Apvoyam Pablo tingma Efeso
1 Apnec alhta Apolos tingma Corinto. Apyeycajangvoclhec alhta Pablo yoclhilhma acma inquilha. Apvoclhoc alhta tingma Efeso. Apquilvitangvoclhec alhta napocja enlhit melyasquiyam tasic amyaa. 2 Aptomjac alhta apquilanya Pablo:
—¿Apquillhoca ya quellhip Espíritu Santo apquiltomja alhta melyasquiyam? —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta apquilatingmavo:
—Paj. Am onlingac nincoo apvisay Espíritu Santo —alhta apquiltomjac.
3 Aptomjac alhta mocjam Pablo:
—¿Jalhco actemaclha aptingyeycaoc alhta quellhip yapasquiscama yingmin? —alhta aptomjac.
Apquilatingmavoc alhta:
—Innoc Juan alhta apyapascaseycaoc yingmin —alhta apquiltomjac.
4 Aptomjac alhta apquilanya Pablo:
—Apyapascasamquic alhta inyicje yingmin Juan, yoyam cotnatsalhqueje apquilyanmonquiscama apquilvalhoc enlhitaoc. Nic alhta aptomjac Juan apquilanya enlhitaoc: “Noelyasquim nasa enlhit, yoyam eva netamin coo. Apvisay Jesús aptomja Cristo apanco” —nic alhta aptomjac.
5 Lhama alhta apquillinga. Yejemoc alhta apquiltingya yapasquiscama yingmin actemaclha apquilsoycam apvisay Visqui Jesús. 6 Yejemoc alhta apninquina Pablo apmeoc apyitsicsaoc enlhitaoc. Apquillhocac alhta Espíritu Santo (apvayventac alhta). Apquilpametam alhta cotnaja actemaclha apquilpayvam. Apquillingasquic alhta najan apvisay Dios Ingyapam. 7 Doce alhta apvocmoc enlhitaoc.
8 Apmiyaclhec alhta mataa Pablo apcaneyquiclhilha judíos mepqui apcay tres piltin. Apquiltimnasam alhta mataa actemaclha Dios apquilnancascama. Apquilyascasingvocmec alhta najan. 9 Am alhta colmac apquilvalhoc napocja enlhit. Coleyjac alhta apquilvalhoc. Apquillhenam alhta actemaclha tasic amyaa napatavo enlhitaoc. Yejemoc alhta aptepa Pablo. Apnalaclhec alhta enlhit apquiltomja melyasquiyam tasic amyaa. Apquilantalhningvocmec alhta lhama escuela acvisay Tiranno. Apquillhicmosquic alhta Pablo maa aclhamoclhojo acnim. 10 Anit años alhta invocmoc apquillhicmoscama amyaa. Apquillingac alhta amyaa ayinyema Visqui ingac Jesús aplhamoclhojo enlhit yoclhilhma Asia, najan judíos najan metnaja judíos. 11 Avanjec alhta apquillanay asoc sinpilapquiscama Pablo ayinyema Dios Ingyapam. 12 Apquilyoctac alhta Pablo. Pañuelo apquitcoc alhta apquiltingyamcoc najan napocja aptalhnama Pablo. Apquilsaclhesquic alhta acmasca apyimpeoc. Yejemoc alhta apquiltamalvocmo. Inquilantipquic alhta somquic quilyicjamo apvalhoc enlhitaoc.
13 Yejemoc alhta apquilvaa judíos apquilyojolhma melhnaycam. Apquililtamjoc alhta ellhenic apvisay Visqui ingac Jesús, yoyam elantipsic somquic quilyicjamo apquilvalhoc enlhit. Yejemoc alhta apquiltomja apquilanya somquic quilyicjamo:
—Actomjac coo siyanya sicsoycam apvisay Jesús actemaclha aplhanma Pablo: “¡Cotyip!” —alhta aptomjac.
14 Eycaso apquiltemaclha apancaoc siete enlhitaoc. Lhama judío apvisay Esceva alhta apquitquic. Apquimja apmamyi sacerdote alhta aptomjac. 15 Yejemoc alhta ayatingmavo somquic quilyicjamo:
—Acyicpilcoc coo Jesús. Acyasamcoc najan Pablo. ¿Soc enlhit quellhip qui? —alhta intomjac.
16 Yejemoc alhta apnilhtinga enlhit actomja actovascama somquic quilyicjamo. Apquiltajanquic alhta (apcanit) apquilyojolhmaa. Am alhta elyimnaac apquilyojolhmaa. Mepqui apava alhta apquinyajamco. Inyiplovcoc alhta apquilyimsem apyimpeoc apquilantepa tingma. 17 Apquillingac alhta amyaa aplhamoclhojo judíos najan metnaja judíos apnaycam tingma Efeso. Apquilacac alhta aplhamoclhojo enlhit. Apquilacoc alhta apvisay Visqui Jesús.
18 Apquilvoctac alhta aplhamoclhojo enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Apquillhenquic alhta asoc almasomcaa (melyascalhma) apquiltemaclha nano. 19 Apquilvoctac alhta najan aplhamoclhojo apquiltomja alhta apquilyojolhmaa nano. Apquilsantac alhta najan vaycajac apancaoc actemaclha apquilyojolhma. Apquilvatnec alhta vaycajac apancaoc napatavo enlhitaoc. Inquilyipsatalhquic alhta acvamlha acyanmongam vaycajac. Invocmec alhta cincuenta mil solyayem. 20 Acmovan alhta innac Dios appayvam. Inpayjeclhec alhta amyaa lhalhma anco.
21 Natamin alhta as asoc aclhena apvalhoc Pablo. Apquiltamjoc alhta eyeycajangvoclho yoclhilhma Macedonia najan yoclhilhma Acaya, yoyam evoclhojo mocjam tingma Jerusalén. Aptomjac alhta Pablo: Acvoclhec sat ancoc tingma Jerusalén, incaymalhquic yoyam omyaclhac sat najan tingma Roma —alhta aptomjac. 22 Yejemoc alhta apquilapajasa elmiyaclha apquilmamyi yoclhilhma Macedonia apcanit apquiltamjaycamo lhama. Lhama apvisay Timoteo najan poc apvisay Erasto. Apnaclhec alhta siclhoc mocjam Pablo yoclhilhma Asia.
Acyinamam olhma tingma Efeso
23 Yejemoc alhta actomja acyinamam olhma acvanyam. Tasic amyaa alhta ayinyemaclha actanovalhco. 24 Lhama enlhit alhta apquillanay plata asoc alyinmomo apvisay Demetrio. Apquillanac alhta mataa asoc alyinmomo apyitquiscama tingma apponquinomap ayimjaclha Diana acyitsomalhca dios. Avanjec alhta mataa apquilvitay acyanmongam apquiltamjaycamo lhama Demetrio. 25 Apcansaclhoc alhta aplhamoclhojo aptomja apquillanay plata alyinmomo najan apquiltamjaycamo lhama. Aptomjac alhta apquilanya Demetrio:
—Quellhip enaymacoc. Apquilyasamcoc quellhip acnayclha quilhvo ningilnatam acyanmongam ningillanay quilaycmasquiscama. 26 Apquilvita inyicje quellhip najan apquillinga aptemaclha Pablo. Aptomjac nic alhta Pablo: “Jave nac Dios Ingyapam apquilaycmasquiscama apquillanay mataa enlhit” —nic alhta aptomjac. Apquilyinimsam mataa Pablo aplhamoclhojo enlhit tingma Efeso najan lhalhma anco yoclhilhma Asia. 27 Incacoc inquenyic comascoc ningillanay asoc alyinmomo (quilaycmasquiscama). Evinacpoc sat najan tingma apponquinomap ayimjaclha Diana acyitsomalhca dios. Covinalhcac sat najan Diana acyitsomalhca dios actomja acyimtalhnamo. Ayinyemaclha apquilacoc mataa enlhit apnaycam yoclhilhma Asia najan lhalhma anco —alhta aptomjac Demetrio.
28 Lhama alhta apquillinga apnaymacoc. Yejemoc alhta apquillova. Apquilpalhamam alhta:
—¡Acyimtalhnamo nac Diana co Efeso avisqui! —alhta apquiltomjac.
29 Acyinamam olhma acvanyam alhta intomjac apyovoclhojo tingma. Apquilmacpec alhta apcanit enlhit co Macedonia apvisay Gayo najan poc apvisay Aristarco. Apquillhalhmaa alhta Pablo. Apquilyinyovaseclhec alhta tingma apquilaneyaclha apquilnayvomaclha. 30 Apquiltamjoc alhta Pablo etalhningvoclha, yoyam elpamejitsic enlhitaoc. Am alhta eyca elavoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. 31 Apnaycmec alhta enlhit apquilyimtalhnamo nipyesicsa co Asia aptimem apnaymacoc Pablo. Apquilapajascasquic alhta appayvam: “Notalhningvota nasa asi tingma apquilaneyaclha apquilnayvomaclha” —alhta apquiltomjac. 32 Apquilpalhamam alhta aplhamoclhojo enlhitaoc. Mongyascaoc apquillhenaclha alhta intomjac. Acyinamam olhma acvanyam alhta intomjac. Am alhta elyasamcoc napocja enlhit actomjaclha apcaneyquiclhilha. 33 Apquiltimnasacpec alhta lhama enlhit apvisay Alejandro. Apquilnescacmec alhta Alejandro acpayjoclha napataa enlhitaoc. Yejemoc alhta apyasa netin apmic Alejandro, yoyam elvanma enlhitaoc. Apquiltamjoc alhta elpamejitsic enlhitaoc. 34 Lhama alhta apyicpilcacpo Alejandro aptomja judío apanco. Ajolhec alhta apquililpalhamamcaa. Invocmec alhta malha anit horas.
—¡Acyimtalhnamo nac Diana co Efeso avisqui! —alhta apquiltomjac.
35 Yejemoc alhta apquilvatesquisa yatapvisqui apquilpalhamaycam enlhitaoc. Aptomjac alhta apquilanya:
—Quellhip co Efeso. Apquilyasamcoc lhalhma anco ningiltomja nincoo co Efeso ningiltamilquiscama tingma apponquinomap ayimjaclha Diana acyitsomalhca dios. Najan maa quilaycmasquiscama Diana ayinyema nic nat netin. 36 Am copvanac enlhit elyacsilhma amyaa siclhena nac lha. Elvanma eyca quellhip. Eltamilsojo eyca. 37 Apnalantac lhac quellhip as enlhitaoc. Am lhac eltanovascasac, am lhac najan elyamnam acyitsomalhca dios actomja nincoo visqui ingac. 38 Apquiltamjoc sat ancoc Demetrio najan apquiltamjaycamo lhama elantipquiscomoc apvisay lhama enlhit apmapsom, elane sat elyacsic ningyicpilcomalhquilha. Apnec maa singyicpilquemo. Apvanquic maa epeyvasiclha napatavo apquilyimtalhnamo. 39 Yitnec sat ancoc quellhip moc asoc, yoyam elantipquiscomoc acvisay, colyipsatalhcac sat apcaneyclho sat aplhamoclhojo. 40 Incacoc inquenyic colngalhca ningilvisay ningillanay mataa acyinamam olhma acnim nac jay. Ayajemo intomjac ninpasmom. Ningilmalhnalhquic sat ancoc actemaclha ninganeyquiclhilha mongvanquic ongilpeyvasiclha —alhta aptomjac yatapvisqui.
41 Lhama alhta apsovja apquiltimnaycam. Yejemoc alhta apquilapajasa eltajiclha enlhitaoc.
Pablo Éfesope
1 Apolo oĩ aja Coríntope, Pablo ohasa yvyty pa'ũ rupi ha oguahẽ Éfesope. Upépe ojuhu heta Jesús reroviahápe. 2 Oporandu chupe kuéra:
—Oñeme'ẽ piko peẽme Espíritu Santo perovia ramo guare?
Ha'e kuéra he'i:
Norohendúiva oĩha aipo Espíritu Santo.
3 Pablo oporandu chupe kuéra:
—Mba'eichagua ñemongarai rupi piko peñemongarai ra'e?
Ha'e kuéra he'i:
—Juan ñemongarai rupi.
4 Pablo he'i chupe kuéra:
—Juan añete omongaraíva umi ojevývape Tupã gotyo, opáichavo he'íva chupe kuéra oguerovia haguã upe ou vaerãme ha'e rire, he'ise Jesúspe. 5 Ohendúvo kóva oñemongaraika hikuái Ñandejára Jesús rérape, 6 ha Pablo omoĩvo ipo hese kuéra, ou avei hi'ári kuéra Espíritu Santo, ha oñe'ẽ ñe'ẽ ojekuaa'ỹvape ha ohenduka pe Ñandejára he'íva ha'e kuéra rupi. 7 Ha'e kuéra vaekue 12 kuimba'e rupi. 8 Mbohapy mése aja Pablo oho judío kuéra tupaópe ha upépe omyerakuã upe ñe'ẽ kyhyje'ỹre ha oñeha'ã ogueroviauka opavavépe Tupã remisãmbyhy rehegua. 9 Oĩ jepe oñembopy'a hatãva ha ndogueroviaséiva, oñe'ẽ vai uvei opavave renondépe upe Tape Pyahúre. Upérõ Pablo ojei chugui kuéra ha ogueraha umi Jesús reroviahápe, oporombo'ehápe aipo Tirano, Upépe oñemoñe'ẽ opa ára, 10 ha upéicha ojapo mokõi áño pukukue. Upéicha rupi, opa oikóva Asia rupi, Israelguáva ha Israelgua'ỹva, ohendu Ñandejára ñe'ẽ. 11 Ha Tupã ojapo hechapyrã tuicháva Pablo rupi. 12 Umi pañuélo ha ao ojáva hetére jepe ojeraraha hasývape, ha ko'ãva okuera imba'asýgui, ha umi mba'e pochy osẽ chugui kuéra. 13 Ha umi Israelguáva oikóva táva rokáre omosẽvo mba'e pochy kuéra, oiporuse upevarã Ñandejára Jesús réra. Aipórõ he'i umi mba'e pochýpe: “Jesús, Pablo omyerakuãva rérape, ha'e peẽme pesẽ haguã!”
14 Péicha ojapo jepi umi 7 pa'i ruvicha Israelguáva, Esceva hérava, ra'y. 15 Peteĩ jey katu upe mba'e pochy he'i chupe kuéra: “Aikuaa Jesús ha mávapa Pablo, ha peẽ piko máva?”
16 Upérõ pe kuimba'e oguerekóva mba'e pochy ojeity hi'ári kuéra ha imbarete etereivégui ipu'aka opavavére, ha vaikuépe oguereko, okañy meve ha osẽ upégui opívo ha ojekutupa pyre. 17 Opa umi oikóva Éfesope, Israelguáva ha Israelgua'ỹva, oikuaávo upéva, okyhyje eterei. Upéicha herakuãve ohóvo Ñandejára Jesús réra.
18 Heta Jesús reroviaha avei oguahẽ jepi oñemombe'úvo opavave renondépe opa hembiapo vaikuégui, 19 ha heta paje apohare ogueru ikuatia ñe'ẽ nguéra ha ohapypa opavave rovake. Ojepapávo umi kuatiañe'ẽ repykue ojejuhu ohupytyha 50.000 pláta pehẽngue. 20 Aipórõ Ñandejára ñe'ẽ iñasãi ohóvo ha ohechauka ipokatu.
21 Ko'ã mba'e rire Pablo oñembopy'a peteĩ ohóvo oporohecha Macedóniape ha Acáyape, ha ohasavévo Jerusalén peve. He'i avei Jerusalénpe oho rire oho vaerãha Rómape. 22 Upérõ omondo Macedóniape mokõi ipytyvõhára, Timoteo ha Erasto, ha'e opyta mive aja Ásiape.
Sarambi guasu Éfesope
23 Umíva umi árape oiko peteĩ sarambi guasu Éfesope upe Tape Pyahúre. 24 Upéva ojapo aipo Demetrio, ojapóva plátagui tupã kuñáva Artemisa tupao ra'ãnga, ha omboviru hetáva umi hendive omba'apóvape. 25 Ombyaty aipórõ chupe kuéra, ambue kuéra umichagua tembiapópe oikóva ndive, ha he'i chupe kuéra: “Karai kuéra, peẽ peikuaa ñande rekove osãingoha ko tembiapóre. 26 Peẽ katu pehecha ha pehendu, upe Pablo he'iha oikóvo tupã nguéra yvypóra rembiapokue ndaha'eiha Tupã, ha upéicha ogueroviaka hetápe, nda Éfesope añói, haimete opa Asia pýre avei. 27 Kóva ivai eterei, ikatu niko ohundi ñane ñemuha ha ñane Artemisa guasu ete tupao naherakuãvéi, ha ndojeapovéi mba'eve ramo ñane Artemisa guasu ete oñemomba'e guasúva opa Asia ha yvy jerekuévo.”
28 Ohendúvo kóva ipochy eterei hikuái ha osapukái joa: “Tojererohory Efesogua kuéra Artemisa!”
29 Oiko peteĩ sarambi guasu opa rupi upe tavapýre. Ondyry hikuái Gayo ha Aristarco rehe, mokõi kuimba'e Macedoniagua omoirũva Páblope ha oguerotyryry pe judío kuéra tupao. 30 Pablo oikese mo'ã upépe oñe'ẽ haguã chupe kuéra, umi pehẽngue Jesús reroviaha katu ndohejái. 31 Umi Asia ruvicha kuéra apytépe avei oĩ Pablo irũ teéva, he'ikáva chupe ani haguã oike upépe. 32 Upe aja upe ñembyatýpe oĩ osapukáiva peteĩ mba'e, ha ambuéva ambue, ipy'a tarovapágui hikuái, ha hetave oĩ ndoikuaáiva maerãpa ijaty ra'e. 33 Alejándrope umi Israelguáva omyaña ha ombohasa tenonde oñe'ẽ haguã hese kuéra. Alejandro ohasa ha omopu'ã ipo omokirirĩ haguã chupe kuéra oñe'ẽ haguã Israelgua rehehápe tetãgua renondépe, 34 ha ohecha kuaávo ha'e Israelguaha, osapukái joa hikuái mokõi óra pukukue: “Tojererohory Efesogua kuéra Artemisa!”
35 Pe mba'e haihára táva pegua, ikatúmarõ oporomokirirĩ, he'i: “Efesogua kuéra! Opavave oikuaa porã, ko táva oĩha oñangareko haguã tupã guasu Artemisa tupaóre ha ha'ãnga yvágui ho'a vaekuére. 36 Ndaipórigui avave ikatúva he'i ndaupeichaiha, peñembopy'a guapy, ha ani pejapo mba'eve pema'ẽ porã'ỹre. 37 Ko'ã kuimba'e peru vaekue niko nomomarãi pe tupao ha noñe'ẽ vaíri vaekue ñane tupãre. 38 Demetrio ha hendive omba'apóva oguerekórõ he'i vaerã hapicháre, oĩ mbojovakehára kuéra, toho hendápe kuéra ha peteĩ-teĩ toñe'ẽ ijehe. 39 Ha peẽ pejeruresérõ ambue mba'e, oñeñe'ẽ vaerã upévare peteĩ ñembyaty hekopeguávape. 40 Ko jajapo vaekuére ikatu oje'e ñande rehe japoromopu'ãha. Ndajarekói mba'eve ja'e vaerã oñeporandúrõ ñandéve ko sarambi guasu jajapo vaekuére.” 41 He'ipávo upéva, omondo opavavépe.
