Gente excluida de la comunidad
1 1 (2) »El que tenga los testículos aplastados o el pene amputado no podrá ser admitido en la congregación del Señor.
2 2 (3) »El hijo bastardo no podrá ser admitido en la congregación del Señor, ni aun después de la décima generación.
3 3 (4) »Los amonitas y los moabitas no serán nunca admitidos en la congregación del Señor, ni aun después de la décima generación; 4 4 (5) porque cuando ustedes pasaron por su territorio, después de haber salido de Egipto, ellos no les ofrecieron agua ni alimentos; y además pagaron a Balaam hijo de Beor, que venía de Petor de Mesopotamia, para que pronunciara una maldición contra ustedes. 5 5 (6) Pero el Señor su Dios no escuchó a Balaam, sino que convirtió su maldición en una bendición para ustedes, porque los ama. 6 6 (7) No busquen, pues, ni la paz ni el bienestar de ellos en todos los días de su vida.
7 7 (8) »Sin embargo, no deben despreciar a los edomitas, porque son parientes de ustedes; ni tampoco a los egipcios, porque ustedes vivieron en su país; 8 8 (9) la tercera generación de sus descendientes podrá entrar a formar parte de la congregación del Señor.
Leyes sanitarias
9 9 (10) »Cuando ustedes se encuentren en guerra contra sus enemigos, procuren no cometer ningún acto indecente en el campamento. 10 10 (11) Si alguno de ustedes se encuentra en estado de impureza por haber tenido un derrame de semen durante el sueño, deberá salir del campamento y no entrar en él en todo el día. 11 11 (12) Al caer la tarde se lavará con agua, y al ponerse el sol podrá entrar nuevamente en el campamento.
12 12 (13) »Para sus necesidades deberán ustedes tener un lugar fuera del campamento. 13 13 (14) En su equipo deberán llevar siempre una estaca, para que cuando tengan que hacer sus necesidades, hagan un hoyo con la estaca y luego, cuando hayan terminado, tapen con tierra el excremento. 14 14 (15) Porque el Señor su Dios anda entre ustedes, en el campamento, para protegerlos y darles la victoria sobre sus enemigos; por lo tanto, el campamento de ustedes debe ser un lugar santo, para que Dios no vea ninguna cosa indecente en él, pues de lo contrario se apartaría de ustedes.
Leyes de asilo
15 15 (16) »Si un esclavo huye de su amo y les pide a ustedes asilo, no lo entreguen a su antiguo dueño. 16 16 (17) Permitan que se quede a vivir con ustedes en la ciudad que más le guste y en el lugar que él escoja, y nadie deberá molestarlo.
Prohibición de la prostitución cúltica
17 17 (18) »Ni hombre ni mujer israelita deberá consagrarse a la prostitución practicada en cultos paganos. 18 18 (19) No permitan ustedes que en el templo del Señor su Dios se pague una promesa con el dinero ganado en ese tipo de prostitución, porque esa práctica le repugna al Señor.
19 19 (20) »No exigirán de un compatriota que les pague interés por el préstamo que le hayan hecho, sea de dinero, de comestibles o de cualquier cosa de las que se prestan cobrando interés. 20 20 (21) Al extranjero podrán exigirle que les pague interés sobre un préstamo, pero no deberán hacerlo con un compatriota. Así el Señor su Dios los bendecirá en todo lo que hagan en el país que van a ocupar.
21 21 (22) »Cuando hagan una promesa al Señor su Dios, no tarden en cumplirla, pues tengan por seguro que el Señor su Dios les pedirá cuentas de ello y serán culpables de pecado. 22 22 (23) Si no hacen ninguna promesa, no cometerán ningún pecado; 23 23 (24) pero si de una manera voluntaria hacen una promesa al Señor su Dios, entonces deberán cumplirla.
24 24 (25) »Cuando entren en el viñedo de su vecino, podrán comer todas las uvas que quieran, pero no podrán llevarse ninguna en la cesta. 25 25 (26) Si entran en su trigal, podrán arrancar espigas con la mano, pero no cortar el trigo con una hoz.»
Énxet'ák kélyetnakhasso nak nepyeseksa apnámakkok
1 “Énxet élpaqxo nak chá'a apancha'ák essenhan ma'a kélyaqténchesso nak chá'a apmeykha, mopwanchek etnehek Wesse' egegkok énxet'ák apagkok.
2 “Mopwanchek sa' etnehek Wesse' egegkok énxet'ák apagkok ma'a kélketchek apkelánteyapma naqsa nak chá'a ekho meyke apyapmeyk, kawakxohok sa' nahan ma'a kaxwe apmáheyo nak elántépekxak makham ma'a egmonye'.
3 “Mopwanchek apagko' sa' etnahagkok Wesse' egegkok énxet'ák apagkok ma'a amonitas tén han ma'a moabitas, kawakxohok sa' nahan ma'a apmáheyo nak elántépekxak makham ma'a egmonye'; 4 hakte axta elmeyáseykegkok kéxegke yegmen tén han kéltéyak ma'a kélyeykhágweykmo axta m'a xapop apagkok nak, natámen axta kélánteyapma m'a Egipto; apyánmagkassegkek axta nahan yaqwayam elhak kéxegke aqsok ekmaso m'a Balaam, Beor apketche, apkeñama axta m'a yókxexma Petor Mesopotamia. 5 Axta eyke yaháxenmók Dios Wesse' kélagkok ma'a Balaam, aptemessáseykekxeyk axta aqsa aqsok éltaqmalma m'a aqsok ekmaso yaqwayam axta eykhe yehekxak kéxegke, hakte apkelásekhayo'. 6 Nágkólpásem aqsa chá'a kóltegyesha ektaqmalma apheykha yókxoho ekhem neyseksa kélheykha xa énxet'ák nak.
7 “Eyke nágkóltaqnawák chá'a m'a edomitas, hakte kélteme kélnámakkok kéxegke m'a; tén han ma'a egipcios, hakte kélheykha axta kéxegke m'a apchókxa nak; 8 apwanchek sa' chá'a etnahagkok Wesse' egegkok énxet'ák apagkok ma'a aptawán'ák nak.
Segánamakxa negáxñessamo nak chá'a neghakxa
9 “Kélyo'ókmek sa' agkok chá'a kéxegke kempakhakma kólempakhak ma'a kélenmexma nak, nágkóllána chá'a xama enxoho m'a aqsok ényetséssamo nak chá'a egyempehek, cham'a kélpakxenwánxa enxoho chá'a. 10 Yetneyk sa' agkok chá'a kélxama kéxegke ekmanyása apyempehek, eñama apyegkenmo neyseksa apteyenma axta'a, kéméxcheyk etyapok chá'a m'a apkelpakxeneykegkaxa nak, xama ekhem sa' nahan chá'a katnehek metaxnegweykta m'a. 11 Keñe sa' ma'a ektaxnakmo enxoho eyaqpaksek yegmen, apwanchek sa' etaxnegwakxak makham apkelpakxeneykegkaxa m'a ekyáqtésa enxoho.
12 “Sa' nahan kólpekkenek chá'a kéxegke kélteyásseykekxexa m'a teyp nak kélpakxanma, cham'a yókxexma nak. 13 Yámet sa' eyke chá'a kólsakxak kélmeyákxo enxoho chá'a m'a, yaqwayam sa' kólmetmok chá'a m'a kélmakókxa enxoho chá'a kóltésha, keñe kélpenchesa enxoho chá'a, kólápekxak xapop ma'a kélteyáseykha nak. 14 Hakte apweynchámeykha kélnepyeseksa kéxegke Dios Wesse' kélagkok ma'a kélpakxeneykegkaxa nak, yaqwayam elmeyók tén han egkések yaqwayam kólmenxenek ma'a kélenmexma nak; cháxa keñamak eyeyméxko nak katnehek ekpagkanamaxche m'a kélpakxeneykegkaxa nak kéxegke, yaqwayam enxoho métyehek xama aqsok ekmanyása agko' Dios ma'a kañe' nak, hakte apwet'ak sa' agkok aqsok ekmanyása m'a kañe nak, kamaskok sa' apha kélnepyeseksa kéxegke.
Segánamakxa nempasmo nak egmók
15 “Apxégánegkessek agkok wesse' apagkok xama kélásenneykha naqsa, keñe apkelmaxnegwa'a enxoho kéxegke yaqwayam kóltaqmelchesek. Nágkólmeyásekxa aqsa m'a ektáha nak nanók wesse' apagkok. 16 Kólho sa' aqsa exek kélnepyeseksa kéxegke m'a tegma apwányam ekleyókxa enxoho apwáxok tén han ma'a apkelyéságkaxa enxoho yaqwánxa exek, méko sa' nahan kalya'aksek exma.
Ekmeyámáxche anlának ektémakxa nak mansexta
17 “Méko sa' xama énxet tén han kelán'a israelitas kagkésaxchek ma'a nentémakxa ekmaso nak mansexta, apkeláneykegkohol'a chá'a énxet'ák melya'áseyak nak Dios elpeykeshok ma'a aqsok apcháyókxa. 18 Nágkólsakxa aqsa kéxegke kólyánmagkasek kañe' Dios Wesse' kélagkok tegma appagkanamap apagkok ma'a aqsok ekxénamaxche nak yaqwayam kalanaxchek ma'a selyaqye eñama nak ekwetamaxche xa ektéma nak élánamáxche nentémakxa ekmaso mansexta, hakte megkalchek agko' apwáxok elanok Wesse' egegkok élánamáxche nak xa ektéma nak aqsok.
19 “Nágkólána aqsa eyánmagkásekxohok mók néten kélmassáseykha aqsok kélagkok ma'a kélókxa xamo' nak, cham'a selyaqye nak, tén han ma'a aqsok nentamakxa nak essenhan ma'a mók aqsok kélmeykekxohol'a chá'a mók néten ekyánmaga agmaha. 20 Sa' eyke kélwanchek kólának eyánmagkásekxohok mók néten xama aqsok kélmassáseykha m'a énxet apkeñama nak mók apchókxa, eyke nágkóltemésses ma'a kélókxa xamo' nak. Keñe sa' etaqmelchessesek chá'a Dios Wesse' kélagkok ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a m'a apchókxa kélmaheyókxa nak kólhamok.
21 “Kéltennássek sa' agkok chá'a aqsok kélmáheyo kóllának ma'a Dios Wesse' kélagkok, kóllána chá'a ekmanyehe agko', hakte megkatnehek sa' melmaxneyeykekxoho Dios Wesse' kélagkok megkóllana enxoho m'a, keñe sa' kalpehemmok kéllánéyak megkólya'assáxma. 22 Agkok chá'a kóltennásak xama aqsok yaqwayam kóllának ma'a, megkóllañek chá'a xama enxoho m'a megkólya'assáxma; 23 eyke m'a ekxeyenma agko' enxoho chá'a kélwáxok kóltennaksek aqsok yaqwayam kóllának ma'a Dios Wesse' kélagkok, kéméxcheyk chá'a kóllána'.
24 “Kélántaxnegwokmek sa' agkok chá'a neyseksa apkeneykekxexa anmen yámet ma'a kélmók, kélwanchek chá'a kóltawagkok ma'a ekyexna nak ekwánxa enxoho chá'a kélmakókxa kóltók, eyke megkólwanchek kólsakxak xama enxoho kólxatmok ma'a xama kélxata nak. 25 Kélántaxneyk agkok nahan nepyeseksa m'a hótáhap apkeneykekxa nak, kélwanchek kóltéhek kélmék kólnakxek ma'a apyexna nak, eyke megkólwanchek kólyaqtennek kóltéhek ma'a sawo ekhaxe nak.