Mocjam amyaa co Asiria
(2~R 19.1-372~Cr 32.20-23)1 Aplingac nic nat amyaa apvisqui Ezequías. Apyaptec nic nat apava aptalhnama ayinyema acmayovsa apvalhoc. Aptalhneclhec nic nat poc apava aptemaclha acmayovsa apvalhoc, epamejitsic Dios Apyimtalhnamo congne tingma apponquinomap. 2 Apcapajasquic nic nat colhic altimnasa profeta Isaías, Amoz apquitca. Apquilapajasacpec nic nat apquilasinancama mayordomo Eliaquim, cronista Sebna najan sacerdotes apquilvanyam apquilantalhnayclha apava acmayovsa apquilvalhoc.
3 Eycaso appayvam apcanama Visqui ingac Ezequías: —Avanjec ayay ingvalhoc acnim nac jay. Avanjec aclingaycamco ingvalhoc acyanmongayclha nintemaclha. Ningiltomjac malha quilvana, yoyam cotimsic ayitca, naysicsa mepqui acyimnatem. 4 Aplingac alhta Dios Apyimtalhnamo amyaa aplhanma co Asiria, apvisqui apcasinancama. Aptomjac alhta apvenneycam Dios Apyimtalhnamo. Aplingac alhta, eyanmongsiclhac sat aptemaclha appayvam Dios Apyimtalhnamo. Lhip Isaías, ilmalhnesquis ingnaymacoc apquilaymomap — alhta aptomjac Visqui ingac — nic nat apquiltomjac apquilapajasomap.
5 Apquiltiyaningvocmec nic nat profeta Isaías apvisqui apquilasinancama. 6 Apcatingmavoc nic nat profeta Isaías, colhic altimnasa apvisqui Ezequías: eycaso appayvam ayinyema Dios Apyimtalhnamo: Nocotyim nasa apvalhoc lhip, aplinga inlhojo appayvam co Asiria, sevenneycam coo. 7 Quip ilanojo. Otnesquisic sat amyaa acpilapquiscama apvisqui co Asiria. etajiclhac sat apcaoclha, ematong sat maa — alhta aptomjac Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac profeta.
8 Moc amyaa aplingay co Asiria. Apquilnapacpec nic nat siclho tingma Laquis. Quilhvoc elimpocjac sat tingma Libna. Aptiyaningvocmec nic nat apcasinancama co Asiria. 9 Aplingac nic nat apvisqui co Asiria moc amyaa: Apvaac nic apvisqui co Etiopía najan apquillhalhmaa, elnapacpoc sat apquilinmelhaycam co Asiria — nic nat intomjac amyaa. Mocjam lhama apcapajasa ilhnic nat apvisqui co Asiria, colhic altimnasa apvisqui Ezequías co Judá. 10 Intomjac nic nat amyaa: Apcanayquic lhip Ezequías epasmoc sat Dios, melmacpejec sat apyovoclhojo tingma Jerusalén. Ayinimcasquic nac Dios mepasmejec sat maa. 11 Aplingac lhip mataa amyaa apquilviscaa co Asiria apquilimpocjay moc yoclhilhma. Apquilmacpec alhta mataa yoyam eticyo. ¿Lhama ya lhquip yoyam evomsacpoc tap? 12 ¿Naso ya quilaycmasquiscama alvomquiscama tap moc yoclhilhma? Sicyeyjamcaa alhta apnatovasa tingma Gozán, tingma Harán, tingma Resef, najan co Bet-edén apnaycam tingma Telasar. 13 ¿Co laa apyasa apvisqui co Hammat, apvisqui co Arfad, apvisqui co Sefarvaim, apvisqui co Hena najan apvisqui co Iva? — nic nat intomjac amyaa.
14 Apquilyipsatquic nic nat Ezequías amyaa actalhesamalhca, apquilsayquinta co Asiria. Aptalhningvocmec nic nat tingma apponquinomap, appayesa as vaycajac napato Dios Visqui ingac. 15 Yiplovcoc nic nat apquilmalhnancama Ezequías: 16 Lhip Dios Visqui ingac. Yitnec lhip aptajanem pac tacjaplhit ángeles querubines. Lhip apvamlha pac lhama Dios, apvisqui lhalhma anco. Lhip nic nat apquilantipquiscama netin najan nalhpop. 17 Lhip Dios Visqui ingac. Ingyeylhojo sicpayvam. Ilanojo sat apquiltomjaclha ningyava. Ingyeylhojo appayvam apvisqui Senaquerib siclingay coo. Aptomja apquinmelhaycam lhip Dios apyimtalhnamo memasquingvoyam. 18 Naso, apnatovasquic alhta mataa co Asiria enlhitaoc najan yoclhilhma apancaoc lhalhma anco. 19 Apquilvatnec alhta talha quilaycmasquiscama apancaoc. Jave nasoc anco Dios. Acvisay quilaycmasquiscama apquillanay apnaymacoc enlhit, yamit najan mataymong alanomalhca. Aquilvatnec alhta talha. 20 Lhip Dios Apyimtalhnamo, jingmiyov nincoo napatavo co Asiria. Elyasingvomoc sat apyovoclhojo enlhitaoc as nalhpop, lhip aptomja apvamlha pac lhama Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac Ezequías.
21 Apcapajasquic nic nat profeta Isaías, colhic altimnasa Ezequías: Eycaso appayvam ayinyema Dios Visqui ingac: Aclingac coo selmalhnaycam lhip, aplhenacpo Senaquerib, apvisqui co Asiria — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
22 Eycaso ilhnic nat appayvam Dios Apyimtalhnamo, aplhenacpo apvisqui co Asiria:
Tingma Sión acyitsomalhca quilvana ayitcoc. Incasmasquic maa aplhenacpo Senaquerib. Apnaycam tingma Jerusalén, apquilyeyesam apcatcoc, apvitacpo inlhojo lhip apquinyem.
23 ¿Soc lha aplhenacpo apvenneycam mataa lhip? ¿Soc lha aplhenacpo apquinmelhaycam mataa lhip naysicsa apyimtalhnesomacpo apanco? Apquinmelham lhip Dios mayayo nipyesicsa enlhitaoc Israel.
24 Lhip apquilasinancama ayinyema alhta sevenneycam lhip: Eycaso ayinyema lhip appayvam: Cotlaycaoc coo carros najan singilpilhtetemo. Osavojoc sat netin inquilhe naysicsa ningimpocjay. Najan netin inquilhe Líbano sicyatemenma yamit cedro alvinatem, najan moc yamit pinos altamila anco. Acvitac mataa inquilhe nitno, acvitac nalhma, malha actomjayclho yamit ilhnamoc flores.
25 Moc yoclhilhma cotnaja siyaoclha, sicyam yingmin ayinyema yamilquit acmetmomalhca. Acyamasquic coo vatsam co Egipto, ayinyema sictoyam emancoc.
26 Am alhta jeyicpilcac lhip, sicvisay Visqui coo. Coo ayinyema aclhamoclhojo asoc, ayinyema aclhanma evalhoc. Cotnejic sat as ningvamlha nac jay. Lhip aptovascama mataa tingma apquilvanyam acma apjalhtam. Apsovjoc mataa aptovascama lhip, mengayacpejec lhama tingma.
27 Avanjec mataa ayay apquilvalhoc, avanjec mataa apquilmancactama enlhit. Apquilyitsomacpo paat ayimja amyip, paat alyimseleycaoc, paat ayimja lhopactic acyamay, actomja acyamascama alhcajayam.
28 Acyasamcoc coo lhip aplhingam, lhip aptemaclha mataa. Acyasamcoc co lhip aplom setanoncama coo.
29 Acyasamcoc coo lhip aptemaclha apyimtalhnesomacpo apanco. Oyiplhac sat apvajic, oyipitsic sat argolla apvajic, actetamalhca tama. Najan tava ápac apatong, yoyam olhingsic. Opaycamoc sat lhip, etajojoc sat lhip apquinyemayaclha — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
30 Aptomjac nic nat Isaías apcanya Ezequías: Notnatquis nasa yoyam covac sat. Eltovamcoc sat quellhip dos años trigo apactic, ayimja anco. Invocmec sat ancoc tercer año, elquiclhac sat actic, elyatemenic sat acyilhna. Elquiniclhac sat uva avjac, eltovamcoc sat acyilhna. 31 Apquilyitsomacpo ninganma, acyitna inlhojo ayquipmenaoc najan acyilhna. Apquilyitsomacpo enlhit apquilaymomap co Judá natamin apquimpocjay poc.
32 Elhnam sat tingma Jerusalén napocja apquilaymomap. Netin inquilhe Sión elvitacpoc mocjam enlhit apquilaymomap. Eycaso ayinyema apmopvan apanco Dios apyimtalhnamo — nic nat aptomjac profeta.
33 Aptomjac alhta Dios Apyimtalhnamo aplhenacpo apvisqui co Asiria: Metalhningvomejec sat tingma Jerusalén. Copvanquejec eyjong lhama yanca pac. Mengyimpocjac sat acyiplomo apquilmaycam apcajapsomap. Melanejec sat nitno lhopactic mayicjescama.
34 Etajojoc sat mocjam amay apquinyemayaclha. Metalhningvomejec sat as tingma apvanyam. Eycaso siclhanma coo, sicvisay Visqui sicyimtalhnamo.
35 Coo sat omyoc as tingma, olvomsic tap apyovoclhojo. Ayinyema siclhanma apvisay David, silancam alhta. Ayinyema coo sicvisay Dios — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta Isaías.
36 Apvaac nic nat ángel apquilnapma Dios apcasinancama. Apquilnapquic nic nat as alhtaa ciento ochenta y cinco mil co Asiria. Apquilvitacpec nic nat apquilitsepma moc acnim alhtoo. 37 Aptajaclhec nic nat apvisqui co Asiria Senaquerib, apnalaclho apquillhalhmaa apquilaymomap. Apnalaclhec nic nat tingma Nínive. 38 Nalhit acnim nic nat aptalhningvocmo tingma acyitnamaclha quilaycmasquiscama Nisroc, yoyam etnejic apcayo. Apquilinyajamquic nic nat apquitquic apvisay Adramelec, poc nic nat apvisay Sarezer. Apquilajac nic nat maa apquilyap. Apquinyajamquic nic nat yoclhilhma Ararat. Aptomjaclhec nic nat apvisqui apya'monquiscama apyap, apvisay Esarhadón.
Ezequías ojerure pytyvõ Isaíaspe
(2 R 19.1-372 Cr 32.20-23)1 Ohendúvo ko mba'e, mburuvicha guasu Ezequías omondoro ijao. Oñemonde ao vosakuépe ñembyasýgui ha oho tupaópe. 2 Ha omondo mburuvicha guasu róga rerekua Eliaquímpe, mba'e haihára Sebná ha umi pa'i itujavévape, ñembyasýgui oñemondéva avei ao vosakuépe, he'i haguã maranduhára*f** Isaías Amós ra'ýpe: 3 Kóicha he'i Ezequías: “Kóva ko ára hína jepy'apy, ñembyepoti ha ñemotĩ ára. Roime kuña imemby pota vaicha, ha kangýgui ikatu'ỹva imemby. 4 Hánga'u Tupã nde Jára ohendu ra'e umi mba'e he'i vaekue mburuvicha oúva Asíriagui, ijára Asiria ruvicha guasu rembijokuái, oñe'ẽ reitýva Tupã oikovévape! Hánga'u ombyepoti chupe opa umi mba'ére. Oime vaerã niko Tupã nde Jára voi ohendu ra'e! Eñembo'e kena umi opytáva rehe gueteri.”
5 Mburuvicha guasu Ezequías rembijokuái kuéra oho Isaías rendápe, 6 ha ha'e he'i chupe kuéra: “Peje pende ruvichápe: ‘Péicha he'i Ñandejára: Ani rekyhyje che apo'i haguére Asiria ruvicha guasu rembiguái kuéra. 7 Che voi amoguahẽta ijapysápe ñe'ẽ ngururu ha upéva ohendúvo oho jeýta hetãme. Ha che voi ahatapyñáta ojejuka haguã upépe.’” 8 Pe asírio ruvicha oikuaa mburuvicha guasu Asiria pegua oho hague táva Láquisgui. Upémarõ osẽ oho Jerusaléngui, ha ojuhu Asiria ruvicha guasúpe ondyry jave Libná rehe, 9 Upépe Asiria ruvicha guasu ohendu Tirhaca, Etiopía ruvicha guasu, ouha hína chupe ñorãirõhára aty guasu reheve. Asiria ruvicha guasu omondo jey hembijokuái Judá ruvicha guasu Ezequías rendápe he'ikávo chupe:
10 “Ne Tupã, nde rejeroviaha, he'i ndéve Jerusalén ndo'a mo'ãiha che pópe; aníke rerovia cháke ne mbotavy hína. 11 Rehendúmane ra'e mba'épa ojapo Asiria ruvicha guasu kuéra opa umi tetã ohundise vaekuére. Ha piko nde rehe nda che pu'aka mo'ãi? 12 Umi che ypykue ohundi vaekue hetã Gozán, Harán, Résef, ha upéi ave umi Bet-Edén guápe, oiko vaekue Telasárpe. Umíva umi tetã tupã nga'u piko ikatu ra'e ojoko ani haguã umi hetã oñehundi? 13 Mamo piko oime umi Hamat, Arpad, Sefarvaim, Hená ha Ivá ruvicha guasu kuéra?”
14 Ezequías oipyhy upe kuatiañe'ẽ umi tembijokuái oguerúva, ha ohecha mba'épa he'i. Upéi oho tupaópe, oipyso upe kuatiañe'ẽ Ñandejára renondépe, 15 ha oñembo'e kóicha:
16 “Tupã Israel Jára ipu'akapáva, keruvim*f** ári reguapýva, ndénte hína opa tetã yvy arigua Tupã. Nde rejapo vaekue yvága ha yvy. 17 Ejapysaka ore Jára. Ema'ẽ ha ehendu mba'épa he'ika chéve Senaquerib. Opa umi mba'e he'ívape niko nde rehénte ojahéi, Tupã reikovéva. 18 Añetéko hína, ore Jára, umi Asiria ruvicha guasu ohundi hague opa umi tetã, ha ijyvy. 19 Ha'e kuéra omombo tatápe itupã nguéra, ndaha'éiva voi tupã, yvypóra rembiapokue uvei, ojapo vaekue yvyra ha ita pehẽnguéguinte. Upévare oñehundi. 20 Ha ko'ágã, Tupã ore Jára, ore pe'a ipógui nde pu'aka rupi, toikuaa tetã nguéra yvy arigua, ne ñoiteha, ore Jára, pe Tupã añetegua!”
21 Upérõ, Isaías, Amós ra'y, he'ika Ezequíaspe: “Kóicha he'i Tupã Israel Jára: ‘Reñembo'e niko chéve Asiria ruvicha guasu Senaquerib rehe.’” 22 Ko'ãva hína umi mba'e Ñandejára he'i vaekue Asiria ruvicha guasúre:
“Nde apo'i
ha oñembohory nde rehe
kuñataĩ Sión.
Nde atukupépe, Jerusalén
oñakã mbovava nde rehe.
23 Mávape piko reapo'i
ha reñe'ẽ reity ra'e?
Mávape piko resapukái
ha rema'ẽ hatã hese ra'e?
Imarangatúva Israelguáre!
24 Ne rembijokuái kuéra rupi
reñe'ẽ reity Ñandejárape,
ha ere vaekue:
‘Che kárro ñorãirõrã
hetaite reheve
ajupi umi yvyty ru'ãme,
pe Líbano ijyvatevehápe.
Aikytĩ umi kuri'y ijyvatevéva
ha umi iporãvéva.
Ahupyty umi hu'ã ijyvatevéva
ha umi ka'aguy
yvotytýpe ojoguáva.
25 Tetã mombyry rupi
ajo'o ykua ha hay'u chugui,
ha che pýpe ambohypa
ysyry kuéra Egipto pegua.
26 Ha ndereikuaái piko ra'e
che, opa mba'e Jaraha?
Che upe ha'e vaekue
opa ko'ã mba'e oiko haguã?
Ymaite guive
arekóva che akãme,
ha ko'ágã péina ajapo.
Upéicha rupi nde rejapo yty apy
umi táva mbaretévagui.’
27 Umi upepegua ikangypáva,
kyhyjégui oryrýi ha itĩndýva,
ojogua umi ñumegua kapi'ipe,
kapi'ipe ha ka'avo
óga pepo ári okakuaáva,
kuarahy resẽ guiogua
yvytu aku ombopirúva.
28 Aikuaa nde rapykuere
ha opa mba'e rejapóva;
aikuaa nde pochy hague
che rehe.
29 Ha aikuaágui
nde pochy rendyha
ha ne tĩ atãgui,
ne tĩ rehe amoĩta che ty'ãi,
nde juru rehe amoĩta juruka
ha romondo jeýta pe tape
reju hague rupi.”
30 Upérõ Isaías he'i Ezequíaspe:
“Kóvata mba'e rechaukaha peẽme:
Ko áño kóvape pe'úta
mba'e ra'ĩy ho'a vaekue
ha heñói jeývagui,
pe áño oúvape,
umi ijehegui rei heñóivagui,
pe áño mbohapyhápe katu
peñemitỹ ha pemono'õ.
Peñotỹ parral ha pe'u hi'a.
31 Umi Judagua opytáva
hapo ha hi'a jeýta.
32 Peteĩ hembyremi
opytátagui Jerusalénpe
ha yvyty Siónpe.
Ñandejára ipu'akapáva
upéva ojapóta,
ohayhu rendýgui chupe kuéra.”
33 Upévare
kóicha he'i Ñandejára
Asiria ruvicha guasúre:
“Ha'e ndoike mo'ãi ko távape,
peteĩ hu'ýnte jepe
ndopoi mo'ãi hese.
Nondyry mo'ãi hese
tete mo'ãha ipópe
ha nomboja mo'ãi
ikorarapy jerére yvy pu'ã.
34 Oho jeýta upe tape
ou hague rupi,
oike'ỹre ko távape.
Che, opa mba'e Jára,
ame'ẽ che ñe'ẽ.
35 Che amo'ãta ko távape
ivaívagui,
che rembiguái David
ha che rehehápe voi.”
36 Ha Ñandejára remimbou*f** oho asírio kuéra rekohápe ha upépe ojuka 185.000 kuimba'épe; upe ára ambuépe iko'ẽ joa he'õngue. 37 Upémarõ, Asiria ruvicha guasu Senaquerib, omopu'ã hekoha ha ojevy Nínivepe. 38 Ha peteĩ jey, omomba'e guasu jave hína itupã gua'u Nisrócpe, itupaópe, ita'ýra kuéra Adramélec ha Sarézer, oguahẽ ha ojuka chupe. Upéi oho okañy hikuái yvyty Ararat rupi. Ha hendaguépe opyta oisãmbyhy ita'ýra Esarhadón.
