Jeremías se queda con Gedalías
1 El Señor se dirigió a Jeremías después de que Nabuzaradán, comandante de la guardia, lo dejó libre en Ramá. Nabuzaradán lo había encontrado preso y encadenado, entre la gente de Jerusalén y de Judá que estaba siendo llevada al destierro en Babilonia.
2 El comandante de la guardia llevó aparte a Jeremías, y le dijo: «El Señor tu Dios amenazó con enviar esta desgracia a tu tierra, 3 y ahora ha cumplido su amenaza. Esto les ha pasado a ustedes porque pecaron contra el Señor, y no lo obedecieron. 4 Como puedes ver, ahora mismo te quito las cadenas con que estás atado. Si quieres venir conmigo a Babilonia, ven, que yo te cuidaré. Pero si prefieres quedarte, quédate. Todo el país está a tu disposición: ve a donde mejor te parezca. 5 Si prefieres regresar, vuélvete a Gedalías hijo de Ajicán y nieto de Safán, a quien el rey de Babilonia ha nombrado gobernador de las ciudades de Judá, y vive con él y con tu pueblo. Ve a donde te parezca mejor.» Luego el comandante dio a Jeremías un regalo y provisiones, y lo despidió. 6 Jeremías se fue con Gedalías a Mispá, y vivió con él y con la gente que había quedado en el país.
Conspiración contra Gedalías
(2~R 25.23-24)7 Cuando los comandantes y los soldados de las tropas judías que aún estaban en los campos se enteraron de que el rey de Babilonia había nombrado gobernador del país a Gedalías hijo de Ajicán, y que había puesto bajo su cuidado a los hombres, mujeres y niños de la gente más pobre del país, los cuales no habían sido deportados a Babilonia, 8 fueron con su gente a Mispá, a ver a Gedalías. Entre ellos estaban: Ismael hijo de Netanías, Johanán y Jonatán hijos de Careaj; Seraías hijo de Tanjumet, los hijos de Efay de Netofá, y Jezanías, hijo de un hombre de Macat, y sus hombres. 9 Gedalías les aseguró bajo juramento: «No tengan miedo de someterse a los caldeos. Quédense a vivir en el país, sométanse al rey de Babilonia, y les irá bien. 10 Yo me quedaré en Mispá, para representarlos a ustedes ante los caldeos cuando ellos vengan aquí. Ustedes dedíquense a almacenar vino, frutas y aceite, y así podrán quedarse en las ciudades que han tomado.» 11 También los judíos que se encontraban en Moab, Amón, Edom y otros países supieron que el rey de Babilonia había permitido que algunos judíos se quedaran en su tierra, y que había nombrado a Gedalías como gobernador de ellos. 12 Entonces volvieron a Judá desde todos los sitios por donde se habían dispersado, y se presentaron ante Gedalías en Mispá. Y también ellos almacenaron vino y frutas en grandes cantidades.
Conspiración de Ismael contra Gedalías
13 Johanán hijo de Careaj, y todos los demás comandantes de tropas que habían quedado en los campos fueron a Mispá, a ver a Gedalías, 14 y le dijeron:
—Queremos informarte que Baalís, el rey de Amón, ha enviado a Ismael hijo de Netanías a matarte.
Pero Gedalías no les creyó. 15 Entonces Johanán le dijo en secreto a Gedalías:
—Deja que yo vaya y mate a Ismael. Nadie tiene que saber quién lo hizo. ¿Por qué vamos a dejar que él te mate a ti? Eso traería la dispersión de todos los judíos que se han reunido a tu alrededor, y sería la ruina de lo que aún queda de Judá.
16 Pero Gedalías le respondió:
—¡No lo hagas! Lo que dicen de Ismael no es verdad.
Jeremías apheykekxa xamók Guedalías
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Jeremías, natámen axta apyenyeykekxa Nebuzaradán ma'a Ramá, cham'a Nebuzaradán apteme axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo apagkok ma'a wesse' apwányam. Apwetágweykmek axta Nebuzaradán Jeremías apmomap yetlo kélpextete nepyeseksa énxet'ák Jerusalén, tén han Judá kélnaqleykekxa axta m'a Babilonia.
2 Apxakkók axta nahan appaqhetchásak wesse' apwányam sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagkok ma'a Jeremías, axta aptáhak apcháneya s'e: “Apxeyenmeyk yáphaksek Dios Wesse' apagkok aqsok ekmaso s'e yókxexma nak, 3 apkelanak han kaxwo'. Temegkek kéxegke xa ektáha nak, hakte kélláneykegkek megkólya'assáxma kélenmexma m'a Wesse' kélagkok, megkólyeheykekxohok nahan. 4 Eklekkessek ko'o kaxwók xép kélpextete nak cadenas. Peyk sa' agkok hétlakxak Babilonia, exegma sa', ataqmelchesek sa' ko'o exchep. Sa' agkok epekheyha, exnekxa sa' aqsa. Apwanchek xép emok yókxexma apmakókxa enxoho emok: emhók sa' ma'a ekleyókxa enxoho apwáxok. 5 Apmakók sa' agkok etaqhoho', ey'ókxa sa' Guedalías, Ahicam nak apketche, Safán nak aptáwen, apteméssessama nak wesse' apwányam Babilonia apkeláneykha m'a apyókxoho nak tegma apkelyawe Judá, exa sa' xamók ma'a, yetlo apkelpeywomo xamo'. Emhók sa' ma'a ekleyókxa enxoho apwáxok.” Tén axta wesse' apwányam sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagkok apmésa Jeremías xama aqsok apmésso naqsa, yetlo nento, tén axta apcháphasa. 6 Apmeyákxeyk axta Jeremías ma'a Mispá aphakxa nak Guedalías, apheykekxeyk axta xamo' ma'a, yetlo m'a énxet'ák apkeleymomap axta m'a apchókxa nak.
Guedalías apxénamap emátog
(2 Re 25.23-24)7 Xama axta apkelleg'a amya'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e, tén han sẽlpextétamo judíos, apheykha axta makham ma'a yókxexma, apteméssessama wesse' apwányam Babilonia apkeláneykha apchókxa m'a Guedalías, Ahicam axta apketche, tén han apteméssesa apkeltaqmelchesso m'a énxet'ák, kelán'ák, sakcha'álétkók, meyke agko' axta aqsok apagkok ma'a apchókxa nak, megkólnaqleykekxa axta m'a Babilonia, 8 apkelmeyákxeyk axta Mispá yetlo énxet'ák apagkok, apkelya'aweykxo m'a Guedalías. Apháha axta nahan nepyeseksa: cham'a Ismael, Netanías axta apketche, tén han Johanán, Jonatán, Caréah axta apketchek; Seraías, Tanhúmet axta apketche; tén han Efai axta apketchek, apkeleñama nak Netofá; tén han Jezanías, apketche axta xama énxet apkeñama Maacat, yetlo énxet'ák apagkok. 9 Axta aptáhak apkeláneya Guedalías apteméssesa naqsók appeywa s'e: “Nágkóle kólmésaxchek caldeos. Kólhekxa sa' se'e apchókxa nak, kólmésaxche sa' wesse' apwányam Babilonia, keñe sa' tásek katnehek kélheykha. 10 Sa' eyke ko'o axek ma'a Mispá, yaqwayam sa' altennássesek kéxegke caldeos apkelwa'akto sa' se'e. Kólyetmák sa' kéxegke vino tén han pexmok égmenek, kólnakxák sa' nahan yámet ekyexna, kóltaqmelchesek sa', keñe sa' kélwanchek kólhakha m'a tegma apkelyawe kélmomakxa axta.” 11 Keñe axta nahan ma'a judíos apkelhayam axta m'a Moab, Amón, Edom, tén han ma'a mók apchókxa nak, apkelleg'a amya'a apchahayo apkelheykmo nápakha judíos xapop apagkok ma'a wesse' apwányam Babilonia, tén han apteméssessama apkeláneykha apchókxa m'a Guedalías. 12 Keñe axta apkelmeyeykento makham ma'a Judá apkelenyékento m'a ekyókxoho apkelmaheykegkaxa axta chá'a apkexpánma, apkelwákxeyk axta aphakxa Guedalías ma'a Mispá. Apkelyetmeykegkek axta han ekyawe agko' vino m'a, tén han apnakxeykegko ekxámokma agko' yámet ekyexna apkeltaqmelchessama.
Ismael ekxeyenma apwáxok yaqhek Guedalías
13 Apkelmeyákxeyk axta Mispá m'a Johanán, Caréah axta apketche yetlo m'a apyókxoho apkelámha apmonye'e nak sẽlpextétamo apkelheykekxa axta m'a yókxexma, apkelya'aweykxo m'a Guedalías. 14 Axta aptáhak apcháneya s'e:
—¿Ya ey'ásegkok xép Baalís wesse' apwányam nak Amón apcháphasa Ismael, Netanías axta apketche, yaqwayam yaqhek xép?
Apya'ássekmek axta eyke Guedalías. 15 Keñe axta Johanán apyexákpoho aptáha apcháneya Guedalías se'e:
—Yoho ko'o ay'ókxak Ismael tén han waqhek. Méko sa' kay'asagkohok ektáha eyaqhe. Mogwanchek negko'o óghok yaqhek xép ma'a. Yexpaqnek katnehek ma'a apyókxoho judíos apwakhegweykta nak xép, enaqtawasakpok katnehek ma'a apkeleymomap nak makham ma'a Judá.
16 Aptáhak axta Guedalías apchátegmowágko s'e:
—¡Ná etne aqsa xa! Háwe naqsók ma'a aptáhakxa nak xép apxéna m'a Ismael.