1 Am nic nat covanac cotac ayitca Raquel. Inyasipcasquic nic nat mataa inyalho actomja acvitay ayitca.
Intomjac nic nat Raquel ayanya atava: —Jetingyasquis eyitquic. Am sat ancoc otac eyitquic, ongvitsapoc sat— nic nat intomjac.
2 Aplovquic nic nat Jacob. Aptomjac nic nat apcanya aptava: —Jave nac coo Dios. Movanqueje coo otacsic ayitca— nic nat aptomjac.
3 Intomjac nic nat Raquel ayanya atava: —Quip ingyeylhojo. Ipatjetaoc sat quilvana Bilha actomja setnesaycam. Invitac sat ancoc ayitquic, otnejic sat coo malha eyitquic ajanco— nic nat intomjac. 4-5 Inyantamaclhec nic nat Raquel quilvana actimesaycam apnaclha Jacob yoyam etnejic moc aptava. Appatjetamquic nic nat Jacob. Inlovsoc nic nat intomjac Bilha. Aptiyacmec nic nat ayitca.
6 Intomjac nic nat avalhoc Raquel: —Etnejic sat apvisay Dan, Apyicpilquemo Appeyvomo. Ayinyemaclha apjalhnoc Dios silmalhnancama. Jetnescasquic Dios sicpeyvomo sicvita sictamongvoyam— nic nat intomjac.
7 Inlovsoc nic nat intomjac mocjam Bilha. Aptiyacmec nic nat mocjam ayitca. 8 Intomjac nic nat avalhoc Raquel: —Etnejic sat apvisay Neftalí, Ningilinmelhamalhca. Ayinyemaclha ningilinmelhamalhca alhta yaya coo. Sicyimnatem coo, am olhnoc yaya coo— nic nat intomjac avalhoc.
9 Inmasquec nic nat acvitay ayitca Lea. Inyantamaclhec nic nat quilvana actimesaycam acvisay Zilpa apnaclha Jacob, yoyam etnejic moc aptava. 10 Inlovsoc nic nat intomjac Zilpa. Aptiyacmec nic nat ayitca.
11 Intomjac nic nat avalhoc Lea: —Sicmaseve laa. Etnejic sat apvisay Gad, Apmapseve— nic nat intomjac.
12 Inlovsoc nic nat intomjac mocjam Zilpa. Aptiyacmec nic nat mocjam ayitca. 13 Intomjac nic nat avalhoc Lea: —Selinyejemo nac coo. Jelhenam sat enaymacoc sictomja selinyejemo. Etnejic sat apvisay Aser, Apquilinyejemo— nic nat intomjac.
14 Aplhinquic nic nat Rubén. Aptiyasam nic nat amyip naysicsa apquilyatemenma motajap apactic. Apvitangvocmec nic nat acyilhna acvisay mamjape ningyi. Apsantimcasquic nic nat inquin acvisay Lea. Invitac nic nat Raquel actemaclha acyilhna.
Intomjac nic nat Raquel ayanya Lea: —Jimques sat nicja acyilhna mamjape ningyi apsayquinta ayitca— nic nat intomjac.
15 Incatingmavoc nic nat Lea: —Eyinyovcasquic lhiya etava. ¿Inquiltamjo ya najan cosavojo acyilhna mamjape ningyi apsayquinta sictamongvoyam?— nic nat intomjac.
Intomjac nic nat Raquel ayanya: —Momyovejec sat etava epatjetamcoc lhiya alhtaa nac jay. Cotnejic sat acyanmongam acyilhna mamjape ningyi apsayquinta ayitca— nic nat intomjac.
16 Intalhnacmec nic nat apvactamo Jacob apquinyectamo amyip. Inquilamyilhamquic nic nat aptava Lea. Intomjac nic nat ayanya atava: —Acyinyovquic lhac acyilhna mamjape ningyi acyanmongam yoyam jepatjetamcoc lhip alhtaa nac jay— nic nat intomjac.
Appatjetamquic nic nat aptava Jacob. 17 Inlovsoc nic nat intomjaclhac Lea. Aptiyacmec nic nat ayitca apvaycmo cinco acvitay ayitca. Ayinyemaclha apjalhnoc nic nat Dios almalhnancama Lea.
18 Intomjac nic nat avalhoc Lea: —Etnejic sat apvisay Isacar, Apmescama Nasa. Apvitac alhta Dios actemaclha sicyantimquiscama apnaclha etava quilvana setnesaycam. Quilhvo acvitac coo acyanmongam ayinyema Dios— nic nat intomjac avalhoc.
19 Inlovsoc nic nat intomjac mocjam Lea. Aptiyacmec nic nat ayitca acvaycmo seis acvitay ayitca.
20 Intomjac nic nat avalhoc Lea: —Aclhocac coo actamila asoc ayinyema Dios. Jeyasicjiclhojoc sat etava. Ayinyemaclha seis aptomjac apvitay apquitquic— nic nat intomjac avalhoc. Etnejic sat apquitcoc apvisay Zabulón, Acyangviyam Seyasicjayo.
21 Intiyacmec nic nat mocjam lhama ayitca inquilvana. Inquiltimec nic nat acvisay Dina.
22 Am nic nat colvoncacmoc Dios moc quilvana acvisay Raquel. Apjalhnoc nic nat almalhnancama. Aptimescasquic nic nat acvitay ayitca.
23 Inlovsoc nic nat intomjac Raquel. Aptiyacmec nic nat ayitca siclha acvitay. Intomjac nic nat avalhoc Raquel: —Apmascosquic Dios actemaclha sevennéycam emoc. 24 Jemquecsic sat mocjam lhama sictamongvoyam— nic nat intomjac avalhoc. Inquiltimec nic nat apvisay José, Apmesayclha.
Apyinimquiscama Jacob najan Labán
25 Aptiyacmec nic nat Raquel ayitca apvisay José. Aptomjac nic nat Jacob apcanya Labán: —Jeyane sat otajiclha siyaoclha. 26 Jelmes sat eyitquic najan enatamcaa yoyam ongiltajiclha. Sictamjaycam alhta acyanmongam as quilvanaa. Apyasamcoc lhip actemaclha alhta sictamjaycam— nic nat aptomjac.
27 Apcatingmavoc nic nat Labán: —Ilhniclhojo sat mocjam. Acyasingvocmec coo aptomja aplhamasquiclha asoc altamila Dios Apyimtalhnamo ayinyema lhip aptamjaycam. 28 ¿Jalhco acvam acyanmongam apquiltamjoc yoyam omquecsic lhip?— nic nat aptomjac.
29 Aptomjac nic nat Jacob apcanya: —Apyasamcoc lhip actemaclha sictamjaycam najan sictamilquiscama lhip apnatoscama. 30 Asilhtoc alhta siclho lhip apnatoscama movoyaclha coo. Natamin acvaac alhta coo. Aplhamaseclhec alhta Dios Apyimtalhnama lhip apnatoscama. ¿Jalhco sat cotnejic sictamjaycam yoyam opasmoc sicmolhama?— nic nat aptomjac.
31 Aptomjac nic nat Labán apcanya: —¿Jalhco acvam apquiltamjoc lhip acyanmongam?— nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Jacob: —Am oltamjoc coo acyanmongam. Pac otamilsic sat mocjam lhip apnatoscama. Eycaso actemaclha aclhanma evalhoc. 32 Pac oyacsic apyinatamaclha lhip apnatsocama. Ongvilhpansic sat aplhamoclhojo nipquesic apquitcoc apquilpasyam najan apquilphilhpopoy. Appalacmec sat ancoc aptema nac jay nipyesicsa apquilmopoy, otnejic sat sicnatoscama acyanmongam sictamjaycam. 33 Apvoctac sat ancoc lhip nalhit acnim yoyam elanojoc sat sicnatoscama. Etac sat apquilvamlha yataay apquilmopeycam najan apquilphilhpopoy. Etac sat apquilvamlha nipquesic apquilpasyam. Apvitac sat ancoc sicnatoscama apquilmopoy, cotnejic sat sicminyilhma— nic nat aptomjac Jacob.
34 Apcatingmavoc nic nat Labán: —Tasi, cotnejic sat actemaclha aclhanma apvalhoc lhip— nic nat aptomjac.
35 Yejemoc nic nat apquilhpansa Labán yataay apquilinava apquilmopeycam najan apquilpilhpopoy najan apquilvanaa apquilmopeycam najan apquilpilhpopoy najan apmopoy napaat najan nipquesic apquilinava apquilpasyam. Apquilapajasquic nic nat apquitquic Labán yoyam eltamilsic apnatsocama apquilhpanquiscama. 36 Apyinyovcasquic nic nat apquilyinatamaclha apnatoscama. Moc yoclhilhma ilhnic nat apquilyascasac. Invocmec nic nat 3 acnim apquillhingam.
Aptamilcasquic nic nat Jacob apquilmopoy apnatoscama Labán. 37 Apquilyatemenquic nic nat yamit actingaoc Jacob. Acvisay nic nat yamit álamo najan yamit almendro najan yamit castaño. Sovo ilhnic nat aptomjac ayimpeoc actengaoc yoyam cotnejic almopeycaoc. 38-39 Apquilancasquic nic nat mataa yamit almopeycaoc yingmin atamnic najan apyinaycamcolha apnatsocama. Apquinimcasquic nic nat mataa yamit acpayjo apyinaclha yingmin apnatoscama. Apcaplhinquic sat ancoc apquilvana yataay apquinavo, natamin eltimjic sat apquitcoc apquilmopeycaoc najan apquilpilhpopoy. 40 Apquilhpancasquic nic nat Jacob nipquesic apquitcoc. Aptipcasquic nic nat apmamyi yoyam elyiplovc apquilpasyam najan apquilmopeycam. Am nic nat elpalhcac Jacob apnatoscama Labán apnatoscama. 41 Apquilyacyesquic nic nat Jacob apnatoscama apquiltamila naysicsa apyinaycaoc. Apcaplhinquic sat ancoc apquinavo. Apquilyintamacpec mataa apquinimsa yamit almopeycaoc acpayjo apyinaclha yingmin. 42 Am nic nat etnimcasac yamit almopeycaoc apquilvactamo inlhojo apnatoscama apquilyamjoncama. Aplhameclhec nic nat Jacob apnatoscama apquiltamila. Aplhameclhec nic nat Labán apnatoscama apquilyamjoncama. 43 Aplhamaseclhec nic nat apquilnatam Jacob. Appintalhnama ilhnic nat apnatoscama. Aplhamoc nic nat enlhit apquiltimesaycam najan quilvanaa altimesaycam. Inlhamoc nic nat apnatoscama voncayispoc najan yamelyeyjaycoc.
1 Xama axta ekweteya megkamowagko kataksek apketchek Raquel ma'a Jacob, natha'ak axta m'a yáxa Lía, axta táhak eyáneya atáwa' s'e:
—Hetés ko'óxa étchek, sa' agkok héteyásak, watsapok sa'.
2 Aptaqnókkek axta eyke m'a Jacob, aptáhak axta apcháneya s'e:
—¿Diosya ko'o? Neykhe megyahayo exche' kótak étchek ma'a.
3 Tén axta ektáha eyáneya s'e:
—Epatheták sa' ma'a séláneykha Bilhá, épetcha sa', wet'ak sa' agkok étchek ma'a, keñe sa' ko'o máxa atnehek sekwete m'a. Sa' kañék ko'o sekwete étchek ma'a.
4 Méssek axta Raquel ma'a eyásenneykha Bilhá, yaqwayam etnehek apmeykha naqsa. Apyepetcha'ak axta Jacob ma'a Bilhá. 5 Wetássek axta han xama apketche apkenna' m'a Jacob. 6 Tén axta Raquel ektáha s'e: “Dan sa' etnehek apwesey s'e sakcha'a nak, hakte aplegayók ko'o Dios sélmaxnagko, payhawók setnéssesakxa segkésa xama hatte.”
7 Wetásekxeyk axta makham pók apketche apkenna' Bilhá m'a Jacob, 8 keñe axta Raquel ektáha s'e: “Neftalí sa' etnehek apwesey s'e sakcha'a nak, hakte xámok axta ko'o sélnápomáxche m'a eyáxeg, kóneg nahan ektemessáseykekxa'.”
9 Xama axta ekwet'a ekmassa ekmowána kótak étchek ma'a Lía, méssek axta Jacob ma'a eyásenneykha Zilpá, yaqwayam etnehek apmeykha naqsa. 10 Wetássek axta xama apketche apkenna' Jacob ma'a Zilpá, 11 keñe axta Lía ektáha s'e: “¡Éséye nak la'a! Anteméssesek sa' apwesey Gad xa sakcha'a nak.”
12 Wetásekxeyk axta makham pók apketche apkenna' Jacob ma'a Zilpá, 13 tén axta Lía ektáha s'e: “¡Payhekxeyk agko' ko'o kaxwók ewáxok! Hexének sa' ko'o kaxwók kelán'ák ekpayheykekxo ewáxok. Aser axta han temessásak apwesey m'a sakcha'a nak.”
14 Xama ekhem axta apmahágko yókxexma m'a Rubén, neyseksa apnakxamap axta m'a hótáhap apaktek, apwetágwokmek axta han aqsok ekyexna ekwesey axta mandrágoras, ekhól'a momhápa negye', apsákxéssek axta m'a egken Lía. Xama axta ekwet'a Raquel ma'a aqsok ekyexna nak, axta entáhak eyáneya Lía s'e:
—Hélmés ko'óxa nekha xa mandrágoras apsántegkesa nak étche.
15 Axta entáhak Lía eyátegmowágko s'e:
—¿Kenagkamcheya axta exche' kaxyókak sémentamoma m'a etáwa'? ¡Keñe kaxwók ekmako hélyementók se'e mandrágoras ekyexna apagkok nak ma'a hatte!
—Epathetagkok sa' xeye Jacob se'e axta'a nak, sélmésa enxoho m'a mandrágoras ekyexna apagkok nak étche —axta táhak eyáneya Raquel.
16 Kelanyexágkek axta Lía m'a Jacob apwákxo axta axta'a apkenyékto yókxexma, axta entáhak eyáneya s'e:
—Hepathetagkok sa' ko'o exchep se'e axta'a nak, hakte élmassáseyha exchek ko'o exchep ekyánmaga ekyaqmageykekxa m'a mandrágoras ekyexna apagkok nak hatte.
Appathetágkek axta Lía Jacob xa axta'a nak, 17 wetásekxeyk axta makham apketche apkenna' m'a Jacob, cinco axta aptáhak, hakte aplegayak Dios ma'a élmaxnagko. 18 Tén axta Lía ektáha s'e: “Isacar sa' kólteméssesek apwesey s'e sakcha'a nak, hakte Dios egkeyásak ekyaqmageykekxa eñama sekmésso etáwa' m'a séláneykha nak.”
19 Keñe axta ekwetásekxo makham pók apketche apkenna' Jacob ma'a Lía, seis axta aptáhak, 20 tén axta ektáha s'e: “Dios egkeyásak ko'o segkésso naqsa aqsok ektaqmela. Heyáhapmakha sa' kaxwók ko'o m'a etáwa', hakte seis aptáhak sekwetasso apketchek.” Zabulón axta han temessásak apwesey xa sakcha'a nak.
21 Weteyak axta han xama étche kelwána m'a Lía, Dina axta teméssessók ekwesey. 22 Xénwákxók axta han apwáxok Dios ma'a Raquel; apleg'ak axta élmaxnagko, keñe apmésa yaqwayam kótak étchek. 23 Xama axta ekweteya apkemha apmonye' étche, axta entáhak se'e: “Apmasséssek kaxwók Dios sekmegqakto eñama matè étchek. 24 Yána annal'a óteyekxak makham pók.” Axta keñamak ekteméssessama apwesey José.
Jacob tén han Labán apkelyexancháseykha chá'a pók
25 Aptáhak axta Jacob apcháneya Labán, natámen ekwete axta José m'a Raquel:
—Heyho ataqhohok makham ma'a seyókxa axta. 26 Hélmeyásekxa étchek, tén han ma'a enaqteyegka'a nak, hakte ektamheykha axta ko'o yaqwayam almok ma'a, heyho ataqhekxa'. Apya'ásegkok xép ektémakxa sektemessáseykencha'a.
27 Aptáhak axta Labán apchátegmowágko s'e:
—Exa aqsa s'e sekhakxa nak. Ey'assásegweykmek ko'o aqsok ekha élmowancha'a sepasmoma m'a Wesse' egegkok eñama exchep. 28 Héltennés háxko ekwánxa apmenyeyk ekyánmaga aptamheykha, ayánmagkasek sa'.
29 Tén axta Jacob aptáha apcháneya s'e:
—Apya'ásegkok xép ektémakxa chá'a sektemessáseykha, tén han séltaqmelchessessama chá'a m'a aqsok apnaqtósso; 30 apxámeykekxók apagko' ma'a apqántawók axta sekwaya, hakte appasmomchek axta Wesse' egegkok ma'a sekxók axta sekwaya; ¡ko'o eyke payhawók kaxwók atneykha alanaksek aqsok ekheykha nak exagkok!
31 —¿Háxko ekwánxa apmenyeyk ayánmagkasek? —axta aptáhak Labán.
—Mómenyeyk ko'o hegkések ekyánmaga sektamheykha —axta aptáhak Jacob apchátegmowágko—. Alánésha sa' eyke makham apnaqtósso nepkések apmako enxoho elyahakxohok ma'a sekmakókxa nak atnehek wána': 32 heyho sa' aweynchamha sakhem nepyeseksa m'a apnaqtósso nepkések, yaqwayam waxpánchesek apyókxoho m'a nepkések apketkók apkelpésyam nak, tén han apyókxoho yát'ay apketkók apkelmópeykha nak. Sa' katnehek ko'o ekyánmaga sektamheykha xa. 33 Apwa'akteyk sa' agkok chá'a etyánegwatámhok ma'a ekyánmaga sektamheykha: yetneyk sa' agkok chá'a meyke apkelmópeykha m'a yát'ay seknaqtósso essenhan nepkések megkatnaha enxoho apkelpésyam, hexének sa' sélmenyexchesso ko'o exchep, cháxa yaqwayam sa' kañék apwete exchep meyke sektémakxa ko'o.
34 —Hoy táse', antéhek sa' xa aptáhakxa nak —axta aptáhak Labán.
35 Apkexpánchessek axta Labán apyókxoho yát'ay apketkók apkelpéwayam xa ekhem nak, tén han apkelmakteykha, tén han apyókxoho yát'ay apkelmópeykha, tén han ma'a apyókxoho nepkések apketkók apkelpésyam nak, apkelméssek axta apketchek yaqwayam elánesha. 36 Tén axta apxega yetlo xa apnaqtósso nak apmahágko makhawók eyátépexa axta aphakxa m'a Jacob, ekweykmoho nak ántánxo ekhem nenxega náxop.
Keñe axta Jacob apkeláneseykencha'a makham pók apnaqtósso nepkések axta m'a Labán. 37 Apkelyaqténchek axta han yámet álamo aktegák axnancha'ák, tén han almendro keñe han castaño, apkelpexyawássek axta émpe'ék yaqwayam enxoho agyekpelkohok élpéwayam élmope émpe'ék, 38-39 tén axta apkelánchesa yámet apkelpexyawasso émpe'ék ma'a apmonye'e nak kélnaqtósso, cham'a apyeneykegkaxa axta chá'a yegmen. Cha'a aptawáseykegkaxa axta chá'a apkelwána m'a. Apkelpéwayam axta han chá'a apkelántépak apketkók, tén han apkelpeysameykha, hakte axta ñókxa aptawásencha'a chá'a apkelwána ekpayhókxa nak yámet kélpexyawasso émpe'ék. 40 Apkexpánchessek axta han Jacob, apkelpeykesákxók axta pók ma'a apkelpéwayam nak tén han ma'a apkelpésyam nak Labán apnaqtósso. Cháxa ektémakxa axta aptaqmelcháseykegkoho apcháncheseykekxa apnaqtósso apagko' ma'a Jacob, apkexpánchessama m'a Labán apnaqtósso nak. 41 Aptawáseyha axta agkok chá'a apkelwána m'a apnaqmele nak nepkések, elánchessekxak axta chá'a yámet Jacob ma'a apyeneykegkaxa nak chá'a yegmen, yaqwayam enxoho elanok chá'a m'a yámet nak neyseksa aptawáseykha apkelwána; 42 keñe axta apkelchexyekmo enxoho chá'a m'a apkelyamhagko nak, melánchesagkehek axta chá'a yámet. La'a aptéma axta apkelyamhagko apnaqtósso m'a Labán, keñe axta Jacob ma'a apnaqmele nak. 43 Axta keñamak aptéma wesse' m'a Jacob, tén han apxámokma m'a nepkések apnaqtósso, tén han apkeláneykha apkelennay'a, tén han kelwán'ák, tén han yányátnáxeg, tén han ma'a yámelyeheykok.