1 Entonces el rey Josías mandó llamar a todos los consejeros de Judá y de Jerusalén, para que se reunieran con él. 2 Luego el rey y todos los hombres de Judá, y los habitantes de Jerusalén, y los sacerdotes, los profetas y la nación entera, desde el más pequeño hasta el más grande, fueron al templo del Señor. Allí el rey les leyó en voz alta todo lo que decía el libro de la alianza, que había sido encontrado en el templo del Señor. 3 Luego se puso en pie, junto a la columna, y se comprometió ante el Señor a obedecerle y a poner en práctica fielmente y con toda sinceridad sus mandamientos, sus normas y reglamentos, y a cumplir las condiciones de la alianza que estaban escritas en el libro. Y todo el pueblo aceptó también el compromiso.
Reforma de Josías
(2~Cr 34.3-7)
4 Luego Josías ordenó a Hilcías, sumo sacerdote, y a su segundo sacerdote y a los porteros, que sacaran del templo del Señor todos los objetos del culto de Baal y de Asera y de todos los astros del cielo, y ordenó quemarlos en los campos de Cedrón, en las afueras de Jerusalén, y llevar las cenizas a Betel. 5 Después quitó de sus puestos a los sacerdotes que los reyes de Judá habían nombrado para quemar incienso en los santuarios de los lugares altos que había en las ciudades de Judá y en los alrededores de Jerusalén, y a los sacerdotes que quemaban incienso a Baal, al sol, a la luna, a los planetas y a todos los astros del cielo. 6 Echó fuera de Jerusalén la imagen de Asera que estaba en el templo del Señor, y la quemó en el arroyo Cedrón hasta convertirla en ceniza, que luego esparció sobre la fosa común. 7 También derrumbó las habitaciones dedicadas a la prostitución sagrada entre hombres, y donde también las mujeres tejían mantos para la diosa Asera.
8 Después el rey convocó a todos los sacerdotes de las ciudades de Judá, y desde Geba hasta Berseba destruyó todos los santuarios en lugares altos, lugares donde esos sacerdotes habían quemado incienso. También derribó los altares de los demonios que estaban situados a la entrada de la ciudad, en el lado izquierdo de la puerta de Josué, gobernador de la ciudad. 9 En ese tiempo, los sacerdotes de los santuarios de los lugares altos no iban al altar del Señor en Jerusalén, sino que comían pan sin levadura con sus compañeros sacerdotes.
10 Josías también destruyó el quemadero que había en el valle de Ben Jinón, para que nadie quemara a su hijo o a su hija como sacrificio a Moloc. 11 Quitó los caballos que los reyes de Judá habían dedicado al sol, los cuales estaban a la entrada del templo del Señor, junto a la habitación de Natán Mélec, el encargado de las dependencias, y quemó también el carro del sol. 12 Además, derribó los altares que los reyes de Judá habían construido en la parte alta de la sala de Ajaz, y los altares que Manasés había construido en los patios del templo del Señor; los destrozó, y arrojó sus escombros al arroyo Cedrón.
13 El rey Josías destruyó también los santuarios paganos que había al oriente de Jerusalén, en la parte sur del monte de los Olivos, los cuales había construido Salomón, rey de Israel, para Astarté, aborrecible diosa de los sidonios; para Quemos, aborrecible ídolo de los moabitas, y para Milcón, aborrecible ídolo de los amonitas. 14 También hizo pedazos las piedras y los troncos sagrados, y llenó de huesos humanos los lugares donde habían estado. 15 En cuanto al altar y el santuario pagano de Betel, que fueron construidos por Jeroboán hijo de Nabat, que hizo pecar a los israelitas, Josías los destrozó hasta hacerlos polvo, y les prendió fuego, y le prendió fuego también a la representación de la diosa Asera.
16 Cuando Josías regresó y vio los sepulcros que había en la colina misma, mandó que sacaran los huesos que hubiera en ellos, y los quemó sobre el altar, para profanarlo. Así se cumplió la palabra del Señor, trasmitida por el profeta que había anunciado esto. 17 Luego preguntó:
—¿Qué monumento es ese que veo allá?
Los hombres de la ciudad le respondieron:
—Es el sepulcro del profeta que vino de Judá y anunció lo que Su Majestad ha hecho con el altar de Betel.
18 Entonces Josías ordenó:
—Déjenlo así. Que nadie toque sus huesos.
Así se respetaron sus restos y los del profeta que había venido de Samaria.
19 En cuanto a todos los edificios de los santuarios paganos que había en Samaria, y que los reyes de Israel habían construido y con los que habían provocado la ira del Señor, Josías los eliminó e hizo con ellos lo mismo que había hecho en Betel. 20 Después mató sobre los altares a todos los sacerdotes de los santuarios paganos que allí había, y sobre ellos quemó huesos humanos. Después regresó a Jerusalén.
Josías celebra la Pascua
(2~Cr 35.1-19)
21 El rey Josías ordenó a todo el pueblo que celebrara la Pascua en honor del Señor su Dios, según estaba escrito en el libro de la alianza. 22 Nunca antes se había celebrado una Pascua como esta, ni desde la época de los caudillos que gobernaron en Israel, ni en todo el tiempo de los reyes de Israel y de Judá. 23 Fue en el año dieciocho del reinado de Josías cuando en Jerusalén se celebró aquella Pascua en honor del Señor.
Devoción de Josías
24 Josías eliminó también a los brujos y adivinos, a los ídolos familiares y a otros ídolos, y a todos los aborrecibles objetos de culto que se veían en Judá y en Jerusalén. Lo hizo para cumplir los términos de la ley escritos en el libro que el sacerdote Hilcías había encontrado en el templo del Señor. 25 No hubo ningún rey, ni antes ni después de él, que como él se volviera al Señor con todo su corazón y con toda su alma y con todas sus fuerzas, conforme a la ley de Moisés.
26 A pesar de ello, el Señor siguió enojado, pues todavía estaba enfurecido contra Judá por todas las ofensas con que Manasés lo había provocado. 27 Por eso el Señor dijo que iba a apartar de su presencia a Judá, como había apartado a Israel, y que iba a rechazar la ciudad de Jerusalén que había escogido, y el templo en el que había dicho que residiría su nombre.
Muerte de Josías
(2~Cr 35.20-27)
28 El resto de la historia de Josías y de todo lo que hizo está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Judá. 29 Durante el reinado de Josías, el faraón Necao, rey de Egipto, se dirigió hacia el río Éufrates para ayudar al rey de Asiria. El rey Josías le salió al encuentro en Meguido, pero en cuanto Necao lo vio, lo mató. 30 Sus oficiales pusieron su cadáver en un carro y lo llevaron desde Meguido a Jerusalén, y allí lo enterraron en su sepulcro. La gente del pueblo tomó entonces a Joacaz hijo de Josías, y lo consagró como rey en lugar de su padre.
Reinado de Joacaz en Judá
(2~Cr 36.1-4)
31 Joacaz tenía veintitrés años cuando comenzó a reinar, y reinó en Jerusalén tres meses. Su madre se llamaba Jamutal hija de Jeremías, y era de Libna. 32 Pero a los ojos del Señor sus hechos fueron malos, como los de sus antepasados. 33 El faraón Necao lo tuvo preso en Ribla, en la región de Jamat, para que no reinara en Jerusalén, y obligó al país a pagar un tributo de tres mil trescientos kilos de plata y treinta y tres kilos de oro. 34 Además, el faraón Necao puso como rey, en lugar de su padre, a Eliaquín hijo de Josías, y le cambió el nombre y le puso Joacín, y a Joacaz lo tomó y lo llevó a Egipto, donde murió.
35 Joacín entregó a Necao la plata y el oro que este exigía, para lo cual tuvo que imponer un impuesto a la gente del país. Y cada uno pagó en plata y en oro el impuesto que se le calculó, para entregárselo al faraón Necao.
Reinado de Joacín en Judá
(2~Cr 36.5-8)
36 Joacín tenía veinticinco años cuando comenzó a reinar, y reinó en Jerusalén once años. Su madre se llamaba Zebuda hija de Pedaías, y era de Ruma. 37 Pero a los ojos del Señor los hechos de Joacín fueron malos, como los de sus antepasados.
1 Tén axta wesse' apwányam apkeltamho kóláneyha m'a apyókxoho apkelámha apmonye'e nak Judá tén han Jerusalén, yaqwayam enxoho yaqnekxak xamo'. 2 Keñe axta wesse' apwányam tén han ma'a apyókxoho apkelennay'a nak Judá, keñe han ma'a apheykha nak Jerusalén, tén han apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, keñe han Dios appeywa apkellegasso, tén han ma'a apyókxoho énxet'ák, apketkók tén han apkelwányam, apkelmeyákxo m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok. Cháxa apkelyetsetchesakxa axta han wesse' apwányam ekyennaqte agko' ekyókxoho ektémakxa ekpeywa m'a weykcha'áhak, ekhémo mók nélpaqhetchásamáxche', kélweteykekxa axta m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok. 3 Keñe axta wesse' apwányam apkenmeyncha'a m'a nekha nak meteymog émha apagkok, apxénchek axta han elyahakxohok ma'a Wesse' egegkok, tén han elának ekyókxoho m'a apkeltémókxa nak antéhek, keñe han ma'a apchánamakxa nak antéhek, tén han ma'a segánamakxa apagkok, yetlo ekmámnaqso' agko', tén han elának éltémókxa nak antéhek ma'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, ekyetna nak eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak. Keñe apmako han elanagkok ma'a apyókxoho énxet'ák nak.
Josías apkelyetnakhasso aqsok élmasagcha'a
(2 Cr 34.3-7)
4 Keñe axta wesse' apwányam aptáha apcháneya Hilquías, apteme axta apkemha apmonye' apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, keñe han ma'a aptétéyak nak apteme apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a átog apkeltaqmelchesso nak, apkeltamho elántekkesek Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok ma'a ekyókxoho aqsok kélmeykha axta chá'a kólpeykeshok Baal, tén han Aserá, keñe han ma'a ekyókxoho aqsok élápogwátéyak nak néten, apkelwatnegwokmek axta m'a yókxexma teyp nak Jerusalén, cham'a yókxexma nak Cedrón, keñe axta apkelsákxo táhap ma'a Betel. 5 Apkelwátessásegkek axta han apkeltamheykha m'a apkelmaxnéssesso nak énxet'ák agkok ma'a aqsok kéláyókxa, aptemessáseyak axta m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Judá, yaqwayam elwatnek chá'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a néten egkexe kélpeykessamókxa nak chá'a kéleykmássesso, ekheykegko axta m'a tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a nepyáwa nak Jerusalén, tén han ma'a apkelmaxnéssesso axta chá'a énxet'ák agkok aqsok kéláyókxa', apwatnéssamo axta chá'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a Baal, ekhem, pelten, yaw'a apkelxegámo nak chá'a, keñe han ma'a ekyókxoho aqsok élápogwátéyak nak néten. 6 Aptekkessek axta yókxexma teyp Jerusalén ma'a kéleykmássesso Aserá, ekyetnama axta m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, apwatnegwokmek axta m'a alwáta' Cedrón ekwokmoho ektamhákxo táhap, keñe axta apkexpáncháseyncha'a táhap ma'a kélátawanyamakxa axta chá'a énxet'ák. 7 Apkelyaqnegkássegkek axta han ma'a tegma apkelpatheteykegkaxa axta chá'a apkenna xamo' énxet'ák, apkeláneykegkaxa axta chá'a apkelpeykessamókxa aqsok apcháyókxa, cham'a kañe' nak Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, élóteykegkaxa axta han chá'a kelán'ák élánéssama eyaqlamaxche m'a eyáyókxa nak Aserá.
8 Keñe axta apkeltamho elchexyamok apyókxoho apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok apkeleñama m'a tegma apkelyawe nak Judá, keñe axta apnaqtawásencha'a m'a ekyókxoho kélpeykessamókxa axta chá'a aqsok kéláyókxa ekpayho nak néten egkexe, eyeynmo m'a Gueba ekweykekxoho m'a Beerseba, cham'a apkelwatnamakxa axta chá'a aqsok ekmátsa ekpaqneyam éten agkok ma'a apkelmaxnéssesso nak aqsok kéláyókxa énxet'ák agkok, keñe han apkelyaqnegkesa m'a kélwatnéssamakxa axta chá'a aqsok ma'a kelyekhama', ekheykegko axta m'a átog apagkok axta m'a Josué, apteme axta apkeláneykha apchókxa m'a tegma apwányam nak, ekheykegko axta m'a nentaxnamakxa nak tegma apwányam, ekpayho nak nensagqalwa. 9 Keñe m'a apkelmaxnéssesso nak énxet'ák agkok ma'a aqsok kéláyókxa, cham'a egkexe kélpeykessamókxa nak chá'a aqsok, mopwanchek axta elmahagkok ma'a kélwatnéssamakxa axta chá'a aqsok Wesse' egegkok ma'a Jerusalén, etawagkok axta aqsa chá'a pán meyke kempáseyak yetlo m'a apkelxegexma'a aptamhéyak xamo' axta apkelmaxnéssesso énxet'ák agkok ma'a aqsok kéláyókxa.
10 Aptawáseyha axta han Josías ma'a kélwatnamakxa axta chá'a kélketche ekyetnama axta m'a ekyapwátegweykenxa nak xapop ma'a Ben-hinom, yaqwayam enxoho mewatnések chá'a apketche apkenna xama énxet essenhan kelwána yaqhássesek ma'a Moloc. 11 Apkelhaxyawássek axta han ma'a yátnáxeg kéleykmássesso, apkelméssamo axta chá'a kelwesse'e apkelwányam Judá m'a ekhem, apkelyáqtama axta chá'a m'a nentaxnamakxa nak Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, nekha axta apxagkok ma'a Natán-mélec, apteme axta apkeltaqmelchesso ekyókxoho aqsok ekhéyak ma'a, apwatnékxeyk axta han ma'a yátnáxeg apyenyawasso kélpagkanchesso axta chá'a ekhem. 12 Apkelyaqnegkessek axta han ma'a élwatnamáxchexa axta chá'a aqsok, apkeláneyak axta m'a apkelwesse'e apkelwányam Judá, ekpayho nak néten Ahaz apxagkok, keñe han ma'a kélwatnamakxa axta chá'a aqsok, apkelane axta Manasés ma'a kañe' kélhaxtegkesso nak Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok; aptepelchákxók axta keñe apkexakhagwokmo nekha'a étkók ma'a alwáta' nak Cedrón.
13 Aptawáseyha axta han wesse' apwányam ma'a tegma kélpeykessamókxa axta chá'a aqsok kéleykmássesso, apheykegko axta m'a ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem Jerusalén, ekpayho nak nepyeyam ma'a egkexe Olivos, apkelánéssama axta Salomón, wesse' apwányam Israel ma'a Astarté, aqsok apcháyókxa ekmaso agko' axta m'a sidonios; tén han ma'a Quemós, kéleykmássesso ekmaso agko' apagkok axta m'a moabitas, tén han ma'a Milcom, aqsok kéleykmássesso ekmaso agko' apagkok axta m'a amonitas. 14 Aptepelchákxeyk axta han ma'a meteymog tén han yámet élyawe kéláyókxa axta chá'a, keñe axta aptemessáseykxo ekheykegkaxa kélexchakkok ma'a élámhakxa axta. 15 Aptepelchákxeyk axta Josías aptemessásekxo ánek agko' ma'a ekwatnamáxchexa axta chá'a aqsok, kélpeykessamókxa axta chá'a kéleykmássesso m'a Betel, apkelánéyak axta m'a Jeroboam, Nabat axta apketche, apkelánéseykegko axta melya'assáxma m'a israelitas, keñe apwatnékxo; apwatneykxeyk axta han ma'a kéleykmássesso nak Aserá.
16 Xama axta apwákxo Josías keñe apwet'a takhaxpop ma'a ekpayho nak néten egkexe, apkeltamhók axta kólhexyawássekxak kélexchakkok ekhéyak axta m'a, keñe apkelwatna m'a néten meteymog ekwatnamáxchexa nak aqsok aptawáseyncha'a. Temék axta m'a aptémakxa axta appeywa Wesse' egegkok, apchásenneykekxo axta exének ma'a aplegasso appeywa, apkeltémo axta exének xa. 17 Keñe axta apkelmaxneyáncha'a:
—¿Yaqsa kélátawanyama sekwet'a exchek ko'o m'a?
Apkelátegmowágkek axta m'a énxet'ák ektáha nak apheykha m'a tegma apwányam:
—Neykhe takhaxpop apagkok ma'a Dios appeywa aplegasso apkeñama axta m'a Judá, apxeyenma axta exchep yaqweykenxa etnéssesek ma'a ekwatnamáxchexa nak aqsok Betel.
18 Keñe axta Josías aptáha s'e:
—Kólho sa' aqsa katnehek xa ektáha nak. Nágkólpaknegwomho aqsa m'a apexchakkok nak.
Keñe axta megkólpaknegweykmoho m'a apexchakkok ekweykekxoho m'a apexchakkok axta Dios appeywa aplegasso apkeñama axta Samaria.
19 Keñe axta m'a apyókxoho tegma kélpeykessamókxa axta chá'a aqsok kéleykmássesso apheykegko axta m'a Samaria, apkeláneyak axta m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Israel aplókassama Wesse' egegkok, apmassesseykmek axta Josías. Axta aptemessásak ma'a apteméssessamakxa axta m'a Betel. 20 Keñe axta apkelnapa apyókxoho m'a apkelmaxnéssesso nak énxet'ák agkok ma'a aqsok kéláyókxa apnegkena chá'a m'a néten ekwatnamáxchexa aqsok apheykencha'a axta m'a. Apkelwatneyk axta nahan kélexchakkok ma'a néten nak ekwatnamáxchexa aqsok, tén axta apmeyákxo makham ma'a Jerusalén.
Josías apkelsawássessamo ekhem Pascua
(2 Cr 35.1-19)
21 Apkeltamhók axta wesse' apwányam elanagkok ekhem melwagqayam Pascua apyókxoho énxet'ák ekxeyenweykekxoho apkelwáxok ma'a Dios Wesse' apagkok, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho. 22 Axta kalánamáxchek xama enxoho ekhawo nak élánamáxche Pascua xa ekwánxa nak, eyeynmo m'a aptamheykegkaxa axta apkelámha apmonye'e Israel ma'a élyennaqte axta apkeltémakxa', tén han ma'a apheykegkaxa axta apkelwesse'e apkelwányam axta Israel tén han Judá. 23 Kelánamáxcheyk axta ekweykmo axta dieciocho apyeyam apteme wesse' apwányam Josías Jerusalén xa Pascua nak, ekxeyenweykekxoho kélwáxok ma'a Wesse' egegkok.
Josías meyenseyam apyetleykha Wesse' egegkok
24 Apmasséssekmek axta han Josías ma'a apkelyohóxma tén han ma'a apkelya'áseykegkoho axta chá'a m'a aqsok ekpowásamáxche', tén han ma'a kéleykmássesso étkók apnegkenéyak axta chá'a apxanák apcháyókxa m'a énxet'ák, tén han ma'a mók aqsok kéleykmássesso kéláyókxa nak chá'a, tén han ma'a ekyókxoho aqsok élmasagcha'a kélmeykencha'awo axta chá'a kólpeykeshok aqsok ma'a Judá tén han Jerusalén élwetamaxko axta chá'a kaxnagkok ma'a. Aptemegkek axta xa, yaqwayam enxoho elának ma'a ektémakxa axta ekpeywa eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak segánamakxa, apweteykekxa axta apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Hilquías ma'a Wesse' egegkok nak tegma appagkanamap apagkok. 25 Méko axta xama wesse' apwányam aphawo, cham'a metyapmakxa axta tén han neptámen axta, apye'eykekxoho axta Wesse' egegkok ekweykmoho kañók agko' apwáxok, tén han ma'a élchetámeykegkaxa nak apwáxok, tén han ekweykmoho apyennaqte, ekhawo ektémakxa nak Moisés segánamakxa apagkok.
26 Axta eyke kamassegweykmok aplo Wesse' egegkok, apkeltaqnaweykegkek axta makham ma'a énxet'ák Judá, eñama m'a ekyókxoho aqsok élmasagcha'a apkelane m'a Manasés, eklókassama axta m'a Wesse' egegkok. 27 Axta keñamak Wesse' egegkok apxeyenma elyetnakhaksek aphakxa m'a énxet'ák Judá, ektémakxa axta apkelyetnakhassama m'a énxet'ák Israel, apxeyenma etaqnók ma'a tegma apwányam nak Jerusalén apkelyéseykha axta, keñe han ma'a tegma appagkanamap apxeyenmakxa axta katnehek ekyetnamakxa apwesey.
Josías apketsapma
(2 Cr 35.20-27)
28 Ektémakxa axta apweynchámeykha Josías, tén han ekyókxoho aqsok apkelane, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Judá. 29 Apmeyeykekxeyk axta wátsam Éufrates faraón Necao, wesse' apwányam nak Egipto, cham'a apyennaqtamakxa axta, yaqwayam enxoho epásegwakxak ma'a wesse' apwányam nak Asiria. Aptahanya'ak axta nahan náxet ámay ma'a wesse' apwányam Josías; xama axta apwet'a Necao ma'a ekpayho nak Meguido, apchaqhak axta. 30 Apchaqxegkessek axta aphápak sẽlpextétamo apkelwesse'e apagkok ma'a yátnáxeg apyenyawasso, keñe apsákxo m'a Jerusalén, apkeñama m'a Meguido. Axta kélátawanyegwákxak ma'a takhaxpop apagkok axta. Apmákxeyk axta énxet'ák ma'a Joacaz, Josías axta apketche, aptemessáseykxeyk axta wesse' apwányam, apyaqmagkasso m'a apyáp.
Joacaz apteme wesse' m'a Judá
(2 Cr 36.1-4)
31 Veintitrés apyeyam apagkok axta apkeynamo apteme wesse' apwányam ma'a Joacaz, apqántánxo pelten axta apteme wesse' apwányam ma'a Jerusalén. Hamutal axta ekwesey egken, Jeremías axta apketche, eñama axta m'a yókxexma Libná. 32 Asagkek axta eyke ektémakxa aqsok apkelane nápaqtók Wesse' egegkok, hawók axta m'a ektémakxa axta aqsok apkelánéyak ma'a apyapmeyk nano'. 33 Apmomchek axta eyke faraón Necao ma'a Riblá aphéssama kañe' negmomaxchexa', yókxexma Hamat, yaqwayam enxoho metnehek wesse' apwányam ma'a Jerusalén. Apkeltémok axta chá'a eyánmagkasek énxet'ák ekyókxoho kañe' apheykegkaxa tres mil trescientos kilos sawo élmope ekmomnáwa, tén han treinta y tres kilos ma'a sawo ekyátekto ekmomnáwa. 34 Apteméssessek axta han wesse' apwányam faraón Necao ma'a Eliaquim, Josías axta apketche, apyaqmagkasso m'a apyáp axta, apyaqmagkassessegkek axta nahan mók apwesey, Joaquim axta aptemessáseykekxak apwesey, apyentameykekxeyk axta Joacaz ma'a Egipto, cha'a apketsapweykekxexa axta nahan ma'a.
35 Apkelméssek axta Joaquim sawo élmope élmomnáwa m'a Necao, tén han sawo ekyátekto élmomnáwa apkeltémo axta kólmések, apkeltémok axta yánchásekxak ma'a énxet'ák apheykha axta apchókxa yaqwayam eyánmagkasek. Xama énxet axta nahan chá'a apyánmagkásak sawo ekmope ekmomnáwa, tén han ma'a sawo ekyátekto ekmomnáwa, ekwánxa axta chá'a apkeláneyákpo eyánmagkasek, yaqwayam enxoho elmések ma'a faraón Necao.
Joaquim apteme wesse' apwányam ma'a Judá
(2 Cr 36.5-8)
36 Veinticinco apyeyam apagkok axta weykmok apkeynamo apteme wesse' apwányam ma'a Joaquim, once apyeyam axta apteme wesse' apwányam ma'a Jerusalén. Zebudá axta ekwesey egken, Pedaías axta apketche, eñama axta m'a Rumá. 37 Asagkek axta eyke ektémakxa aqsok apkelane nápaqtók Wesse' egegkok, hawók axta ektémakxa aqsok apkeláneyak ma'a apyapmeyk nano'.