Moc acvitay apvanmoncama apvisqui
1 Aptalhosquic nic nat amyaa apvisqui Nabucodonosor: Coo sicvisay Visqui Nabucodonosor. Altamjoc quellhip coytic actamilaycam apquilvalhoc apyovoclhojo enlhitaoc apquileyvam as nalhpop. 2 Elyasamcojo quellhip aptamjaycam simpilapquiscama, setnesquiscama alhta Dios apna netin. 3 ¡Avanjec anco apmopvan najan aptamjaycam simpilapquiscama Dios! ¡Cotningvomejec sat nelha apcanamaclha Dios najan aptemaclha apmopvan!
4 Coo sicvisay visqui Nabucodonosor. Acnec alhta coo tingma ajac, acyitna inlhojo actamilaycam evalhoc, am alhta coymalhcac lhama asoc. 5 Invitac alhta sicvanmoncama alhtaa. Intiyacmec alhta evalhoc acyiplomo siyay coo, ayinyema acvitay sicvanmoncama. 6 Ayapajasquic alhta amyaa, yoyam jeltiyaningvota apyovoclhojo apquiltemaclha apquilyascamco yoclhilhma Babilonia. Altamjoc alhta jelyascasingvomoc actemaclha acvitay sicvanmoncama. 7 Apquilvoctac alhta sicnaclha apyovoclhojo quilaney poc, najan apquilyascamco actemaclha injangaoc, najan apquilyascamco apquiltemaclha, najan apquilyascamco apyová. Altimnasquic alhta inyicje actemaclha acvitay sicvanmoncama. Am alhta colapvancaac jelyascasingvomoc. 8 Alhayi alhta apvocta sicnaclha Daniel, moc apvisay Beltsasar, apvisayó lhama dios ajanco. Espíritu apanco Dios apna apvalhoc Daniel. Altimnasquic alhta actemaclha acvitay sicvanmoncama, actomjac alhta siyanya: 9 Lhip Beltsasar, apquimja apmamyi nac lhip nipyesicsa apquilyascamco apquiltemaclha. Acyasamcoc coo apna lhip apvalhoc espíritu apanco Dios. Apyasamcoc lhip acyovoclhojo asoc alyilhamalhca. Quip ingyeylhojo, jeltimnas siclho asoc acvitay sicvanmoncama. Jeyascasingvom sat actemaclha acvitay sicvanmoncama. 10 Eycaso alhta acvitay sicvanmoncama naysicsa sicyitnama:
Inquinmec alhta lhama yamit nitnoc anco natalo amyip.
11 Inquictinquic alhta yamit, acticlhicvocmo netin. Invitalhquic alhta yamit apquilaneyo enlhit apquileyvam lhalhma anco.
12 Altamila alhta ava, cotlaycaoc alhta acyilhna eltovamcoc apyovoclhojo enlhit. Inquilyancac alhta pisquisca enlhit apnatoscama. Inquilyancac alhta nata allanay alhanaoc netin yamit. Inquinyemac alhta as yamit nintom, apquiltiyaningvoycta apyovoclhojo enlhitaoc as nalhpop.
13 Pilapcasquic alhta acvita sicvanmoncama ángel enlhit apquinyema netin. 14 Aptomjac alhta ángel apyimnatesa appayvam:
Elyatemen sat yamit, elsavojo actengaoc. Elsavojo yamit ava najan acyilhna. Colinyajamcoc sat apnatoscama alyanca coning yamit, najan nata alyanca maa.
15 Noelic nasa avjac acyiplomo ayquipmenaoc. Enatjit sat cadena yamit avjac, coytic ac lha naysicsa paat. Cotyamoc sat tiyam etin acyitnamaclha, coytic sat nalhpop yamit avjac, acno alyanca nalhpop ninatoscama.
16 Mepqui apvalhoc sat etnejic, elhojoc sat (apvisqui) asoc navjac, acvaycmo siete años elngamcojo acmasom.
17 Eycaso ayinyema siclho apquilpamejitsomap ángeles Dios apquilasinancama. Elyasingvomoc sat apyovoclhojo enlhitaoc, aptemaclha Dios apna netin apyimtalhnamo. Apvanquic etnesquisic apvisqui apjalhnancoc, apvanquic elvatesquisic apvisqui nipyesicsa enlhitaoc. Apvanquic etnesquisic apvisqui apjalhnancoc enlhit mepqui ayajamalhco apvalhoc.
18 Eycaso siclhanma acvitay sicvanmoncama, sicvisay visqui Nabucodonosor. Lhip Beltsasar, jeyascasingvom sat amyaa. Paj lhama apyascamco apquiltemaclha comopvan jeltimnacsic. Apvanqui eyca lhip jeyascasingvomoc, ayinyema lhip apvalhoc apna espíritu apanco Dios — nic nat aptomjac apvisqui.
19 Intiyacmec alhta apvalhoc alinga amyaa Daniel, moc apvisay Beltsasar. Actomjac alhta siyanya Beltsasar: Nocotyim nasa apvalhoc lhip, aplinga amyaa acvitay sicvanmoncama najan actemaclha singyascasingvoyam. Apcatingmavoc alhta Beltsasar: ¡Altamjo inyicje ellingamcojo acyimtalhnama cotnaja ingmoc, yoyam emyovacpoc lhip visqui apyimtalhnamo! 20 Invitac alhta lhip apvanmoncama yamit acvinatem, acticlhicvocmo netin, acvitamalhca apquilaneyo enlhitaoc lhalhma anco. 21 Altamila alhta yamit ava, cotlaycaoc alhta acyilhna eltovamcoc enlhitaoc lhalhma anco. Inquilyancac pisquisca enlhit apnatoscama, inquilyancac nata netin yamit allanay alhanaoc. 22 Lhip visqui apyimtalhnamo apyitsomacpo yatim acvinatem. Apyimtalhnamo apanco nac lhip, acvaycmo netin lhip apcanamaclha najan acvaycmo lhalhma anco as nalhpop. 23 Invitac alhta lhip apvanmoncama lhama ángel apvayventama as nalhpop, aptomja apcanya: Elyatemen sat yamit, eltovas maa. Elmiyov sat avjac acyiplomo ayquipmenaoc. Enatjit sat cadena yamit avjac, coytic ac lha naysicsa paat. Cotyamoc sat tiyam etin, coytic sat avjac nalhpop, acno alyanca nalhpop ninatoscama, acvaycmo siete años. 24 Eycaso singyascasingvoyam Dios apna netin aplhenacpo lhip visqui apyimtalhnamo. 25 Eyinyovacpoc sat lhip visqui apyimtalhnamo, epalhavomoc sat asoc navjac najan ninatoscama. Etoc sat lhip paat, acno actom vayqui. Cotyamoc sat tiyam etin apyitnamaclha lhip. Cotnejic sat acvaycmo siete años appalhaviyam lhip maa. Eyicpilcangvomoc sat lhip Dios apna netin apmovan apanco etnesquisic apvisqui apjalhnancoc, acno aclhanma apvalhoc apanco. 26 Inlhenalhquic yamit avjac acyiplomo ayquipmenaoc, yoyam comyovalhca. Apyitsomacpo lhip visqui apyimtalhnamo, emyovacpoc sat lhip aptimem apvisqui, apyicpilco inlhojo lhip Dios apmopvan apanco aptomja apyimtalnamo. 27 Lhip visqui apyimtalhnamo, ingyeylhojo sicpayvam: Nosilhnanacpojo nasa apanco, iyiplovcasojo actemaclha acpeyvomo. Ilvates aptemaclha acmasom. Ingyimlimojo sat mataa enlhit mepqui apquilnatam. Coytic sat actamilaycam apvalhoc lhip visqui apyimtalhnamo. Coymalhquejec sat mataa lhama asoc — nic nat aptomjac Daniel, moc apvisay Beltsasar.
28 Insovjongvocmec nic nat amyaa aplhenacpo apvisqui Nabucodonosor: 29 Invocmec nic nat moc año. Aptiyasam nic nat apvisqui, payjoc tingma pac, yoclhilhma Babilonia. 30 Aptomjac nic nat apvisqui: ¡Quip elanojo quellhip tingma apvanyam Babilonia! ¡Coo eyca ayinyema sicmovan ajanco, yoyam ellanacpoc tingma! ¡Elyasingvomoc sat apyovoclhojo enlhitaoc sictemaclha sicyimtalhnamo! — nic nat aptomjac apvisqui.
31 Pilapcasquic nic nat aclingalhco appayvam ayinyema netin: Quip ingyeylhojo lhip visqui Nabucodonosor. Metnaja mocjam lhip apvisqui as yoclhilhma. 32 Eyinyovacpoc sat lhip, yoyam epalhavomoc lhip asoc navjac najan ninatoscama. Etoc sat lhip paat, acno actom vayqui. Cotnejic sat acvaycmo siete años. Eyicpilcangvomoc sat lhip apmopvan apanco Dios apna netin. Apyimtalhnamo apanco nipyesicsa enlhitaoc apyovoclhojo as nalhpop. Apvanquic etnesquisic apvisqui apjalhnancoc, apvanquic elvatesquisic aptimem apvisqui, acno aclhanma apvalhoc apanco — nic nat intomjac amyaa ayinyema netin.
33 Insovjongvocmec nic nat amyaa aclhenamalhca. Apyinyovacpec nic nat apvisqui Nabucodonosor. Aptovquic nic nat paat, acno actom vayqui. Intiyacmec nic nat tiyam etin apyitnamaclha apvisqui. Ajolhec nic nat actomjaclha apva, ajolhec nic nat apopeoc, malha apopeoc mama apyivey.
Actamilayclha apvalhoc Nabucodonosor
34 Coo sicvisay Nabucodonosor. Invocmec alhta nelha siete años allhenamalhca. Acsicjaclhec alhta netin, inmasquec alhta sictemaclha ayanem. Actomjac alhta siyayo Dios Apyimtalhnamo apna netin cotmongvoycamlha nelha.
Apmopvan innac Dios Visqui Apyimtalhnamo, cotningvoyam nelha apcanamaclha.
35 Mepqui apquilyimtalhnamo apyovoclhojo enlhitaoc as nalhpop. Apyiplovcasquic mataa aclhanma apvalhoc, payjoc maa netin najan as nalhpop. Copvanquejec lhama enlhit ingyinmelham lhip apmopvan. Copvanquejec enlhit ingyanic lhip: ¿So actomja yi? - Paj. ,
36 Pilapcasquic alhta actamilaclho evalhoc coo. Eltimescasquic mocjam visqui apancaoc enaymacoc yatapquilviscaa, nipyesicsa enaymacoc enlhit, acyiplomo mayayo najan sicyimtalhnamo, am colhnoc siclhoc alhta. 37 Coo sicvisay Nabucodonosor. Actimec coo siyayo Dios apna netin, apvisay Mayayo najan Apyimtalhnamo. Aptomja appeyvomo najan nasoc anco aptemaclha. Apvanquic eyinyovsic (elvatesquisic) apquiltemaclha apancaoc enlhit apquilyimtalhnamo.
Nabucodonosor apteme ekyeyháxma
1 “Ko'o, wesse' apwányam Nabucodonosor, émenyeyk ko'o keytek meyke ektáhakxa apkelwáxok tén han kataqmelek apheykha énxet'ák ekyókxoho apheykegkaxa, tén han ma'a énxet'ák mók ektémakxa nak chá'a apkelpeywa, apheykha nak keso náxop. 2 Émenyeyk ko'o kólya'asagkohok kéxegke aqsok sempelakkasso nak agweta', sexekmósa nak ma'a Dios meyke ekhémo. 3 ¡Awanhók agko' ma'a aqsok apkelane, tén han sempelakkasso nak agweta'! Megkamassegwomek sa' ma'a aptémakxa nak wesse' apwányam, megkatnégwomek sa' néxa ekha apmopwána.
4 “Ko'o Nabucodonosor, méko axta ko'o ektémakxa sekha m'a tegma aptaqmalma ahagkok nak, xámok agko' axta aqsok ahagkok. 5 Xama axta'a axta sekwet'a sekwanmagko neyseksa sekteyenma, égwakkassek axta han, kelchetagkassek axta ewáxok, temessáseyha axta ewáxok ma'a ektáhakxa aqsok sekwete. 6 Tén axta séltamho elchexyók hetyánegwatámhok apyókxoho ekha nak apkelmopwancha'a m'a Babilonia, yaqwayam héltennaksek ektémakxa m'a sekwanmagko. 7 Apkelwa'ak axta m'a apyókxoho apkelyohóxma nak Babilonia, tén han apkelya'áseykegkoho nak chá'a aqsok ekpowásamáxche, ekha nak apkelmopwancha'a, tén han apwetayo nak chá'a aqsok yaqwánxa katnehek, éltennássek axta ko'o m'a sekwanmagko, axta eyke héltennásak ektémakxa, hakte axta elya'ásegkok. 8 Axayók axta apwa'a sekhakxa m'a Daniel, kéltéma nak han Beltsasar, eñama m'a aqsok seyáyókxa nak, cham'a appékessáseykegko nak chá'a m'a Dios appagkanamap espíritu apagkok. Axta ektáhak séltennásencha'a sekwanmagko s'e: 9 ‘Beltsasar, apkemha apmonye' apagkok nak ma'a apkelya'áseykegkoho nak aqsok ekpowásamáxche', ekya'ásegkók ko'o exchep appékessáseykegko chá'a m'a Dios appagkanamap nak espíritu apagkok, tén han apya'áseykegkoho chá'a ekyókxoho m'a aqsok megkólya'áseyak nak. Yeyxho sa' sekwet'a exchek sekwanmagko, keñe sa' héltennaksek ektémakxa. 10 Keso aqsok sekwet'a axta ko'o neyseksa sekteyenma s'e:
“Ekwet'ak axta
xama yámet
ekwenaqte agko'
émha m'a neyseksa
nélwanmeygkaxa'.
11 Wánégyek axta
xa yámet nak
yawak axta han
ma'a awhak nak;
keltekxekwákxok axta
naw'ék ma'a néten,
agwethok axta
katnamok makhawók
agko' nak keso náxop.
12 Keltásók agko'
axta han ma'a áwa'
xámok axta han ekyexna,
awanchek axta
kasawhekxohok aptéyak
apyókxoho énxet'ák.
Kelyáqtegkek axta
kóneg ma'a
aqsok nawha'ák
élleykha nak yókxexma,
keláneykegkek axta
han axanák náta
m'a aktegák nak,
keleykegkek axta
aptéyak apyókxoho
énxet'ák keso
nélwanmeygkaxa nak.
13 “Pelakkassek axta han sekwet'a sekwanmagko xama Dios apchásenneykha apkelhaxneykha nak chá'a apwéweynto apkeñama néten, 14 aptáhak axta appaqmeta ekyennaqte s'e:
“Kólyaqnegkes yámet ekyawe,
kólyaqténches aktegák,
kólpalchesses áwa',
kólexpánchessesha ekyexna.
Kanyahagkok sa'
aqsok nawha'ák élyáqto
nak kóneg pessesse agkok,
kalchampak sa' náta
élyáqto nak aktegák.
15 Awhak sa' eyke
aqsa kóleymok
tén han kepmenák;
kóltehet sa' cadena
sawo ekyentaxno
tén han sawo ekyexwase,
katnamok sa' agkok
neyseksa pa'at
ma'a yókxexma nak.
Kapálwaták sa' yálye,
kapaxqak sa' agkok
aqsok nawha'ák
ma'a yókxexma.
16 Kalwánaqmak sa'
ekteme énxet,
máxa aqsok nawhak
sa' katnekxa',
siete apyeyam sa'
kawomhok xa ekmaso
nak ektáhakxa.
17 Cháxa apkeltamhókxa
nak kólteméssesek ma'a
Dios apkelásenneykha
apkelpagkanamap
apkelhaxneykha nak chá'a,
yaqwayam elya'asagkohok
chá'a apyókxoho énxet'ák
ekha apmopwána m'a
Dios meyke nak ekhémo,
nepyeseksa m'a
aptamheykegkaxa nak
chá'a kelwesse'e
apkelwányam énxet,
apteméssesso nak
chá'a apkeláneykha
apchókxa m'a apmakókxa
enxoho chá'a etnéssesek,
tén han apteméssessamo
nak chá'a apkemha
apmonye' nepyeseksa
énxet'ák m'a mékoho nak.’
18 “Cháxa sekwanmagko sekweteya axta ko'o xa, sektáha nak wesse' apwányam Nabucodonosor. Beltsasar, héltennés sa' ko'o ektémakxa, hakte méko xama enxoho apkelya'áseykegkoho ekha nak apkelmopwancha'a, apheykencha'a nak se'e sektémakxa nak ko'o wesse' apwányam; xép akke apwanchek héltennaksek ektémakxa, hakte apheyk xép apwáxok ma'a Dios appagkanamap nak espíritu apagkok.
19 “Keñe axta Daniel, kéltéma nak han Beltsasar, apwanmeya sekxo', ekyegwakkasa m'a ektáhakxa axta apwáxok. Ektáhak axta ko'o seyáneya, sektáha nak wesse' apwányam: ‘Beltsasar, nágkatnéssesha aqsa apwáxok sekwanmagko, sekwete exchek ko'o, keñe han yaqwayam nak héltennaksek.’ Aptáhak axta Beltsasar apchátegmowágkokxo: ‘¡Hay, wesse' apwányam, kalpehewakxoho annal'a apkelenmexma xa ektáhakxa nak apwanmagko! 20 Cháxa yámet ekwenaqte tén han ekyawe agko' awhak, apwet'a axta exchep, wesse', élweykekxoho nak naw'ék ma'a néten, negweteyo nak makhawók agko' keso nélwanmeygkaxa', 21 éltaqmalma nak áwa', tén han ma'a ekxámokma ekyexna, eksawhomo nak yaqwayam etawagkok apyókxoho énxet, élyexánegweyktamxa nak chá'a pessesse agkok ma'a aqsok nawha'ák élleykha nak yókxexma, éláneykegkaxa nak axanák aktegák ma'a náta, 22 xeyep xa yámet nak, wesse', eyánteykegko nak apteme ekha kéláyo, tén han apyennaqte. Chánteykegkek xép apteme apcheymákpoho, wesse', weykmók ma'a néten, sawheykekxók han apkeláneykha ekyókxoho yókxexma nak keso náxop. 23 Apwet'ak axta han xép wesse', Dios apchásenneykha appagkanamap apkelhaxneykha nak chá'a apwéweynto apkeñama m'a néten, aptáha appeywa s'e: Kólyaqnegkes yámet ekyawe nak, kólmasséssem sa', awhak sa' aqsa kóleymok tén han kepmenák; kóltehet sa' cadena sawo ekyentaxno, tén han sawo ekyexwase, katnamok sa' agkok neyseksa pa'at ma'a yókxexma. Kapálwaták sa' yálye, kapaxqak sa' agkok aqsok nawha'ák ma'a yókxexma, ekweykmoho siete apyeyam. 24 Keso ektémakxa exchep apwanmagko, yaqweykenxa etnéssesek xép ma'a Dios meyke nak ekhémo, wesse'. 25 Kóltekkesek sa' nepyeseksa apnámakkok xép wesse', aqsok nawha'ák sa' epaxqaha; pa'at sa' etwok ektémól'a weyke, kayássesek sa' yálye. Sa' katnehek xép apweynchámeykha ekweykmoho siete apyeyam xa, wesse', ekwokmoho apya'ásegwokmo ekha apmopwána m'a Dios meyke nak ekhémo, nepyeseksa m'a aptamheykegkaxa nak chá'a kelwesse'e apkelwányam énxet, tén han apteméssesso chá'a apkeláneykha apchókxa m'a apmakókxa enxoho chá'a etnéssesek. 26 Keñe m'a apkeltémo axta kóleymok aqsa m'a awhak nak, tén han ma'a kepmenák, cháxa ekteme peya makham exkekxak xép apteme wesse', apya'ásegwokmo sa' Dios apha nak néten, apteme apkeláneykha ekyókxoho aqsok. 27 Etne sa' se'e séltamhókxa nak etnehek, wesse': etne chá'a ekpéwomo aptémakxa, ná elána kaxwók mey'assáxma; elwatés aptémakxa ekmaso, epásem sa' ma'a apkelmopyóseka nak. Lapmaxcheyk sa' kexa eweynchamha chá'a meyke ektáhakxa aptáha enxoho xa ektáha nak, wesse', tén han katnahagkok chá'a ektaqmalma apweynchámeykha.’”
28 Temegkek axta han ekyókxoho xa aqsok nak, kéltennasso axta m'a wesse' apwányam Nabucodonosor: 29 Apweynchámeykha axta néten apxagkok aptaqmalma Babilonia m'a wesse' apwányam, natámen axta ekteme xama apyeyam, 30 aptáhak axta s'e: “¡Awanhók agko' nak la'a s'e Babilonia! Ko'o axta sélane yetlo sekmowána, sekhamakxa chá'a sektémakxa wesse' apwányam, yaqwayam enxoho kataxchek seyeymáxkoho.”
31 Axta han epenchásawok appeywa wesse' apwányam apleg'a xama kélpeywa eñama néten, ektáha eyáneya s'e: “Yeyxho sa' se'e wesse' apwányam Nabucodonosor. Háwe kaxwók xép apagkok aptémakxa nak wesse' apwányam; 32 kóltekkesek sa' xép nepyeseksa apnámakkok, aqsok nawha'ák sa' epaxqaha; pa'at sa' etwok ektémól'a weyke, ekweykmoho siete apyeyam, ekwokmoho apya'ásegwokmo ekha apmopwána m'a Dios meyke nak ekhémo, nepyeseksa m'a aptamheykegkaxa nak chá'a kelwesse'e apkelwányam keso náxop, tén han apteméssesso chá'a apkeláneykha apchókxa m'a apmakókxa enxoho chá'a etnéssesek.”
33 Yetlókok axta han ekteme m'a ekxénamaxchexa axta katnehek, kéltekkessek axta nepyeseksa apnámakkok ma'a Nabucodonosor; aptókek axta pa'at, ektémól'a weyke, yássessek axta m'a yálye, kelwegqak axta apwa', máxa axta náta áwa' táhak, kelwegqak axta han apophék, máxa náta ekyawe aphék axta táhak.
Nabucodonosor aptaqmelwayam
34 “Xama axta ekwokmo néxa ekxénamaxchexa hélteméssesek, énmexawok axta néten, ko'o Nabucodonosor, ekwetágkok axta ekmassa sekteme seyeyháxma; tén axta sekteméssesa apcheymákpoho m'a Dios meyke nak ekhémo, axta ektáhak sekpaqmeta sélpeykásawo m'a memassegwayam nak:
“Megkamassegwomek
sa' chá'a apmopwána;
katnahagkok sa' chá'a
aptémakxa nak
wesse' apwányam.
35 Mékoho
apancha'awók
nápaqtók ma'a
apyókxoho énxet'ák
nak keso náxop.
Elának chá'a apmakókxa
enxoho chá'a elána',
cham'a aqsok
ekhéyak nak néten
tén han keso náxop.
Méko awanchek
kanmexekxak apmopwána,
tén han katnehek
kának se'e:
¿Yaqsa ektáha
aptáha nak xa
ektáha nak?”
36 “Yetlókok axta sekya'ásegwayam exma, tén han sekxaweykekxa seyeymáxkoho sektémakxa nak wesse' apwányam, keñe han ekha séláyo, tén han sekteme wesse'. Élya'aweykteyk axta m'a sepaqhetcháseykha axta chá'a, tén han séláneykha ekyawe axta chá'a kéláyo, ektamhákxeyk axta ko'o makham sémha emonye' m'a seyókxa nak, ekxawákxeyk axta makham sekteme wesse' apwányam ma'a sektémakxa nak wesse', ekyawe agko' séláyo axta eyke táhak, megkaxnémo axta m'a nanók axta.
37 “Élpeykessamók ko'o kaxwók ma'a Wesse' Apwányam apha nak néten, ko'o Nabucodonosor, eyáyók han, ekteméssessegkek han apcheymákpoho, hakte naqsók agko' ma'a ekyókxoho aqsok apkelane nak, péwók nahan, apwanchek etnessásekxak mékoho m'a apkenè nak chá'a etnahak ekha kéláyo.”
