Jesús perdona y sana a un hombre paralítico
(Mc 2.1-12Lc 5.17-26)1 Después de esto, Jesús subió a una barca, pasó al otro lado del lago y llegó a su pueblo. 2 Allí le llevaron a un paralítico, acostado en una camilla; y al ver Jesús la fe que tenían, le dijo al enfermo:
—Ánimo, hijo, tus pecados quedan perdonados.
3 Algunos maestros de la ley pensaron: «Este hombre blasfema.» 4 Pero Jesús se dio cuenta de lo que estaban pensando y les preguntó:
—¿Por qué tienen esos pensamientos tan malos? 5 ¿Qué es más fácil, decir: “Tus pecados quedan perdonados”, o decir: “Levántate y anda”? 6 Pues les voy a demostrar que el Hijo del hombre tiene autoridad en la tierra para perdonar pecados.
Entonces le dijo al paralítico:
—Levántate, toma tu camilla y vete a tu casa.
7 El paralítico se levantó y se fue a su casa. 8 Y cuando la gente vio esto, se impresionó mucho y alabó a Dios por haber dado tal poder a los seres humanos.
Jesús llama a Mateo
(Mc 2.13-17Lc 5.27-32)9 Jesús se fue de allí y vio a un hombre llamado Mateo, que estaba sentado en el lugar donde se cobraban los impuestos. Jesús le dijo:
—Sígueme.
Y Mateo se levantó y lo siguió.
10 Sucedió luego que Jesús estaba comiendo en la casa, y muchos de los que cobraban impuestos y otra gente de mala fama llegaron y se sentaron también a la mesa junto con Jesús y sus discípulos. 11 Al ver esto, los fariseos preguntaron a los discípulos:
—¿Cómo es que su maestro come con cobradores de impuestos y pecadores?
12 Jesús lo oyó y les dijo:
—La gente sana no tiene necesidad de un médico, pero los enfermos sí. 13 Vayan y aprendan lo que significan estas palabras: “No quiero que me ofrezcan sacrificios, sino que sean compasivos.” Pues yo no he venido a llamar a los justos, sino a los pecadores.
La pregunta sobre el ayuno
(Mc 2.18-22Lc 5.33-39)14 Los seguidores de Juan el Bautista se acercaron a Jesús y le preguntaron:
—Nosotros y los fariseos ayunamos con frecuencia, pero tus discípulos no. ¿Por qué?
15 Jesús les contestó:
—¿Acaso pueden estar tristes los invitados a una boda, mientras el novio está con ellos? ¡Claro que no! Pero llegará el momento en que se llevarán al novio, y entonces sí ayunarán.
16 «Nadie arregla un vestido viejo con un remiendo de tela nueva, porque el remiendo nuevo se encoge y rompe el vestido viejo, y la rotura se hace mayor. 17 Ni tampoco se echa vino nuevo en cueros viejos, porque los cueros se revientan, y tanto el vino como los cueros se pierden. Por eso hay que echar el vino nuevo en cueros nuevos, para que así se conserven los dos.»
La mujer enferma y la hija de Jairo
(Mc 5.21-43Lc 8.40-56)18 Mientras Jesús les estaba hablando, un jefe de los judíos llegó, se arrodilló ante él y le dijo:
—Mi hija acaba de morir; pero si tú vienes y pones tu mano sobre ella, volverá a la vida.
19 Jesús se levantó y, acompañado de sus discípulos, se fue con él. 20 Entonces una mujer que desde hacía doce años padecía de hemorragias se acercó a Jesús por detrás y le tocó el borde del manto. 21 Y es que ella pensaba: «Tan solo con que toque yo su manto, quedaré sana.» 22 Pero Jesús se dio la vuelta, vio a la mujer y le dijo:
—¡Ánimo, hija; tu fe te ha sanado!
Y desde aquel mismo instante quedó sana.
23 Luego, cuando Jesús llegó a casa del jefe de los judíos y vio que los músicos estaban preparados ya para el entierro, y que la gente lloraba a gritos, 24 les dijo:
—Salgan de aquí, pues la muchacha no está muerta, sino dormida.
La gente se rio de Jesús, 25 pero él los hizo salir; luego entró y tomó de la mano a la muchacha, y ella se levantó. 26 Esa noticia se difundió por toda aquella región.
Jesús sana a dos ciegos
27 Al salir de allí, dos ciegos siguieron a Jesús, y le gritaban:
—¡Ten compasión de nosotros, Hijo de David!
28 Cuando Jesús entró en la casa, ellos se le acercaron, y él les preguntó:
—¿Creen ustedes que puedo hacer esto?
—Sí, Señor —le contestaron.
29 Entonces Jesús les tocó los ojos, y les dijo:
—Que se haga con ustedes conforme a la fe que tienen.
30 Y ellos recobraron la vista. Pero Jesús les advirtió mucho:
—Procuren que nadie lo sepa.
31 Sin embargo, apenas salieron, lo divulgaron por toda aquella región.
Jesús sana a un mudo
32 Mientras los ciegos salían, le llevaron a Jesús un mudo que estaba poseído por un demonio. 33 En cuanto Jesús expulsó al demonio, el mudo comenzó a hablar. La gente, admirada, decía:
—¡Nunca se ha visto en Israel una cosa igual!
34 Pero los fariseos decían:
—Es el propio jefe de los demonios quien le ha dado a este el poder de expulsarlos.
La cosecha es mucha
35 Jesús recorría todos los pueblos y aldeas, y enseñaba en las sinagogas de cada lugar y anunciaba la buena noticia del reino, y curaba toda clase de enfermedades y dolencias. 36 Cuando veía a tanta gente, sentía compasión de ellos, porque estaban agobiados y dispersos, como ovejas que no tienen pastor. 37 Dijo entonces a sus discípulos:
—La cosecha es mucha, pero los trabajadores son pocos. 38 Por eso, pidan al dueño de la cosecha que mande trabajadores a recogerla.
Jesús aptaqmelchesseyam xama énxet megkamopwána eltaqheykha
(Mc 2.1-12Lc 5.17-26)1 Apchánteyk axta Jesús yántakpayhe natámen xa, apyeykhákxeyk axta neyp wátsam ekpayhegwayam, apwákxeyk axta nátegma aphamakxa axta. 2 Kélsókassek axta énxet megkamopwána eltaqheykha m'a, taháno axta kélpekkenak kélsawa. Xama axta apwet'a Jesús ekyetna ekyawe melya'ásseyam xa énxet'ák nak, aptáhak axta apcháneya m'a énxet megkamopwána axta eltaqheykha:
—Hatte, ewasqápekxoho, megkólyaqmagkáseykxak xép aptémakxa mey'assáxma.
3 Keñe axta nápakha énxet'ák apteme axta apkelxekmósso ektémakxa segánamakxa ektáha élchetama apkelwáxok se'e: “Énmexma Dios aptáhakxa nak appeywa xa énxet nak.” 4 Apya'ásegkók axta eyke Jesús ektáhakxa élchetamso apkelwáxok xa énxet'ák nak. Aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Yaqsa ektáha eyesagko nak kéxegke élchetamso kélwáxok? 5 ¿Yaqsa eyke yeskohok antéhek agána': ‘Megkólyaqmagkáseykxak aptémakxa mey'assáxma exchep’, essenhan antéhek agának se'e: ‘Etnamha, exeg’? 6 Axekmósek sa' ko'o ekyetnama sekmowána mayaqmagkásekxeyk ektémakxa melya'assáxma énxet'ák keso náxop, ko'o sektáha nak Apketche énxet.
Keñe axta aptáha apcháneya énxet megkamopwána eltaqheykha s'e:
—Etnamha, emekxa aptaháno, emyekxa apxagkok.
7 Apkempákxeyk axta néten ma'a énxet megkamopwána axta eltaqheykha, apmeyákxeyk axta apxagkok. 8 Xama axta apwet'a énxet'ák xa, apkelakak axta, apkelteméssessek axta apcheymákpoho Dios eñama apmésso énxet'ák xa ektéma nak apmopwána.
Jesús apkeltémo étlawha Mateo
(Mc 2.13-17Lc 5.27-32)9 Apxegákxeyk axta makham Jesús apkeñama m'a, apwetágwokmek axta xama énxet apwesey axta Mateo, apha m'a élmomaxchexa axta chá'a selyaqye, yaqwayam kólmések Roma. Aptáhak axta apcháneya Jesús se'e:
—Hétlógma'.
Keñe axta apkempákxo néten Mateo apyetlawa Jesús.
10 Aptáswokmek axta apto Jesús ma'a Mateo apxagkok, apxámok axta han énxet apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólmések wesse' Roma, apheyncha'a m'a nekha mésa, tén han ma'a ekmaso axta chá'a apkelxénamap, yetlo Jesús tén han apkeltáméséyak. 11 Xama axta apwet'a fariseos xa, aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a Jesús apkeltáméséyak se'e:
—¿Yaqsa ektáha appasma nak aptéyak apkelmomo nak chá'a selyaqye yaqwayam kólsakxak Roma, tén han énxet'ák melya'assáxma m'a apkelxekmósso nak kéxegke?
12 Apleg'awók axta eyke Jesús xa, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Mopmenyeyk pánaqte yáp ma'a énxet'ák meyke nak apkelháxamap, wánxa m'a apkelháxamap nak. 13 Kólxeg, kóltámesaxche ektémakxa nak ekxeyenma eknaqtáxésamaxche s'e: ‘Émenyeyk ko'o kóltéhek kéxegke apmopyósa kóllanok kélmók, mómenyeyk ko'o kólnápok aqsok nawha'ák yaqwayam hélmések ko'o. Axta ko'o aweyk yaqwayam alwónmakha m'a énxet'ák éltaqmela nak apkeltémakxa, wánxa m'a melya'assáxma nak.’
Ektémakxa manto nento nélpeykásawo enxoho Dios
(Mc 2.18-22Lc 5.33-39)14 Apkelyo'ókmek axta Jesús nápakha énxet'ák Juan el Bautista axta apkeltáméséyak. Aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a s'e:
—Mantawagkek chá'a negko'o nentéyak nélpeykásawo enxoho Dios, aptamheykegko nak han chá'a m'a fariseos. ¿Yaqsa eyke ektéma meláneykegko nak apkeltáméséyak xa ektéma nak manto nento?
15 Aptáhak axta apchátegmowágko Jesús se'e:
—¿Kalyaqháphoya chá'a apkelwáxok énxet'ák kéláneyeykha epásegwók élyamhopma, apha enxoho nepyeseksa m'a yaqwayam nak kalyamhápok? Kammok sa' ekhem yaqwánxa kólyentemekxak ma'a yaqwayam nak kalyamhápok, keñe sa' metawagkek aptéyak.
16 “Megkólwanchek kólyepetchesha apáwa aphápak ma'a apáwa nápakha aphaxnagkok nak, hakte ketchetsék etnekxak eleykesagkok, keñe elyeptakpok ma'a apáwa aphápak nak, eyánchesagkok han apkelyeptamap. 17 Megkólyetmehek nahan vino kaxwe élánamáxche m'a yempehek apák nak, hakte kalpaqxek chá'a m'a yempehek nak, keñe kalyegkenaxchek ma'a vino, kalesók han ma'a yempehek nak. Kólyátem chá'a vino kaxwe élánamáxche m'a yempehek axnagcha'ák nak, yaqwayam enxoho megkalesagkehek xa ánet nak.”
Kelán'a ekpaknegkesseyam Jesús apchaqlamap tén han Jairo apketche
(Mc 5.21-43Lc 8.40-56)18 Apwokmek axta énxet'ák judíos apkemha apmonye' apagkok neyseksa apkeltenneykha Jesús, apkeltekxekwokmek axta aptapnák xóp apmonye' apkenmágkaxa Jesús. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Kaxwo' ko'o ketsapak hatte kelwána, apmahágkek agkok xép, appekkenwokmek agkok nahan apmek ekyetnakxa, kaxátekhágwók sa'.
19 Apkempákxeyk axta néten Jesús, apyetlákxeyk axta yetlo apkeltáméséyak xa énxet nak. 20 Keñe axta ekyo'ókmo Jesús xama kelán'a ekweykmo axta doce apyeyam ekháxamáxche', axta kamassegweykmok ektépeykha éma agkok xa kelán'a nak, neptámen axta keñamak ekyo'ókmo, mássessakmek axta napwa'a apchaqlamap, 21 Hakte axta temék élchetamso awáxok se'e: “Apchaqlamap sa' eykhe apaknegkessamho', ataqmelwók sa' eyke.” 22 Appeynchákpók axta neptámen Jesús, apwet'ak axta kelán'a. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Hatte, kawasqápekxoho, megkay'ásseyam xeye' keñamak ektaqmelwokmo.
Yetlókók axta anhan ektaqmelwayam.
23 Xama axta apwokmo Jesús ma'a judíos apkemha apmonye' apagkok apxagkok, apwetágwokmek axta apkelánegkokxo aptamhágkaxa apkelpáwassamo axta chá'a nétsapma peya kólátawanyek kélhápak, tén han apkellekxagweyncha'a énxet'ák ekyennaqte agko'. 24 Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Kólántép, megkatsapak se'e kelán'a étkok nak, tenche'.
Apkesméssek axta énxet'ák ma'a Jesús, 25 apkelántekkessek axta eyke Jesús xa énxet'ák nak; keñe axta aptaxna kañe', apmeyk axta ámek ma'a kelán'a étkok, keñe ekhákxo néten. 26 Sawhekxók axta nahan ekpayheykekxa amya'a ektáhakxa axta xa yókxexma nak.
Jesús apkeltaqmelchesseyam apqánet énxet meyke apaqta'ák
27 Xama axta aptepa Jesús ma'a, apkemhágkek axta apqánet énxet meyke apaqta'ák, aptáhak axta apkelyennaqtésawo apkelpeywa s'e:
—¡Yepyósho henlanok negko'o, David Apketche!
28 Xama axta aptaxnegwokmo Jesús kañe' tegma, apyo'ókmek axta énxet'ák meyke apaqta'ák, aptáhak axta Jesús apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Yagkólya'ássekmok seyewagko ko'o altaqmelchessók kéxegke?
—Ehay, Wesse', —axta aptáhak apkelátegmowágko xa énxet'ák nak.
29 Keñe axta apkelpaknegkessekmoho apaqta'ák Jesús xa énxet'ák nak. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Katnehek sa' xa ektáhakxa nak megkólya'ásseyam kéxegke.
30 Apkelwetákxeyk axta nahan exma xa énxet'ák nak. Aptáhak axta apkelpaqhetcháseykxoho Jesús meltamho agko' elxének se'e:
—Nágkóltennasha aqsa xama énxet.
31 Apkelántepók axta aqsa xa énxet'ák nak, ñohok axta apkeltenneyncha'a ekyókxoho yókxexma apteméssesakxa m'a Jesús.
Jesús apheyassáseykekxa appeywa xama énxet meyke appeywa
32 Xama axta apkelántepa xa énxet'ák kaxwe kéltaqmelchesseyam nak, nápakha énxet'ák axta anhan apyentegkesakmok Jesús xama énxet meyke appeywa, kelyekhama' axta ektawáseykha. 33 Xama axta aptekkesa Jesús kelyekhama' apwáxok xa énxet meyke appeywa nak, yetlókók axta ektépeykekxa appeywa. Pelakkásawók agko' axta apkelwet'a énxet'ák. Aptáhak axta apkelpaqmeta s'e:
—¡Megkótémaxchek makham nepyeseksa énxet'ák Israel ekhawo xa ektáhakxa nak!
34 Keñe axta fariseos aptáha apkelpaqmeta s'e:
—Kelyekhama' wesse' agkok nak ekmésso apmopwána elántekkesek kelyekhama' xa énxet nak.
Jesús apmopyósa elanok énxet'ák
35 Apweynchámeyha axta Jesús ekyókxoho nepyeseksa tegma apwányam, tén han ekyókxoho nátegma, apkelxekmóssegkek axta chá'a énxet'ák kañe' apchaqneykekxexa judíos ekyókxoho yókxexma. Aplegassegkek axta anhan amya'a ektaqmela ekxeyenma nak ma'a aptémakxa Wesse' apwányam Dios, apmasséssegkek axta anhan ma'a ekyókxoho ektémakxa nak negháxamáxche', tén han ma'a nenlegeykegkoho ekmáske nak. 36 Xama axta apwet'a Jesús xa énxet'ák nak, apyósekak axta apkelano, hakte kelyaqhakkassegkek axta apkelwáxok ekmaso apheykha, méko axta nahan ekpasmo, máxa axta aptamheykegkok ma'a nepkések meykel'a éltaqmelchesso. 37 Keñe axta aptáha Jesús apkeláneya apkeltáméséyak se'e:
—Xámo neyke agkok aqsok yaqwayam nak kanakxaxche', keñe apqántawók ma'a yaqwayam nak enakxek ekyexna. 38 Kólmaxna kéxegke ektáha nak Wesse' namyep, yaqwayam eláphaksek apkeltamheykha enakxagkok ma'a ekyexna nak.