Acción simbólica del alfarero y el barro
1 El Señor se dirigió a mí, y me dijo: 2 «Baja a la casa del alfarero, y allí te daré un mensaje.» 3 Y yo, Jeremías, bajé y encontré al alfarero, que estaba en el torno trabajando el barro. 4 Cuando el objeto que estaba haciendo le salía mal, con el mismo barro volvía a hacer otro, hasta que quedaba como él quería.
5 Entonces el Señor me dijo: 6 «¿Acaso no puedo yo hacer con Israel lo mismo que el alfarero hace con el barro? Ustedes son en mis manos como el barro en las manos del alfarero. Yo, el Señor, lo afirmo. 7 Puedo tomar la decisión de arrancar, derribar y destruir una nación o un reino. 8 Pero si esa nación se aparta del mal, entonces yo no le envío ya el castigo que le tenía preparado. 9 También puedo tomar la decisión de edificar y hacer crecer una nación o un reino. 10 Pero si esa nación hace lo malo y desatiende mis advertencias, entonces yo no le envío ya los beneficios que le tenía preparados.
11 »Habla a la gente de Judá y a los habitantes de Jerusalén, y diles que yo, el Señor, les digo: “Estoy haciendo planes contra ustedes; estoy pensando en castigarlos. Dejen ya el mal camino; mejoren su conducta y sus obras.”
12 »Ellos te van a decir: “¡No pierdas tu tiempo! Preferimos vivir como a nosotros nos gusta, y seguir tercamente las malas inclinaciones de nuestro corazón.”»
13 Por eso, el Señor dice:
«Pregunten entre las naciones,
si alguien ha oído algo semejante.
¡El pueblo de Israel
ha hecho algo muy horrible!
14 ¿Acaso alguna vez desaparece la nieve
de las altas rocas del Líbano?
¿Acaso se secan las frescas aguas
que bajan de las montañas?
15 Sin embargo, mi pueblo me ha olvidado
y ofrece incienso a dioses falsos.
Se ha apartado del camino antiguo,
y ahora va por senderos desconocidos.
16 Con eso ha convertido su país en un desierto,
en un constante motivo de asombro.
Todo el que pase por él
moverá espantado la cabeza.
17 Yo, como viento del este dispersaré a Israel;
lo haré huir de sus enemigos.
Cuando llegue el día de su castigo,
yo le volveré la espalda, y no la cara.»
Planes contra el profeta
18 La gente dijo: «Vamos a preparar un plan para deshacernos de Jeremías. Jamás faltarán sacerdotes que nos instruyan, ni sabios que nos den consejos, ni profetas que nos comuniquen la palabra de Dios. Acusémoslo, para que lo maten. No hagamos caso de nada de lo que nos dice.»
Oración de Jeremías
19 ¡Señor, préstame atención!
¡Oye lo que dicen mis enemigos!
20 ¿Es con el mal como se paga el bien?
¡Pues ellos han cavado mi sepultura!
Recuerda que me he enfrentado contigo
para hablarte en favor de ellos,
para pedirte que apartaras de ellos tu ira.
21 ¡Pero ahora, deja que sus hijos
mueran de hambre o a filo de espada!
¡Que sus mujeres se queden viudas y sin hijos!
¡Que la peste mate a sus hombres,
y que sus jóvenes caigan en el campo de batalla!
22 Envía de repente contra ellos
una banda de ladrones;
¡que se oigan sus gritos de terror!
Porque para atraparme cavaron una fosa
y pusieron trampas a mi paso.
23 Pero tú, Señor, bien conoces
todos sus planes para darme muerte.
¡No les perdones su maldad,
ni olvides sus pecados!
¡Hazlos caer delante de ti,
castígalos con ira!
Énxet apkelane yátegwáxwa kélyetcháseykekxoho tén han yelpa'
1 Epaqhetchessek axta ko'o Wesse' egegkok, aptáhak axta seyáneya s'e: 2 “Emhók sa' apxagkok énxet apkelane nak yátegwáxwa, sa' altennássók xép sekpeywa m'a.” 3 Ekmahágkek axta ko'o m'a apxagkok nak apkelane yátegwáxwa, ko'o Jeremías, ekwetágwokmek axta apyeykesa yelpa' m'a apkeláneykxa nak chá'a yátegwáxwa. 4 Xama axta chá'a eyesagko aptekkesso apkelane, apkeláneykxók axta chá'a, apmáncha'a chá'a xa yelpa' nak, ekwokmoho aptekkesa m'a ekwánxa apmopmenyého etekkesek.
5 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha seyáneya s'e: 6 “Israelitas, ¿mowancheya ko'óxa atnéssesek kéxegke xa ektáha nak, ekhawo apteméssesakxa nak yelpa' xa apkelane nak yátegwáxwa? Máxa yelpa' ekteméssessók sélmeykencha'a emék kéxegke, ekhawo aptémakxa nak apkelmeykha apmék yelpa' xa énxet apkelane nak yátegwáxwa. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 7 Ekmanyehe agko' ko'o ewanchek axének alántekkesek énxet'ák, tén han alnápok, tén han amasséssók xama apchókxa, essenhan aptémakxa nak chá'a wesse' apwányam xama énxet. 8 Apkelwátesagkek agkok chá'a apkeláneyak aqsok ekmaso xa énxet'ák nak, keñe magwáphássesek chá'a m'a séllegassáseykegkoho séleyxchessama nak ko'o. 9 Ewanchek han chá'a ko'o axének anaqxétekhasegkokxa', tén han axátekhásekxak chá'a xama apchókxa, tén han aptémakxa nak chá'a wesse' apwányam xama énxet. 10 Apkelánegkek agkok chá'a aqsok ekmaso xa énxet'ák nak, melyahákxoho enxoho chá'a sélpaqhetchesso, magwaphássesek chá'a m'a aqsok éltaqmela ekxeyenma nak chá'a ewáxok wáphássesek.
11 “Eltennés sa' énxet'ák Judá, tén han ma'a apheykha nak Jerusalén, sektáha ko'o sélxéna, sektáha nak Wesse': ‘Éláneykxeyk ko'o sektáhakxa yaqwánxa atnéssesek kéxegke; xénchek ewáxok allegássesagkoho'. Kólwátésák kélláneyak aqsok ekmaso, kóltaqmelchásekxa kéltémakxa, tén han aqsok kéllánéyak nak chá'a.’ 12 Sa' etnehek elátegmowágkok xép se'e: ¡Kaqhok eyke exchep henlenxanmok! Egmenyeyk negko'o anlanagkok ma'a ekleklamókxa nak chá'a egwáxok, tén han ólyennaqtések egwáxok ólyetlakxak ma'a ekxeyenmakxa nak chá'a egwáxok.”
13 Cháxa keñamak aptáha nak
Wesse' egegkok se'e:
“Kólmaxneyha hana m'a
pók aptémakxa nak énxet'ák,
aplegayak kexa
xama xa ektéma nak aqsok.
¡Asagkók agko' apkeláneyak
aqsok ma'a énxet'ák Israel!
14 ¿Emassegwomhoya chá'a
yeyam appok ma'a
naw'ék nak egkexe
meteymog Líbano?
¿Keymawhoya chá'a yegmen
ektaqmalma ekteyapma nak ma'a
néten nak egkexe?
15 Kelwagqámeykegkek eyke ko'o
m'a énxet'ák ahagkok,
apkelméssegkek chá'a
aqsok ánek ekmátsa nak
ekpaqneyam éten agkok ma'a
aqsok kéláyókxa élmowancha'a amya'a nak.
Apkelyetnakhágweykmek ma'a
ámay apagkok nak,
cham'a nanók ámay nak,
apkelyetleykekxeyk ma'a
ámay melya'áseykegkaxa nak.
16 Cháxa apkeltémakxa
aptemessáseykekxo
yókxexma meykexa énxet
ma'a apchókxa nak,
tén han élyamasso
apkelwáxok ma'a énxet'ák.
Elyeykesha sa' chá'a apqatkok
elyegweyk elwetak ma'a ektáhakxa enxoho
chá'a apkelyeykhágwayam ma'a.
17 Máxa sa' ko'o
atnehek éxchahayam
eñama nak ekteyapmakxa ekhem
waxpánchesek ma'a énxet'ák Israel;
wának sa' emenxenek ma'a
apkelenmexma nak.
Wahekxak sa' éyapok,
malanók sa',
cham'a ekwa'a sa' ekhem
séllegassáseykegkoho.”
Kélláneykekxa amya'a yaqwánxa kólteméssesek Dios appeywa aplegasso
18 Aptáhak axta apkelpaqmeta énxet'ák se'e: “Anlánekxak sa' nentáhakxa yaqwayam agmasséssók Jeremías. Megkatnehek eyke chá'a meyke apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok yaqwayam hẽlxekmóssek, apxámok nahan ma'a apkelya'áseyak nak aqsok, yaqwayam hempékessesagkok, tén han Dios appeywa apkellegasso yaqwayam chá'a hẽltennaksek Dios appeywa. Ansexnenak sa', yaqwayam sa' emátog. Mageyxók sa' chá'a m'a aptáhakxa enxoho chá'a sẽláneya.”
Jeremías apkelmaxnagko
19 ¡Wesse', heyeyxho hana!
¡Yeyxho aptáhakxa nak
apkelpeywa m'a sélenmexma!
20 ¿Kólyaqmagkásekxohoya
chá'a aqsok ekmaso m'a
aqsok ektaqmela nak?
¡Apmetmeyk máxek
yaqwayam heyátawanyek!
Kaxénwakxoho apwáxok
sekpaqhetchessa'akto axta exchep,
séltamho epasmok
xa énxet'ák nak,
séltamho axta exchep elwataksek
apkeltaqnawéyak ma'a.
21 ¡Yána kaxwók eletsapok
apketchek meyk élnapma,
essenhan sókwenaqte kélyetxaqxo;
tampe sa' katnahagkok
ma'a apnaqteyegka'a nak,
tén han meyke étchek!
¡Yána kalnápok negmasse m'a
apkelennay'a nak énxet'ák apagkok,
keñe sa' wokma'ák eletsapok
kempakhakma!
22 Elpelakkasses
yahak ma'a énxet'ák
apkelmenyexmo nak;
¡kañexkohok sa' élpayheykha
apatña'ák apkelaye!
Hakte emétegkessegkek máxek
apmáheyo hemok,
epekkenchessegkek kelhanma
sekpéwomókxa nak chá'a.
23 Wesse',
apya'ásegkók eyke
exchep ekyókxoho
aqsok élxeyenma nak
apkelwáxok elanagkok,
apmáheyo ko'o heyaqhek.
¡Eyaqmagkásekxa m'a
aqsok ekmaso apkeláneyak nak,
nágkalwánaqma m'a
melya'assáxma nak!
¡Elyaqnegkesák ma'a
apmonye' nak xép,
ellegássesagkoho yetlo aplo!