Actomjaclha nelha apquilvisay Israel
1 Invocmec nic nat doce años aptimem apvisqui Acaz co Judá. Apjalhnancoc nic nat apvisqui co Israel, apvisay Oseas, Ela apquitca. Aptimec nic nat nueve años apvisqui tingma Samaria. 2 Somcoc nic nat aptemaclha napato Dios. Asilhtec nic nat aptemaclha Oseas, apquilmapsomcaa apanco ilhnic nat apquilyeyjamcaa co Israel.
3 Apquilvaac nic nat cotnaja ingmoc co Asiria, apvisqui ilhnic nat Salmanasar apquilimpocjay yoclhilhma. Apcanyacpec nic nat apvisqui Oseas najan apyovoclhojo apnaymacoc co Israel eltimesam apcanamaclha apvisqui co Asiria. 4 Aplingac nic nat amyaa Salmanasar apquinmelhaycam apvisqui Oseas. Ayinyema ilhnic nat Oseas apcapajascama apquilyilhamacpo apnaclha apvisqui So yoclhilhma Egipto. Moc nic nat amyaa, apmasma Oseas solyayem macmescama mataa tributo apvisqui co Asiria. Apcanyacpec nic nat Oseas emacpoc, najan ingyalhimsacpoc carcel singilpilhtetomaclha. 5 Apquilimpocjac nic nat co Asiria acyovoclhojo yoclhilhma. Apquilvocjac nic nat tingma Samaria acvaycmo tres años. 6 Invocmec nic nat nueve años aptimem apvisqui Oseas, apcanama apvisqui co Asiria elmacpoc tingma Samaria najan apyovoclhojo co Israel. Apyinyovcasquic nic nat apquilaoclha, apnalaclho yoclhilhma Asiria, payjoc vatsam Gozán, yoclhilhma Habor, payjoc Halah. Innec nic nat acpalhaquisa napocja apquilmomap tingma apancaoc medos.
7 Eycaso ayinyema ilhnic nat apquilsilhnanomap enlhitaoc Israel apquilinmelhaycam Dios. Apyinyovcasquic nic nat Dios yoclhilhma Egipto apquiltimesaycam israelitas apnaclha apvisqui Faraón co Egipto. Yitnec nic nat apquilmalhnesquiscama quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. 8 Apquilyiplovcasquic nic nat israelitas, apquilvita inlhojo apquiltemaclha apancaoc apquilviscaa lhalhma anco, najan apquilviscaa co Israel. Apquilyiplovcasquic nic nat Dios actomja apquilaoclha as enlhitaoc.
9 Apquilinmelham nic nat Dios co Israel apquiltemaclha apquilvenneycam. Apquillanac nic nat mataymong apquilmalhnancamaclha moclhama tingma apquilvanyam, najan tingma nitno najan tingma acma apjalhtam. 10 Apquilicjesquic nic nat mataymong, yoyam colhic ayaco quilaycmasquiscama Asera, payjoc netin inquilhe najan coning yamit alyivey. 11 Acno ilhnic nat apquiltemaclha apancaoc actomja apquilaoclha, Dios nic nat apquilyinyovquiscama. Apquilvajanamquic nic nat co Israel, apquilmescama asoc acyitsomalhca dios. Aplovquic nic nat Dios apvita apquiltemaclha apancaoc co Israel. 12 Apquiltimec nic nat apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Apmasma ilhnic nat Dios, aptomja apquilanya: Colapvanquejec quellhip eltimjic apquilayo quilaycmasquiscama — nic nat aptomjac.
13 Apcapajasquic nic nat Dios profetas apquillingascama nipyesicsa co Israel najan nipyesicsa co Judá, aptomja apquilanya: Elpayquim sat quellhip apquilyiplovquiscama acmasom. Elyanmonquis moc apquilvalhoc quellhip. Elyiplovcasojo siyanamaclha coo, apquillingascama mataa profetas silapajascama, ellingacsic nipyesicsa apquilyeyjamcaa — nic nat aptomjac Dios. 14 Am nic nat elyiplovcasac, am nic nat elyanmoncasac apquilvalhoc, apquilno ilhnic nat apquilyeyjamcaa apquiltemaclha apquilyasquiyam. 15 Apquilvennam nic nat apcanamaclha ayinyema Dios, najan appayvam aplhanma mepqui apyeycajascaoc Dios napatavo apquilyeyjamcaa. Apquiltimec nic nat apquilayo quilaycmasquiscama ápaoc, apquiltimesomacpo apanco enlhitaoc apjápaoc. Apquilvajanamquic nic nat apquiltemaclha apancaoc apquilmapsomcaa enlhitaoc nipyava maa. Avanjec nic nat apmasma Dios elyiplovcasojo apquiltemaclha maa. 16 Am nic nat elyiplovcasac mataa apcanamaclha Dios. Apquillanac nic nat anit quilaycmasquiscama vayqui, allanomalhca bronce tava ápac. Apquiltimec nic nat mayayo Asera, apquiltimec nic nat apquilayo apyová netin najan apquilayo quilaycmasquiscama Baal. 17 Apquilhaquic nic nat natilh colmetic sicaa macmescama quilaycmasquiscama. Apquilyiplovcasquic nic apquiltemaclha apquilyojolhma najan apquiltemaclha acyitnama apquilvalhoc. Aplovquic nic nat Dios apvita apquiltemaclha apquilmapsomcaa.
18 Aplovquic nic nat Dios. Apyinyovcasquic nic nat apquileyvomaclha enlhitaoc Israel. Am nic nat eyinyovcasac apquileyvomaclha enlhitaoc Judá. 19 Am nic nat elyiplovcasac apcanamaclha Dios enlhitaoc Judá. Apquilvajanamquic nic nat apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc Israel. 20 Apnatovasacpec nic nat apyovoclhojo Israel aptovana niptamin. Apquilmacpec nic nat nipyesicsa ticyovam yapmayc. Am nic nat elvitacpoc mocjam israelitas napato Dios. 21 Apquilhpancasquic nic nat Dios apquilmolhama Israel. Apvisqui apquilmolhama Judá ilhnic nat David. Apquilmolhama Israel apquiltimescasac nic nat apvisqui Jeroboam, Nabat apquitca. Eycaso apvisqui ayinyema ilhnic nat apquilsilhnanomap apanco, apquilyamasma Dios. 22 Apquilvajanamquic nic nat apquilmolhama Israel aptemaclha apanco apvisqui Jeroboam, am nic nat elvatsamcoc apquiltemaclha. 23 Apnatovasacpec nic nat apquilmolhama Israel, apquilhamacpo napato Dios. Acno ilhnic nat apquillhanma profetas Dios apquillingascama. Innec nic nat acnalaclho apquilmomap apyovoclhojo co Israel yoclhilhma Asiria. Apquilvitacpec nic nat maa acvaycmo as ningvamlha nac jay, actalhesomalhca as amyaa.
Samaria apquilmayclha cotnaja ingmoc
24 Apcapajasquic nic nat apvisqui co Asiria, apquilanyacpo enlhitaoc apnaycam tingma Babilonia, tingma Cuta, tingma Ava, tingma Hamat najan tingma Sefarvaim. Innec nic nat acnalaclho moclhama tingma yoclhilhma Samaria, apquilyamasma apquilmolhama Israel. Apquilmaclhec nic nat tingma apquilvanyam najan yoclhilhma Samaria lhalhma anco. 25 Am nic nat eltomjac apquilayo Dios enlhitaoc apjalhnancaoc. Am nic nat elyasamcoc maa. Apquilapajasquic nic nat Dios yamacmeyva alnapma napocja enlhit. 26 Innec nic nat altimnasa apvisqui co Asiria: Am eltomjac mataa apquilayo Dios enlhitaoc apquilvoy as yoclhilhma tingma apquilvanyam. Apquillingamcoc mataa yamacmeyva alnapma — nic nat intomjac amyaa.
27 Aptomjac nic nat apvisqui co Asiria apquilanya: Eltiyaningvomjo sat lhama sacerdote nipyesicsa israelitas apquilmomap. Etajojoc sat sacerdote apquinyemayaclha. Elhicmocsic sat actemaclha ningayo Dios Apvisqui apancaoc as yoclhilhma — nic nat aptomjac apvisqui.
28 Aptajavoc nic nat lhama sacerdote, apmomap siclho Samaria, yoyam elhniclha mocjam tingma Betel. Apquillhicmosquic nic nat actemaclha eltimjic apquilayo Dios. 29 Apquillanac nic nat quilaycmasquiscama apancaoc moclhama apquilmolhama natingma. Apquilpiquinquic nic nat mataa netin inquilhe mataymong apquilicjescama siclhoc nic nat co Samaria. 30 Apquillanac nic nat co Babilonia quilaycmasquiscama mayayo acvisay Sucot-benot. Apquillanac nic nat co Cuta quilaycmasquiscama mayayo acvisay Nergal. Apquillanac nic nat co Hamat quilaycmasquiscama mayayo acvisay Asima. 31 Apquillanac nic nat co Ava quilaycmasquiscama mayayo acvisay Nibhaz, moc acvisay Tartac. Apquillanac nic nat co Sefarvaim apquilvatnamaclha colmetic sicaa, macmescama quilaycmasquiscama acvisay Adramelec najan Anamelec. 32 Apquiltimec nic nat inyicje apquilayo Dios, apquilyacyescama eyca sacerdotes apancaoc, apquiltimesaycam mataa acyitnamaclha quilaycmasquiscama. 33 Anit nic nat apquiltemaclha apancaoc, apquiltimem apquilayo Dios najan maa apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios alinyema apquilaoclha apquilyamasma nano.
34 Eycaso apquiltemaclha apancaoc as ningvamlha nac jay. Am elyiplovcasac mataa singanamaclha Dios, eltimjic apquilayo apvamlha Dios. Am elyiplovcasac mataa singanamaclha najan singascamaclha ayinyema Dios. Apquilanyacpec nic nat elyiplovcasojo apyovoclhojo aptovana niptamin Jacob, moc nic nat apvisay Israel. 35 Apquillanac nic nat Dios actemaclha ningmiyovmalhca apquilanomacpo co Israel: ¡Noeltime nasa apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios! Noeltimesam nasa quellhip, noeltingyasquis maa macmescama quilaycmasquiscama. 36 Eltime sat selayo coo, sicvisay Dios Visqui apancaoc. Sicyinyovquiscama nat yoclhilhma Egipto quellhip, acyiplomo acyivey sicmovan. Jelpayicsojo coo, eltime sat selayo coo, jelmesaoc sat asoc acticyovam acyanmongam melyascalhma — nic nat aptomjac. 37 Elyiplovcasojo sat mataa siyanamaclha najan siyascamaclha, najan sillhicmoscama, najan sictalhescama siyanamaclha apquillhoy quellhip. Noeltime nasa apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. 38 Noncolvonquim nasa ningillanay ningmiyovmalhca ningyesicsa. Noeltime nasa apquilayo quilaycmasquiscama. 39 Eltime selayo coo, sicvamlha Dios Visqui apancaoc quellhip. Olvomsic sat tap quellhip nipyesicsa cotnaja ingmoc — nic nat aptomjac Dios.
40-41 Naso, am nic nat elyiplovcasac as enlhitaoc metnaja israelitas, eltimjic apquilayo Dios. Yitnec sat ancoc apquilayo Dios, yiplovcoc nic nat mataa apquilayo quilaycmasquiscama. Apquilvajanamquic nic nat mataa aptovana, apquiltemaclha ilhnic nat apquilyeyjamcaa, acvaycmo as ningvamlha nac jay, actalhesomalhca as amyaa.
Ho'a Samaría, ha Israelgua ojereraha tetã ambuépe
1 Áño 12 oisãmbyhy haguépe Judá ruvicha guasu Ahaz, oñepyrũ oisãmbyhy Israel retãme Oseas Elá ra'y, ha oisãmbyhy 9 áño Samáriape. 2 Hembiapo katu ivai Ñandejára renondépe, ndaha'éi jepe hembiapo vai etéva Israel ruvicha guasu kuéra imboyve guaréicha.
3 Asiria ruvicha guasu Salmanasar, ondyry Oseas rehe ha ha'e opyta hembiguái ramo ha ohepy me'ẽ chupe tembiguái impuésto. 4 Salmanasar katu oikuaa Oseas opu'ã ñemiha hese, omondo hague hembijokuái Egipto ruvicha guasu So rendápe ha ndo hepy me'ẽveiha chupe impuésto. Upérõ Salamanasar omonambisãuka Oséaspe; 5 upéi ojasuru pe tetãme ha omongora Samaría ondyrývo hese mbohapy áño pukukue. 6 Ipahápe, áño 9 oisãmbyhy haguépe Oseas, oñemomba'e Samaría rehe, ha Israel guápe ogueraha jepokuahápe Asiria gotyo ha omohenda Halah héravape, ysyry Gozán pegua Habor yvýpe, ha médo táva kuérape.
7 Kóva ojehu Israelgua ojapo haguére ivaíva Tupã Ijára renondépe, oguenohẽ vaekue chupe kuéra Egíptogui ha oipe'a Egipto ruvicha guasu faraón po guýgui; ha'e kuéra katu omomba'e guasu ambue tupã nguéra, 8 ha ojapo mba'e vai ojapóva tetã nguéra Ñandejára omosẽ vaekue henonderãgui, ha umi mba'e vai ojapouka vaekue chupe kuéra Israel ruvicha guasu kuéra. 9 Israelgua oñe'ẽ meguã Tupã Ijárare, ha omopu'ã tupã nguéra tekoha opa itáva rupi, hóga yvate kuéra oñema'ehágui ha táva kuéra oñemombaretéva rupi. 10 Omopu'ã avei ita ñembo'y oñemboykéva tupã nguérape ha Astarté*f** ra'ãnga opa ijyvateha rupi ha opa yvyra máta guasu guýpe, 11 ha ojapoháicha tetã nguéra Ñandejára omosẽ vaekue henonderãgui, ohapy insiénso ha ojapo opaichagua tembiapo ahẽ, ombopochývo Ñandejárape. 12 Omomba'e guasu tupã gua'u kuéra, Ñandejára he'i porã vaekue ani haguã ojapo.
13 Opa maranduhára*f** ha mba'e rechahára*f** rupi, Ñandejára omomarandu vaekue Israel guápe oheja haguã hape vai ha ojapo haguã Ñandejára rembiapoukapy, hembipota ha ñeheko mbo'e ome'ẽ vaekue itúva kuéra ypy kuépe hembiguái maranduhára kuéra rupi. 14 Ha'e kuéra katu ndoikuaaséi mba'eve, akóinte uvei oikose iñakãre itúva kuéra ypy kuéicha, ndojeroviái vaekue Tupã Ijárare, 15 omboyke hembipota ha pe ñe'ẽ ñome'ẽ ojapo vaekue itúva kuéra ypykue ndive, ha hembiapoukapy ome'ẽ vaekue chupe kuéra. Upéva ári oho tupã nguéra rapykuéri naiporãiva maraverã, ha upéicha ha'e kuéra avei naiporãi maraverã, ha ojapo umi mba'e tetã nguéra ijere rehegua ojapóva, Ñandejára he'i vaekue chupe kuéra ani haguã ojapo. 16 Ojeheja opa Tupã Ijára rembiapoukapýgui, ha ojapo ijupe mokõi tóro ra'y vrónse ñemboyku pyrégui ha peteĩ Astarté*f** ra'ãnga, ha avei omomba'e guasu opaite mbyja yvága pegua ha Baálpe. 17 Ohapyka avei ita'ýra ha itajýra teépe, ojapo avei paje ha mba'e ñemi kuaa, ha oñeme'ẽ opaichagua tembiapópe ivaíva Ñandejára renondépe, ombopochy rendývo chupe.
18 Ajeve Ñandejára ipochy rendy Israelgua ndive ha omosẽ henondégui chupe kuéra; Judá ñemoñare ñoiténte oheja. 19 Judá katu ndojapói avei Tupã Ijára rembiapoukapy, ojapo uvei opa mba'e Israelgua ojapóva. 20 Upérõ Ñandejára ndaija'evéi Israelgua ñemoñare rehe ha omoingo tĩndyhápe ome'ẽvo mondaha kuéra pópe ha ipahápe omosẽvo henondégui chupe kuéra. 21 Oipe'a David rogaguágui Israel guápe, ha Israelgua oiporavo huvicha guasúrõ Jeroboam Nabat ra'ýpe; kóva oipe'a Israelgua Ñandejáragui ha ojapouka chupe kuéra ivai etereíva. 22 Upéicha Israelgua ojapo opa umi mba'e vai ojapo vaekue Jeroboam, ha ndopoivéi umívagui. 23 Ipahápe Ñandejára omosẽ henondégui Israel guápe, omomarandu haguéicha opa hembiguái maranduhára rupi, ha upéva rehe Israelgua ojereraha jepokuahápe Asíriape, oikohápe ko'ágã peve.
Samáriape ojeiko jey
24 Asiria ruvicha guasu ogueraha táva kuéra Babilonia, Cuta, Ava, Hamat ha Sefarvaim pegua kuérava ha omohenda táva kuéra Samaría guápe Israelgua rendaguépe. 25 Umíva katu nomomba'e guasúi Ñandejárape ha upéva rehe Ñandejára omondo jaguarete ojukáva chupe kuéra. 26 Upévare oho hikuái Asiria ruvicha guasu rendápe ha he'i chupe: “Umi reraha vaekue Samaría táva kuéra rupi opyta haguã upépe, ndoikuaái tupã upépe guápe, ha nomomba'e guasúigui chupe omondo hese kuéra jaguarete ojukáva ohóvo chupe kuéra.”
27 Upéicha rupi Asiria ruvicha guasu he'i: “Pemondo pa'i kuérava peru vaekue upégui, oheko mbo'e haguã chupe kuéra upepegua tupã guiguáre.”
28 Upérõ peteĩ pa'i ojereraha vaekue Samáriagui oho ha opyta Betélpe, ha oheko mbo'e chupe kuéra omomba'e guasúvo Ñandejárape. 29 Opáichavo peteĩ-teĩ tetã ojapo tupã imba'e teéva upe táva oikohápe ha omoĩ umi tekoha omopu'ã vaekue Samariagua ijyvateha rupi. 30 Umi Babiloniagua ojapo peteĩ Sucot-Benot ra'ãnga; Cutagua, peteĩ Nergal ra'ãnga ha Hamatgua, peteĩ Asimá ra'ãnga. 31 Avagua ojapo peteĩ Nibhaz ha peteĩ Tartac ra'ãnga, ha Sefarvaimgua ohapy ita'ýra kuéra tatápe mymbahapy*f** ramo itupã nguéra Adramélec ha Anamélecpe. 32 Avei omomba'e guasu Ñandejárape, omoingo jepe pa'i kuéra ijapytépe guánte, hembiapo haguã tupã nguéra tekohápe. 33 Upéicha rupi, omomba'e guasúrõ jepe Ñandejárape, akóinte omomba'e guasu itupã nguérape ojepokuaa haguéicha hetãme.
34 Ko'agãite peve ojapo gueteri upéicha, nomomba'e guasúi niko Ñandejárape ha ndojapói umi tembiapoukapy Ñandejára ome'ẽ vaekue Jacob ñemoñarépe, ha'e ombohéra vaekue Israel. 35 Ñandejára oñoñe'ẽ me'ẽ ramo guare hendive kuéra, he'i vaekue chupe kuéra: “Ani pemomba'e guasu tupã ambue kuérape, térã peñesũ henondépe, térã peikuave'ẽ chupe kuéra mymbajuka. 36 Pe che momba'e guasúke chéve Tupã pende Jára poguenohẽ vaekue Egíptogui pyapy mbaretépe. Chéve añoitéke pemomba'e guasu ha pemymbajuka. 37 Avei pejapóke umi tembiapoukapy ha tembipota ahai vaekue peẽme guarã ha ani pemomba'e guasu tupã ambuépe. 38 Aníke pende resarái pe ñe'ẽ ñome'ẽgui ajapo vaekue pene ndive, térã pemomba'e guasu ambue tupãme, 39 chéve ñoite Tupã pende Járapente uvei, ha poipe'áta pende rehe ija'e'ỹva po guýgui.”
40-41 Umi tetã nguéra katu ndoikuaaséi mba'eve; akóinte uvei ojapo ojepokuaa haguéicha ha, omomba'e guasúvo Ñandejárape, omomba'e guasu avei itupã gua'u kuérape; ha iñemoñare kuéra ojapo avei ijypykue ojapo haguéicha. Ha ko'ágã peve ojapo gueteri péicha.
