Apvisqui Asuero co Persia
1 Apnec nic nat apvisqui apvisay Asuero, apcanamaclha ilhnic nat 127 provincias yoclhilhma. Ayenmo ilhnic nat nicja yoclhilhma India acvaycmo moc nicja yoclhilhma Etiopía. 2 Apvisqui tingma pac nic nat tingma apvanyam apvisay Susa.
3 Invocmec nic nat tres años aptimem apvisqui Asuero. Apquillanac nic nat fiesta acvanyam. Apquilanyacpec nic nat mayayo apquilviscaa najan apquiltamjaycamó lhama apvisqui najan singilpilhtetemo apquilviscaa perso najan medo (co Persia y Media) najan apquilviscaa provincias yoclhilhma. 4 Colhic sat aclhicmosa maycaa aptemaclha apyimtalhnamo apvisqui najan asoc alyinmom najan cascama apquilnatam. Seis piltin cotmongvomoc sat nelha fiesta. 5 Natamin apquilanyacpec mocjam apnaycam tingma Susa apquilyimtalhnamo najan mepqui apquilyimtalhnamo, elpasmoc sat fiesta acvaycmo siete acnim, payjoc ayimjaclha yamit napocjay tingma pac apvisqui. 6 Cotlaycaoc nic nat alnatanma apava apmopoy najan apyapamatem, aplhataoc almopoy najan apquilyilhvasem alyipitsomalhca anillos de plata, najan alimja poste mataymong acvisay mármol. Najan maa nintajanem allanomalhca oro najan plata. Nalhpop allanomalhca mataymong almopoy najan alpalhquemalhca alpasyam, acvisay nácar najan mármol. 7 Apquilyinamquic nic nat ingjaycoc, am colhno mataa moc, allanomalhca oro. Inyinalhquic nic nat uva ayingmenic mepqui apquilsovjomo, acno aptemaclha mataa apvisqui. 8 Yitnec nic nat apcanamaclha apvisqui, am sat ancoc coyacmoc eynic enlhit, meynejec sat maa. Etoc najan eyinic enlhit asoc apyisponcama apanco. 9 Inquillanac nic nat fiesta quilvana avisqui Vasti, allanyomalhca quilvanaa, apquilviscaa apnatamcaa apquiltamjaycamó lhama apvisqui Asuero.
10 Invocmec nic nat siete (septimo) acnim fiesta. Apquitsovasoc nic nat apvisqui naysicsa anmin ayajem. Apcapajasquic nic nat apquilancam Mehumán, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar najan Carcas, siete apquilancam apquilyajayquiclho. 11 Yoyam colhic altimnasa quilvana actamila anco acvisay avisqui Vasti, acyitna ayitsicsic acpocanma alyinmom, coyoclhojoc sat apnaclha apvisqui. Apquililtamjoc maycaa apquilyimtalhnamo elanojo quilvana actamila anco najan alnatanma. Nasoc anco actamila quilvana avisqui. 12 Am nic nat colcac avalhoc avisqui, am nic nat colyajaclhoc apvisqui appayvam. Aplovquic nic nat apvisqui. 13 Apcansaclhec nic nat apquilyascamco apyová, aptemaclha mataa elpamejitsacpojo apvisqui as apquilyascamco apquiltemaclha, elyasamcojo yavamlha eltimjic. 14 Apquilvisay nic nat apvisqui apquilasinancama: Carsena, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsena najan Memucán. Siete ilhnic nat apquiltamjaycamó lhama apvisqui co Persia y Media, apquilvisay nic nat apquilviscaa apquilpamejitsomap.
15 Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya: —Quellhip apquilyascamco singanamaclha. ¿Jalhco sat otnejic quilvana avisqui colyajayquiclho sicpayvam silapajasquisa alhta? — nic nat aptomjac.
16 Apnam nic nat apquilpamejitsomap. Lhama apvisay Memucán, aptomja apcatingmavo: —Avisqui Vasti actomja acvennéycam lhip appayvam aptomja apvisqui mayayo. Innec alhta acvenná apyovoclhojo apquilviscaa apquiltamjaycamó lhama lhip najan apyovoclhojo enlhit lhalhma anco yoclhilhma apcanamaclha apvisqui Asuero. 17 Colngalhcac sat naysicsa quilvanaa actemaclha anco colyajayquiclho avisqui. colvajanamcoc sat acyovoclhojo anaymacoc quilvanaa, coltimjic mepqui alyajayquiclho anatamcaa. Cotnejic sat amyaa: Am alhta colyajaclhoc avisqui Vasti apcanamaclha apvisqui Asuero — sat cotnejic. 18 Inlingalhquic amyaa naysicsa quilvanaa apnatamcaa apquilviscaa. Colatingmalhcojoc sat, acyiplomo alvennéycam anatamcaa. 19 Apquiltamjoc sat ancoc lhip visqui mayayo, elngacsic nipyesicsa enlhitaoc singanamaclha alhnancoc, itne sat lhip ingyanic: Avisqui Vasti covanquejec mataa coyoclhojo apvisqui Asuero cotmongvoycamlha nelha — sat itne ingyanic. Comascosalhquejec sat mataa as apcanamaclha nipyesicsa co Persia y Media. Moc aptava lhip cotnejic sat avisqui acya'monquiscama Vasti. 20 Colhic sat aclingasa as apcanamaclha alhnancoc nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. Colvatsamcoc sat acyovoclhojo quilvanaa altemaclha ancaoc, yoyam colilyejiclhojoc sat mataa anatamcaa — nic nat aptomjac Memucán.
21 Actamila ilhnic nat appayvam Memucán. Apyispaquic nic nat apvisqui najan apquilviscaa apquilpamejitsomap. Innec nic nat aclingasa apcanamaclha alhnancoc. 22 Apcapajascasquic nic nat cartas vaycajac acnatalhesomalhca moclhama apquilpayvam enlhitaoc moc yoclhilhma, melquinatsejec sat apcanamaclha alhnancoc: Innec mataa ayaco enlhit, quilvana eyca yoyam colyejiclhojoc sat mataa atava — nic nat intomjac vaycajac.
Wesse' apwányam Asuero ektámáxche ekyawe apagkok
1 Temegkek axta aptéma axta wesse' apwányam Asuero neyseksa ciento veintisiete apkelókxa s'e aqsok nak, eksawheykekxoho axta eyeynamo apteme wesse' apwányam ma'a India apchókxa ekweykmoho m'a Etiopía; 2 appekkenma axta apkeláneykxa chá'a aptamheykha apteme wesse' m'a tegma apwányam apyennaqte nak Susa.
3 Wokmek axta apqántánxo apyeyam apteme wesse' apwányam ma'a Asuero, apkelanak axta xama apkelsawássessamo, yaqwayam egkések ma'a apyókxoho apkeláneykha, tén han ma'a apkelpasmomákpoho nak chá'a ektémakxa aptamheykha m'a wesse', tén han ma'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e persa tén han ma'a medo, tén han ma'a apkeltaqmelchesso nak chá'a apkelókxa, tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak chá'a apkelókxa, 4 yaqwayam enxoho exekmósek ektémakxa ekxámokma aqsok apagkok tén han ektémakxa ekyawe apteme wesse' tén han apteme apcheymákpoho ekha apyennaqte. Nepxet apyeyam axta nahan weykmohok xa kélessawássessamo nak. 5 Keñe axta eksawhéxko, apkelánekxo makham mók apkelsawássessamo m'a wesse' apwányam ekweykmoho siete ekhem, cham'a awáxok nak kélhaxtegkesso m'a nepyáwa tegma apyawe apagkok. Apkeláneyákpek axta nahan epásegwók apyókxoho m'a énxet'ák apheykha nak tegma apyennaqte Susa, cham'a énxet'ák ekyawe nak kéláyo tén han ma'a meyke nak kéláyo. 6 Kélchexnágkek axta nahan apáwa napwe'ék apkelexyawáyo apkelmope tén han apkelyápaqmate m'a neyáwa nak kélhaxta, kélnaqtete axta chá'a apxát'ák ma'a apáwa apkeláxñe hómáyok, kélatcheséyak axta m'a sawo élyaqye élmope éltaqmalma nak, kélnaqtete axta m'a meteymog élámha éltaqmalma élpaxqamáxche nak ektáxama élyápaqmate. Kélnegkenágkek axta nahan taháno élwenaqte sawo ekyátekto ekmomnáwa tén han ma'a sawo ekmope ekmomnáwa nak. Keñe m'a náxop nak kélnegkenágko meteymog élpayhe élexyawáyo, tén han ma'a ekhól'a yálqe' apwáxok élyenméyak, tén han ma'a meteymog élyennaqtél'a élyenma élmope tén han élpésyam. 7 Kélmáha axta nahan ekyenáxko vino m'a egheykok étkók sawo ekyátekto élmomnáwa, mók ektémakxa axta nahan chá'a mók ma'a egheykok nak. Awanhek axta nahan ma'a vino, eñama memasma aqsok apagkok ma'a xama wesse' apwányam. 8 Apméssek axta nahan appeywa wesse' apwányam ma'a apkelámha apmonye'e nak chá'a apmelásekte ekyamaxche m'a kañe' nak tegma apyawe, apkeltamho melenxánegkesek chá'a xama énxet yának ének, wánxa aqsa chá'a m'a apmakókxa enxoho chá'a ének, cham'a apyókxoho ektáha nak apkelánémap epásegwók. 9 Kelánéssek axta nahan ektámaxche ekyawe wesse' ekwányam Vasti m'a apnaqteyegka'a nak apkelánémap epásegwók ektámáxche m'a tegma apyawe apagkok nak wesse' apwányam Asuero.
10 Wokmek axta siete ekhem ma'a kélessawássessamo nak, payhékxók agko' axta apwáxok ma'a wesse' apwányam eñama m'a vino, tén axta apkeláphasa m'a énxet'ák kéltamhéyak axta yágkelwán'ák apkeltamheykha axta chá'a m'a aphakxa nak. Siete axta apyókxoho m'a, cham'a Mahumán, Biztá, Harboná, Bigtá, Abagtá, Zetar tén han ma'a Carcás, 11 apkeltamho éntegkásenták aphakxa m'a wesse' ekwányam Vasti yetlo étchesso akqátek ma'a élháxaqxo ektaqmalma, yaqwayam enxoho elwetak ektémakxa ektaqmalma wesse' ekwányam ma'a énxet'ák tén han ma'a kelwesse'e nak, hakte tásók agko' axta m'a. 12 Axta eyke kalyahákxak wesse' ekwányam Vasti, aptáhakxa appeywa m'a wesse' apwányam apkeltennasso m'a énxet'ák yágkelwán'ák apkelásenneykha axta chá'a. Tén axta aplawa apagko' ma'a wesse' apwányam. Aplókók apagko' axta 13 apkelmaxneyáncha'a m'a apkelya'áseyak nak ektémakxa m'a segánamakxa, hakte axta apkeltémakxa chá'a ekyetna enxoho ektemegweykmohóxma apagkok ma'a kelwesse'e apkelwányam nak, eláneyha axta chá'a m'a apkelya'áseykegkoho nak ektémakxa m'a segánamakxa tén han apkeltennasso nak chá'a ekpayhawo etnahagkok. 14 Axta apteme melyenyaweykha apagko' chá'a aphakxa wesse' apwányam ma'a Carsená, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsená tén han Memucán, siete kelwesse'e apancha'awók axta m'a yókxexma Persia tén han ma'a Media, apheykencha'a axta chá'a m'a aphakxa nak wesse' apwányam, apkelmoma axta néten agko' ektémakxa apkeltamheykha m'a apchókxa. 15 Aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a wesse' apwányam se'e:
—¿Háxko egwanchek anteméssesek wesse' ekwányam Vasti eñama megkalyeheykekxa sekpeywa, sekmésso ko'o m'a énxet'ák yágkelwán'ák sélásenneykha nak ko'o, ekhawo m'a ektémakxa nak ekxeyenma m'a segánamakxa? 16 Keñe axta Memucán aptáha apchátegmowágkokxo wesse' apwányam nápaqta'awók ma'a kelwesse'e ektáha axta chá'a apheykha xamók ma'a aphakxa nak:
—Wesse', háwe apxakkók xép ektaqnawaya m'a wesse' ekwányam Vasti, keltaqnaweygkek nahan ma'a apyókxoho kelwesse'e nak tén han ma'a ekyókxoho apheykegkaxa nak chá'a énxet ektáhakxa nak chá'a yókxexma apagkok xép wesse' apwányam Asuero. 17 Kallegak sa' ekyókxoho kelán'ák ektáhakxa m'a wesse' ekwányam Vasti. Sa' kañék kamaskok kalyahakxohok anaqteyegka'a m'a, hakte sa' katnehek chá'a kalpaqmétek se'e: ‘Apkeltamhók eykhe kólyentawakxak wesse' apwányam Asuero m'a wesse' ekwányam Vasti, keñe megkamako kaxog.’ 18 Kelleg'ak sa' agkok ektáhakxa wesse' ekwányam ma'a kelwesse'e apnaqteyegka'a nak ma'a Persia tén han Media, kalátegmoweyxchek sa' anaqteyegka'a s'e sakhem agko' nak. Sa' katekkesek negwanyeykha egmók xa tén han nenlo. 19 Wesse', leyawók sa' agkok apwáxok xép, elánekxak makham mók wesse' segánamakxa apagkok, keñe sa' keytek ektáxésamaxche neyseksa m'a segánamakxa apagkok nak énxet'ák Persia tén han ma'a Media, yaqwayam sa' megkamassésaxche', ekteme nak ekpeywa s'e: ‘Yawanchek sa' kawakxak chá'a aphakxa wesse' apwányam xama enxoho m'a wesse' ekwányam Vasti.’ Tén sa' ma'a ektémakxa nak ekteme wesse' ekwányam, kólmeyásekxak sa' mók kelán'a megkaxnawo nak ektémakxa. 20 Kóllegaksek sa' ekyókxoho apchókxa m'a wesse' segánamakxa apagkok nak, tén sa' ma'a ekyókxoho kelán'ák nak kaláwhok chá'a m'a anaqteyegka'a, megkeyxek sa' ma'a meyke nak aqsok apagkok tén han ma'a ekha nak aqsok apagkok.
21 Leyawók axta apwáxok wesse' apwányam ektáhakxa élchetamso apwáxok ma'a Memucán tén han ma'a apkeláneykha ektáha axta chá'a apheykha m'a aphakxa nak wesse', apkelanak axta nahan ma'a wesse' apwányam Asuero. 22 Apkeláphássek axta weykcha'áhak apnaqtáxésso m'a ekyókxoho kañe' apchókxa. Apkelpeywa apagko' axta nahan chá'a apnaqtáxessásegkok tén han ma'a ektémakxa axta chá'a eknaqtáxésamaxche apkelpeywa m'a xama apheykegkaxa tén han apchókxa aptémakxa nak chá'a wesse' apwányam, apkeltamho etnahagkok chá'a apkelámha apmonye'e apxanák ma'a apkelennay'a nak tén han kólyahakxohok chá'a m'a aptáhakxa enxoho chá'a apkelpeywa.
