Mensaje a la casa real de Judá
1 El Señor me dijo: «Baja al palacio real y proclama este mensaje 2 ante el rey de Judá, que está sentado en el trono de David, y ante sus funcionarios y la gente de la ciudad: “Escuchen la palabra del Señor. 3 Practiquen en este lugar la justicia y la rectitud, liberen del explotador al oprimido, no humillen ni maltraten a los extranjeros, a los huérfanos ni a las viudas. No maten a gente inocente en este lugar. 4 Si de veras hacen esto que yo les mando, seguirán teniendo reyes que ocupen el trono de David, los cuales entrarán en carrozas y a caballo por las puertas de este palacio, acompañados de los funcionarios y del pueblo. 5 Pero si no hacen caso de estas advertencias, convertiré en ruinas este palacio. Yo, el Señor, lo afirmo.”»
6 Esto es lo que el Señor dice acerca del palacio del rey de Judá:

«Tú eres para mí como el monte Galaad,
como la cumbre del Líbano,
pero juro que te convertiré en desierto,
en un lugar sin habitantes.
7 Voy a enviar contra ti gente armada,
con la misión de destruirte.
Cortarán tus hermosas columnas de cedro
y las echarán al fuego.

8 »Gentes de muchas naciones pasarán después junto a esta ciudad, y se preguntarán unos a otros: “¿Por qué trató así el Señor a esta ciudad tan grande?” 9 Y se les responderá: “Porque abandonaron el pacto que el Señor su Dios hizo con ellos, y adoraron y dieron culto a otros dioses.”»
Mensaje de Jeremías acerca de Salún (Joacaz)
10-11 No lloren por el rey Josías,
no lloren por su muerte;
lloren más bien por su hijo Salún,
que se va para no volver;
ya no verá más su tierra natal.

Pues el Señor dice acerca de Salún hijo de Josías, rey de Judá, que ocupó el trono después de su padre, y que salió de este lugar: «No regresará, 12 sino que morirá en el país adonde lo llevaron desterrado, y no volverá a ver esta tierra.
Mensaje acerca de Joacín
13 »¡Ay de ti, que a base de maldad e injusticias
construyes tu palacio y tus altos edificios,
que haces trabajar a los demás
sin pagarles sus salarios!
14 Que dices: “Voy a construirme un gran palacio,
con amplias salas en el piso superior.”
Y le abres ventanas,
recubres de cedro sus paredes
y lo pintas de rojo.
15 ¿Piensas que ser rey
consiste en vivir rodeado de cedro?
Tu padre gozó de la vida
y le fue bien
porque actuaba con justicia y rectitud,
16 defendía el derecho de pobres y oprimidos,
y por eso le fue bien.
Así actúa quien de verdad me conoce.
Yo, el Señor, lo afirmo.

17 »Pero tú tan solo te preocupas
por las ganancias mal habidas;
haces morir al inocente,
y oprimes y explotas a tu pueblo.»

18 El Señor dice acerca de Joacín hijo de Josías, rey de Judá:

«No habrá nadie que llore su muerte.
No habrá nadie que llore y diga:
“¡Ay, hermano! ¡Ay, hermana!
¡Ay, Señor! ¡Ay, Majestad!”
19 Lo enterrarán como a un asno:
lo arrastrarán y lo echarán
fuera de Jerusalén.»
Mensaje acerca de Jerusalén
20 «¡Judá, sube al monte Líbano y grita!
¡Levanta la voz en las montañas de Basán!
¡Grita desde las colinas de Abarín,
pues todos tus amantes han sido derrotados!
21 Yo te hablé en tu tiempo de prosperidad,
pero no quisiste oírme.
Así lo has hecho desde tu juventud:
¡no has querido escuchar mi voz!
22 El viento arrastrará a todos tus jefes,
y tus amantes irán al destierro.
Quedarás avergonzada y humillada
por causa de todas tus maldades.
23 Tú estás ahora tranquila en tu nido,
entre los cedros traídos del Líbano,
¡pero ya sufrirás cuando te vengan dolores,
dolores como de parto!»
Mensaje de Dios al rey Jeconías
24 El Señor ha dicho a Jeconías hijo de Joacín, rey de Judá: «Lo juro por mi vida: Aunque fueras un anillo de sellar puesto en mi mano derecha, te arrancaría de ahí 25 para entregarte a tus enemigos mortales, a los que tú tanto temes. Te pondré en manos de Nabucodonosor, rey de Babilonia, y de los caldeos. 26 Y te arrojaré a ti y a tu madre a una tierra que no los vio nacer, y allá morirán los dos.» 27 Así que ellos no volverán a esta tierra a la que tanto desearán volver.
Exclamación del profeta
28 ¿Es Jeconías una vasija rota e inútil,
un trasto que nadie quiere?
¿Por qué son lanzados él y sus hijos
a una tierra desconocida?
29 ¡Tierra, tierra, tierra;
escucha la palabra del Señor!

30 El Señor dice:
«Anoten a este hombre en los registros
como un hombre sin hijos,
como un hombre que fracasó en la vida.
Porque ninguno de sus descendientes
llegará a ocupar el trono de David
para reinar de nuevo en Judá.»
Wesse' egegkok apcháphássesso appeywa wesse' apwányam Judá apnámakkok
1 Aptáhak axta ko'o seyáneya Wesse' egegkok se'e: “Emyekxa sa' ma'a wesse' apwányam apxagkok nak, exén sa' se'e amya'a nak 2 nápaqtók wesse' apwányam Judá, aphama nak chá'a m'a apheykegkaxa nak chá'a David aptawán'ák neptámen nak, tén han nápaqta'awók ma'a apkeláneykha, tén han ma'a énxet'ák apheykha nak ma'a tegma apwányam: ‘Kóleyxho Wesse' egegkok appeywa. 3 Kóllána chá'a ektaqmalma kéllánekxésso apheykha énxet'ák se'e yókxexma nak, tén han ekpayhawo nak chá'a kóltéhek, kólwagkas sa' chá'a teyp neyseksa apmáheyo enaqtawasagkohok ma'a apkelyennaqtésamakpoho nak chá'a, nágkólyennaqtésha chá'a kélyempe'ék kóllának ma'a apkeleñama mók nekha, tén han ma'a élyéheykha nak, tén han ma'a xentampe'e nak. Nágkólaqha chá'a énxet apkeñama mók nekha s'e yókxexma nak. 4 Naqsók agkok chá'a kéllana kéxegke s'e séltémókxa nak chá'a kóltéhek, etepagkok sa' chá'a kelwesse'e apkelwányam apyaqmagkasso m'a David, elántaxnegwaták sa' chá'a yetlo apkelchánte yátnáxeg apkelyenyawasso tén han yátnáxeg ma'a atña'ák nak tegma apyawe, yetlo apkelxegexma'a m'a apkeláneykha, tén han énxet'ák. 5 Keñe sa' megkólyahákxoho enxoho s'e séltennasso nak, nápakha'a apketkók sa' etnekxak se'e tegma apyawe nak. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’”
6 Hakte aptáhak apxéna Wesse' egegkok ma'a wesse' apwányam Judá nak apxagkok:

“Aphawók ko'o sélányo exchep ma'a
egkexe Galaad,
aphawók ma'a egkexe nak Líbano,
naqsók eyke ko'o sekxéna exchep
peya atnessásekxak
meyke xama aqsok,
yókxexma meyke xama énxet apha.
7 Wának sa' ko'o exchep
ey'áwak ma'a apkelempakhayo nak chá'a,
yaqwayam emasséssók xép.
Elyaqténchesek sa' ma'a
yámet élámha éltaqmalma,
élánamáxche nak yámet cedro,
keñe sa' ekxák nátex.

8 “Apxámok sa' pók aptémakxa énxet elyeykhágwak se'e tegma apwányam nak, natámen ekteme xa. Sa' etnehek chá'a elmaxneyha pók se'e: ‘¿Yaqsa ektéma apteméssessama nak Wesse' egegkok se'e tegma apwányam nak?’ 9 Keñe sa' etnehek chá'a yátegmowagkok pók se'e: Ñémékxa apkelyamasma m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, apkelánesso axta m'a Dios Wesse' apagkok, apkelpeykessamók ma'a mók aqsok kéláyókxa nak.’”
Jeremías apkeltenneykha apxeyenma m'a Salum (Joacaz)
10-11 Nágkóllekxagwaha aqsa
kóllanok ma'a wesse' apwányam Josías;
nágkóllekxagwaha aqsa
eñama apketsapma;
eyke kóllekxagwaha kóllanok
ma'a apketche Salum,
peya nak exog meyke apweyktamho;
méteyekxók sa' chá'a m'a
xapop apteyeykemxa axta.

Hakte aptáhak apxéna Wesse' egegkok Salum, cham'a Josías apketche nak, wesse' apwányam nak ma'a Judá, apyaqmagkassama nak apteme wesse' apwányam ma'a apyáp nano', apteyapma nak se'e yókxexma nak: “Mewatamók sa' chá'a, 12 yetsapwók sa' ma'a apchókxa kélya'assamakxa axta, méteyekxók sa' chá'a s'e apchókxa nak.
Amya'a ekxeyenma nak Joaquim
13 “¡Xép laye,
apkelane nak chá'a
apxagkok apyawe,
yetlo aptémakxa ekmaso,
tén han apkelane nak chá'a
tegma netna'awo',
yetlo megkapéwomo aptémakxa,
apkeltemessáseykha nak
aqsa chá'a apnámakkok,
meyke apyánmagkasso apkeltamheykha!
14 Apteme nak chá'a epaqmésmakha s'e:
‘Alának sa' exagkok apyawe apagko',
yetlo élyawe apwáxok ma'a néten nak.’
Elanaksek chá'a atña'ák étkók,
keñe chá'a ewakhaksek
elyepetchesek yámet cedro m'a
nápakhaw'ék nak,
keñe elyexwasaksek chá'a.
15 ¿Apkenagkamcheya anxek aqsa
segwakhe yámet cedro
nenteme nak wesse' apwányam?
Payheykekxeyk axta apwáxok
neyseksa apha m'a apyáp nano',
apkeláneyak axta eyke chá'a aqsok
yetlo ekpéwomo aptémakxa,
tén han ekpayhawo nak chá'a etnehek,
axta keñamak ektaqmalma
chá'a aqsok apkelane.
16 Etaqmelchessásekxak axta chá'a
apheykha m'a meyke nak aqsok apagkok,
tén han ma'a kélnaqtawáseykegkoho nak,
axta keñamak ektaqmalma
chá'a aqsok apkelane.
Cháxa magkenatchesso
ektáha ko'o sey'áseyak xa.
Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.

17 “Wánxa eyke aqsa chá'a exchep
ekxéneykencha'a apwáxok ma'a
apxámáseyak nak aqsok apagkok
eñama apmenyexeykha;
apkelnapmeyk chá'a m'a
meyke nak apkeltémakxa,
apnaqtawáseykegkok chá'a
énxet'ák apagkok.”

18 Aptáhak apxéna Wesse' egegkok Joaquim, wesse' apwányam nak Judá, Josías nak apketche:

“Méko sa' kalekxagwaha
apketsapa enxoho.
Méko sa' kalekxagwaha
tén han katnehek ekpeywa s'e:
‘¡Asagke nak la'a ektáhakxa egmók!,
¡Asagke nak la'a ektáhakxa, wesse'!’
19 Máxa yámelyeheykok sa'
kólteméssesek kólátawanyek:
kólyenyawaksek sa',
kóltekkesek sa' yókxexma Jerusalén.”
Amya'a ekxeyenma nak Jerusalén
20 “¡Énxet'ák Judá, kólchenát sa'
néten egkexe Líbano,
tén sa' kólyennaqtések kélpeywa!
¡Kólpáxamha sa' ma'a ekpayho nak
élámhakxa meteymog Basán!
Kólwónches sa' ma'a ekpayho nak
naw'ék egkexe Abarim,
hakte apmenxenákpek ma'a
appasmeykekxa axta kéxegke!
21 Élpaqhetchessegkek axta eykhe
kéxegke m'a ektaqmalmakxa axta
kélheykha,
axta eyke hélháxenmo'.
Cháxa kéltémakxa axta
kéxegke xa, eyeynamo m'a
kéltémakxa axta kélketkók:
¡megkólmenyeyk axta kóleyxhok sekpeywa!
22 Éxchahayam sa'
kalsók ma'a apyókxoho apkelámha
apmonye'e kélagkok,
kólnaqlakxak sa' megkatnahakxa
apkelókxa m'a
appasmeykekxa axta chá'a kéxegke.
Kólmegqágwakxohok kélagko' sa',
eñama m'a ekyókxoho kéltémakxa
ekmaso nak.
23 Tásek eyke kaxwók kéxegke
kélheykha neyseksa yenta'a,
neyseksa m'a yámet cedro
éleñama nak kélseykenta m'a Líbano,
¡kóllegagkohok sa' eyke,
ekwa'a sa' kéllegeykegkoho ekmáske,
kóllegagkohok sa' ekmáske
ektémól'a kelán'a katnehek naqláwa!”
Dios apcháphássesso appeywa wesse' apwányam Jeconías
24 Aptáhak apcháneya Wesse' egegkok Jeconías, wesse' apwányam nak Judá, Joaquim apketche nak: “Naqsók ko'o sektáha sekxéna exchep se'e, sektáha nak Dios mamassegwayam: Naqsók eykhe exchep apteme sétchesso ephék sélqahasso nak chá'a, sétchessama nak sélya'assamakxa', magweyxek sa' eyke alkok, 25 yaqwayam agkések ma'a apkelenmexma apkeltaqnagkamo apagko' nak chá'a, apcháyo apagko' nak chá'a exchep. Agkések sa' ko'o exchep ma'a Nabucodonosor wesse' apwányam nak Babilonia, tén han ma'a caldeos. 26 Ayensók sa' xép ma'a xapop megkatnahakxa axta apteyeykemxa, yetlo egken, sa' kóletsapwók kélqánet ma'a.” 27 Megkalwatamók sa' chá'a s'e xapop élpekheykegkaxa agko' nak chá'a kalmeyenta'.
Dios appeywa aplegasso appaqméteykha
28 ¿Jeconías ya apteme xama
yátegwáxwa appaqxo
megkólmowánal'a kólmaha,
enxeykel'a nahan ma'a aqsok
élpaqxo megkólmámenyéhol'a?
¿Yaqsa ektéma kélyenseykmo nak
yetlo apketchek ma'a
xapop megkólya'áseykegkaxa nak?
29 ¡Xapop; keyxho Wesse' egegkok appeywa!

30 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Kólteme sa' énxet
meyke apketchek xa énxet nak,
kólxén sa' apteme énxet
megkatyapma aqsok
apkelane neyseksa apha.
Metepagkek sa' aptawán'ák neptámen
yaqwayam etnahagkok
kelwesse'e apkelwányam
apyaqmagkasso m'a David,
yaqwayam enxoho etnahagkokxak
kelwesse'e apkelwányam ma'a Judá.”