Advertencia contra la discriminación
1 Si ustedes, hermanos míos, creen en nuestro glorioso Señor Jesucristo, ¿cómo pueden hacer discriminaciones entre una persona y otra? 2-3 Porque si ustedes estuvieran reunidos, y llegara un rico con anillos de oro y ropa lujosa, y lo atendieran bien y le dijeran: «Usted siéntese aquí, en un buen lugar», y al mismo tiempo llegara un pobre vestido con ropa harapienta, y a este le dijeran: «Tú quédate allá de pie, o siéntate en el suelo»; 4 ¿acaso no estarían haciendo discriminaciones y juzgando con mala intención?
5 Queridos hermanos míos, escuchen: Ustedes bien saben que Dios ha escogido a los que en este mundo son pobres, para que sean ricos en fe y para que reciban como herencia el reino que él ha prometido a los que lo aman; 6 ustedes, en cambio, los humillan. ¿Acaso no son los ricos quienes los explotan a ustedes, y quienes a rastras los llevan a los tribunales? 7 ¿No son ellos quienes hablan mal del precioso nombre del Señor que fue invocado sobre ustedes?
8 Ustedes hacen bien si de veras cumplen la ley suprema, tal como dicen las Escrituras: «Ama a tu prójimo como a ti mismo.» 9 Pero si hacen discriminaciones entre una persona y otra, cometen pecado y son culpables de violar la ley de Dios. 10 Porque si una persona obedece toda la ley, pero falla en un solo mandato, resulta culpable frente a todos los mandatos de la ley. 11 Pues el mismo Dios que dijo: «No cometas adulterio», dijo también: «No mates.» Así que, si alguien no comete adulterio, pero mata, ya ha violado la ley. 12 Ustedes deben hablar y actuar como quienes van a ser juzgados por la ley que nos hace libres. 13 Quienes no han tenido compasión de otros serán juzgados sin compasión, pero los que han tenido compasión saldrán victoriosos en la hora del juicio.
La verdadera fe
14 Hermanos míos, ¿de qué le sirve a uno decir que tiene fe, si sus hechos no lo demuestran? ¿Podrá acaso salvarlo esa fe? 15 Si a un hermano o a una hermana le faltan la ropa y la comida necesarias para el día, 16 y alguien de ustedes le dice: «Que te vaya bien; abrígate y come todo lo que quieras», pero no le da lo que su cuerpo necesita, ¿de qué le sirve? 17 Así pasa con la fe: si no se demuestra con hechos, por sí sola es una fe muerta.
18 Alguien podrá decir: «Tú tienes fe, y yo tengo hechos. Muéstrame tu fe sin hechos; yo, en cambio, te mostraré mi fe con mis hechos.» 19 Tú crees que hay un solo Dios, y en esto haces bien; pero los demonios también lo creen, y tiemblan de miedo. 20 ¡Qué insensato eres! ¿Quieres saber por qué la fe que uno tiene no sirve si no va acompañada de hechos? 21 Dios declaró justo a Abrahán, nuestro antepasado, por lo que él hizo cuando ofreció en sacrificio a su hijo Isaac. 22 Y puedes ver que, en el caso de Abrahán, su fe se demostró con hechos, y por sus hechos su fe se perfeccionó. 23 Así se cumplieron las Escrituras que dicen: «Abrahán creyó a Dios, y por eso Dios lo declaró justo.» Y Abrahán fue llamado amigo de Dios.
24 Ya ven ustedes, pues, que Dios declara justo al ser humano por sus hechos, y no solamente por su fe. 25 Lo mismo pasó con Rajab, la prostituta; Dios la declaró justa por sus hechos, porque dio alojamiento a los mensajeros y los ayudó a salir por otro camino. 26 De manera que, así como el cuerpo sin espíritu está muerto, así también la fe está muerta si no va acompañada de hechos.
Sẽlesso anteméssesek apyeykhamap pók anlanok egmók
1 Élyáxeg, kéxegke kélteme nak megkólya'ásseyam Wesse' egegkok Jesucristo ekha nak apcheymákpoho, nágkóltemésses aqsa chá'a apyeykhamap pók kóllanok kélnámakkok. 2 Aptaxnegwokmek agkok kélaqneykekxexa kéxegke énxet ekxákma nak aqsok apagkok, yetlo apketchesso apophék sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han apkeltaqmalma apkelnaqta, megkóltawasha nahan kóláhapmakha kóltéhek kólának se'e: “Exnata s'e, cham'a ektaqmelakxa enxoho”, 3 keñe kaqhohok nahan aptaxnegwánxa xama énxet meyke aqsok apagkok apkelnaqta aphopák enxoho, keñe kóltéhek kólának se'e: “Etnegwom xép á, essenhan exa xa náxop nak”, 4 cháxa kéltáha kéxegke apyeykhamap pók kóllanok kélmók kéltáha enxoho xa, tén han kélyekpelchémo kélmók yetlo ekmaso élchetamso kélwáxok.
5 Élyáxeg sélásekhayo, kóleyxho s'e: Apkelyéseykha Dios énxet'ák meyke nak aqsok apagkok keso náxop, yaqwayam enxoho kaxek aqsok apagkok ma'a melya'ásseyam, yaqwayam enxoho nahan elxewekxak ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, apxeyenma axta egkések Dios ma'a ektáha nak apkelásekhayo; 6 mékoho eyke kéxegke kéltemessáseykekxak ma'a énxet'ák meyke nak aqsok apagkok. ¿Háweya ekxákma aqsok apagkok ma'a apnaqtawáseykegkoho nak chá'a kéxegke, apkelyégeykegkokxo nak chá'a apnaqleykekxo nápaqta'awók ma'a énxet'ák segyekpelchémo? 7 ¿Háweya apxeyenmól'a chá'a ekmaso m'a Cristo apwesey, kélxawáya axta kéxegke?
8 Tásek katnehek kéxegke kéltáhakxa eyámnaqsoho enxoho kéllana m'a segánamakxa ekyawakxa nak, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche s'e: “Kólásekhoho kélmók ekhawo ektémakxa nak kélásekhamaxchekxoho kélagko'.” 9 Kélteméssessek agkok kéxegke apyeykhamap pók kéllányo kélnámakkok, kéllanak megkólya'assáxma, kélsexnánémaxche kélagko' nahan kóltéhek, megkólyahakxók ma'a Dios segánamakxa apagkok. 10 Hakte apkelyahákxók agkok xama énxet ma'a ekyókxoho éltémókxa nak antéhek segánamakxa, keñe melana enxoho xama m'a negánémaxchexa nak antéhek, apsexnánémap apagko' etnehek, hakte máxa mesawhomo apkelane sa' etnehek ma'a ekyókxoho éltémókxa nak antéhek segánamakxa. 11 Hakte Dios axta m'a aptéma axta appeywa s'e: “Ná etwasagkoho aqsa aptáwa' elának mók”, axta aptemék nahan appeywa s'e: “Nágyaqha aqsa pók.” Agkok etwásegkohok aptáwa' xama énxet elának mók, yaqhek eyke m'a pók, melanak ma'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa. 12 Kéméxcheyk chá'a kéxegke kóltéhek kélpeywa tén han kóltéhek ma'a aptamheykegkaxal'a énxet'ák yaqwayam nak kólyekpelkohok eñama m'a segánamakxa segmallahanchessamól'a negmomaxche'. 13 Hakte énxet megkalmopyósa nak elanok apnámakkok, kólyekpelkohok sa' nahan meyke apkelmopyósa kóllano', keñe sa' ma'a énxet apkelmopyósa nak elanok apnámakkok, elmallánek sa' ma'a ekwokmo sa' ekhem nélyekpelchamáxchexa'.
Magya'ásseyam ekwetamaxkoho nentamheykha
14 Élyáxeg, ¿háxko katnehek apxéna enxoho enxama ekyetna mey'ásseyam, cham'a megkóteyáxko enxoho aptamheykha ektaqmela? ¿Awanchek enxeykel'a kawagkasek teyp xa mey'ásseyam nak? 15 Agyetchásekxohok hana s'e, apyetneyk agkok xama egyáxeg, essenhan egyáxeg kelwána ektamhéyak meyke apáwa tén han meyke ektéyak yaqwayam kalmaha s'e ekhem nak; 16 aptemék agkok yának kélxama kéxegke s'e: “Tásek sa' katnehek ektáhakxa; kólántaxnekxa kélántaxno apkelyentaxno, kóltawák nahan kélto ekwokmoho kélyaqkanakmo”, keñe megkólméshek ma'a eyámenyéxa nak apyókxa, ¿kapasmoya kéltáha enxoho xa? 17 Cháxa ektémakxa nak han magya'ásseyam xa, axakkók agkok ma'a magya'ásseyam, megkóteyáxko enxoho m'a nentamheykha, mékoho agko' katnehek.
18 Apwanchek etnehek appeywa enxama s'e: “Yetneyk xép mey'ásseyam, keñe ko'o ekyetna sektamheykha.” Hexekmós ko'o ektémakxa mey'ásseyam xép meyke apkelane aptamheykha xama enxoho; keñe sa' ko'o axekmósek xép ektémakxa may'ásseyam yetlo sélane sektamheykha. 19 Mey'ásseykmok xép apyetnama wánxa xama Dios, cháxa keñamak ektaqmela nak aptáhakxa exchep xa; megkay'ásseykmok nahan ma'a kelyekhama', kalpexyennók nahan chá'a ke'. 20 Ná etne ekyéháxma', ey'asagkoho ekyetna enxoho enxama mey'ásseyam meyke apkelane aptamheykha xama enxoho, ekteme mékoho. 21 Apxeyenmeyk axta Dios apteme appéwomo Abraham, cham'a egyáp nanók axta negko'o, eñama m'a ektémakxa axta aqsok apkelane, memyágweykekxo axta apketche Isaac apmáheyo eykhe yaqhek yaqwayam egkések ma'a Dios. 22 Apweteyak xép ektémakxa axta mey'ásseyam ma'a Abraham yetlo ekwetamaxkoho m'a aqsok apkelane, aqsok apkelane axta keñamak aptéma ekpéwomo agko' mey'ásseyam. 23 Cháxa ektáhakxa axta ektáha m'a ektémakxa axta eknaqtáxésamaxche ektéma nak se'e: “Axta ey'ásseykmok Dios ma'a Abraham, ékeso éñamakxa apxeyenma axta Dios apteme appéwomo.” Dios apteme pók axta nahan apkeltamhomakpok ma'a Abraham.
24 Apxeyenmeyk nahan chá'a Dios apteme appéwomo énxet eñama ekwetamaxkoho m'a aqsok apkelane, háwe ekwánxa agkok ma'a mey'ásseyam nak, ekhawo ektáhakxa nak kélwet'a kéxegke. 25 Hawók nahan ektémakxa axta m'a Rahab, ekteme axta kelán'a ekma chá'a ekyánmaga ekpathetéyak énxet; apxeyenmeyk axta Dios ekteme ekpéwomo eñama m'a ektémakxa axta aqsok élane, hakte méssegkek axta yaqwánxa enaqtének ma'a énxet'ák ektáha axta kélápháseykha, pasmomchek axta anhan yaqwayam elántépok éltémo elmeyekxak mók ámay. 26 Cham'a ektémakxa nak negyókxa étsapma meyke espíritu, cháxa ektémakxa nak han kamassegwók ma'a magya'ásseyam megkeypetcha'a enxoho m'a nentamheykha nak.