Encuentro de Saúl con Samuel
1 En la tribu de Benjamín había un hombre llamado Cis, que era hijo de Abiel y nieto de Seror; su bisabuelo había sido Becorat hijo de Afía. Cis era muy respetado 2 y tenía un hijo, joven y bien parecido, que se llamaba Saúl. No había otro israelita tan bien parecido como él, pues en estatura ninguno le pasaba del hombro.
3 Un día, a Cis se le perdieron sus burras. Entonces le dijo a su hijo Saúl:
—Prepárate y ve a buscar las burras. Llévate a uno de los criados.
4 Saúl se fue y atravesó la región montañosa de Efraín, y pasó por la región de Salisa; pero no encontró las burras. Pasó también por la región de Sagalín y por la de Benjamín, y tampoco las halló. 5 Al llegar a la región de Suf, dijo Saúl al criado que lo acompañaba:
—Vamos a regresar, pues mi padre debe de estar ya más preocupado por nosotros que por las burras.
6 El criado le contestó:
—En esta ciudad hay un profeta a quien todos respetan, porque todo lo que anuncia sucede sin falta. Vamos allá, y quizá él nos indique el camino que debemos seguir.
7 —Vamos, pues —contestó Saúl—. Pero, ¿qué le llevaremos a ese hombre? Ya ni siquiera nos queda pan en las alforjas. No tenemos nada que ofrecerle al profeta.
8 El criado respondió:
—Tengo en mi poder una pequeña moneda de plata. Se la daremos al profeta para que nos indique el camino.
9 (Antiguamente, cuando algún israelita quería consultar a Dios, decía: «Vamos a ver al vidente»; pues al que ahora se lo llama «profeta», antes se lo llamaba «vidente».)
10 —De acuerdo —dijo Saúl—. Vamos allá.
Los dos se dirigieron a la ciudad donde vivía el profeta, 11 y cuando iban subiendo la cuesta en dirección a la ciudad, se encontraron con unas muchachas que iban a sacar agua, y les preguntaron:
—¿Es aquí donde podemos encontrar al vidente?
12 Ellas les respondieron:
—Sí, pero se encuentra más adelante. Dense prisa, pues ha venido a la ciudad porque hoy se celebra el sacrificio en el santuario. 13 En cuanto lleguen ustedes allá, búsquenlo, antes de que se vaya al santuario para la comida. La gente no comerá hasta que él llegue, pues él tiene que bendecir el sacrificio, después de lo cual comerán los invitados. Por eso, vayan ahora, porque en este momento lo encontrarán.
14 Ellos continuaron subiendo, rumbo a la ciudad. Y precisamente cuando estaban llegando, Samuel salía en dirección contraria para ir al santuario.
15 El día anterior a la llegada de Saúl, el Señor había hecho la siguiente revelación a Samuel: 16 «Mañana, a esta misma hora, te mandaré a un hombre de la región de Benjamín a quien deberás consagrar como gobernante de mi pueblo Israel. Él lo librará del dominio de los filisteos, porque me he compadecido de mi pueblo cuando sus quejas han llegado hasta mí.»
17 Cuando Samuel vio a Saúl, el Señor le dijo: «Ahí tienes al hombre de quien te hablé. Este gobernará a mi pueblo.»
18 Estando ya en la entrada del pueblo, Saúl se acercó a Samuel y le dijo:
—Por favor, indíqueme usted dónde está la casa del vidente.
19 —Yo soy el vidente —respondió Samuel—. Sube delante de mí al santuario, y come hoy conmigo allí. Mañana temprano te contestaré todo lo que me quieras preguntar, y luego te dejaré marchar. 20 En cuanto a las burras que se te perdieron hace tres días, no te preocupes por ellas, porque ya las han encontrado. Además, todo lo más deseable de Israel será para ti y para tu familia.
21 Saúl respondió:
—¡Pero si yo soy de la tribu de Benjamín, la más pequeña de las tribus de Israel! Además, mi familia es la más insignificante de todas las familias de la tribu de Benjamín. ¿Por qué me dice usted todo eso?
22 Entonces Samuel tomó a Saúl y a su criado, y los llevó al salón, donde les ofreció el lugar principal entre los presentes, que eran unas treinta personas. 23 Luego Samuel dijo al cocinero:
—Trae la ración de carne que te entregué y que te dije que apartaras.
24 Inmediatamente el cocinero sacó una pierna entera y se la sirvió a Saúl. Y Samuel le dijo:
—Ahí tienes lo que estaba apartado para ti. Sírvete y come, porque yo la había apartado para ti en esta ocasión en que invité al pueblo.
Saúl comió con Samuel aquel día. 25 Y cuando bajaron del santuario a la ciudad, prepararon una cama en la azotea para Saúl, 26 y Saúl se acostó. Al día siguiente, Samuel llamó a Saúl en la azotea y le dijo:
—Levántate y sigue tu viaje.
Saúl se levantó. Después salieron él y Samuel a la calle, 27 y cuando bajaban hacia las afueras de la ciudad, Samuel le dijo a Saúl:
—Manda al criado que se adelante, y tú espera un poco, que tengo que comunicarte lo que Dios me ha dicho.
Saúl tén han Samuel
1 Aphegkek axta xama énxet apkeñama axta nepyeseksa Benjamín énxet'ák apagkok apwesey axta Quis, Abiel axta apketche, Seror axta aptáwen; Becorat axta han pók apyáta', Afíah axta apketche. Énxet ekha kéláyo axta m'a Quis. 2 Yetneyk axta han xama apketche, wokma'ák ektaqmalma apyókxa, apwesey axta Saúl. Méko axta han pók enxoho israelita ektaqmalma apyókxa, ektéma axta m'a, hakte méko axta ekhawo m'a ekweykenxa axta apwenaqte.
3 Xama ekhem axta élxeganakmo yámelyeheykok apnaqtósso m'a Quis. Keñe axta aptáha apcháneya m'a apketche Saúl:
—Elánekxa sa' aptáhakxa, elchetam sa' yámelyeheykok. Eyentem sa' han xama nenláneykha.
4 Apxegkek axta Saúl, apyeykhákxeyk axta m'a yókxexma élámhakxa nak meteymog élwenaqte m'a yókxexma Efraín, apyeykhágwokmek axta han ma'a yókxexma Salisá; axta eyke elwetákxak yámelyeheykok. Apyeykhágwokmek axta han ma'a yókxexma Saalim tén han Benjamín, axta han elwetákxa'. 5 Xama axta apkelwokmo m'a yókxexma nak Suf, aptáhak axta Saúl apcháneya m'a apkeláneykha apyetlo axta:
—Óltaqhohok sa', kamaskok kexaha katnehek ekxeyenma apwáxok táta m'a yámelyeheykok, kaxének apwáxok negko'o.
6 Aptáhak axta apkeláneykha apchátegmowágko s'e:
—Apheyk xama Dios appeywa aplegasso s'e tegma apwányam nak, apcháyo nak chá'a apyókxoho énxet'ák, hakte megkatnehek chá'a megkatne m'a ekyókxoho apxeyenma nak chá'a katnehek. Ólmahagkok ma'a, lapmaxcheyk sa' hẽltennaksek ámay yaqwánxa enxoho agyetlók.
7 Nók, ólmahagkok, —axta aptáhak apchátegmowágko Saúl—. ¿Yaqsa sa' eyke ansókasek ma'a énxet nak? Méko han aptáhak pán ma'a nahápa nenxata nak. Méko aqsok agmések ma'a Dios appeywa aplegasso nak.
8 Apchátegmowágkek axta m'a apkeláneykha:
—Yetneyk eykhe ko'o ketsék selyaqye aktek ekmope. Agmések sa' ma'a Dios appeywa aplegasso nak, yaqwayam henxekmósek ámay.
9 (Apmenyeyk axta agkok chá'a elpaqhetchesakpohok Dios xama israelita ma'a nanók axta, axta etnehek chá'a s'e: “Agyo'ókxak ekha apmopwána”; cham'a kéltéma nak kaxwók “Dios appeywa aplegasso”, kéltéma axta nanók “ekha apmopwána”.)
10 —Hoy —axta aptáhak Saúl—. Ólmahagkok ma'a.
Yetlókok axta han apkelmahéyak tegma apwányam, aphakxa axta Dios appeywa aplegasso xa apqánet nak. 11 Neyseksa apkelxega axta ekmeyeykekxexa nak néten xapop ámay ekmahéyak ma'a tegma apwányam, apkeltahanya'awók axta kelán'a étkók élyekweykekxa yegmen, aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Aphéya énxet ekha apmopwána s'e?
12 Axta táhak élátegmowágko s'e:
—Éhay, eyke aphak ma'a kélmonye' nak. Kólpekhésa kólxog, hakte apmeyántak ma'a tegma apwányam, sakhem élánamáxchexa aqsok ektekyawa m'a kélpeykessamókxa nak chá'a Dios. 13 Kélwokmek sa' agkok kéxegke m'a, kólchetam sa', amonye' apmeyeykekxa m'a ektekyómakxa nak chá'a aqsok yaqwayam etwok apto. Metawagkek han chá'a aptéyak énxet'ák mewákxo enxoho m'a, hakte elmaxnésseshok chá'a aqsok ekmatñá m'a. Keñe natámen etawagkok chá'a m'a ektáha nak chá'a kéláneyeykha. Cháxa keñamak séltamho nak kólya'ammok heykxa', hakte kólwetágwok sa'.
14 Apkelxegákxeyk axta makham apkelmahágko m'a tegma apwányam. Xama axta peya elwomok ma'a, pelakkassek axta han apyephagwa'a Samuel apkeltahanya'a peya emyekxak ma'a kélpeykessamókxa nak chá'a Dios.
15 Nanók axta eyke apxekmósso Wesse' egegkok Samuel yaqweykenxa katnehek, amonye' apwayam ma'a Saúl. Axta aptáhak apcháneya s'e: 16 “Saka sa' wáphássesek xama énxet apkeñama yókxexma Benjamín, keso ekwánxa nak ekhem, peya sa' epagkanek xép yaqwayam etnéssesek apkemha apmonye' apkeltaqmelchesso énxet'ák ahagkok Israel. Sa' elmallahanchesek neyseksa apkelma m'a filisteos, hakte apyósekak ko'o sélányo m'a énxet'ák ahagkok, seklegaya sewóneykha apkeltémo apasmok.”
17 Xama axta apwet'a Samuel ma'a Saúl, aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya s'e: “Cháxa énxet séltennasa axta exchep xa. Sa' etnehek apkemha apmonye' apkeltaqmelchesso énxet'ák ahagkok.”
18 Apchaqnágwokmek axta m'a nentaxnamakxa nak tegma apwányam, keñe Saúl apyo'ókmo m'a Samuel, aptáhak axta apcháneya s'e:
—¿Hexekmós hana ko'o apxagkok énxet ekha apmopwána?
19 —Ko'o neykhe ekha sekmowána —axta aptáhak apchátegmowágko Samuel—. Exeg emonye', ólmahagkok ma'a kélpeykessamókxa nak chá'a Dios, sa' etwok apto xamo' ko'o exchep sakhem ma'a. Axto'ók agko' sa' altennaksek ekyókxoho m'a aqsok apmáheyo hélmaxneyha, keñe sa' wohok etaqhoho'. 20 Eyke nágkeytnakhaksoho aqsa apwáxok ma'a yámelyeheykok élxegánegkesso axta, ekwokmo nak ántánxo ekhem élxegányam, kélwetákxeyk eyke m'a. Etnehek sa' eyke han apagkok xép ekyókxoho aqsok kélmámenyého nak chá'a m'a Israel, keñe han ma'a apnámakkok nak.
21 Axta aptáhak apchátegmowágko Saúl:
—¡Benjamín énxet'ák apagkok nepyeseksa eyke ko'o eñamak, aptáhakxa nak apqántawók apagko' énxet'ák ma'a Israel! Mékoho apagko' han ko'o énámakkok nepyeseksa m'a Benjamín nak énxet'ák apagkok. ¿Yaqsa ektáha aptáha nak seyáneya xa?
22 Keñe axta Samuel apyentama Saúl yetlo apkeláneykha m'a kañe' tegma, apkelhéssekmek axta han ektaqmelakxa agko' nak, nepyeseksa m'a apheykha axta m'a. Treinta axta han apyókxoho. 23 Keñe axta Samuel aptáha apcháneya m'a ektáha axta aphanma aqsok:
—Esanta sa' ápetek sekmésso séltémo exchek etaqmelchesek.
24 Yahamok axta aplekwákxo kéltósso eywok ma'a ektáha axta aphanma aqsok, keñe apmésa m'a Saúl. Tén axta aptáha apcháneya Samuel:
—Cháxa kéltaqmelchessesso exchek xép xa. Elyenyekha', etaw, hakte xép axta sektaqmelchessesso s'e ekhem nak, séláneyáncha'a nak énxet'ák.
Aptókek axta apto Saúl xa ekhem nak yetlo Samuel. 25 Apkelmeyánteyk axta makham ma'a tegma apwányam, apkelenyékto m'a kélpeykessamókxa nak Dios, kéllánessek axta apyetnamakxa Saúl ma'a néten tegma nak, 26 apyetneyk axta m'a Saúl. Keñe axta élsaka apwóneyncha'a Samuel ma'a Saúl apyetnakxa axta néten tegma. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Exatakha', etaqhoho sa'.
Apxatakha'ak axta Saúl. Keñe axta aptepa ámay yetlo Samuel. 27 Xama axta apkelwákxo m'a nekha nak nenteyapmakxa tegma apwányam, aptáhak axta Samuel apcháneya Saúl se'e:
—Yána exog apmonye' apkeláneykha, etnamha sa' eyke exchep sekxo', altennaksek sa' ko'o exchep aptáhakxa exchek seyáneya Dios.