Jesús da de comer a una multitud
(Mt 14.13-21Mc 6.30-44Lc 9.10-17)1 Después de esto, Jesús se fue al otro lado del lago de Galilea, que es el mismo lago de Tiberias. 2 Mucha gente lo seguía, porque habían visto las señales milagrosas que hacía al sanar a los enfermos. 3 Entonces Jesús subió a un monte y se sentó con sus discípulos. 4 Ya estaba cerca la Pascua, la fiesta de los judíos. 5 Cuando Jesús miró y vio la mucha gente que lo seguía, le dijo a Felipe:
—¿Dónde vamos a comprar pan para toda esta gente?
6 Pero lo dijo por ver qué contestaría Felipe, porque Jesús mismo sabía bien lo que había de hacer. 7 Felipe le respondió:
—Ni siquiera el salario de doscientos días bastaría para comprar el pan suficiente para que cada uno recibiera un poco.
8 Andrés, que era otro de sus discípulos y hermano de Simón Pedro, le dijo:
9 —Aquí hay un niño que tiene cinco panes de cebada y dos pescados; pero, ¿qué es esto para tanta gente?
10 Jesús respondió:
—Díganles a todos que se sienten.
En aquel lugar había mucha hierba, y la gente se sentó. Eran unos cinco mil hombres. 11 Jesús tomó en sus manos los panes y, después de dar gracias a Dios, los repartió entre los que estaban sentados. Hizo lo mismo con los pescados, y les dio cuanto quisieron. 12 Cuando ya la gente estuvo satisfecha, Jesús dijo a sus discípulos:
—Recojan los pedazos sobrantes, para que no se desperdicie nada.
13 Ellos los recogieron, y con los pedazos que sobraron de los cinco panes de cebada llenaron doce canastas. 14 La gente, al ver esta señal milagrosa hecha por Jesús, decía:
—De veras este es el profeta que había de venir al mundo.
15 Pero como Jesús se dio cuenta de que querían llevárselo a la fuerza para hacerlo rey, se retiró otra vez a lo alto del cerro, para estar solo.
Jesús camina sobre el agua
(Mt 14.22-27Mc 6.45-52)16 Al llegar la noche, los discípulos de Jesús bajaron al lago, 17 subieron a una barca y comenzaron a cruzar el lago para llegar a Cafarnaún. Ya estaba completamente oscuro, y Jesús aún no había regresado. 18 En esto, el lago se agitó por causa de un fuerte viento que se había levantado. 19 Habían avanzado unos cinco o seis kilómetros cuando vieron a Jesús, que se acercaba a la barca caminando sobre el agua, y tuvieron miedo. 20 Pero Jesús les dijo:
—¡Soy yo, no tengan miedo!
21 Entonces con gusto lo recibieron en la barca, y muy pronto llegaron al lugar adonde iban.
La gente busca a Jesús
22 Al día siguiente, la gente que estaba al otro lado del lago se dio cuenta de que los discípulos se habían ido en la única barca que allí había, y que Jesús no iba con ellos. 23 Mientras tanto, otras barcas llegaron de la ciudad de Tiberias a un lugar cerca de donde habían comido el pan después de que el Señor había dado gracias. 24 Cuando la gente vio que ni Jesús ni sus discípulos estaban allí, subió también a las barcas y se dirigió a Cafarnaún, para buscar a Jesús.
Jesús, el pan de la vida
25 Al llegar al otro lado del lago, encontraron a Jesús y le preguntaron:
—Maestro, ¿cuándo viniste acá?
26 Jesús les dijo:
—Les aseguro que ustedes me buscan porque comieron hasta llenarse, y no porque hayan entendido las señales milagrosas. 27 Trabajen, pero no por la comida perecedera, sino por la comida que permanece y que da vida eterna. Esta es la comida que les dará el Hijo del hombre, porque Dios, el Padre, ha puesto su sello en él.
28 Le preguntaron:
—¿Qué debemos hacer para realizar las obras que Dios quiere que hagamos?
29 Jesús les contestó:
—La única obra que Dios quiere es que crean en aquel a quien él ha enviado.
30 Le preguntaron entonces:
—¿Qué señal puedes darnos, para que al verla te creamos? ¿Cuáles son tus obras? 31 Nuestros antepasados comieron el maná en el desierto, como dicen las Escrituras: “Les dio a comer pan del cielo.”
32 Jesús les contestó:
—Les aseguro que no fue Moisés quien les dio a ustedes el pan del cielo, sino que es mi Padre quien les da el verdadero pan del cielo. 33 Porque el pan que Dios da es el que ha bajado del cielo y da vida al mundo.
34 Ellos le pidieron:
—Señor, danos siempre ese pan.
35 Y Jesús les dijo:
—Yo soy el pan de la vida. Quien viene a mí nunca tendrá hambre; y quien cree en mí nunca tendrá sed. 36 Pero como ya les dije, ustedes no creen aunque me han visto. 37 Todos los que el Padre me da vienen a mí; y a quienes vienen a mí no los rechazaré. 38 Porque yo no he bajado del cielo para hacer mi propia voluntad, sino para hacer la voluntad de mi Padre, que me ha enviado. 39 Y la voluntad del que me ha enviado es que yo no pierda a nadie de los que me ha dado, sino que los resucite en el día último. 40 La voluntad de mi Padre es que todos los que miran al Hijo de Dios, y creen en él, tengan vida eterna; y yo los resucitaré en el día último.
41 Los judíos comenzaron a murmurar en contra de Jesús, porque afirmó: «Yo soy el pan que ha bajado del cielo.» 42 Y dijeron:
—¿No es este Jesús, el hijo de José? Nosotros conocemos a su padre y a su madre. ¿Cómo dice ahora que ha bajado del cielo?
43 Jesús les dijo entonces:
—Dejen de murmurar. 44 Nadie puede venir a mí, si no lo trae el Padre, que me ha enviado; y yo lo resucitaré en el día último. 45 En los libros de los profetas se dice: “Dios instruirá a todos.” Así que todos los que escuchan al Padre, y aprenden de él, vienen a mí.
46 »No es que alguno haya visto al Padre; el único que lo ha visto es el que viene de Dios. 47 Les aseguro que quien cree tiene vida eterna. 48 Yo soy el pan de la vida. 49 Los antepasados de ustedes comieron el maná en el desierto, y a pesar de ello murieron; 50 pero yo hablo del pan que baja del cielo; quien come de él no morirá. 51 Yo soy ese pan vivo que ha bajado del cielo; quien come de este pan vivirá para siempre. El pan que yo daré es mi propia carne. Lo daré por la vida del mundo.»
52 Los judíos se pusieron a discutir unos con otros:
—¿Cómo puede este darnos a comer su propia carne?
53 Jesús les dijo:
—Les aseguro que si ustedes no comen la carne del Hijo del hombre y beben su sangre, no tendrán vida. 54 El que come mi carne y bebe mi sangre tiene vida eterna; y yo lo resucitaré en el día último. 55 Porque mi carne es verdadera comida, y mi sangre es verdadera bebida. 56 Quien come mi carne y bebe mi sangre vive unido a mí, y yo vivo unido a él. 57 El Padre, que me ha enviado, tiene vida, y yo vivo por él; de la misma manera, quien se alimenta de mí vivirá por mí. 58 Hablo del pan que ha bajado del cielo. Este pan no es como el maná que comieron los antepasados de ustedes, que a pesar de haberlo comido murieron; quien come de este pan vivirá para siempre.
59 Jesús enseñó estas cosas en la sinagoga en Cafarnaún.
Palabras de vida eterna
60 Al oír estas enseñanzas, muchos de los que seguían a Jesús dijeron:
—Esto que dice es muy difícil de aceptar; ¿quién puede hacerle caso?
61 Jesús, al darse cuenta de lo que estaban murmurando, les preguntó:
—¿Esto los ofende? 62 ¿Qué pasaría entonces, si vieran al Hijo del hombre subir a donde antes estaba? 63 El espíritu es el que da vida; lo carnal no sirve para nada. Y las cosas que yo les he dicho son espíritu y vida. 64 Pero todavía hay algunos de ustedes que no creen.
Es que Jesús sabía desde el principio quiénes eran los que no creían, y quién era el que lo iba a traicionar. 65 Y añadió:
—Por esto les he dicho que nadie puede venir a mí, si el Padre no se lo concede.
66 Desde entonces, muchos de los que habían seguido a Jesús lo dejaron, y ya no andaban con él. 67 Jesús les preguntó a los doce discípulos:
—¿También ustedes quieren irse?
68 Simón Pedro le contestó:
—Señor, ¿a quién iremos? Tú tienes palabras de vida eterna. 69 Nosotros ya hemos creído, y sabemos que tú eres el Santo de Dios.
70 Jesús les contestó:
—¿No los he escogido yo a ustedes doce? Sin embargo, uno de ustedes es un diablo.
71 Al decir esto, Jesús hablaba de Judas hijo de Simón Iscariote, porque Judas iba a traicionarlo, aun cuando era uno de los doce discípulos.
Jesús apkelmeyáseyak aptéyak énxet apxámokma
(Mt 14.13-21Mc 6.30-44Lc 9.10-17)1 Apmeyeykekxeyk axta Jesús neyp wátsam ekpayhegwayam Galilea, kéltéma nak han Tiberias, natámen xa. 2 Apxámok axta nahan énxet apyetleykekxa Jesús, hakte apkelweteyak axta apkeláneya aqsok sempelakkasso nak agweta', apkeltaqmelchesseykmo m'a apkelháxamap. 3 Apkenátweykmek axta néten egkexe Jesús, apheykmek axta nahan yetlo apkeltáméséyak ma'a. 4 Chágketweykmek axta nahan Pascua, ekhem melwagqayam axta chá'a m'a judíos. 5 Xama axta apsawheykencha'a exma Jesús, apweteyak axta énxet apxámokma apkelyetlo. Axta aptemék apkenagkama Felipe s'e:
—¿Háxko sa' antegyássók aptéyak xa énxet apxámokma nak?
6 Aptemegkek axta eyke aqsa apkenagkama xa ektáha nak, yaqwayam enxoho ey'asagkohok yaqwánxa etnehek apchátegmowéyak ma'a Felipe, hakte apya'áseykegkók axta Jesús yaqweykenxa etnéssesek xa énxet nak. 7 Axta aptemék apchátegmoweykegko Felipe s'e:
—Megkaxók doscientos ekhem nak ekyánmaga nentamheykha antegyek nento, yaqwayam enxoho kawakxohok chá'a ketsék ketsék xama xa apyókxoho nak.
8 Keñe axta Andrés, apteme axta anhan pók Jesús apkeltáméséyak, Simón Pedro axta apyáxeg aptéma apkenagkama Jesús se'e:
9 —Apheyk xeyk xama sakcha'a s'e, yetneyk xeyk cinco pan apkelánamap nak apho hótáhap tén han ánet kelasma, megkawakxók eyke apyókxoho énxet xa.
10 Keñe axta Jesús aptéma apkenagkama s'e:
—Kólána sa' exmakha apyókxoho énxet'ák. Xámok axta anhan pa'at xa yókxexma nak, apháha axta anhan ma'a. Cinco mil axta nahan apyókxoho apkelennay'a. 11 Apkelmomchek axta Jesús ma'a pan, keñe axta natámen apmésso ekxeyenma apwáxok Dios, kélmelásektegkek axta nepyeseksa m'a apheykencha'a m'a. Hawók axta anhan apteméssessamakxa m'a kelasma, apkelmeyáseykegkek axta chá'a ekwánxa enxoho chá'a yaqwayam etawagkok. 12 Xama axta apkelyaqkáneykmo énxet'ák, axta aptemék apkelanagkama apkeltáméséyak Jesús se'e:
—Kólmekxa sa' pan nápakha'a apkeleymomap nak, yaqwayam enxoho megkóltawasha xama enxoho.
13 Apkelmeykekxeyk axta nahan ma'a, doce kélxata axta nahan weykmok apkellánéseyak ma'a pan nápakha'a apkeleymomap axta m'a cinco pan apkelánamap axta apho nak hótáhap. 14 Xama axta apkelweteya énxet'ák xa aqsok sempelakkasso nak agweta' apkelane axta Jesús, axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—Naqso' neyke agkok Dios appeywa aplegasso apxénamakpo axta ewak náxop xa.
15 Apyekpelchegkek axta nahan Jesús ekmáheyo emakpok yaqwayam kólteméssesek wesse' apwányam, tén axta apxegeykekxo aqsa makham apkenátweykxo m'a néten egkexe yaqwayam exnakxak apxakkók ma'a.
Jesús apxega néten yegmen
(Mt 14.22-27Mc 6.45-52)16 Xama axta ekyáqtéssama apkelmeyeykekxeyk axta Jesús apkeltáméséyak ma'a wátsam ekpayhegwayam, 17 apkelchenátweykekxeyk axta yántakpayhe apmáheyo elyeykhekxak ma'a wátsam ekpayhegwayam yaqwayam enxoho elwakxak ma'a Cafarnaúm. Yáqtéssamók agko' axta nahan kaxwók ma'a, axta nahan eweykekxak makham Jesús ma'a apheykegkaxa. 18 Pelakkassegkek axta nahan ekteyapma éxchahayam ekyennaqte agko' neyseksa wátsam ekpayhegwayam, kelnextegkek axta néten élyaqyahayam. 19 Xama axta ekweykmo cinco essenhan seis kilómetros apkelxega, apkelweteyak axta apxegeykmo Jesús néten yegmen apya'áya m'a yántakpayhe. Apkeláyak axta anhan. 20 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—¡Ko'o s'e, Náhéle'!
21 Apmakók axta eykhe yenátchesek yántakpayhe apkeltáméséyak, ñohok axta eyke apkelweykekxo m'a apkelmeyeykekxexa axta.
Énxet'ák apketamso Jesús
22 Keñe axta mók hem, apkelya'ásegweykmo énxet'ák apkelheykekxa axta m'a neyp wátsam ekpayhegwayam apkelchántama Jesús apkeltáméséyak ma'a yántakpayhe ekyetnama axta xama agko' ma'a, tén han melyetlama m'a Jesús. 23 Kelweykekxeyk axta nahan mók yántakpayhe éleñama axta Tiberias xama yókxexma ketók axta m'a aptókakpexa axta pan natámen apmésso ekxeyenma apwáxok Dios ma'a Wesse' egegkok. 24 Xama axta apkelweteya énxet'ák méko Jesús ma'a, tén han ma'a apkeltáméséyak, apkelchántegkek axta nahan yántakpayhe apkelmeyeykekxo m'a Cafarnaúm yaqwayam ektamok ma'a Jesús.
Jesús apteme pan apyennaqtéssamo nak egnények
25 Xama axta apkelweykekxo m'a neyp wátsam ekpayhegwayam, apwetágweykekxeyk axta nahan Jesús ma'a. Tén axta aptéma apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—Sẽlxekmósso, ¿Yaqsa axta ekhem apwa'akto s'e?
26 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—Naqsók ko'o sekxéna kéxegke sélchetama, hakte kéltókagkek axta ekwokmoho kélyaqkanakmo, háwe eñama kélya'áseyak ektémakxa m'a aqsok sempelakkasso nak agweta' séláneya axta ko'o. 27 Nágkóltemeykha chá'a yaqwayam kóltegyek ma'a nento eksawhomáxkohol'a, akke tásek chá'a kóltemeykha yaqwayam kóltegyek ma'a nento megkamassegwayam la'a tén han ekyennaqtéssamól'a egnények. Cháxa nento apmáheyo nak elmésagkok kéxegke m'a aptáha nak Apketche énxet, hakte apkelqahassegkek nahan Dios Egyáp xa.
28 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Háxko antéhek yaqwayam enxoho anlának ma'a nentamheykha apkeltémo nak anlának ma'a Dios?
29 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Wánxa eyke aqsa apkeltémo kéxegke megkólya'ássók Dios ma'a ektáha axta apcháphasso.
30 Tén axta aptéma énxet'ák apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa aqsok sempelakkasso agwetak apwanchek henxekmósek xép, yaqwayam enxoho negko'o agweta', keñe magya'ássemek xép? ¿Háxko ektémakxa aptamheykha exchep? 31 Apteykegkek axta ẽlyapmeyk nanók maná m'a yókxexma meykexa nak énxet, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche s'e: ‘Apkeleykegkek axta pan apkeleñama nak néten.’
32 Axta aptemék Jesús apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke, háwe axta Moisés apkelmeyáseyak kéxegke m'a pan apkeleñama axta néten, Táta eyke m'a apméssamól'a chá'a pan apmámnaqsoho apkeñama nak néten. 33 Hakte cham'a pan apméssamól'a chá'a m'a Dios, néten axta apkeñamak apwéweykento, apméssegkek nahan élyennaqte apnénya'ák énxet'ák apheykha nak keso náxop.
34 Keñe axta aptéma apkelmaxnagkama s'e:
—Wesse' hegmés chá'a negko'o xa pan apxéna nak.
35 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—Ko'o sekteme pan apyennaqtéssamo nak apnények énxet. Énxet ektáhakxa enxoho chá'a sey'eykekta ko'o, megkaqhekxeyk sa' chá'a meyk, keñe m'a ektáhakxa enxoho chá'a mehey'ásseyam ko'o, megkaqhekxeyk sa' chá'a ekhem. 36 Ektemék xeyk eyke ko'o séláneya kéxegke, élweteyók eykhe kéxegke, élya'ásseykmek eyke. 37 Apyókxoho ektáha nak sélmésso ko'o m'a Táta, hélyo'óták chá'a; keñe m'a ektáha nak chá'a sélye'eykekta', maltaqheksók sa' nahan chá'a. 38 Hakte axta ko'o awéweykenták séñama néten yaqwayam alánegwak ma'a sekmámenyého ahagko' nak alána', wánxa axta aqsa yaqwayam alának ma'a apmopmenyého nak ma'a Táta, aptáha axta seyáphasso. 39 Wánxa aqsa apmopmenyého aptáha axta ko'o seyáphasso maxñánegkesek xama enxoho m'a sélmésso axta ko'o, anaqxétekhassók aqsa m'a ekwokmo sa' néxa ekhem. 40 Keso apmopmenyého nak Táta s'e: Apyókxoho énxet apwete enxoho m'a Apketche tén han apteme enxoho mey'ásseyam, keytek ekyennaqte apnénya'ák megkatnégwayam néxa; ko'o sa' nahan anaqxétekhassók ma'a ektemégwokmo sa' néxa ekhem.
41 Yetlómók axta nahan apxéneykha ekmaso judíos ma'a Jesús, axta ñémekxa aptéma appeywa: “Ko'o sekteme pan apwéweykento axta apkeñama néten.” 42 Axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—¿Háweya Jesús xa, José apketchel'a? Negya'ásegkók negko'o m'a apyáp tén han egken. ¿Yaqsa ektáha apxéna nak apwéweykento apkeñama m'a néten?
43 Keñe axta Jesús aptéma apkelanagkama s'e:
—Kólwátésák kélpaqméteykha ekmaso. 44 Méko kawának hey'ótak ko'o mehéntegkásento enxoho m'a Táta aptáha axta seyáphasso ko'o; axátekhássók sa' ko'o ektemégwokmo sa' néxa ekhem. 45 Temék ekxeyenma Dios appeywa apkellegasso weykcha'áhak apagkok se'e: ‘Dios sa' elxekmósek apyókxoho énxet'ák.’ Apyókxoho ektáhakxa nak apháxenmo appeywa m'a Táta, tén han éltámeye nak eñama m'a, hey'ótak chá'a ko'o.
46 “Méko ekweteya xama enxoho m'a Dios; wánxa apwetaya m'a aptáha axta apkeñama Dios. 47 Naqsók ko'o sektáhakxa nak séláneya kéxegke ektáhakxa enxoho megkay'ásseyam, yetneyk ekyennaqte agkenyek. 48 Ko'o sekteme pan apyennaqtéssamo nak apnények énxet. 49 Apteykegkek axta maná kélyapmeyk nanók axta kéxegke m'a yókxexma meykexa nak énxet, axta eyke kahaxanmak apkeletsapma; 50 éltennássek eyke ko'o kéxegke m'a pan apwéweykenta axta apkeñama néten; énxet ektáhakxa enxoho apto xa, megyetsepe'. 51 Ko'o sekteme xa pan memassegwayam nak apwéweykento axta apkeñama néten; énxet ektáhakxa enxoho apto xa pan nak, eweynchamha sa' chá'a meyke néxa. Sekyókxoho ahagko' ko'o m'a pan peya nak agkések kéxegke, yaqwayam enxoho almések élyennaqte apnénya'ák apyókxoho énxet'ák apheykha nak keso náxop.”
52 Apkelpaqhetchásamákpók axta énxet'ák judíos. Axta aptemék se'e:
—¿Háxko etnehek hegmések negko'o aphápetek yaqwayam antók xa énxet nak?
53 Keñe axta Jesús aptéma apkelanagkama s'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke megkóltawa enxoho aphápetek ma'a ektáha nak Apketche énxet tén han megkólyenágko enxoho m'a éma apagkok nak, méko katnehek ekyennaqte kélnénya'ák. 54 Énxet ektáhakxa enxoho apto ehápetek, tén han apyà enxoho éma ahagkok, yetneyk katnehek ekyennaqte apnények megkatnégwayam néxa; ko'o sa' nahan axátekhássók ma'a ektemégwokmo sa' néxa ekhem. 55 Hakte nento ekmámnaqsoho m'a ehápetek nak ko'o, negyà ekmámnaqsoho nahan ma'a éma ahagkok nak. 56 Énxet ektáhakxa enxoho apto ehápetek ko'o, tén han apyà enxoho m'a éma ahagkok, hépetkohok chá'a ko'o, eypetkohok nahan chá'a ko'óxa m'a. 57 Yetneyk ekyennaqte apnények ma'a Táta aptáha axta ko'o seyáphasso, cha'a keñamak ko'óxa ekyennaqtama egkenyek ma'a; ekhawo nahan ma'a ektémakxa nak énxet apto enxoho m'a ehápetek, étak sa' ekyennaqte apnények eñama ko'o. 58 Keso pan se'e apwéweykento axta apkeñama néten. Keso pan nak, mexnawok ma'a maná apteykegko axta kélyapmeyk nanók kéxegke, megkahaxanma axta apkeletsapma apteykegko; énxet ektáhakxa enxoho apto xa pan nak, megkatnégwomek sa' néxa ekyennaqte apnények.
59 Apkelxekmóssegkek axta Jesús apchaqneykekxexa judíos Cafarnaúm xa aqsok nak.
Amya'a segméssamo nak ekyennaqte egnények megkatnégwayam néxa
60 Xama axta apkellegaya xa, axta aptemék apkelpaqmeyesma apkelyetlo axta Jesús se'e:
—Askehek agmok takha' xa aptáhakxa nak appeywa; ¿yaqsa awanchek kalyahakxoho'?
61 Xama axta apyekpelchama Jesús apkelpaqméteykencha'a ekmaso, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yagkalchak kélwáxok xa? 62 ¿Háxko sa' katnehek kélwet'a enxoho makham emyekxak ektáha nak Apketche énxet ma'a apkeñémekxa axta, cham'a néten nak? 63 Espíritu apteme segmésso ekyennaqte egnények; yawanchek agko' eyke hegmések ekyennaqte egnények ma'a énxet apyókxa nak. Espíritu m'a séltennasa exchek kéxegke tén han ma'a ekyennaqte egnények. 64 Apyetneyk eyke makham kélnepyeseksa kéxegke apkelya'ásseyam nak makham xa.
Nanók axta apya'áseykegkoho Jesús ma'a énxet'ák ektáha axta apkelya'ásseyam, tén han ma'a énxet apmáheyo axta etlakkassesek yának emakpok. 65 Tén axta aptéma appeywa Jesús se'e:
—Axta keñamak sektéma axta sélanagkama kéxegke, mopwanchek hey'ótak ko'o énxet mehéntegkásento enxoho Táta.
66 Cháxa eyeynókxa axta apkelwátéseyak apkelyetlo Jesús nápakha énxet'ák xa, massegkek axta apkelyetleykha. 67 Axta aptemék nahan Jesús apkelmaxneyeykencha'a doce apkeltáméséyak se'e:
—¿Kélmakóya kéxegkáxa kólxog?
68 Tén axta Simón Pedro aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Wesse', ¿yaqsa agya'ammok negko'o? Xép appeywa ekteme amya'a ekyennaqtéssamo egnények megkatnégwayam néxa. 69 Magya'ásseykmok nahan negko'o. Negya'ásegkók nahan negko'o apteme exchep Dios Appagkanma.
70 Axta aptemék Jesús apchátegmoweykegko s'e:
—Ko'o axta sélyéseykha kéxegke xa doce nak. Kelyekhama' eyke kélxama nak kéxegke.
71 Judas axta apxeyenmak Jesús aptéma axta appeywa xa, apketche axta m'a Simón Iscariote, hakte Judas axta m'a apmáheyo etlakkassesek yának emakpok Jesús, axta eykhe apteme xama apkeñama nepyeseksa m'a doce apkeltáméséyak nak.