Comparación con el matrimonio
1 Hermanos, ustedes conocen la ley, y saben que la ley tiene poder sobre una persona solo mientras esa persona vive. 2 Por ejemplo, una mujer casada está ligada por ley a su esposo mientras este vive; pero si el esposo muere, la mujer queda libre de la ley que la ligaba a él. 3 De modo que si ella se une a otro hombre mientras el esposo vive, comete adulterio, pero si el esposo muere, ella queda libre de esa ley y puede unirse a otro hombre sin cometer adulterio.
4 Así también, ustedes, hermanos míos, al incorporarse a Cristo han muerto con él a la ley, para quedar unidos a otro, es decir, a aquel que después de morir resucitó de los muertos. Y esto con el fin de producir frutos para Dios. 5 Porque cuando vivíamos como pecadores, la ley sirvió para despertar en nuestro cuerpo los deseos pecaminosos, y lo único que cosechamos fue la muerte. 6 Pero ahora que hemos muerto a la ley que nos tenía bajo su poder, hemos sido liberados de ella para servir a Dios, no bajo el antiguo régimen de la letra, sino conforme a la nueva vida según el Espíritu.
El pecado se aprovechó de la ley
7 ¿Vamos a decir por esto que la ley es pecado? ¡Claro que no! Sin embargo, de no ser por la ley, yo no habría sabido lo que es el pecado. Jamás habría sabido lo que es codiciar, si la ley no hubiera dicho: «No codicies.» 8 Pero el pecado se aprovechó de esto, y valiéndose del propio mandamiento despertó en mí toda clase de codicia. Pues mientras no hay ley, el pecado es cosa muerta. 9 Hubo un tiempo en que, sin la ley, yo tenía vida; pero cuando vino el mandamiento, el pecado cobró vida, 10 y yo morí. Así me di cuenta de que aquel mandamiento que debía darme la vida me llevó a la muerte, 11 porque el pecado se aprovechó del mandamiento y me engañó, y con el mismo mandamiento me causó la muerte.
12 En resumen, la ley en sí misma es santa, y el mandamiento es santo, justo y bueno. 13 Pero entonces, ¿esto que es bueno me llevó a la muerte? ¡Claro que no! Lo que pasa es que el pecado, para demostrar que verdaderamente es pecado, me causó la muerte valiéndose de lo bueno. De allí que el pecado, por medio del mandamiento, se vuelve extremadamente mortífero.
14 Sabemos que la ley es espiritual, pero yo soy débil, vendido como esclavo al pecado. 15 No entiendo el resultado de mis acciones, pues no hago lo que quiero, y en cambio aquello que odio es precisamente lo que hago. 16 Pero si hago lo que no quiero hacer, reconozco con ello que la ley es buena. 17 De modo que ya no soy yo quien lo hace, sino el pecado que está en mí. 18 Porque yo sé que en mí, es decir, en mi naturaleza humana, no prevalece el bien; pues aunque tengo el deseo de hacer lo bueno, no soy capaz de hacerlo. 19 No hago lo bueno que quiero hacer, sino lo malo que no quiero hacer. 20 Ahora bien, si hago lo que no quiero hacer, ya no soy yo quien lo hace, sino el pecado que está en mí.
21 Descubro así que me pasa lo siguiente: cuando quiero hacer el bien, lo que está a mi alcance es el mal. 22 En mi interior, me deleito en la ley de Dios, 23 pero veo en mí algo que se opone a mi capacidad de razonar, y es la ley del pecado, que está en mí y que me tiene preso.
24 ¡Desdichado de mí! ¿Quién me librará de esta condición humana que me lleva a la muerte? 25 Solamente Dios, a quien doy gracias por medio de nuestro Señor Jesucristo. En conclusión: yo entiendo que debo seguir la ley de Dios, pero veo que mi condición humana se somete a la ley del pecado.
Kélyetcháseykekxoho ektémakxa nak ekha entáwa'
1 Élyáxeg, kélya'ásegkók kéxegke m'a ektémakxa nak segánamakxa, kélya'ásegkók nahan segánamakxa éltémo chá'a elyahakxohok énxet, wánxa m'a apyennákxa enxoho makham. 2 Xama kelán'a apha nak atáwa', cháneymáxcheyk katnehek ekyepetcheyo m'a atáwa', cham'a apyennákxa enxoho makham, eñama éltémo m'a segánamakxa; keñe m'a apketsapa enxoho atáwa', kamaskok ekyetna m'a éltémókxa axta katnehek ma'a segánamakxa, eyánémaxche axta keypetkohok ma'a atáwa'. 3 Kelánegwokmek agkok pók énxet neyseksa apha makham atáwa', tawásegkók atáwa' élánegwokmo pók énxet; apketsekkek agkok ma'a atáwa', kamaskok ekyetna m'a éltémókxa axta katnehek ma'a segánamakxa, awanchek nahan kamekxak pók énxet meyke ektawáseykegkoho atáwa' élánegwayam pók énxet.
4 Temék nahan kéxegkáxa xa élyáxeg'a, xama axta kélyepetcheykekxo Cristo, kéletsapmók axta nahan xamo' ekmassama élma m'a segánamakxa, yaqwayam enxoho kólyepetchekxak pók, cham'a apxátekhágweykmo axta natámen apketsapma. Cháxa keñamak negkegwagko nak negko'o kaxwók anlának nentamheykha ektaqmela nápaqtók Dios xa. 5 Hakte negko'o nentémakxa axta makham mólya'assáxma, temegkek axta chá'a segánamakxa sentekkessesso m'a aqsok ekmaso negmáheyo nak anlána', nétsapmakxa axta aqsa nahan chá'a hegya'aksek ma'a aqsok nenláneykegko axta chá'a. 6 Keñe kaxwók ekmassama sẽlma m'a segánamakxa, ektéma máxa néletsapma. Méko kaxwók hẽlya'ashaxma yaqwayam agyetláwha m'a Dios axnagkok nentémakxa eñama nak Espíritu, háwe m'a nentémakxa axta chá'a nano', nélyaheykekxoho axta chá'a m'a nanók eknaqtáxésamaxche nak segánamakxa.
Mólya'assáxma ekyetna nak ko'o
7 ¿Anxéneya sa' segánamakxa ekteme mólya'assáxma? ¡Ma', mantéhek sa'! Kaxtemék axta megkatne segánamakxa xa, may'asagkek axta ko'o m'a mólya'assáxma. May'asagkek ahagko' axta nahan ko'o étsapma nak egnények aqsok, megkatnama enxoho ekpeywa segánamakxa s'e: “Nágkatsep aqsa apnények aqsok.” 8 Meykha axta eyke mólya'assáxma xa éltémókxa nak antéhek segánamakxa, chásenneykekxeyk axta éltémókxa nak antéhek segánamakxa setekkessessama ko'o sekmáheyo alának ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a aqsok ekmaso. Hakte méko agkok segánamakxa, yawanchek kalának aqsok ma'a mólya'assáxma. 9 Ekhegkek axta aqsa ko'o m'a may'áseykegkaxa axta segánamakxa, cham'a meykexa axta segánamakxa; xama axta ekwaya m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, xátekhassegkek axta m'a mólya'assáxma, 10 keñe ko'o sétsapma, keñe m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, yaqwayam axta eykhe ko'o hegkések sekyennaqte, sey'assama m'a nétsapmakxa, 11 hakte meykha axta mólya'assáxma m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, élyexancheseykha axta nahan, axta anhan seyaqhe ko'o xa éltémókxa nak antéhek segánamakxa.
12 Egwanchek negko'o anxének segánamakxa agko' nak ekteme ektaqmalma, tén han éltémókxa nak antéhek ekteme ektaqmalma, ekpéwomo, tén han meyke ektémakxa. 13 ¿Keya axta ko'o sey'asso nétsapmakxa xa ektaqmalma nak? ¡Ma', háwe'! Mólya'assáxma axta eyke keñamak ekmáheyo kaxekmósek ekteme ekmámnaqsoho mólya'assáxma, seyaqhama ko'o eyásenneykekxo m'a aqsok ektaqmela nak. Cháxa ektémakxa axta ekwetamaxko ekteme ekmaso agko' ma'a mólya'assáxma, eñama eyásenneykekxa m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa.
14 Negya'ásegkók negko'o segánamakxa ekteme eñama m'a Dios, ekyelqáxkók eyke ko'o, ekmeyásamáxkók ahagko' mólya'assáxma yaqwayam katnehek máxa eyásenneykha. 15 May'asagkek chá'a ko'o m'a aqsok sélanakxa enxoho chá'a, hakte malaneyk chá'a ko'o m'a aqsok sekmáheyo nak chá'a alána', wánxa aqsa chá'a alának ma'a aqsok sektaqnagkamakxa nak chá'a. 16 Élanak agkok ko'o m'a aqsok mamáheyo nak alána', eykpelchágwók chá'a ko'o ektáha ektaqmela m'a segánamakxa nak eñama sélane xa. 17 Háwe chá'a ko'o sélane xa, akke m'a mólya'assáxma ekyetnama nak ko'o. 18 Ekya'ásegkók ko'o megkeytnama aqsok ektaqmela xama enxoho, cham'a sektémakxa nak ko'o; émenyeyk eykhe chá'a ko'o alának aqsok ektaqmela, mowanchek eyke alána'. 19 Malaneyk chá'a ko'o aqsok ektaqmela sekmáheyo enxoho chá'a alána', wánxa chá'a m'a aqsok ekmaso mamáheyo nak eykhe chá'a alána'. 20 Élanak agkok chá'a ko'o m'a aqsok mamáheyo nak eykhe chá'a alána', háwe chá'a ko'o sélane xa, akke m'a mólya'assáxma ekyetna nak ko'o.
21 Eykpelkohok eykhe chá'a ko'o amáwhok alának ma'a aqsok éltaqmela, wánxa aqsa chá'a ko'o sekmowagko alának ma'a aqsok ekmaso nak. 22 Amenyeyk chá'a ko'o ewáxok ma'a Dios segánamakxa apagkok nak, 23 ekweteyak eyke chá'a ko'o ekyetnama ewáxok ma'a aqsok énmexma nak chá'a m'a ektémakxa nak ekpaqméteykha ewáxok: cham'a éltémókxa nak antéhek mólya'assáxma ekyetnama nak ko'o, semoma nak.
24 ¡Eyóse nak la'a ko'o! ¿Yaqsa sa' hemallahanchesek ko'o nétsapma ekmowána, ekyetnama nak sekyókxa? 25 Wánxa m'a Dios, sekméssama nak ko'o ekxeyenma ewáxok eñama Wesse' egegkok Jesucristo. Cháxa keñamak, ekya'áseykegkoho nak ko'o ewáxok eyéméxko alyahakxohok agko' ma'a apkeltémókxa nak antéhek Dios, sektémakxa ahagko' eyke ko'o keñamak séláneya chá'a m'a éltémókxa nak antéhek mólya'assáxma.