Apvisqui Amasías nipyesicsa co Judá
(2~R 14.1-22)1 Vocmec nic nat veinticinco años aptimesacpo apvisqui Amasías. Aptimec nic nat apvisqui acvaycmo veintinueve años. Inquin acvisay nic nat Joadán tingma ac Jerusalén. 2 Impeyvoc nic nat aptemaclha Amasías napato Dios Visqui ingac. Yitne inyicje mocjam aptemaclha apanco apvisqui.
3 Aptomjaclhec nic nat apyimtalhnamo Amasías, apcapajasa ilhnic nat colhic alnapma singilpilhtetemo apquilviscaa, apquilajem siclho apyap ninga. 4 Am nic nat eticyavac apquitquic maa, ayinyema ilhnic nat apcanamaclha Dios actalhesomalhca, aplingascama ilhnic nat Moisés: Meticyovejec mataa apyapmayc ayinyema apquilsilhnanomap apanco apquitquic. Meticyovejec mata apquitquic, acyitna inlhojo apquilsilhnanomap apanco apyapmayc. Ematong sat enlhit, acyitna inlhojo apsilhnanomap apanco — nic nat intomjac vaycajac.
5 Apcansaclhec nic nat Amasías apyovoclhojo co Judá najan co Benjamín, moclhama mataa apquilmolhama familias, macnalayclha ilhnic nat apquilviscaa singilpilhtetemo. Innec nic nat alyipsata apyovoclhojo enlhitaoc, acyitna inlhojo veinte años apquiltiyascam najan maa tap. Apvocmec nic nat trescientos mil singilpilhtetemo acma apquilmaycam ningajapsomalhca najan sovjeva, apquilmopvan elimpocjac cotnaja ingmoc. 6 Apquilpamejitsacpec nic nat co Israel, yoyam elpasmiclhac sat co Judá apquilvamlha cien mil singilpilhtetemo. Ellhovamcoc sat tres mil trescientos kilos plata acyanmongam apquilpasmeyquiclha (apquiltomja apquilpasmeyquiclha).
7 Apyocmec nic nat apnaclha apvisqui lhama Dios aplingascama, aptomja apcanya: —Lhip visqui, nopasmiclha nasa co Israel, ayinyema Dios Visqui ingac mepasmejec mataa co Israel, apquilvisay mocjam co Efraín. 8 Apquiltamjo inyicje lhip etnejic apyimnatem naysicsa apquilimpocjay apquilpasmeyquiclha co Israel. Dios Visqui ingac etnesquisic lhip mepqui apyimnatem, apvanquic mataa Dios jingmeyvoc nincoo, apvanquic najan jingiltovacsic — nic nat aptomjac.
9 Aptomjac nic nat Amasías apcanya Dios aplingascama: —¿Co laa incotnejic tres mil trescientos kilo plata sicmescama nasa co Israel? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Dios aplingascama: —Cotlaycaoc asoc innac Dios Visqui ingac. Apvanquic etajicsojoc apmescama nasa lhip siclho, apvanquic eyangviscomjoc mocjam asoc — nic nat aptomjac.
10 Apcapajasquic nic nat Amasías, colhic actajesa mocjam singilpilhtetemo co Efraín, yoyam eltajiclhac sat mocjam. Apquillovquic nic nat, apquillinga inlhojo amyaa. Apquiltajaclhec nic nat mocjam naysicsa aclom apquilvalhoc.
11 Apyimnatasquic nic nat apvalhoc Amasías. Apnalaclhec nic nat singilpilhtetemo payjoc alvata acvisay Yancomilh (Yasic). Apquilnapquic nic nat diez mil singilpilhtetemo co Seir (co Edom). 12 Apquilmacpec nic nat mocjam diez mil edomitas. Innec nic nat acnalaclho ayitsicsic mataymong acvinatem, eltimsic coning. Apquilitsepquic nic nat apyovoclhojo appaliyam coning (apquiltimsomap coning).
13 Apquilimpocjac nic nat nipyesicsa co Judá israelitas apquilapajasomap nic nat siclho, yoyam eltajiclha. Apquilimpocjac nic nat tingma apquilvanyam co Judá, ayenmo Samaria acvaycmo Bet-horón. Apticyovquic nic nat tres mil co Judá, apquilpatmaoclhec nic nat cascama apquilnatam acminyilhamalhca.
14 Apquilpenasquic nic nat Amasías najan apnaymacoc apquilimpocjay nipyesicsa co Edom. Apquilpatmentac nic nat quilaycmasquiscama apancaoc eltimjic apquilayo, acno apquilayo co Edom, apquilvatnec nic nat asoc acmasis macmescama quilaycmasquiscama. 15 Aplovquic nic nat Dios Visqui ingac apvita aptemaclha Amasías. Apcapajasquic nic nat profeta, colhic altimnasa Amasías: —¿So actomja yi? Lhip aptomja apcayo quilaycmasquiscama comovan colvomsic tap enlhitaoc naysicsa apquilimpocjay quellhip — nic nat aptomjac.
16 Naysicsa appamejitquiscama profeta, aptomjac nic nat apcanya apvisqui: —¡Vamlha itne! ¿Apcanyacpe ya lhquip jeyascasingvomoc sicvisay visqui? ¿Pa ya lhquip ematong? — nic nat aptomjac apvisqui.
Apquilvatasquic inyicje profeta aptomja mocjam apcanya: —Acyasamcoc coo melyajayquiclho sicpayvam lhip. Etvasacpoc sat lhip, ayinyema apsilhnanomap apanco napato Dios, aptomja apcayo as quilaycmasquiscama — nic nat aptomjac profeta.
17 Apvisqui co Judá ilhnic nat Amasías, aptomja apquilpamejitsomap apnaymacoc. Apcapajasquic nic nat colhic altimnasa apvisqui co Israel, apvisay Joás, Joacaz apquitca, Jehú aptavin nic nat. Intomjac nic nat amyaa: ¡Ingva, pac ongilnapalhca! ¡Ongilyasamcojoc sat aptomja apyimnatem apanco! — nic nat intomjac amyaa. 18 Apcapajasquic nic nat Joás, colhic altimnasa Amasías: Lhip Amasías, ingyeylhojo sicyitquiscama: Inquinmec yammeyac payjoc Líbano, apquinmec najan masit maa. Intomjac nic nat yammeyac ayanya masit: Nomyov nasa lhip apquitca quilvana, colyimjapoc sat sictamongvoyam, etnejic aptava — alhta aptomjac. Pilapcasquic alhta acvaa asoc navjac aclom, actacmo yammeyac, inquiltovasquic alhta. 19 Apquilimpocjac alhta quellhip cotnaja ingmoc edomitas. Eycaso ayinyema apyimtalhnesacpo apanco lhip. Tasi, coyit sat lhip ayajamalhco apvalhoc, ilha sat tingma pac mepqui ningilnapomalhca. ¿Tasi ya eticyoc apnaymacoc co Judá najan lhip? — nic nat aptomjac apvisqui Joás.
20 Am nic nat ingyajalhnoc apvisqui Amasías. Apquiltamjoc nic nat Dios, yoyam elmacpoc co Judá nipyesicsa apnaymacoc Joás, ayinyema ilhnic nat apquilayo quilaycmasquiscama, malha dios apancaoc co Edom. 21 Apquilmiyantac nic nat apvisqui Joás najan apnaymacoc, elimpocjac Amasías najan apnaymacoc, payjoc Bet-semes yoclhilhma Judá. 22 Apquilyimnatem nic nat co Israel, apquilinyajamquic nic nat co Judá, apquiltajaclho mocjam. 23 Apmacpec nic nat Amasías, apquilmam israelitas, payjoc Bet-semes. Apquilmiyaclhec nic nat tingma Jerusalén Joás najan apquillhalhmaa. Apcapajasquic nic nat colhic actovasa mataymong tingma apjalhtam, acvaycmo ciento ochenta metros, ayenmo ilhnic nat atong acyivey acvisay Efraín acvaycmo atong acvisay Tajescamaclha. 24 Apquilpatmaoclhec nic nat acyovoclhojo oro najan plata, najan acyovoclhojo apquilmaycam congne tingma apponquinomap, aptamilquiscama ilhnic nat Obed-edom, najan acyitnamaclha solyayem apvisqui tingma pac. Apquiltajaclhec nic nat tingma Samaria, apnalayclha ilhnic nat enlhit mayayo apquilminyilhamap.
25 Aptiyasam nic nat mocjam Amasías, Joás apquitca, apvisqui co Judá, malha quince años niptamin Joás, Joacaz apquitca, apvisqui co Israel. 26 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha Amasías, ayenmoclha aptimem apvisqui acvaycmo nelha maa. Actalhesomalhca vaycajac apquilvisay apquilviscaa co Judá najan co Israel. 27 Ayenmo ilhnic nat aptemaclha Amasías apyamasma Dios Visqui ingac. Apquilinmelham nic nat napocja apnaymacoc, yoyam elajic. Apquinyec nic nat apvisqui tingma Laquis. Apquilyamasquic nic nat, apmacpec nic nat as tingma, apmatnec nic nat maa. 28 Apquilpatmaoclhec nic nat tingma Jerusalén, apcatoynacpec nic nat maa apcatoynamacpilha apquilyeyjamcaa, tingma Jerusalén, moc apvisay Tingma David.
Amasías oisãmbyhy
(2 R 14.1-22)1 Amasías oguereko 25 áño oñepyrũrõ oisãmbyhy ha oisãmbyhy Jerusalénpe 29 áño pukukue. Isy héra Joadán, Jerusalengua. 2 Hembiapo porã Ñandejára renondépe, ndaha'éinte ipy'aite guive.
3 Oñemombarete rire tetã sãmbyhyhárõ, ojukauka umi ojuka vaekue itúvape. 4 Ha ndojukái ita'ýra kuérape; Moisés kuatia ñe'ẽme oĩháicha niko Ñandejára he'i vaekue: “Túva kuéra ndo jejukái vaerã ta'ýra kuéra rembiapo vaikuére ha ta'ýra kuéra avei ndo jejukái vaerã túva kuéra rembiapo vaikuére. Peteĩ-teĩva omano vaerã iñangaipáre.”
5 Amasías ombyaty opa Judá ha Benjamín guápe ojohogaguáva, ha omoĩ chupe kuéra ñorãirõha ruvicha kuéra poguýpe. Upéi oipapa 20 áño ombotýva guive, ha ojuhu oĩha 300.000 kuimba'e poravopyre oĩva oñorãirõ haguãicha, oiporu kuaáva kyse yvuku ha tete mo'ãha. 6 Upéva ári ombyatyve 100.000 ñorãirõhára Israelgua 3.300 kílo plátare.
7 Peteĩ karai marangatu katu ou hendápe ha he'i chupe:
—Nde karai mburuvicha guasu, aníke oñorãirõ nde ykére ñorãirõhára Israelgua. Ñandejára niko noĩri Israelgua ndive, ha opa umi Efraingua ndive ave. 8 Ha'e kuéra oikérõ nde ykére ñorãirõme, Tupã ne moĩta umi ne mbohováiva pópe. Tupã ikatu oporopytyvõ térã oporoity.
9 Amasías oporandu pe karai marangatúpe:
—Ha mba'épa oikóta umi 3.300 kílo plátagui ame'ẽ vaekue chupe kuéra?
Pe karai marangatu he'i chupe:
—Ñandejára oguereko ome'ẽ haguã ndéve hetave upévagui.
10 Upépe Amasías omondo jey umi Efraingua ñorãirõhára hógape kuéra. Ha'e kuéra katu ipochy Judagua ndive, ha ipochykue reheve oho jey hógape.
11 Amasías katu oñembopy'a guasu, ogueraha iñorãirõha kuéra upe Juky Ñúme, ha ojuka 10.000 kuimba'e Seír guápe. 12 Upéva ári Judagua oñemomba'e 10.000 kuimba'ére ha ogueraha chupe kuéra peteĩ yvyty ru'ãme oĩháme ita guasu ha upégui omyaña chupe kuéra ha umíva ho'ávo huguápe ijaku'ipa hikuái.
13 Upe aja umi ñorãirõhára Efraingua Amasías omondo jey vaekue hógape kuéra, ondyry Judagua táva kuérare, Samaría guive Bet-Horón peve, ojuka 3.000 tapichápe ha ogueraha heta mba'e omonda vaekue.
14 Amasías ou jeývo Edómgui ñorãirõhágui, ogueru Seír pegua tupã gua'u kuéra ha oguereko itupã ramo, omomba'e guasu ha ohapy chupe kuéra insiénso. 15 Ñandejára ipochy Amasías ndive ha omondo hendápe maranduhára*f** he'i haguã chupe:
—Mba'érepa reñesũ tupã gua'u renondépe. Ha'e kuéra niko ndaikatúi vaekue oipysyrõ nde pógui hetã guápe?
16 Amasías katu oñe'ẽ joko chupe ha he'i:
—Ndéve piko máva nde poravo reheko mbo'e haguã mburuvicha guasúpe? Tereho ko'águi neremanoséirõ!
Pe maranduhára oho mboyve he'i chupe:
—Aikuaa Tupã oñembopy'a peteĩmaha ne rundívo, rejapo haguére upéva ha nerehenduséigui che ñe'ẽ.
17 Judagua ruvicha guasu Amasías katu ohendu ambue ñe'ẽ ha he'ika Israel ruvicha guasu Joáspe, upéva Joacaz ra'y ha Jehú remineno: “Eju che mbohovái, tahechami nde rova!” 18 Joás katu he'ika chupe: “Peteĩ karaguata he'ika kuri'y Líbano peguápe: ‘Eme'ẽ nde rajy che ra'ýpe, tomenda hese’. Peteĩ tymba ñarõ Libanogua katu ohasa upérupi ha opyrũmba pe karaguatáre. 19 Nde ere: ‘Che pu'aka Edom guáre’, ha upévare rejejapo eterei. Epytánte nde rógape. Maerãpa reityse nde ári ha Judá ári mba'e vai?”
20 Amasías katu ndoikuaaséi mba'eve. Upéva ojehu Tupã oñembopy'a peteĩma haguére oitývo chupe Joás pópe, ojerovia haguére tupã gua'u Edom guáre. 21 Upérõ Joás oho ha ombohovái chupe Bet-Sémespe, oĩva Judá retãme. 22 Umi Judagua ho'a Israelgua pópe ha isarambipa; peteĩ-teĩ oñani jey hóga gotyo. 23 Israel ruvicha guasu Joás ojapyhy Judá ruvicha guasu Amasíaspe Bet-Sémespe, ha ogueraha Jerusalénpe. Pe táva korapy jere yvate rehe ojapo peteĩ kuára guasu ipukúva 180 métro, Efraín Rokẽ guive Hugua Rokẽ meve. 24 Upéi oguerahapa pe óro ha pláta oĩva ha opa mba'e tupao pegua oñongatúva Obed-Edom ha umi mba'e repyeta mburuvicha guasu róga pegua ha ogueraha avei karai guasu kuéra ra'y kuéra pira pire rehe ome'ẽ jey haguã, ha oho jey Samaría gotyo.
25 Judá ruvicha guasu Amasías, Joás ra'y, oikove gueteri 15 añove omano rire Israel ruvicha guasu Joás, Joacaz ra'y. 26 Ambue mba'e Amasías rekovekue rehegua, iñepyrũrã guive ipaha peve, ojehai Judá ha Israelgua ruvicha guasu kuéra kuatiápe. 27 Amasías ojei guive Ñandejáragui, oñeñemoĩ ñemi hese Jerusalénpe. Ha'e okañy táva Láquispe. Pepeve ojeho hapykuéri ha upépe ojejuka. 28 Upéi ojegueru hetekue kavaju ári ha oñeñotỹ itúva kuéra ypykue ndive Judá Távape.