñandejára omosarambi vaekue Israélpe,
ombyaty ha oñangarekóta hese kuéra
ovecha rerekua oñangarekoháicha ijovecháre.’
11 Ñandejára oguenohẽ haguére hetãgua Jacob,
oipe'a tetã imbaretevéva poguýgui.
12 Oúta ha vy'águi opurahéita yvyty Siónpe,
Ñandejára remime'ẽgui henyhẽta:
trígo, kaguy, ñandyry,
ovecha ha vaka kuéra.
Kokue hi'y hetávape ojoguáta,
ha naikangy mo'ã véima hikuái.
13 Kuñataĩ nguéra ojerokýta vy'a pópe,
ha upéicha avei mitã rusu ha tujami.
Che ambovy'a jeýta chupe kuéra:
ojahe'ohágui ambovy'a jeýta,
tuichavéta ivy'a imba'e mbyasy kuégui.
14 Pa'i kuérape tembi'u iporãvéva ame'ẽta,
ha che retã guápe hembypáta hembi'urã.”
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
15 Ñandejára he'i:
“Oñehendu Ramáme,
peteĩ ojahe'o soróva.
Upéva hína Raquel
ojahe'óva imemby kuérare,
ha ndopoisevéi mba'e mbyasýgui
omanóma haguére ha'e kuéra.”
16 Ñandejára katu he'i chupe:
“Raquel, anive ne rasẽ.
Anive reñohẽ nde resay.
17 Ne mba'e mbyasy niko
oñemyengoviáta ndéve:
ne memby kuéra ou jeýta
umi hese ija'e'ỹva retãgui.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
18 Ahendúma Efraín he'iha
py'a ñembyasy reheve:
‘Che vaekue tóro ra'y saite,
nde katu mymbáicha che mbo'e.
Che mboguevi jeýna ne renda gotyo.
Nde niko hína Tupã che Jára.
19 Che ajei vaekue nde hegui,
ko'ágã katu ambyasýma.
Ahecha kuaáma che rembiapo vaikue,
ambota che pyti'a,
atĩ eterei ha ndaikuaái
mba'épa ajapóta,
che rembiapo vaikue
che pyahúpe guarére.’
20 Efraingua hína chéve guarã
peteĩ che ra'y ahayhúva,
ha'e upe che ra'y ahayhuvéva.
Ainupã ramo jepe,
nda che resaráiri chugui.
Che mbohesaypa
ha aiporiahurereko eterei chupe.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
21 Israel, emoĩke mba'e rechaukaha
nde rape rupi,
ikatu haguã rejuhu pya'e jey.
Ema'ẽ porã pe tape reiko hague rupi.
Eju jeýke. Israel retãgua,
eju jey nde táva kuérape!
22 Araka'e peve piko
reikóta águio pégotyo,
peteĩ tajýra hape kañy vaicha?
Che, opa mba'e Jára
ajapóma peteĩ mba'e ipyahúva
ko yvy ári:
peteĩ kuña omongetáva
peteĩ kuimba'épe.”
Israel oñakã rapu'ã jeýta
23 Tupã Israel Jára ipu'akapáva he'i: “Amoambue ramo Judagua rekove ha ha'e kuéra oĩ jey ramo hetã ha itáva kuérape, he'i jeýta hikuái: ‘Tupã tohovasa ko yvyty marangatu oĩháme teko joja! 24 Umi Judagua ha umi itavagua, kokuegua ha ovecha rerekua kuéra oikóta upépe. 25 Che niko amongaru ha amboy'u porãta umi ikane'õ ha ikangývape.”
26 Upérõ apáy ha aipe'a che resa. Upe che képe guare che mbovy'a.
27 Ñandejára he'i: “Oúta ára ambohetataha yvypóra ha mymba Israel ha Judápe. 28 Ha ajesareko haguéicha ahapo'o, aity haguã yvýre, ahundi ha ambyai haguã, upéicha avei aiméta che páype amopu'ã ha añotỹ haguã.” Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
29 Upérõ ndoje'e mo'ã véima: ‘Túva kuéra ho'u parral aky ha ita'ýra kuéra hãi jehýi.’ 30 Upe ho'úva parral aky uvei hãi jehýita. Peteĩ-teĩ omanóta hembiapo vaikuére.
31 Ñandejára he'i: “Oúta ára ajapotaha ñe'ẽ me'ẽ pyahu Israel ha Judagua ndive. 32 Ko ñe'ẽ me'ẽ ndaha'e mo'ãi upe ajapo vaekuéicha itúva kuéra ypykue ndive, araha ramo guare chupe kuéra ipógui anohẽ haguã Egíptogui. Ha'e kuéra niko opyrũ vaekue iñe'ẽnguére, che ha'e ramo jepe ijára. Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e. 33 Kóvata hína upe ñe'ẽ me'ẽ ajapótava Israelgua ndive upe ramo: Amoĩta che rembiapoukapy ipy'ápe ha ahaíta iñe'ãme. Che ha'éta Tupã Ijára, ha'e kuéra katu che retãgua. Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e. 34 Natekotevẽ mo'ã véima oñoirũ ha oñopehẽngue ojoheko mbo'e che kuaa haguã, opavave niko, michĩva ha tuicháva, che kuaáta. Che aheja reíta hembiapo vaikue ha na che mandu'a mo'ãvéi iñangaipáre. Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.”
35 Ñandejára, omoĩ vaekue kuarahy
ohesape haguã arakue,
jasy ha mbyjaita
ohesape haguã pyharekue,
omopu'ã ha omokororõva
yguasu y kuéra,
hérava opa mba'e Jára ipu'akapáva, he'i:
36 “Oguahẽ ramo ára
umi mba'e ndoikoveiha,
upéicharõ mante Israelgua
ndaha'e mo'ãvéi che retãgua.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.
37 Ikatúrõ oñeha'ã yvága tuichakue
ha ojepyguara yvy ipyenda peve,
upéicharõ mante ajeíta Israélgui
hembiapo vaikuére.
Che, opa mba'e Jára, upéicha ha'e.”
38 Ñandejára he'i: “Oúta ára che táva oñemopu'ã jeytaha, Hananel pegua óga yvate guive, Takãmby Rokẽ meve. 39 Hembe'y ojepysóta, ikarẽ'ỹre, upe guive yvy yvate Gareb peve, ha upégui ojepokáta Goá gotyo. 40 Opa pe ñu oñeñotỹháme omanóva retekue ha oñemombohápe tanimbu ha opa umi ñu oĩva ysyry Cedrón yvatévo upe korapy yvate rakãmby peve oĩháme Kavaju Rokẽ kuarahy resẽ gotyo, oñemboykéta chéve guarã ha araka'eve ndojeity ha noñehundi mo'ãvéi.”
