Informe de Pedro a la iglesia de Jerusalén
1 Los apóstoles y los hermanos que estaban en Judea recibieron noticias de que también los no judíos habían recibido la palabra de Dios. 2 Por eso, cuando Pedro volvió a Jerusalén, algunos de los creyentes procedentes del judaísmo lo criticaron. 3 Le dijeron:
—Fuiste a visitar a gente no judía, y ¡hasta comiste en su casa!
4 Entonces Pedro comenzó a contarles desde el principio todo lo que había sucedido. Les dijo:
5 —Yo estaba en la ciudad de Jope, y mientras oraba tuve una visión: Vi algo parecido a una gran sábana que, atada por las cuatro puntas, bajaba del cielo hacia mí. 6 Me fijé bien, y vi cuadrúpedos, fieras, reptiles y aves. 7 En eso oí una voz que me dijo: “Pedro, levántate, mata y come.” 8 Yo contesté: “No, Señor, porque nunca he comido nada profano ni impuro.” 9 Pero la voz del cielo me habló de nuevo, y me dijo: “Lo que Dios ha purificado, no lo llames tú impuro.” 10 Esto sucedió tres veces, y luego todo fue llevado de nuevo al cielo. 11 En ese momento, tres hombres llegaron a la casa donde yo estaba. Habían sido enviados desde Cesarea a buscarme. 12 El Espíritu me dijo que no dudara en acompañarlos. También estos seis hermanos fueron conmigo, y todos entramos en casa de cierto hombre, 13 el cual nos contó cómo en su casa había visto a un ángel que, puesto en pie, le había dicho: “Envía a alguien a la ciudad de Jope para que haga venir a Simón, conocido como Pedro; 14 él te dirá cómo tú y toda tu familia pueden ser salvados.” 15 Cuando comencé a hablarles, el Espíritu Santo vino sobre ellos de igual manera que al principio vino sobre nosotros. 16 Entonces me acordé de lo que el Señor había dicho: “Juan bautizó con agua, pero ustedes serán bautizados con el Espíritu Santo.” 17 Pues bien, si también a ellos Dios les da el mismo don que nos ha dado a nosotros, los que hemos creído en el Señor Jesucristo, ¿quién soy yo para oponerme a Dios?
18 Cuando los hermanos de Jerusalén oyeron esto, se callaron, y luego alabaron a Dios, diciendo:
—¡Así que Dios también ha dado a los no judíos la oportunidad de volverse a él para que tengan vida!
La iglesia de Antioquía
19 Quienes después de la muerte de Esteban se habían dispersado por causa de la persecución contra los creyentes, huyeron hasta Fenicia, Chipre y Antioquía, y allí anunciaban la palabra, pero solo a los judíos y no a los demás. 20 Sin embargo, algunos creyentes de Chipre y de Cirene llegaron a la ciudad de Antioquía y hablaron también a los no judíos de la buena noticia acerca del Señor Jesús. 21 Y como el poder del Señor estaba con ellos, muchos creyeron y siguieron al Señor.
22 Cuando los de la iglesia de Jerusalén se enteraron de esta noticia, enviaron a Bernabé a Antioquía. 23 Al llegar, Bernabé vio cuán bondadoso había sido Dios con ellos, y se alegró mucho. Les aconsejó entonces a todos que, con corazón firme, siguieran fieles al Señor. 24 Y mucha gente se unió al Señor, pues Bernabé era un hombre bueno, lleno de fe y del Espíritu Santo.
25 Después de esto, Bernabé fue a Tarso en busca de Saulo, 26 y cuando lo encontró, lo llevó a Antioquía. Allí estuvieron con la iglesia un año entero, enseñando a mucha gente. Fue en Antioquía donde a los discípulos se les llamó cristianos por primera vez.
27 Por aquellos días, unos profetas fueron de Jerusalén a Antioquía, 28 y uno de ellos, llamado Agabo, puesto en pie y por inspiración del Espíritu, anunció que iba a haber una gran escasez de alimentos en todo el mundo, la cual, en efecto, sucedió en tiempos del emperador Claudio. 29 Entonces los discípulos de Antioquía decidieron enviar una ayuda a los hermanos que vivían en Judea, según lo que cada cual pudiera dar. 30 Así lo hicieron, y por medio de Bernabé y de Saulo mandaron una ofrenda a los ancianos de Judea.
Pedro apcháphássesso amya'a apchaqneykekxexa énxet Jerusalén
1 Apkellegágweykekxeyk axta amya'a énxet'ák kélápháseykha tén han énxet'ák melya'ásseyam apheykha nak Judea apkelmoma nahan takha' Dios appeywa m'a énxet'ák metnaha nak judíos. 2 Xama axta apweykekxo makham Pedro m'a Jerusalén, apxéneykha axta ekmaso nápakha énxet'ák apteme axta melya'ásseyam apkeleñama axta sekxók apkelyetleykekxa ektémakxa apkelpeykessamo Dios ma'a judíos. 3 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa ektéma aptéma nak meyk'a m'a énxet'ák metnaha nak judíos, tén han aptómo nak xamo' ma'a aptéyak?
4 Apkeltennáseykha axta sekxók Pedro eyeynókxa axta ekyókxoho ektémakxa. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
5 —Ekhegkek axta ko'o m'a tegma apwányam Jope, ekweteyak axta ko'o aqsok sélxekmóssamo neyseksa sélmaxnagko. Ekweteyak axta xama apáwa apyawe appayhe cuatro napwe'ék kélnaqtete, apwéweykenteyk axta sekhakxa apkeñama m'a néten. 6 Ektaqmelcháseykekxók axta sélányo séltémo ótak ekhéyak ma'a kañe', ekweteyak axta ko'o aqsok nawha'ák cuatro amagkok la'a, tén han aqsok nawha'ák éllo, tén han ma'a élpexyaweykegkohol'a kalxog, tén han ma'a náta. 7 Eklegayak axta anhan xama kélpeywa ektéma seyenagkama s'e: ‘Pedro, yempekxa néten; elnáhap, etwok sa'.’ 8 Axta ektemék ko'o seyátegmoweykegko s'e: ‘Wesse', matók ko'o makham xama enxoho m'a aqsok nawha'ák mantamakxa nak tén han ma'a ekmanyása nak.’ 9 Tén axta sepaqhetcháseykekxo makham ma'a kélpeywa eñama nak néten. Axta entemék makham seyenagkama s'e: ‘Ná eltemésses aqsa ekmanyása m'a aqsok apteméssesso nak negmowána antók ma'a Dios.’ 10 Ántánxo ekteme axta nahan temék xa ektáha nak, tén axta élmeyeykekxo makham néten ma'a ekyókxoho aqsok. 11 Chaqhémók axta anhan apkelweykmo apqántánxo énxet kélápháseykha apkeleñama Cesarea sektamsama ko'o m'a tegma negheykegkaxa axta. 12 Apkeltémók axta alyetlakxak Espíritu Santo meyke ektamheykha ewáxok. Élyetlamchek axta anhan se'e seis ẽlyáxeg'a nentémo xamo' nak magya'ásseyam. Negyókxoho axta nélántaxnegweykmok apxagkok ma'a énxet nak, cham'a Cornelio, 13 cham'a sẽltennáseykencha'a axta negko'o ektémakxa apweteya xama Dios apchásenneykha m'a apxagkok, apkenmeykencha'a aptéma exnek apkenagkama s'e: ‘Eláphés énxet ma'a tegma apwányam Jope yaqwayam enxoho yának exegmak ma'a Simón, kéltéma nak han Pedro; 14 sa' eltennaksek xép yaqwánxa etnehek ewagkasakpok teyp xép ma'a, tén han ma'a ekyókxoho ekheykha nak apxagkok.’ 15 Xama axta seyeynamo séltennáseykencha'a ko'o xa énxet'ák nak, apwéweykenteyk axta chá'a Espíritu Santo apyetseksa'ák, ekhawo ektémakxa axta nahan negko'óxa apwéweykento chá'a Espíritu Santo egyetseksa'ák ma'a sekxók axta. 16 Keñe ekxénweykekxoho ko'o ewáxok aptéma axta appeywa Wesse' egegkok se'e: ‘Naqsók axta apyaqpassáseykegko yegmen énxet'ák Juan, yetlo Espíritu Santo sa' eyke kéxegke kólyaqpássesagkok.’ 17 Apméssek sa' agkok nahan Espíritu Santo Dios xa énxet'ák nak ekhawo m'a segméssama axta anhan negko'óxa nenteme nak magya'ásseyam Wesse' egegkok Jesucristo, mowanchek ko'o amássesagkok yaqwánxa etnehek ma'a Dios.
18 Xama axta apkellegaya énxet'ák ekha melya'ásseyam apheykha Jerusalén xa, apkelwanmeyeykegkek axta, axta aptemék nahan apkelteméssessama apcheymákpoho Dios se'e:
—¡Apméssek neyke nahan Dios yaqwayam elyaqmagkasek apkelwáxok ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, tén han peya elmésagkok ma'a ekyennaqte apnénya'ák megkatnégwayam néxa nak!
Apchaqneykekxexa énxet Antioquía
19 Keynamók axta kélnaqtawáseykegkoho énxet'ák melya'ásseyam natámen axta apketsapma m'a Esteban, axta keñamak apkelmaheykegko nápakha apkenyaheykegko m'a yókxexma Fenicia, Chipre, tén han ma'a Antioquía. Cha'a apkeltennáseykegkaxa axta nahan tásek amya'a wánxa apkelánamákpoho nak judíos, keñe háwe pók énxet'ák metnaha nak judíos. 20 Nápakha énxet'ák melya'ásseyam apkeleñama Chipre tén han Cirene axta apkelweykmok ma'a tegma apwányam Antioquía, apkelpaqhetchessegkek axta nahan ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, apkeltennáseykencha'a m'a amya'a ektaqmela ekxeyenma nak Jesús Wesse' egegkok. 21 Yetnegkek axta Dios apmopwána nepyeseksa xa énxet'ák nak, axta keñamak apxámokma énxet'ák apkexakha m'a nano' apcháyókxa axta, aptamheykegkokxeyk axta melya'ásseyam ma'a Wesse' egegkok.
22 Xama axta eklegamaxko amya'a m'a apchaqneykekxexa nak énxet ma'a Jerusalén, kéláphássegkek axta Bernabé m'a Antioquía. 23 Xama axta apweykmo Bernabé m'a, apweteyak axta ektémakxa appasmo Dios ma'a énxet'ák nak, payheykekxók agko' axta apwáxok. Apméssegkek axta nahan appeywa énxet'ák apkeltémo elyennaqtéshok aptamhéyak melya'ásseyam Wesse' egegkok tén han meyke apkelyenseyam. 24 Énxet meyke aptémakxa axta m'a Bernabé, apláneyók axta apwáxok Espíritu Santo, tén han mey'ásseyam. Apxámók axta énxet apyepetcheykekxa m'a Wesse' egegkok.
25 Keñe axta Bernabé apmaheykegko Tarso natámen xa, apketamsama Saulo, 26 xama axta apwetágweykmo m'a, apyentameykekxeyk axta m'a Antioquía. Cha'a apkelheykekxexa axta xamo' énxet'ák melya'ásseyam xama apyeyam ma'a, apkelxekmóssama apxámokma apagko' énxet. Antioquía axta payhémók eyeynamókxa kélteméssesso apkelwesey “cristiano” m'a apkelyetlo nak Cristo.
27 Nápakha Dios appeywa apkellegasso apkeleñama Jerusalén axta anhan apkelmaheykegkok Antioquía xa ekhem nak. 28 Keñe axta xama xa Dios appeywa aplegasso nak, apwesey axta Agabo, apkempeykekxo néten apxeyenma katyapok meyk segaqhe ekyókxoho apkelókxa keso náxop, Espíritu Santo axta eyke aptamheykha apwáxok. Temegkek axta anhan xa, cham'a aptémakxa axta wesse' apwányam Roma m'a Claudio. 29 Keñe axta m'a énxet'ák melya'ásseyam apheykha axta Antioquía élxeyenma apkelwáxok eláphássesek aqsok yaqwayam epasmok ma'a énxet'ák melya'ásseyam apheykha axta m'a Judea, cham'a ekwánxa enxoho chá'a ekyetnakxa yaqwayam egkések. 30 Apkeláneykegkek axta nahan xa. Kélméssegkek axta Bernabé tén han Saulo aqsok kélmésso naqsa yaqwayam elsakxések ma'a apkelámha apmonye'e nak Judea.