Jeremías recibe órdenes del Señor
1 El Señor se dirigió a mí, y me dijo:
2 «No te cases ni tengas hijos en este país. 3 Porque yo, el Señor, te voy a decir lo que va a suceder a los hijos que nazcan en este país y a los padres que los tengan. 4 Morirán de enfermedades terribles y nadie llorará por ellos ni los enterrará; quedarán tendidos en el suelo como estiércol; la guerra y el hambre acabarán con ellos, y sus cadáveres serán devorados por las aves de rapiña y las fieras.»
5 El Señor me dijo también:
«No entres en una casa donde estén de luto por un muerto; no llores ni muestres tu dolor por él, porque a este pueblo le he retirado mi paz, mi amor y mi misericordia. Yo, el Señor, lo afirmo. 6 Grandes y pequeños morirán en este país; nadie les dará sepultura, ni los llorará, ni mostrará dolor por ellos haciéndose heridas en el cuerpo o rapándose la cabeza. 7 Nadie celebrará banquetes fúnebres para consolar a los parientes, ni aun cuando se trate de la muerte del padre o de la madre.
8 »Tampoco entres en una casa donde haya un banquete, ni te sientes a comer y beber con ellos, 9 porque yo, el Señor todopoderoso, el Dios de Israel, declaro: Yo haré que en este país terminen los cantos de fiesta y alegría, y los cantos de bodas. Esto pasará en sus propios días, y ustedes mismos lo verán.
10 »Cuando comuniques al pueblo este mensaje, te van a preguntar: “¿Por qué ha ordenado el Señor contra nosotros este mal tan grande? ¿Qué mal hemos hecho? ¿Qué pecado hemos cometido contra el Señor nuestro Dios?”. 11 Y tú les contestarás: “El Señor afirma: Esto es porque los antepasados de ustedes me dejaron y se fueron tras otros dioses, para darles culto y adorarlos; a mí me abandonaron y no cumplieron las instrucciones que yo les di. 12 Ustedes han resultado peores que sus antepasados, pues cada uno ha seguido tercamente las inclinaciones malvadas de su corazón, y no me ha obedecido. 13 Por eso los voy a expulsar de esta tierra, a un país que ni ustedes ni sus antepasados conocieron, y allá servirán día y noche a otros dioses, pues no tendré compasión de ustedes.”
14 »Pero vendrá un tiempo en que ya no jurarán diciendo: “Por la vida del Señor, que sacó a los israelitas de Egipto”, 15 sino que dirán: “Por la vida del Señor, que sacó a los israelitas del país del norte y de todos los demás países por donde los había dispersado”. Yo haré que ustedes regresen a su tierra, a la tierra que di a sus antepasados. Yo, el Señor, lo afirmo.
16 »Voy a hacer que vengan muchos pescadores, para que pesquen a los israelitas. Luego haré que vengan muchos cazadores, para que los cacen y los saquen de todas las montañas y colinas, y hasta de las grietas de las rocas. 17 Ciertamente, delante de mí están todas sus acciones; ninguna de ellas me es oculta, ni sus pecados pueden esconderse de mi vista. 18 Primero los haré pagar el doble por sus maldades y pecados, porque profanaron mi tierra con sus aborrecibles ídolos muertos, y en toda la tierra que les di como herencia hicieron cosas que yo detesto.»
Jeremías invoca al Señor
19 Señor, fuerza y protección mía,
mi refugio en el momento de peligro;
desde el extremo de la tierra
vendrán las naciones, y ante ti dirán:
«Dioses falsos, inútiles y sin poder,
recibieron nuestros padres como herencia.
20 ¿Pueden acaso los mortales hacer sus propios dioses?
Si es así, ¡entonces esos dioses no son verdaderos!»
Respuesta del Señor
21 «Por eso, de una vez por todas,
voy a mostrarles mi poder;
así sabrán que mi nombre es el Señor.
Wesse' egegkok apmésso apkeltémókxa etnehek Jeremías
1 Epaqhetchessek axta ko'o Wesse' egegkok, aptáhak axta seyáneya s'e: 2 “Ná etegye aqsa aptáwa' s'e apchókxa nak, ná elántekkes nahan apketchek. 3 Hakte altennaksek sa' ko'o exchep, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok yaqwánxa katnehek kélketchek appalleyam nak se'e apchókxa nak, tén han apkelwete nak chá'a m'a apyapmeyk. 4 Eletsapok sa' eñama negmasse ekmaso agko', méko sa' nahan kalekxagwaha eñama apkeletsapma, méko sa' nahan kalátawanyek: kaxnagkokxak sa' aqsa náxop aphopák, ektémól'a aqsok ekteyáseykha. Kasáwak sa' kempakhakma tén han meyk élnapma, máma sa' etawagkok aphopák, tén han aqsok nawha'ák éllo.”
5 Aptáhak axta han ko'o seyáneya Wesse' egegkok se'e: “Ná etaxnegwom aqsa xama tegma ekyetnakxa enxoho éllapwámeyak énxet'ák eñama apketsapma xama énxet; ná elekxagwaha elano', ná exekmósho han élapwokmo, hakte ekyementamákxeyk ko'o meyke ektáhakxa egwáxok ahagkok se'e énxet'ák nak, tén han seyásekhayo, tén han apmopyósa sélányo. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 6 Eletsapok sa' ekyawe nak kéláyo tén han meyke nak kéláyo s'e apchókxa nak; méko sa' kalátawanyek, tén han kalekxagwaha kalano', méko sa' nahan kalpexyekhasha émpehek kaxekmóshok élapwayam élányo, méko sa' nahan kamopaksohok ektegye ekyese. 7 Méko sa' nahan kalának ektámaxche ekyawe ekxeyenma nak egwáxok egmók apketsapma, yaqwayam enxoho kóltaqmelchessásekxak awáxok ma'a apnámakkok, megkeyxek sa' ektáha enxoho apketsapma m'a apyáp essenhan egken.
8 “Ná etaxnegwom han xama tegma élánéxchexa enxoho ektámáxche ekyawe, yaqwayam enxoho etwohok xamók apto m'a énxet'ák, tén han ének xamók ma'a apyenéyak nak. 9 Hakte ektáhak ko'o sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse' ekha sekyennaqte, Dios apagkok nak Israel: Amasséssók sa' ko'o élmeneykmásamáxche nak chá'a kélessawássessamo, tén han ekpayheykekxa nak chá'a egwáxok se'e apchókxa nak, tén han ma'a élmeneykmásamáxche nak chá'a sẽlyamhopma. Katnehek sa' kélyennákxa nak makham kéxegke xa, kéxegke kélagkok sa' nahan kólweta'.
10 “Apkeltennássek sa' agkok xép énxet'ák se'e amya'a nak, sa' katnehek kólmaxneyha s'e: ‘¿Yaqsa kexa ektéma apkeltémo nak negko'o hegáhapwak Wesse' egegkok se'e aqsok ekmaso nak? ¿Yaqsa aqsok ekmaso nenláneykegko negko'o? ¿Yaqsa mólya'assáxma nenláneykegko negko'o nénmexma m'a Dios Wesse' egegkok?’ 11 Sa' etnehek yátegmowagkok xép se'e: ‘Aptáhak Wesse' egegkok se'e: temegkek kéxegke xa, eñama seyamasma ko'o m'a kélyapmeyk nano' axta kéxegke, apkelyetleykekxo m'a mók aqsok kéláyókxa, yaqwayam enxoho etnahagkok éláneykha tén han elpeykesho', keñe ko'o seyamasma, meláneykegkok ma'a séltémókxa axta etnahagkok sekmésso axta ko'o. 12 Kéxegke so eyesagchawo agkok aqsok kélláneyak, kélyeykhásseykmók ma'a kélyapmeyk nano' axta, kélyennaqtéssegkek aqsa chá'a kélwáxok kélxama kélyetleykekxo m'a ektémakxa nak chá'a élchetámeykha kélwáxok ekmaso, mehelyeheykekxohok nahan ko'o. 13 Cháxa keñamak peya nak ko'o alántekkesek kéxegke s'e xapop nak, alya'aksek sa' xama apchókxa megkólya'ásegkaxa nak kéxegke, tén han melya'áseykegkaxa axta m'a kélyapmeyk nano' axta kéxegke, sa' kólpeykeshok chá'a mók aqsok kéláyókxa yókxoho ekhem ma'a tén han yókxoho axta'a, megkalepyóshek sa' ko'o alanok kéxegke.
14 “Kammok sa' eyke ekhem —ektáhak ko'o sekpeywa, sektáha nak Wesse'— yaqwánxa kamaskok kéltáha ekmámnaqsoho kélpeywa hélxének se'e: Memassegwomek sa' chá'a Wesse' egegkok, apkelántekkesso axta israelitas ma'a Egipto; 15 sa' aqsa kóltéhek chá'a s'e: ‘Memassegwomek sa' chá'a Wesse' egegkok, apkelántekkesso axta israelitas ma'a apchókxa ekpayho nak nexcheyha, tén han ma'a ekyókxoho apkelókxa apkelya'assamakxa axta chá'a apkexpánchessama. Wának sa' ko'o kólmeyenták makham kéxegke m'a xapop kélagkok axta, cham'a xapop sekméssamakxa axta ko'o m'a kélyapmeyk nano'.
16 “Ektáhak ko'o sekpeywa s'e sektáha nak Wesse': ‘Wának sa' ko'o elxegmak apxámokma m'a aptegyéyak nak kelasma, yaqwayam sa' etegyagkok ma'a israelitas ektémól'a antegyek kelasma. Keñe sa' natámen wának elxegmak apxámokma m'a apkelnempaqwáméyak, yaqwayam sa' elnempaqwomagkok, tén han élántekkesek apyókxoho m'a élámhakxa nak meteymog élwenaqte tén han egkexe ekweykekxoho m'a meteymog élyagqaxe nak. 17 Hakte ekweteyak ko'o ekyókxoho aqsok apkeláneyak ma'a, yawanchek hexyánegkesek xama enxoho, yawanchek nahan kakpósaxchek melya'assáxma nahaqtók ko'o. 18 Ayeykhássamhok sa' ko'o sekxók sekyaqmagkáseykekxa m'a apkeltémakxa ekmaso tén han melya'assáxma, hakte apkenyetséssegkek xapop ahagkok apnegkenma m'a aqsok kéleykmássesso apák nak, apkeláneykegkek nahan aqsok sektaqnagkamo nak chá'a ko'o m'a ekyókxoho xapop sekmeyáseykekxa axta ko'o.”
Jeremías apwóneykha Wesse' egegkok
19 Wesse', segkésso nak sekyennaqte,
tén han setaqmelchesso,
semasma nak chá'a
ekwa'a enxoho ekmaso sekha;
xeyep sa' elyo'ótak
pók aptémakxa énxet'ák
apkeleñama m'a makhawók
agko' nak xapop.
Sa' etnehek chá'a yának se'e:
“Wánxa axta aqsa apkelxaweykekxo
ẽlyapmeyk nano' negko'o m'a
aqsok kéláyókxa ekteme nak mékoho,
tén han meyke nak ekmowána.
20 ¿Apwancheya elának
apagkok apagko'
aqsok apcháyókxa énxet?
¡Háwe eyke apmámnaqsoho
etnehek xa aqsok kéláyókxa nak!”
Wesse' egegkok apchátegmowéyak
21 “Cháxa keñamak peya nak ko'o
axekmósek ma'a sekmowána,
keñe sa' elya'ásegwók
sekwesey ko'o Wesse'.