Apquitsepma Samuel profeta
1 Apquitsepmec nic nat profeta Samuel. Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo israelitas, elyapcalhic ayinyema acmayovsa apquilvalhoc. Apquilatoynquic nic nat tingma pac Ramá. Apmiyaclhec nic nat David yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Parán.
David najan tampeyi acvisay Abigail
2 Apnec nic nat tingma Maón lhama enlhit acma apquilnatam. Tres mil nic nat apnatoscama nipquesic. Mil nic nat apnatoscama yataay. Tingma Carmel nic nat apyesescama mataa apnatoscama. 3 Apvisay nic nat Nabal, apyeyjamcaa ilhnic nat apvisay Caleb. Mepqui ilhnic nat actamilaycam apvalhoc, avanjec nic nat mataa aptemaclha apanco. Aptava ilhnic nat acvisay Abigail. Actamila ilhnic nat avalhoc, actamila ilhnic nat naat quilvana.
4-5 Apnec nic nat David yoclhilhma actamopeycaoc. Aplingac nic nat David aptomjaclha Nabal, apyesescama apnatoscama nipquesic tingma Carmel. Apquilapajasquic nic nat David diez apquilyimnanic eltiyaningvomoc najan elpayvacsic Nabal. 6 Apquilanyacpec nic nat eliltimnacsic appayvam ayinyema David: —Lhip nac eyipma. Inlhenquic evalhoc lhip najan apyovoclhojo apquilmolhama. 7 Aclingac alhta aptamjaycam lhip apyesescama apnatoscama nipquesic. Ningvitac alhta mataa apquilancam nipquesic ningyesicsa nincoo payjoc Carmel. Am alhta elinmelham mataa, am alhta ongilapajasac mataa. 8 Ilmalhna sat lhip apquilancam, actomja nasoc anco sicpayvam. Quip ilanojo apquilvoy lhac apquilyimnanic silapajascama coo. Ilimlimojo sat, apvita inlhojo lhip. Jingilapajasquis asoc singamliyam. Coo sicvisay malha lhip apquitca— alhta David — nic nat apquiltomjac.
9 Apquilmiyaclhec nic nat apquilyimnanic. Apquililtimnasquic nic nat amyaa apnaclha Nabal. Apquiljalhnec nic nat apcatingmaycam.
10 Apcatingmavoc nic nat Nabal: —¿Soc lha apvisay David? ¿Soc lha apvisay Isaí apquitca? Aplhamoc mataa apquilvatseycaoc apquiltimesaycam enlhit. Apquilinyem alhta apquiltomjac. 11 Yitnec coo nintom, eltovamcoc apquilyesescama nipquesic. Yitnec najan apitic, najan ningyam. Movanquejec olmecsic quellhip. Paj coo oyasamcoc apquilinyemayaclha quellhip — nic nat aptomjac Nabal.
12 Apquiltajavoc nic nat apquilyimnanic. Apquiltimnasquiclhec nic nat amyaa apnaclha David, actomjaclha appayvam Nabal.
13 Aptomjac nic nat David apquilanya apnaymacoc: —¡Elnateticlha apquilmaycam!— nic nat aptomjac.
Apnateteclhec nic nat apquilmaycam, acno maa David. Apnalaclhec nic nat cuatrocientos apnaymacoc David. Apquilaymacpec nic nat doscientos apnaymacoc eltamilsic asoc apancaoc.
14 Apnam nic nat apquilancam apnaclha Nabal. Apyilhacpoc nic nat lhama apquilancam, eltimnacsic amyaa Abigail, aptemaclha alhta appayvam Nabal: —Apnec alhta yoclhilhma actamopeycaoc apvisay David. Apquilvaac alhta apquilasinancama, elpayvacsic najan elpamejitsic Nabal. Am alhta colcac apvalhoc aplinga apquilpayvam, aptanovquic alhta Nabal. 15 Apquiltasic alhta mataa David apnaymacoc, ningilpalhquemalhca alhta amyip. Am alhta jingilinmelham mataa, am jingilnatamac asoc. 16 Ingiltamilcasquic alhta mataa, acnim anco najan alhtaa. Apquiltamilcasquic alhta najan ninatoscama. 17 Paj cotamila apvalhoc atava lhiya, mongvanquejec ongilpamejitsalhcojo. Coyasamcojo sat lhiya, yavamlha cotnejic. Nasoc anco covac acyimtalhnama, yoyam elngamcojo atava najan ellingamcojo apquilmolhama — nic nat aptomjac apquilancam.
18 Impecjam nic nat Abigail. Inquicjesquic nic nat doscientos nilpayescama najan uva ayingmenic, anit alhanaoc, najan cinco nipquesic apjapitic mocjetic, najan cuarenta litros trigo apactic macyilhnayam, najan cien uva acyilhna macyamascama, najan doscientos higo acyilhna macyamascama. Impatmeclhec nic nat anamtem yamelyeyjaycoc.
19 Intomjac nic nat alanya apquilyimnanic: —Noc maa, ongvimjamcoc sat jayqui — nic nat intomjac.
Am nic nat elngac Nabal actomjaclha aptava. 20 Inyilhalhcoc nic nat anamta actoscama yamelyeyjaycoc, acvonquepa. Nalhit amay nic nat intomjac. Pilapcasquic nic nat acvita apquilhyam David najan apnaymacoc. Pa ilhnic nat comoc tacja.
21 Inlhenquic nic nat apvalhoc David aptemaclha apanco Nabal: Alhto inyicje sictamilquiscama alhta apnatoscama Nabal yoclhilhma actamopeycaoc. Mepqui alhta sictovascama asoc apanco. Apmapsom apanco Nabal naysicsa sictimesquiscama actamila. 22 Naso, osavojoc sat silnapma apyovoclhojo apquilmolhama apquilinava. Osavojoc sat cotyapmaclha mocjam acnim. Paj sat ancoc, olngamcojoc sat acyimtalhnama ayinyema Dios — nic nat intomjac apvalhoc David.
23 Pilapcasquic nic nat Abigail acvita David. Intipquic nic nat anamtem, injalhec nic nat acticlhicvocmo nalhpop payjaclha naat.
24 Inyitnec nic nat nalhpop quilvana apquinmamcaclha David, actomja ayanya: —Lhip visqui ajac. Coo nac sicsilhnanomalhca ajanco. Ingyeylhojo sicpayvam najan sicpeyvescasquiclha amyaa. 25 Notvas nasa Nabal, aptemaclha mataa ayanem. Apvisay apanco Nabal, moc ningiltimem Ayanem, acno aptemaclha apanco. Sicvisay coo silancam lhip. Am alhta otac coo lhip apquilapajascama apnaclha Nabal. 26 Naso, apmiyovquic lhac Dios onticyoc nincoo, acno aclhanma apvalhoc lhip. Apmiyovquic lhac Dios esilhnanacpoc apanco lhip. Naso, elngamcojoc sat acyimtalhnama Nabal. Ellingamcojoc sat acyimtalhnama apyovoclhojo apquilinmelhaycam lhip, acno yoyam elngamcojo Nabal. 27 Altamjoc lhip emoc tacja asoc sicmescama nasa, eltovamcoc sat lhip apquillhalhmaa. 28 Jeyasicjiclhojo sat mocjam coo, sicvisay silancam lhip. Naso, emyovacpoc sat lhip najan actemaclha apmopvan lhip, naysicsa aptimem apvisqui. Apquilnapacpec mataa lhip, ayinyema apcanama Dios. Melngamquejec sat mataa lhip acyimtalhnama, cotmongvoyam nelha. 29 Emyovacpoc sat lhip ayinyema Dios, apvita inlhojo enlhit apquinmelhaycam yoyam ingyajic. Elyingamacpoc sat cotnaja ingmoc, acno ningyinjam vanteta mataymong ayitcoc. 30 Esavojoc sat Dios aplhanma siclho mepqui apyeycajascaoc. Etnesacpoc sat lhip apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. 31 Coytic sat actamilaycam apvalhoc lhip. Colngamquejec sat acyimtalhnama lhip apvalhoc, apvita inlhojo mepqui ninticyovam nincoo, ayinyema mepqui ningilsilhnanomalhca inganco. Noncolvonquim nasa sicvisay silancam lhip, apvita inlhojo lhip apmasma Dios — nic nat intomjac Abigail.
32 Apcatingmavoc nic nat David: —Innec ayaco Dios Apyimtalhnamo Israel, aptomja apcapajascama lhiya sicnaclha coo. 33 Intasi nac lhiya, actomja acyascamco anco lhiya. Ayinyema acmasma lhiya acmolhama, yoyam metacpeje enlhit apticyovam. Mepqui sicsilhnanomalhca ajanco napato Dios. 34 Pac oltimnacsic lhiya, siclhanma mepqui sicyeycajascaoc napato Dios Apyimtalhnamo. Apmiyovquic lhac Dios comatong lhiya. Am lhac ancoc setjanyaa lhiya quilhvo nac jay, eticyoc sat apyovoclhojo Nabal apquilmolhama apquilinava, cotyepaclha acnim — nic nat aptomjac David.
35 Natamin aplhocac nic nat David acyovoclhojo asoc acpatmeyquinta quilvana. Aptomjac nic nat David apcanya: —Cotajiclha sat mocjam. Coyit actamilaycam avalhoc lhiya. Aclingac lhac aclhanma lhiya. Cotac sat lhiya, acno selmalhnaycam lhac — nic nat aptomjac David.
36 Intajaclhec nic nat Abigail. Invitac nic nat atava Nabal apquillanay fiesta, malha apvisqui. Apquitsovasoc nic nat naysicsa anmin ayajem. Am nic nat coltimnasac amyaa quilvana, acvaycmo secaseclha. 37 Moc acnim nic nat intomjac. Inmasquec nic nat anmin ayajem Nabal. Inquiltimnasquic nic nat amyaa Abigail. Pilapcasquic nic nat apquitsepa apyimnaclhojo. Mepqui ilhnic nat apyimnatem apyovoclhojo. 38 Invocmec nic nat diez acnim, apquitsepa mocjam apyimnaclhojo. Intalhnec nic nat apquinamam Nabal.
39 Aplingac nic nat amyaa David apquitsepma Nabal. Aptomjac nic nat David: —Innec ayaco Dios. Mepqui coo sicsilhnanomalhca ajanco. Aplingamcoc Nabal apyanmongsayclha Dios aptemaclha apanco — nic nat aptomjac.
Innec nic nat altimnasa tampeyi Abigail, etnejic sat aptava David. 40 Apquilvoclhec nic nat apquilapajascama tingma Carmel acnaclha tampeyi. Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Inlhenquic apvalhoc David etnejic aptava lhiya — nic nat apquiltomjac.
41 Injalhec nic nat Abigail acticlhicvocmo nalhpop payjaclha naat. Intomjac nic nat ayatingmavo: —Silancam coo mepqui sicyimtalhnamo. Apquiltamjoc sat ancoc David, evanquic olcoc yingmin apmancaoc apquiltimesaycam — nic nat intomjac.
42 Natamin nic nat altimnascama, acpecjamcaa colhong. Allhalhmaa ilhnic nat cinco quilvanaa altimesaycam. Alquinamtem nic nat yamelyeyjaycoc. Inyiplaclhec nic nat apquilasinancama David. Inquilyimjapquic nic nat maa David.
43 Moc aptava David acvisay nic nat Ahinoam de Jezreel. Anit nic nat apnatamcaa David. 44 Moc nic nat David aptava siclho, Saúl apquitca Mical. Aptimec nic nat aptava Palti, apyap nic nat Lais, apquinyema Galim.
Samuel apketsapma
1 Apketsekkek axta Samuel, keñe apchaqnákxo apyókxoho énxet'ák Israel apkellekxagweyncha'a eñama apketsapa m'a. Apxagkok axta kélátawanyak, ekpayho nak Ramá. Keñe axta David apmahágko m'a meykexa énxet nak Parán.
David tén han Abigail
2 Aphegkek axta xama énxet ekxákma aqsok apagkok yókxexma nak Maón, tres mil axta apyókxoho nepkések apnaqtósso, keñe mil ma'a yát'ay, axta yetnók apkexeykekxexa aqsok apagkok ma'a tegma apwányam Carmel, apkelyéseseykegkaxa axta chá'a m'a nepkések apnaqtósso. 3 Nabal axta apwesey xa énxet nak, Caleb axta aptáwen neptámen; énxet megkeyxnegwayam appeywa axta han ma'a, tén han ekmaso aptémakxa. Keñe axta m'a aptáwa' Abigail, tásek axta, awanchek axta han aqsok.
4-5 Keñe axta David aplegaya neyseksa apha meykexa énxet apha Nabal ma'a yókxexma nak Carmel apkelyeseságko nepkések, apkeláphássek axta diez apkeláneykha apkeltamho eltennaksek apmésa ekxeyenma apwáxok ma'a Nabal, 6 tén han eltennaksek se'e appeywa nak: “Ema takha' ektaqmalma ekxeyenma ewáxok séltémo kataqmelek apha exchep, tén han apnámakkok, ekweykekxoho m'a ekyókxoho ektáha nak xép apagkok. 7 Ekleg'ak ko'o exchep apkelyéseságko nepkések apnaqtósso. Apya'ásegkok kexa han xép mólya'assama axta negko'o exma apkeláneseykha apnaqtósso nepkések apheykencha'a axta negheykegkaxa m'a yókxexma Carmel, méko axta han élyementamoma xama enxoho aqsok apagkok. 8 Elmaxneyha sa' apkeláneykha xa, keñe sa' eltennaksek naqso'. Cháxa keñamak séltamho nak ko'o elmok takha' xa wokma'ák, apkelwa'a nak aphakxa ekhem apkeláneykxa apkelsawássessamo, séltamho hegkések ko'o tén han xa sélxegexma'a nak ekyetnakxa enxoho, hakte sekxegexma ko'o exchep.”
9 Apkelxegkek axta David apkeláneykha, apkeltennáseyha axta han Nabal aptáhakxa appeywa m'a David, apkelhaxneyk axta han yátegmowágkok. 10 Keñe axta m'a Nabal aptáha apchátegmowágko s'e:
—¿Yaqsa énxet ma'a David? ¿Yaqsa énxet ma'a Jesé exnek apketche? ¡Apxámok énxet se'e negwánxa nak, apkenyehéyak aqsa chá'a apkelxegánegkesso m'a wesse' apagkok! 11 ¿Alhexyawásekxaya sa' ko'o nento tén han negyà, keñe han ápetek sekhanchesso exchek ko'o m'a séláneykha apkelyéseseyak nak nepkések, almések ma'a énxet'ák malweteya nak ko'o, may'ásegko nak apkeleñamakxa?
12 Apkeltaqháwok axta makham David apkeláneykha, xama axta apkelwákxo m'a aphakxa nak David, apkeltennáseyha axta ekyókxoho aptáhakxa apkeláneya m'a Nabal. 13 Keñe axta David aptáha apkeláneya m'a apkelxegexma'a:
—¡Kólmekxa sa' kélmeykha kélanchesso kempakhakma kélyókxoho nak!
Apkelchexnágkek axta sókwenaqte apagkok nepxet ma'a apkeláneykha nak, aptemék axta han ma'a David; cuatrocientos énxet'ák axta han apkelxegak apkelyetlawa, keñe axta doscientos apkelhákxo apkelánencha'a m'a aqsok apagkok. 14 Keñe axta xama Nabal apkeláneykha apya'aweykxo apkeltennássekxo m'a Abigail, Nabal axta aptáwa':
—Apkeláphássek xeyk apkeláneykha David apkeleñama m'a meykexa nak énxet, yaqwayam egkések ekxeyenma apwáxok ma'a wesse' egagkok nak, exchek eyke etaqmelchásak apkelma takha', aplókek xeyk apkelana. 15 Ẽltaqmelchessegkek axta eyke negko'o xa énxet'ák nak. Axta hẽlya'assók exma neyseksa nélyetleykha m'a yókxexma nak, axta han hẽlyementameykegkok aqsok egagkok. 16 Hẽlmeyók axta aqsa chá'a ekhem tén han axta'a, ekweykekxoho m'a nennaqtósso nak nepkések. 17 Asagkek eyke exche' aptémakxa m'a atáwa' nak, aplamche', megkólwanchek kólpaqhetchesek, kalchetam sa' awáxok, kay'asagkoho sa' yaqwánxa katnehek, hakte aqsok ekmaso sa' káhapwak ma'a, tén han ma'a ekyókxoho apnámakkok nak.
18 Yetlókok axta han élmá doscientos pán ma'a Abigail, tén han ánet yempehek vino kélyeta, cinco nepkések aphápetek kélyaqxaqxo, cinco yágkentamáhak hótáhap apaktek kélyexnáyam, cien kélyaqyesso anmen yámet ekyexna élyamaye, keñe doscientos kélyaqyesso m'a higo ekyexna élyamaye; tén axta éltamho kólpátegkesek yámelyeheykok, 19 keñe axta ektáha éláneya m'a élásenneykha:
—Kólxeg sa' kélmonye', axayók sa' ko'o axog.
Axta han kaltennásak atáwa', 20 chánteyk axta yámelyeheykok ma'a Abigail, yexáxkók axta ekweywento m'a ekweyweykentamxa nak egkexe. Pelakkassek axta han ekwet'a David yetlo apkelxegexma'a apkelxegakmo amonye', kelanyexágkek axta élma takha'.
21 Kelchetamokmek axta apwáxok David apxegakmo, eyaqhémo apkeltaqmelchessessama Nabal aqsok apagkok ekheykegko nak meykexa énxet, meyke apkelyementama xama aqsok apagkok enxoho, hakte asagkek axta apteméssesakxa', keñe axta David tásek axta chá'a katnehek apteméssesakxa'. 22 Keñe axta aptáha s'e: “¡Dios sa' heñássesagkohok ekmaso agko' malnapa enxoho ko'o apyókxoho amonye' élseye m'a apkelennay'a nak apnámakkok apagko'!”
23 Xama axta ekwet'a Abigail ma'a David, keñe ektepa néten yámelyeheykok, háxahánteyk axta ekwokmoho ektekxekwa'akto nát xapop, ekxekmósa ektáha eyáyo. 24 Keñe axta élpólegwokmo m'a ekpayhókxa nak apmagkok, axta entáhak eyáneya s'e:
—¡Ko'o sa' hephewakxak seksexnánémaxche'! Heyho sekxók apaqhetchesek, yeyxho sekmakókxa nak atnehek wána'. 25 Nágyeyxho aptáhakxa exchek Nabal, cham'a énxet megkeyxnegwayam nak appeywa, háwe wanchek amya'a m'a ektémakxa nak apwesey, naqsók apteme ekyeyháxma m'a. Mopwanchek elának chá'a aqsok ektaqmela. Axta ko'o ót'ak apkeláneykha apkeláphasa axta exchep, ko'o sektáha nak apkeláneykha. 26 Ekya'ásegkók ko'o megya'awo elnápok xép énxet'ák ma'a Wesse' egegkok, tén han megya'awo exnéshok mók ma'a apteméssessamakxa'. ¡Éltamhók ko'o etnéssesek Wesse' egegkok, Nabal ma'a apteméssesakxa enxoho apyókxoho m'a apkelenmexma nak chá'a exchep, tén han apmáheyo nak chá'a etnéssessamhok exma ekmaso! 27 Éltamhók ko'o emlaskok kaxwók apkeláneykha ektáha nak apkelxegexma'a s'e aqsok sélmésso naqsa sélsókasakmo nak, 28 tén han heyásekhekxohok ko'o, sektáha nak xép apkeláneykha. Naqsók sa' memasséssemek xép apteme wesse' apwányam ma'a Wesse' egegkok, ekweykekxoho m'a aptawán'ák neptámen, hakte apkelnápomákpek xép kempakhakma apagkok ma'a Wesse' egegkok, meñegkók sa' xép xama aqsok ekmaso neyseksa apha makham. 29 Yetneyk sa' agkok xép xama énxet apkenmexeykha apmáheyo yaqhek, méko sa' katnehek ektáhakxa exchep, eñama aptaqmelchesso m'a Dios Wesse' apagkok. Ekxák sa' apkelenmexma m'a Wesse' egegkok, aptémól'a xama énxet eyenyók meteymog mélwakto apmeykha. 30 Apkelanak sa' agkok Wesse' egegkok ma'a ekyókxoho aqsok éltaqmela apkeltennassama axta exchep, apteméssesa enxoho apkemha apmonye' m'a Israel, 31 megkaqhek sa' xép apwáxok apkelnapma m'a énxet meyke nak apkeltémakxa', tén han apyaqmagkásekxo enxoho exchep apagko' ma'a apteméssessamakxa. Apmeyásekxeyk sa' agkok makham ektaqmalma apha exchep ma'a Wesse' egegkok, kaxén sa' apwáxok ko'o, sektáha nak apkeláneykha.
32 Axta aptáhak apchátegmowágko David:
—Apcheymákpoho sa' kólteméssesek Wesse' egegkok, Dios nak Israel, apcháphasa nak xeye' sakhem sélanyexakmo, 33 Dios sa' epasmok xeye' eñama ektaqmalma élchetámeykha awáxok, hakte enókáseyha ko'o yaqwayam eykhe alnápok énxet'ák se'e ekhem nak, megka'awok ayaqmagkásekxak ma'a setnéssessamakxa nak. 34 Naqsók eyke ko'o ektemessásak yetlo sekxeyenma Wesse' egegkok apwesey, Dios nak Israel, senókáseyncha'a megkaltamho atnéssessamhok exma ekmaso, kaxtemék xeyk xeye' megkapekheyáseykha hélanyexegma', megyeymakpek xeyk xama enxoho énxet'ák apagkok saka m'a Nabal.
35 Keñe axta David apkelma m'a aqsok élsókasso axta, tén axta aptáha apcháneya s'e:
—Kataqhekxa axagkok yetlo meyke ektáhakxa'. Élyahákxók ko'o ektáhakxa seyáneya, ekméssek han ma'a sélmaxneya nak, ekhawo ektáhakxa nak ekwet'a.
36 Xama axta ekwákxo makham Abigail ma'a aphakxa nak Nabal, wetágweykxeyk axta apkelana ektámáxche ekyawe m'a apxagkok nak, apkeláneyo nak chá'a wesse' apwányam. Payhékxók agko' axta apwáxok, chaqhawók agko' axta anmen. Axta keñamak megkaltennásencha'a ekweykmoho mók ekhem. 37 Keñe axta mók ekhem, ekmassa eyaqhe anmen ma'a Nabal, pékessásawok axta éltennáseykha Abigail ektáhakxa, keñe axta Nabal ekpelakkasa aqsa eyapa, yélaqtéssek axta han. 38 Diez ekhem axta entáhak, aplegassásegkoho makham ma'a Wesse' egegkok, keñe apketsapa m'a Nabal. 39 Xama axta apleg'a David apketsapa m'a Nabal, aptáhak axta s'e:
—¡Apcheymákpoho sa' kólteméssesek Wesse' egegkok, seyaqmagkassásekxo nak ektémakxa setaqnaweykha m'a Nabal! ¡Meltamhók alának aqsok ekmaso, Nabal apagko' han apcháhakkásekxak ma'a aptémakxa ekmaso!
Tén axta David apcháphássesa appeywa apmako emekxak etnehek aptáwa' m'a Abigail. 40 Xama axta apkelwákxo David apkeláneykha m'a yókxexma Carmel, yaqwayam eltennaksek ma'a kelán'a. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Ẽláphássek xeyk negko'o David apkeltamho agyo'ótak xeye', hakte apmenyeyk hek xeyk etnehek aptáwa'.
41 Háxahánteyk axta Abigail ekwokmoho ektekxekwa'akto nát xapop, ekxekmósa ektáha eyáyo, keñe axta ektáha élátegmowágko:
—Ko'o sekteme David apkeláneykha, ekpenchessek sektáhakxa yaqwayam alyenyéssesagkok apmagkok ma'a apkeláneykha, apkeltamho enxoho m'a.
42 Yetlókok axta han émpeykekxa néten Abigail élnaqtameyncha'a, chánteyk axta yámelyeheykok, yetlo élxegexma'a cinco éláneykha, kelxegkek axta neptámen ma'a David apkelápháseykha, meyk axta han ektáha atáwa' m'a.
43 Apmomchek axta han David aptéma aptáwa' m'a Ahinóam, eñama axta m'a yókxexma Jezreel, apnaqteyegka'a axta han aptemék xa ánet nak. 44 Apméssegkek axta han Saúl apketche Mical ma'a Paltí, David axta aptáwa', cham'a Paltí, Lais axta apketche, apkeñama axta Galim.
