Apvanmoncama apvisqui faraón
1 Anit años nic nat intomjac. Invitac nic nat apvanmoncama apvisqui faraón: Apquinmam nic nat nicja vatsam acvisay Nilo. 2 Inquilantipquic nic nat vatsam 7 vayqui altamila acnamilay. Intovcamquic nic nat paat. 3 Inquilantipquic nic nat vatsam mocjam 7 vayqui alyamjoncama. Am nic nat coltamila vayqui. Inquilyinavocmec nic nat alyancaclha acnamilay. 4 Yejemoc nic nat actovcalhco vayqui acnamilay. Vayqui alyamjoncama ilhnic nat actom moc.
Aplhaticjac nic nat apvisqui faraón. 5 Aptinquic nic nat mocjam. Invanmasquic nic nat mocjam: Invocmec nic nat 7 apyilhna motajap apactic lhama apvajac. Altamila ilhnic nat apyilhna. 6 Inquilantipquic nic nat moc 7 apyilhna. Alyamay nic nat apyilhna. Alhcajayam nic nat alyamascama. 7 Intovcalhquic nic nat 7 altamila apyilhna. Apyilhna alyamay nic nat actomja actom moc.
Yejemoc nic nat aplhaticja apvisqui faraón. Apyasamcoc nic nat apvanmoncama. 8 Moc acnim nic nat intomjac. Inquitsac'ac nic nat. Intamjam nic nat apvalhoc ayinyema apvanmoncama. Apquilanyam nic nat aplhamoclhojo apquilyascamco apquiltemaclha najan apquilmopvancaa yoclhilhma Egipto. Apquiltimnam nic nat apvisqui faraón actemaclha apvanmoncama. Am nic nat elyasamcoc yoyam elpeyvescasiclha actemaclha apvanmoncama.
9 Aptomjac nic nat apquimja apmamyi apyatimquiscama anmin apcanya apvisqui faraón: —Acyasingveclhec coo sictomja sicmasom. 10 Aplovquic alhta lhip. Aptanovquic alhta lhip aptemaclha apquilancam apquillanay pan. Aptanovquic alhta coo sictemaclha. Jingilapajasquic alhta singilpilhtetomaclha tingma pac yatapvisqui capitán. 11 Invanmasquic alhta apquimja apmamyi apquillanay pan. Evanmasquic alhta coo lha. Am alhta colhnoc moc actemaclha singilvanmescama. 12 Apnec alhta singilpilhtetomaclha apyimnanic enlhit hebreo. Yatapvisqui capitán apquilancam alhta maa. Ningiltimnasam alhta nincoo actemaclha singilvanmescama. Ingiltimnaseclhec alhta nincoo actemaclha yoyam covac sat. 13 Nasoc alhta intomjac actemaclha aplhanma. Aclhocac alhta mocjam actemaclha alhta sictamjaycam. Intetalhquic alhta apyispoc tama sicmomalhco lhama.
14 Yejemoc nic nat apquilapajasa apvisqui faraón colhic altimnasa José. Aptipcasquic nic nat singilpilhtetomaclha. Aptingyasquic nic nat apyisem José. Apyanmoncaseclhec nic nat poc aptalhnama. Apvoclhec nic nat apnaclha apvisqui faraón.
15 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya José: —Yitnec coo actemaclha alhta sicvanmoncama. Paj eyca lhama enlhit yoyam jepeyvescasiclha actemaclha sicvanmoncama. Aclingac coo amyaa apmopvan lhip jingilpeyvescasiclha actemaclha ningilvanmoncama— nic nat aptomjac apvisqui.
16 Aptomjac nic nat apcatingmavo José: —Jave coo sicmovan ajanco. Dios Apyimtalhnamo aptomja apmopvan eyascasingvomoc apvisqui faraón— nic nat aptomjac.
17 Aptomjac nic nat apvisqui faraón apcanya José: —Invoclhec alhta sicvanmoncama. Ayinmam alhta nicja vatsam acvisay Nilo. 18 Inquilantipquic alhta vatsam 7 vayqui altamila acnamilay. Intovcamquic nic nat paat. 19 Inquilantipquic alhta vatsam mocjam 7 vayqui alyamjoncama. Am alhta coltamila vayqui. Am otayac mocjam lhalhma anco actema nac alyamjoncama. 20 Yejemoc alhta actovalhco 7 vayqui acnamilay. Intovcamquic nic nat moc vayqui alyamjoncama. 21 Am alhta colyipcanacmoc natamin actoycaoc moc vayqui. Acno siclhoc alhta alyamjoncama.
Aclhaticjac alhta coo. 22 Najan moc sevanmescama alhta. Invocmec alhta 7 apyilhna motajap apactic lhama apvajac. Altamila alhta apyilhna. 23 Inquilantipquic alhta moc 7 apyilhna. Alyamay alhta apyilhna. Alhcajayam alhta alyamascama. 24 Intovcalhquic alhta 7 altamila apyilhna. Apyilhna alyamay alhta actomja actom moc. Altimnasquic alhta inyicje apquilyascamco apquiltemaclha. Paj alhta lhama apmopvan jepeyvescasiclha actemaclha sicvanmoncama— nic nat aptomjac.
25 Aptomjac nic nat José appeyvescaseclho actemaclha apvanmoncama: —Innoc moc anit alvanmescama lhip. Apquiltamjoc Dios yoyam eyascasingvomoc actemaclha apmayjayoclha yoyam elana. 26 Siete vayqui acnamilay acyitsomalhca 7 años. Najan 7 apyilhna acyitsomalhca 7 años. Innoc alhta moc actemaclha acvanmescama. 27 Siete vayqui alyamjoncama alantiyapma vatsam acyitsomalhca 7 años. Innoc moc 7 apyilhna alyamay, alhcajayam alyamascama. Acyitsomalhca 7 años yoyam cotnejic sat mayic ataoc. 28 Eycaso siclhanma lhcac: Apquiltamjoc Dios eyascasingvomoc actemaclha apmayjayoclha yoyam elana. 29 Incovac sat acvamlha 7 años yoyam ongvitac sat cotlaycaoc acyilhna yoclhilhma Egipto. Mepqui ninsovjomo sat cotnejic. 30 Natamin commoc sat moc 7 años yoyam cotnejic mayic ataoc. Colnapoc sat mayic enlhitaoc. Coytejec sat mataa apatic enlhitaoc actemaclha acyitnama siclho nintom. 31 Avanjec sat cotnejic apquillingaycamco mayic ataoc. Colvoncamoc sat enlhitaoc actemaclha acyitnama siclho nintom. 32 Anit alhta acvanmescama lhip visqui. Appecjasquic Dios Apyimtalhnamo yoyam cotnejic as asoc. Meyinyovsamquejec Dios actemaclha aclhanma apvalhoc. 33 Incaymalhquic lhip visqui etingyac lhama enlhit apyascamco najan apmopvan, yoyam etnejic apquimja apmamyi yoclhilhma Egipto. 34 Incaymalhquic lhip visqui etingya yatapquilviscaa. Ilapajas sat yoclhilhma lhalhma anco. Elansiclhac sat nicja asoc acyilhna. Elmoc sat mataa lhama asoc acyitna inlhojo 5 asoc. Elansiclha sat acyilhna acvocmo 7 años naysicsa acyitnama mocjam cotlaycaoc nintom. 35 Elansiclhac sat motajap apactic naysicsa acyitnama mocjam cotlaycaoc nintom. Lhip sat etnejic aptamilquiscama. Coytic sat mataa aptoycaoc enlhitaoc tingma apvanyam. 36 Incaymalhquic elmeyvoc motajap apactic, yoyam colnapejec sat mayic acvocmo 7 años mepqui lha nintom yoclhilhma Egipto— nic nat aptomjac José.
José aptimesomap yatapvisqui
37 Aplingac nic nat apvisqui faraón actemaclha aplhanma José. Apyispaquic nic nat apvisqui najan yatapquilviscaa.
38 Aptomjac nic nat faraón apquilanya yatapquilviscaa: —Paj elhnac lhama enlhit ningyesicsa apna apvalhoc espíritu apanco Dios Apyimtalhnamo— nic nat aptomjac.
39 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya José: —Paj lhama enlhit apyascamco apno lhip najan apmopvan. Ayinyemaclha Dios ayinyema apyascamco. 40 Lhip sat etnejic apquimja apmamyi coo tingma ajac. Elilyejiclhojoc sat aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco. Paj poc apyimtalhnamo apanco, sicvamlha coo. 41 Lhip aptomja apcanem enlhitaoc yoclhilhma Egipto— nic nat aptomjac.
42 Yejemoc nic nat aplica catquiscama apopejic apvisqui faraón. Apcatquiscasquic nic nat apopejic José. Eycaso actomja ilhnic nat sello pac asoc monquinatquiscama apvisay apvisqui faraón. Apcanayquic nic nat apvisqui colhic acsantimsa aptalhnama aptamila apquilhyevay. Appiquincasquic nic nat apyispoc apnatanma oro asoc acmamnave. 43 Anit carro ilhnic nat apquilquinamtem. Lhama ilhnic nat apvisqui faraón apquinamtem. Moc nic nat aptomja apquinamtem José. Apquinincamquic nic nat apquilpalhamamcaa: Elyitnocjasquis— nic nat apquiltomjac mataa. Mayayo ilhnic nat aptomjac José nipyesicsa enlhitaoc yoclhilhma Egipto.
44 Aptomjac nic nat apvisqui faraón apcanya José: —Copvanquejec lhama enlhit yoclhilhma Egipto elana lhama asoc mepqui apcanem lhip— nic nat aptomjac.
45 Apquiltimec nic nat apvisqui co Egipto appayvam apvisay José Zafnat-panea. Apquilyimjapcasquic nic nat quilvana acvisay Asenat. Potifera apquitca ilhnic nat Asenat. Sacerdote ilhnic nat Potifera tingma apvanyam apvisay On. Aptomjac nic nat José apcanama acyovoclhojo yoclhilhma Egipto. 46 Treinta años nic nat invocmoc apvaneycaoc José macyantamayclha apnaclha apvisqui faraón.
Appayvesamquic nic nat José apvisqui faraón. Aplhinquic nic nat. Apsovjongveclho nic nat aptiyascam yoclhilhma Egipto. 47 Innaclhalhquic nic nat cotlaycaoc acyilhna acvocmo 7 años. Am nic nat cosovjalhca. 48 Apcanayquic nic nat José yoyam elansiclhac motajap apactic acvaycmo 7 años. Apquicjesquic nic nat motajap apactic moclhama tingma apvanyam ayinyema amyip acyitna napocja tingma.
49 Apcanseclhec nic nat José metlaycaoc motajap apactic, mongmovan ongilyipsitic. Apquilvatsamquic nic nat apquilyipsateycaoc apvamlha. Inmasquec nic nat apcopvanco apquilyipsateycaoc.
50 Am nic nat covocmoc mocjam actemaclha mayic. Aptiyacmec nic nat apcanit ayitquic Asenat, José aptava. 51 Apquiltimec nic nat José apvisay apquitca apteyam apmamyi Manasés, Selvoncayam. Ayinyema aclhanma apvalhoc José: Setnesquiscama Dios selvoncayam actemaclha siclhingaycamco alhta. Najan selvoncayam enaymacoc— nic nat intomjac apvalhoc. 52 Apquiltimec nic nat José apvisay poc apquitca Efraín, Sicvitay Eyitquic. Ayinyema aclhanma apvalhoc José: Setnesquiscama Dios yoyam otac eyitquic yoclhilhma siclingaycamcolha acmasca— nic nat intomjac apvalhoc.
53 Invocmec nic nat nelha 7 años acma nintom yoclhilhma Egipto. 54 Invocmec nic nat actemaclha mayic ataoc, acno actemaclha aclhanma José. Mayic nic nat inquilnapac enlhitaoc moc yoclhilhma. Yitnec nic nat nintom yoclhilhma Egipto. 55 Invaac nic nat mayic yoclhilhma Egipto. Apquiltingyac nic nat motajap apactic enlhitaoc apnaclha apvisqui faraón.
Aptomjac nic nat faraón apquilanya aplhamoclhojo egipcios (co Egipto): —Eltiyaningvoclhojo José. Elilyejiclhojo sat actemaclha apcanama José— nic nat aptomjac.
56 Mayic nic nat intomjac lhalhma anco. Am nic nat emyavac nintom José. Apquilhaquic nic nat motajap apactic acyanmongam solyayem. Apquilmec nic nat egipcios. Inyangvocmec nic nat mayic. 57 Mepqui nintom nic nat lhalhma anco moc yoclhilhma. Apquilvaac nic nat aptingyeycaoc motajap apactic yoclhilhma Egipto apnaclha José. Ayinyemaclha inyangvocmec nic nat mayic lhalhma anco.
Faraón képe guare
1 Ohasa rire mokõi áño, Faraón ohecha iképe ha'e oñembo'yha hína ysyry guasu Nilo rembe'ýpe, 2 ha 7 vaka ne porã ha nde kyráva osẽ pe ysyry guasúgui, ha okaru kapi'ipetýpe. 3 Hapykuéri kuéra osẽ avei 7 vaka piru ñembyahýi oñemoĩva Nilo rembe'ýpe ijykére kuéra. 4 Umi vaka piru omokõ umi ikyrávape. Upépe Faraón opáy.
5 Upéi oke jey ha ohecha iképe kóicha: peteĩ trígo 7 hakãva, hi'a renyhẽ ha hi'ajúva. 6 Upéi hoky 7 hakã pirúva yvytu aku omoñyñyimbáva. 7 Umi 7 ipirúva ho'u umi 7 hi'a renyhẽvape. Faraón opáy, ha nipo iképe guarénte ra'e umi mba'e ohecháva.
8 Ára oguahẽvo, Faraón ojepy'apy ha ohenoika umi mba'e ñemimby kuaaha ha karai arandu kuéra Egipto guápe, ha omombe'u chupe kuéra iképe guare. Ndaipóri ijapytépe kuéra ojora kuaáva chupe upéva. 9 Upérõ karai kaguy tykuaha ou Faraón rendápe ha he'i chupe:
—Amombe'úta mante tuicha ajavy hague. 10 Nde pochy ramo guare mbuja apoha ruvicha ndive ha che ndive, ore moingeka vaekue koty ypytũme, nde róga rerekua ruvicha rógape. 11 Mokõive roguereko ore képe guare peteĩ pyharépe ha ndoroikuaái mba'épa he'ise. 12 Upépe oĩ vaekue ore ndive peteĩ karia'y hebréo, nde róga rerekua rembiguái. Romombe'u chupe ore képe guare ha he'i oréve mba'épa he'iséva. 13 Opa mba'e ojehu mokõivépe ha'e he'i haguéicha. Nde che moĩ jey vaekue aitykua haguã ndéve kaguy, ha mbuja apoha ruvichápe katu rejuvyka.
José omombe'u he'iséva Faraón képe guare
14 Faraón ohenoika Josépe ha pya'e porã oñerenohẽ koty ypytũgui. Oñehendyva'o ha omonde rire ao pyahu oike Faraón rendápe. 15 Faraón he'i Josépe:
—Oĩ ahecha vaekue che képe ha avave ndaikatúi he'i chéve mba'épa he'ise. Ahendu nde ikatuha reikuaa mba'épa he'ise umi mba'e képe ojehecháva.
16 José he'i Faraónpe:
—Che jehegui ndaikatu mo'ãi. Che rupi katu, oikuaaukáta ndéve Tupã umi mba'e nde képe rehecha vaekue.
17 Faraón he'i Josépe:
—Ahecha añembo'yha ysyry guasu Nilo rembe'ýpe, 18 ha upe Nílogui osẽ 7 vaka ne porã ha nde kyráva ha okaru piritýpe. 19 Hapykuéri kuéra osẽ 7 vaka piru ñembyahýi, kãngue rei meméva. Umívagui ipiruvéva ndahechái gueteri Egíptope ko'agãite peve. 20 Ko'ãva omokõ umi 7 vaka kyrápe. 21 Umi ipirúva omokõ rire ikyrávape, ha'ete ku ndo'úiva mba'eve. Akóinte ipiru ho'u mboyve guaréicha. Upépe apáy. 22 Upéi ake jey, ha ahecha che képe peteĩ trígo 7 hakãva hi'a renyhẽ ha hi'ajupáva. 23 Hapykuéri hoky ambue 7 hakã pirúva yvytu aku omoñyñyimbáva. 24 Ko'ãva omokõ umi 7 trígo porãme. Amombe'u umi mba'e ñemimby kuaaha ko'ápe guápe, ha ndaipóri ikatúva he'i chéve mba'épa he'ise umi che képe guare.
25 José he'i Faraónpe:
—Mokõive nde képe guare, peteĩ mba'énte he'ise. Tupã ne momarandu mba'épa tekotevẽ rejapo. 26 Umi 7 vaka kyra, 7 áño ojeiko porã haguã hína, ha umi 7 trígo porã upéichante avei. Peteĩ mba'énte he'ise mokõive nde képe guare. 27 Umi 7 vaka piru ñembyahýi osẽva umi 7 vaka kyra rapykuéri, 7 áño hína. Ha umi 7 trígo piru, 7 áño avei. Umíva he'ise ojehasataha 7 áño ñembyahýi. 28 Tupã ohechauka ndéve, mba'épa ha'e ojapóta. 29 Oúta 7 áño henyhẽ chovíva hi'upyrãgui Egipto tuichakue. 30 Hapykuéri oúta 7 áño ñembyahýi. Avave naimandu'a mo'ãi pe tyguãtã ou tenonde vaekuére. Upe ñembyahýi ohundi etéta voi Egíptope. 31 Tyguãtãngue opytáta tesarái etépe ipohýi etereítagui ñembyahýi upe tetã tuichakue. 32 Nde képe rehecha hague mokõi jey, he'ise Tupã ñe'ẽ oikotaha añetehápe, ha pya'e ave. 33 Upévare tekotevẽ reheka peteĩ karai iñarandu ha imba'e recha kuaáva oisãmbyhy vaerã Egipto. 34 Oikóvo kóga ñemono'õ, opa mba'e oñeñotỹ vaekuégui toñeñongatu 5gui peteĩ. Emoĩ avei opa rupi ne retãpýre karai kuéra oñongatukáva upéva, ha tojejapo upéicha umi 7 áño porã pukukue. 35 Toñembyatypaite trígo áño porã megua ha toñeñongatu nde erehápe. Tojejapo upéva opaite táva guasúpe. 36 Toñeñongatu hi'upyrã ojekaru haguã umi 7 áño ñembyahýi upe riregua pukukue. Upéicharõ noñemano mo'ãi ñembyahýigui Egíptope.
José Egipto sãmbyhyhára
37 Faraón ha hembijokuái guasu kuéra ojuhu porã José ñe'ẽ. 38 Ha Faraón he'i chupe kuéra:
—Mamópa jajuhúta kuimba'e oĩ porãva Tupã ndive ha'éicha?
39 Ha he'i Josépe:
—Tupã voi niko ne mbo'e opa ko'ã mba'e ha ndaipóri mo'ãi avave ndéicha iñarandu ha imba'e recha kuaáva. 40 Nde reisãmbyhýta che róga guápe ha opa che retãgua ojapóta nde eréva. Che añoite nde ruvicháta, che ha'égui tetã ruvicha guasu.
41 Upéi he'i:
—Aipo ramo ajapo nde hegui Egipto sãmbyhyhára!
42 Faraón oipe'a ikuãirũ ha omoĩ José kuãre. Omonde hese ao linoguigua*f** ha omoĩ ijajúrare jeguaka oroguigua. 43 Ombojupi chupe kárro jeguápe, ohóva jepi hapykuéri, ha omondo henonderã peteĩ kuimba'e osapukáiva José ohasakuévo ikárrope: “Peñesũmbáke!” Ha upéicha omoingo chupe Egipto sãmbyhyhárõ. 44 Faraón he'i Josépe:
—Che hína Faraón! Ndaipóri avave ojapo vaerã mba'eve térã oho vaerã mamove ko Egipto pýre, nde reikuaa'ỹre!
45 Ombohéra Josépe, Safenat-Panéah, ha ome'ẽ chupe hembirekorã kuñataĩ hérava Asenát, Potifera rajy. Potifera hína táva On pegua pa'i. 46 José oguereko 30 áño oñepyrũrõ guare oisãmbyhy Egipto. Oheja mburuvicha guasu róga ha oho ohecha opa rupi upe tetãpy. 47 Ñemitỹ opu'ã porã ha hi'a heta umi 7 áño pukukue. 48 Upe aja oñeñongatu hi'upyrã opa távape. Peteĩ-teĩme oñeñongatu kokue remitỹngue ijerekuévo rupigua. 49 Yvyku'i ra'ỹi y rembe'ýpe guáicha heta upe hi'upy oñeñongatúva, ndaikatuvéi peve ojepapa. 50 Peteĩ áño ñembyahýi ou mboyve, José rembireko Asenát imemby chugui mokõi mitã kuimba'e. 51 Ijypykuépe José ombohéra Manasés he'ívo: “Tupã che mbyesarái opa che rembiasa asy ha che ru rogaguágui.” 52 Hapykuéri guápe ombohéra Efraín, he'ívo: “Tupã ohejáta che ra'y tetã ahasa asy haguépe.”
53 Ohasa umi 7 áño hi'a heta haguépe opa mba'e Egíptope. 54 Ha oñepyrũ pe 7 áño ñembyahyitaha, José he'i haguéicha. Ou ñembyahýi guasu opa tetã nguérape, Egíptope katu nahániri, oĩgui hi'upyrã. 55 Egiptogua oñepyrũvo iñembyahýi, oho Faraón rendápe tembi'u rekávo. Faraón he'i chupe kuéra:
—Tapeho José rendápe ha pejapo ha'e he'íva.
56 Ñembyahýi ojaho'ipaitéma ramo upe tetã, José oipe'a trígo ñongatuha rokẽ ha ome'ẽ hi'upyrã Egipto guápe. Ñembyahýi niko ipohyive ohóvo arako'ẽre. 57 Opa tetãgui ojeju Egíptope ojejoguávo trígo Joségui, mamove ndaipórigui hi'upyrã.