Reinado de Manasés en Judá
(2~Cr 33.1-20)1 Manasés tenía doce años cuando comenzó a reinar, y reinó en Jerusalén durante cincuenta y cinco años. Su madre se llamaba Hepsibá. 2 Pero Manasés desobedeció a Dios en todo: practicó las mismas infamias de las naciones que el Señor había arrojado de la presencia de los israelitas, 3 reconstruyó los santuarios paganos que Ezequías, su padre, había destruido, levantó altares a Baal e hizo una imagen de Asera, como antes lo había hecho Ajab, rey de Israel; además, adoró y rindió culto a todos los astros del cielo, 4 y construyó altares en el templo del Señor, del cual el Señor había dicho que sería la residencia de su nombre en Jerusalén; 5 levantó otros altares en los dos atrios del templo del Señor, y los dedicó a todos los astros del cielo. 6 Además hizo quemar a sus hijos en sacrificio, practicó la invocación de espíritus y la adivinación, y estableció el espiritismo y la hechicería.
Tan malos fueron sus hechos a los ojos del Señor, que acabó por provocar su indignación. 7 También colocó una imagen de Asera en el templo del Señor, del cual el Señor había dicho a David y a su hijo Salomón: «Este templo en Jerusalén, que he escogido entre todas las tribus de Israel, será para siempre la residencia de mi nombre. 8 No volveré a arrojar a los israelitas de la tierra que di a sus antepasados, con tal de que cumplan y practiquen todo lo que les he ordenado, y todas las enseñanzas que les dio mi siervo Moisés.»
9 Pero los israelitas no hicieron caso. Por el contrario, Manasés los llevó a actuar con más perversidad que las naciones que el Señor había aniquilado ante los israelitas. 10 Por lo tanto, el Señor habló por medio de sus siervos los profetas, y dijo: 11 «Son muchas las infamias que Manasés ha cometido, y es su maldad mayor que la de los amorreos que hubo antes que él, pues ha hecho que Judá peque con sus ídolos, 12 Por eso yo, el Señor, el Dios de Israel, declaro: Voy a acarrear tal desastre sobre Jerusalén y Judá, que a quien lo oiga hasta le van a doler los oídos. 13 Voy a destruir Jerusalén como destruí Samaria y a la familia de Ajab. Dejaré a Jerusalén limpia, como cuando un plato se limpia y, mojado, se pone boca abajo. 14 En cuanto al resto de mi pueblo, lo abandonaré y lo entregaré en manos de sus enemigos, para que sean saqueados y despojados por ellos. 15 Pues sus hechos han sido malos a mis ojos, y desde el día en que sus antepasados salieron de Egipto hasta el presente han estado provocando mi enojo.»
16 Además de los pecados que Manasés hizo cometer a Judá, y de sus malas acciones a los ojos del Señor, fue tanta la sangre inocente que derramó en Jerusalén, que la llenó de extremo a extremo. 17 El resto de la historia de Manasés y de todo lo que hizo, y los pecados que cometió, está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Judá. 18 Cuando murió, lo enterraron en Uzá, en el jardín de su palacio. Después, su hijo Amón reinó en su lugar.
Reinado de Amón en Judá
(2~Cr 33.21-25)19 Amón tenía veintidós años cuando comenzó a reinar, y reinó en Jerusalén dos años. Su madre se llamaba Mesulemet, y era hija de Jarús, de Jotbá. 20 Pero sus hechos fueron malos a los ojos del Señor, como los de su padre Manasés, 21 pues siguió sus mismos malos pasos y rindió culto y adoró a los mismos ídolos que su padre había adorado. 22 Así abandonó al Señor, el Dios de sus antepasados, y no actuó conforme a su voluntad.
23 Los oficiales de Amón conspiraron contra él, y lo asesinaron en su palacio. 24 Pero la gente del pueblo mató a los que habían conspirado contra el rey Amón, y en su lugar hicieron reinar a su hijo Josías.
25 El resto de la historia de Amón y de lo que hizo está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Judá. 26 Lo enterraron en su sepulcro del jardín de Uzá. Después, su hijo Josías reinó en su lugar.
Manasés apteme wesse' apwányam ma'a Judá
(2 Cr 33.1-20)1 Doce apyeyam apagkok axta apkeynamo apteme wesse' apwányam Manasés, cincuenta y cinco apyeyam axta apteme wesse' apwányam ma'a Jerusalén. Hepsiba axta ekwesey egken. 2 Axta eyke kaleklók apwáxok Wesse' egegkok ektémakxa aqsok apkelane m'a, hakte apkeláneyak axta han ekmaso aptémakxa ekhawo aptamheykegkaxa axta m'a énxet'ák, ektáha axta Wesse' egegkok apkelántekkesso nepyeseksa m'a israelitas: 3 apnaqxátekháseykegkokxeyk axta makham ma'a kélpeykessamókxa axta mók aqsok kéláyókxa', apmassésseyam axta m'a Ezequías, apyáp axta; apkelánegkek axta han kélwatnéssamakxa chá'a aqsok ma'a Baal, apkelanak axta han kéleykmássesso Aserá, ektémakxa axta apkeláneya m'a Ahab, wesse' apwányam axta Israel; apkelpeykessamók axta m'a ekyókxoho aqsok élápogwátéyak nak néten, apkeláyók axta han chá'a, 4 apkelánegkek axta han élwatnamáxchexa aqsok ma'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, apxeyenmakxa axta Wesse' egegkok katnehek ekyetnamakxa apwesey m'a Jerusalén. 5 Apkelánekxeyk axta makham mók élwatnamáxchexa aqsok ma'a ánet apwáxok nak kélhaxtegkesso m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, apteméssessek axta han kélwatnéssamakxa chá'a aqsok ma'a ekyókxoho élápogwátéyak nak néten.
6 Apkelnapmeyk axta han apketchek apkelwatnama, apkelwóneykha kélhagák axta aptemék, tén han apya'áseykegkoho aqsok ekpowásamaxche', aptekkessegkek axta negásenneykekxa kélhagák, keñe han nenteme nak yohóxma. Asagkók agko' axta aqsok apkelane nápaqtók Wesse' egegkok, axta keñamak aplókassama Wesse' egegkok. 7 Appekkenchek axta han Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok ma'a xama kéleykmássesso Aserá, apxeyenmakxa axta Wesse' egegkok apkeltennassama David, tén han apketche Salomón, aptéma apkenagkama s'e: “Cháxa tegma appagkanamap apyetna nak Jerusalén, sélyéseykencha'a nak nepyeseksa apyókxoho pók aptémakxa énxet'ák Israel, katnehek sa' ekyetnamakxa sekwesey meyke néxa'. 8 Malántekkesek sa' kaxwók israelitas ma'a xapop sekmésso axta ko'o m'a apyapmeyk nano', apkelyahákxoho enxoho tén han apkelánegko enxoho ekyókxoho m'a séltémókxa nak etnahagkok, keñe han ma'a nélxekmowásamáxche sekméssama axta ko'o m'a séláneykha Moisés.”
9 Axta eyke elyaheykekxohok ma'a énxet'ák nak. Apyánchessesseykmók axta aqsa apkeltémakxa ekmaso m'a Manasés, axta kaxnawok ma'a apkeltémakxa axta énxet'ák apmassésseykmo axta Wesse' egegkok apmonye'e m'a israelitas. 10 Axta keñamak appaqmeyesma Wesse' egegkok apkelásenneykxo m'a apkeláneykha apkellegasso nak appeywa. Axta aptáhak se'e: 11 “Asagkók agko' aptémakxa m'a Manasés, awanhók agko' aptémakxa ekmaso, kaxnawok ma'a amorreos, apheykencha'a axta metyapmakxa axta makham, apkelánéseykegkek melya'assáxma énxet'ák Judá, apkelpeykessamo m'a kéleykmássesso apagkok, 12 cháxa keñamak sektáha nak ko'o sekpeywa sektáha nak Wesse', Israel Dios apagkok: Wahak sa' ko'o aqsok ekmaso agko' ma'a Jerusalén tén han Judá, kaláskok sa' chá'a apeyk'ák ektáha enxoho apkellege. 13 Allegássesagkohok sa' ma'a énxet'ák nak Jerusalén ekhawo sekteméssesakxa axta m'a Samaria, keñe han ma'a Ahab axta aptawán'ák neptámen; wáxñásekxohok sa', ektémól'a kólmópeyásekxak awáxok sokpayhe keñe kólpólchesagkok. 14 Keñe sa' ma'a énxet'ák ahagkok apkeleymomap nak, akxák sa', almések sa' ma'a apkelenmexma nak, yaqwayam sa' elyementók aqsok apagkok, tén han esawhaksoho'. 15 Hakte asagkók aqsok apkeláneyak nahaqtók ko'o m'a, axta cheynamók selókasso sekxók axta apkelánteyapma apyapmeyk nano' ma'a Egipto, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak.”
16 Háwe axta ekwánxa agkok apkelánéseykegko melya'assáxma Manasés ma'a énxet'ák Judá, tén han aqsok ekmaso apkelánéyak nápaqtók Wesse' egegkok. Apkelnapmeyk axta han apxámokma apagko' énxet meyke apkeltémakxa m'a Jerusalén, sawheykekxók axta éma apagkok ma'a kañe' nak. 17 Ektémakxa axta apweynchámeykha Manasés, tén han ekyókxoho aqsok apkelane, keñe han apkelane mey'assáxma, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Judá. 18 Xama axta apketsapma, kélátawanyegwákxeyk axta m'a kélcheneykekxexa axta pánaqte exnók ma'a nápakha apxagkok apyawe, émhakxa axta pánaqte exnók apagkok ma'a Uzá. Keñe axta apyaqmagkasa apteme wesse' apwányam ma'a apketche Amón.
Amón apteme wesse' apwányam ma'a Judá
(2 Cr 33.21-25)19 Veintidós apyeyam apagkok axta apkeynamo apteme wesse' apwányam Amón, apqánet apyeyam axta apteme wesse' apwányam ma'a Jerusalén. Mesumélet axta ekwesey egken, Harús axta apketche, apkeñama nak Jotbá. 20 Asagkek axta eyke ektémakxa aqsok apkelane nápaqtók Wesse' egegkok, ekhawo aptémakxa axta m'a Manasés, apyáp axta, 21 hakte apyetlókassegkek axta m'a ektémakxa axta ekmaso aptémakxa, apkelpeykessamók axta kéleykmássesso apkelpeykessamo axta chá'a m'a apyáp, apcháyo axta han aptemék. 22 Apyamasmeyk axta m'a Wesse' egegkok, Dios apagkok axta m'a apyapmeyk nano', axta elanék chá'a m'a apmopmenyého axta chá'a elána'.
23 Apkeláneykekxeyk axta yaqweykenxa etnéssesek sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e apagkok ma'a Amón, apchaqhegkek axta m'a kañe' apxagkok apyawe nak. 24 Keñe axta énxet'ák apkelnapa m'a apkeláneykekxa axta yaqweykenxa etnéssesek ma'a wesse' apwányam Amón, tén axta apteméssesa wesse' apwányam ma'a apketche Josías.
25 Ektémakxa axta apweynchámeykha Amón, tén han aqsok apkelane, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Judá. 26 Kélátawanyegkek axta m'a takhaxpop apagkok axta, ekyetna nak ma'a apkeneykekxexa nak pánaqte exnók ma'a Uzá. Keñe axta apyaqmagkasa apteme wesse' apwányam ma'a apketche Josías.