La promesa del Espíritu Santo
1 Excelentísimo Teófilo, en mi primer libro escribí acerca de todo lo que Jesús hizo y enseñó desde el principio 2 y hasta el día en que fue llevado al cielo. Antes de irse, por medio del Espíritu Santo dio instrucciones a los apóstoles que había escogido, 3 y después de su muerte se les presentó de una manera tan evidente que no dejaba dudas de que estaba vivo. Durante cuarenta días se dejó ver de ellos y les habló acerca del reino de Dios.
4 Cuando todavía estaba con los apóstoles, Jesús les advirtió que no debían irse de Jerusalén. Les dijo:
—Esperen a que se cumpla la promesa que mi Padre les hizo, de la cual yo les hablé, 5 pues Juan bautizó con agua, pero dentro de pocos días ustedes serán bautizados con el Espíritu Santo.
La ascensión de Jesús
6 Quienes estaban reunidos con Jesús le preguntaron:
—Señor, ¿vas a restaurar el reino de Israel en este tiempo?
7 Jesús les contestó:
—No les corresponde a ustedes conocer el día o el momento que el Padre ha fijado con su propia autoridad; 8 pero cuando el Espíritu Santo venga sobre ustedes, recibirán poder y darán testimonio de mí en Jerusalén, en toda la región de Judea y de Samaria, y hasta en los rincones más lejanos de la tierra.
9 Habiendo dicho esto, ellos lo vieron ascender; luego una nube lo envolvió y no volvieron a verlo más. 10 Y mientras miraban fijamente al cielo y veían cómo Jesús se alejaba, dos hombres vestidos de blanco se aparecieron junto a ellos 11 y les dijeron:
—Galileos, ¿por qué se quedan allí parados mirando al cielo? Este mismo Jesús que ustedes han visto ascender al cielo vendrá otra vez de la misma manera en que lo vieron partir.
La elección de Matías
12 Los apóstoles volvieron entonces a Jerusalén desde el llamado monte de los Olivos. Era un trecho corto, precisamente lo que la ley permitía caminar en sábado. 13 Cuando llegaron a la ciudad, subieron a la habitación superior de la casa donde estaban alojados. Eran Pedro, Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Santiago hijo de Alfeo, Simón el Celote, y Judas, el hijo de Santiago. 14 Todos ellos, junto con las mujeres, se reunían siempre en armonía para orar, y con ellos oraban también María, madre de Jesús, y sus hermanos.
15 Pocos días más tarde, Pedro se dirigió a los hermanos reunidos, que eran como unas ciento veinte personas, y les dijo: 16 «Hermanos, tenía que cumplirse lo que el Espíritu Santo había dicho por medio de David en las Escrituras acerca de Judas, el que sirvió de guía a los que arrestaron a Jesús. 17 Judas era uno de los nuestros, y tenía parte en nuestro ministerio. 18 (Pero fue y compró un terreno con el dinero que le pagaron por su maldad; luego cayó de cabeza y se reventó, y se le salieron todos los intestinos. 19 Cuando los que vivían en Jerusalén lo supieron, llamaron a aquel terreno Acéldama, que en su lengua quiere decir: “Campo de Sangre.”) 20 En efecto, el libro de los Salmos dice:
“Que su casa se vuelva un desierto,
y que nadie viva en ella.”
Pero también dice:
“Que otro ocupe su cargo.”
21 »Tenemos aquí gente que nos ha acompañado todo el tiempo que el Señor Jesús estuvo entre nosotros, 22 desde que fue bautizado por Juan hasta que ascendió al cielo. Es necesario, pues, que uno de ellos se nos una, para que junto con nosotros dé testimonio de que Jesús resucitó.»
23 Entonces propusieron a dos: a José, llamado Barsabás, y llamado también Justo, y a Matías. 24 Y oraron así: «Señor, tú que conoces los corazones de todos, muéstranos cuál de estos dos has escogido 25 para que tome a su cargo el ministerio de apóstol, del cual Judas se apartó para irse al lugar que le correspondía.»
26 Echaron esto a la suerte, y esta favoreció a Matías, quien desde aquel momento se unió al grupo de los once apóstoles.
Espíritu Santo apxénamap ewa'
1 Eyáxeg Teófilo, ektáxéssessek axta ko'o exchep émha amonye' sektáxéssesso axta m'a ekyókxoho aqsok apkelane axta Jesús, tén han ma'a ektémakxa axta apkelxekmósso sekxók axta aptamheykencha'a, 2 ekweykmoho m'a apmeyeykekxo axta néten. Apméssegkek axta apkeltémókxa etnehek apkelxekmósso amonye' apxega Jesús ma'a apkelápháseykha ektáha axta apkelyéseykha, Espíritu Santo axta eyke apchásenneykxa'. 3 Keñe axta natámen apketsapma apxekmowásamákpekxoho, apxekmóssamók axta apxátekhágweykmo. Cuarenta ekhem axta weykmohok apxekmowásamákpekxoho xa énxet'ák nak, apkeltennáseykha axta nahan ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
4 Apkelpaqhetchessegkek axta nahan apkelápháseykha Jesús apkeltémo melántépek Jerusalén, cham'a aphamakxa axta makham nepyeseksa. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kólleyx sa' sekxók katnehek ma'a apxeyenma axta egkések kéxegke m'a Táta, séltennasa axta kéxegke. 5 Naqsók axta apyaqpassáseykegko yegmen énxet ma'a Juan, kaxwók sa' eyke kéxegke kólyaqpássesagkok yetlo Espíritu Santo.
Jesús apmeyeykekxa néten
6 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a énxet'ák ektáha axta apkelxegexma'a Jesús se'e:
—Wesse', ¿peya etnéssásekxak makham xép Israel ma'a ektémakxa axta apkeláneykencha'a apchókxa?
7 Axta aptemék apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Megkapayhawok kéxegke kólya'asagkohok ekwánxa ekhem essenhan yaqsa ekhem elának Táta m'a aqsok appekkenma axta eñama apmopwána; 8 apwa'ak sa agkok Espíritu Santo kélnepyeseksa kéxegke, kólxawak sa' kélmowána, kólxog sa' nahan chá'a kólxének sekwesey ko'o, cham'a Jerusalén, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma nak Judea, tén han ma'a Samaria, ekweykmoho m'a eyátépexa agko' nak keso náxop.
9 Xama axta appenchessama apteme appeywa xa, kélya'áseykekxeyk axta néten Jesús neyseksa apkelányo m'a apkelápháseykha, chapmeyk axta xama yaphope, massegkek axta anhan apkelwete m'a apkelápháseykha. 10 Neyseksa apkelsekheykekxoho axta nahan néten apkelánegkokxoho apwenchapeykekxo Jesús apxekmowásamákpoho apqánet énxet apkelmope apkelántaxno apchaqnágwaya ekpayhókxa apchaqneykegkaxa, 11 axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Énxet'ák Galilea, ¿yaqsa ektáha kélenmexawo nak néten? Cháxa Jesús aphama axta chá'a kélnepyeseksa kéxegke xa kélya'áseykxo nak néten, sa' etnehek makham éxyamok ekhawo nak ektáhakxa kélwet'a apmeyákxo m'a néten.
Matías kélyéseykha
12 Axta apkeleñamak Jesús apkelápháseykha m'a egkexe ekwesey nak Élámhakxa Olivos apkelmeyeykekxo makham ma'a Jerusalén: Un kilómetro axta m'a. Hawók axta m'a éltémókxa axta segánamakxa kawomhok chá'a nenxega ekhem sábado. 13 Xama axta apkelweykekxo m'a tegma apwányam, apkelchenátweykekxeyk axta m'a tegma néten, cham'a apheykegkaxa axta chá'a. Pedro axta m'a, tén han Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, tén han pók Santiago Alfeo axta apketche, Simón kéltéma axta Celote, tén han Judas, Santiago axta apketche. 14 Yaqnekxohok axta chá'a apyókxoho m'a, yaqwayam etnahagkok nempeywa nélmaxnagko yetlo mók xam'a kelán'ák, María axta nahan, cham'a Jesús egken, tén han Jesús apkelyáxeg'a.
15 Apkeltennáseykha axta nahan Pedro apnámakkok ektáha axta apchaqneykekxa xa ekhem nak, ciento veinte énxet axta apyókxoho. Axta aptemék apkelanagkama s'e: 16 “Élyáxeg, xénamaxcheyk axta megkatnehek megkatne m'a ekyetnama nak eknaqtáxésamaxche Espíritu Santo appeywa, cham'a apkeltenneykencha'a axta David apxeyenma Judas, ektáha axta apnaqlo m'a sẽlpextétamo yaqwayam emok Jesús. 17 Hakte Judas axta apteme xama apkeñama negyeseksa negko'o, apkeláneyak axta anhan ma'a ektémakxa nak negko'o néltamheykha. 18 (Apxegamchek axta eyke, keñe apmoma xapop ma'a selyaqye kélyánmagkasso axta eñama aptamheykha ekmaso; tén axta aptéyeykmo apyenhagweykto apqátek xapop, apkenmagamók axta, kelánteyepmeyk axta anhan támpagkok. 19 Xama axta apkellegaya amya'a m'a énxet'ák apheykha nak Jerusalén, Hacéldama axta apteméssessók ekwesey m'a xapop nak, apkelteme axta apkelpeywa apagko': ‘Yókxexma ekyetnamakxa Éma’.) 20 Temegkek eyke eknaqtáxésamaxche Salmos se'e:
“Meyke énxet sa' etnekxak
ma'a apxagkok,
méko sa' nahan kaxek ma'a.”
Temék nahan se'e:
“Pók énxet sa' nahan eyaqmagkasek ma'a
ektémakxa nak aptamheykha.”
21 “Apháha nahan negyeseksa m'a énxet'ák sẽlyetleykencha'a axta chá'a yókxoho ekhem, aphamakxa axta negyeseksa negko'o m'a Wesse' egegkok Jesús, 22 eyeynamo m'a apyaqpássessama axta yegmen Juan ma'a Jesús, ekweykmoho m'a apmeyeykekxo axta néten. Kéméxcheyk negko'o hempaxqak xama xa énxet'ák nak, yaqwayam enxoho eltennaha xamo' negko'o m'a apxátekhágweykmo axta Jesús.”
23 Tén axta apkelxénamakpo apqánet yaqwayam kólyésha xama: José axta m'a, apkeltamhomakpo axta Barsabás, tén han mók kélteme axta Appéwomo, Matías axta anhan. 24 Axta aptemék aptamheykegko nempeywa nélmaxnagko s'e: “Wesse', xép apya'áseykegkoho nak ektémakxa élchetamso apwáxok apyókxoho énxet, henxekmós negko'o yaqsa apkelyésancha'a s'e apqánet nak, 25 yaqwayam enxoho emok aptamheykha apteme apchápháseykha, apyenseykmo axta Judas eñama mey'assáxma, apmaheykegko axta m'a ekpayhémókxa axta yaqweykenxa emhagkok.”
26 Aptawáseykegkek xama aqsok yaqwayam enxoho étak ma'a ektáha kélyéseykha, Matías axta nahan peheweykmok, cháxa appaxqeykekxo axta m'a once kélápháseykha nak.