Matrimonio de Sansón
1 Sansón fue un día al pueblo de Timnat y se fijó en una filistea. 2 Cuando volvió a su casa, se lo contó a sus padres. Les dijo:
—Por favor, quiero que hagan todos los arreglos para casarme con una filistea que vi en Timnat.
3 Pero sus padres le dijeron:
—¿Para qué tienes que ir a buscar esposa entre esos filisteos paganos? ¿Acaso ya no hay mujeres entre nuestros parientes, o entre todos los israelitas?
Sansón respondió:
—Es que esa muchacha me gusta, y es la que quiero que me consigan como esposa.
4 Sus padres no sabían que era el Señor quien había dispuesto que todo esto sucediera así, y es que estaba buscando la ocasión de atacar a los filisteos, que en esa época dominaban a Israel. 5 Así que Sansón y sus padres fueron a Timnat. Cuando Sansón llegó a los viñedos de la ciudad, un rugiente león joven lo atacó. 6 Pero el espíritu del Señor se apoderó de Sansón que, a mano limpia, hizo pedazos al león como si fuera un cabrito. Pero no les contó a sus padres lo sucedido. 7 Luego fue y habló con la muchacha que le gustaba.
8 Días después, cuando Sansón volvió para casarse con la muchacha, se apartó del camino para ir a ver el león muerto, y se encontró con que en el cuerpo del león había un enjambre de abejas y un panal de miel. 9 Raspó el panal con las manos para sacar la miel, y se la fue comiendo. Cuando se encontró con sus padres, les dio miel y comieron, pero no les dijo que la había sacado del león muerto.
10 El padre de Sansón fue a ver a la muchacha; y Sansón dio allí una fiesta, como era la costumbre entre los jóvenes. 11 Como los filisteos le tenían miedo, llevaron a treinta amigos para que estuvieran con él. 12 A estos treinta, Sansón les dijo:
—Les voy a proponer una adivinanza. Si en los siete días que va a durar la fiesta me dan la respuesta correcta, yo le daré a cada uno de ustedes una capa de lino fino y una muda de ropa de fiesta. 13 Pero si no dan con la respuesta, cada uno de ustedes tendrá que darme a mí una capa de lino fino y una muda de ropa de fiesta.
Y ellos le contestaron:
—Dinos, pues, tu adivinanza. Somos todo oídos.
14 Sansón recitó su adivinanza:

«Del que comía salió comida;
del que era fuerte salió dulzura.»

Tres días después, ellos no habían logrado resolver la adivinanza; 15 así que al cuarto día le dijeron a la mujer de Sansón:
—Procura que tu marido nos dé la solución de su adivinanza, pues de lo contrario te quemaremos a ti y a la familia de tu padre. ¡Parece que ustedes nos invitaron solo para dejarnos sin nada!
16 Entonces ella fue a ver a Sansón, y llorando le dijo:
—¡Tú no me quieres! ¡Tú me odias! Les has propuesto una adivinanza a mis paisanos, pero a mí no me has dado a conocer la respuesta.
Y Sansón le contestó:
—Si ni a mi padre ni a mi madre se la he dicho, mucho menos te la voy a decir a ti.
17 Pero ella siguió llorando junto a él los siete días que duró la fiesta, y tanto le insistió que, por fin, al séptimo día Sansón le dio la respuesta. Entonces ella fue y se la dio a conocer a sus paisanos. 18 Al séptimo día, antes de que el sol se pusiera, los filisteos fueron a decirle a Sansón:

«Nada hay más dulce que la miel,
ni nada más fuerte que el león.»

Sansón les respondió:

«Solo porque araron con mi ternera,
pudieron dar con la respuesta.»

19 En seguida el espíritu del Señor se apoderó de Sansón, que fue a Ascalón y mató a treinta hombres de aquel lugar, y con la ropa que les quitó pagó la apuesta a los que habían resuelto la adivinanza. Después volvió furioso a casa de su padre, 20 y su mujer fue dada a uno de los amigos de Sansón.
Sansón élyamhopma
1 Xama ekhem axta apmeyákxo Sansón ma'a yókxexma Timná, apwetágwokmek axta han xama kelán'a étkok filistea, 2 xama axta apwákxo makham ma'a apxagkok, apkeltennáseyha axta chána, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Ekwetágwokmek ko'o xama kelán'a filistea m'a Timná, éltamhók eykhe héllanaksek amya'a yaqwayam atnehek etáwa'.
3 Keñe axta chána ektáha eyáneya s'e:
—¿Yaqsa ektáha apmako nak etegyágwók aptáwa' nepyeseksa m'a filisteos melya'áseyak nak Dios? ¿Mékoya kelán'a negyeseksa negko'o néleñémeyo xamo', essenhan nepyeseksa apyókxoho nak ma'a israelitas?
Aptáhak axta Sansón apchátegmowágko:
—Wánxa eyke ko'o ekleklamo ewáxok ma'a kelán'a étkok nak, cháxa séltamho nak ko'o hélmések yaqwayam atnehek etáwa'.
4 Axta kalya'ásegkok chána ektáha Wesse' egegkok apkeltémo katnehek ekyókxoho xa, hakte apketamsegkek axta yaqweykenxa etnehek ektamagkok ma'a filisteos, hakte mékoho axta aptemessáseykekxak filisteos énxet'ák Israel xa ekhem nak. 5 Yetlókok axta han apmeyeykekxa Sansón ma'a Timná yetlo chána. Xama axta apwákxo Sansón ma'a émhakxa axta anmen yámet kélcheneykekxa m'a tegma apwányam, ketamokmek axta yámakméwa étkok, yexweyweyha axta. 6 Tén axta ektaxna apwáxok Wesse' egegkok apmopwána m'a Sansón, meyke apmeykha axta han aptemessásak nekha'a étkók ma'a yámakméwa, máxa axta aptemessásak ma'a yát'ay apketkok la'a; axta eyke eltennáseyha chána ektáhakxa. 7 Apwákxeyk axta m'a ekhakxa axta kelán'a étkok ekleklamókxa axta apwáxok, appaqhetchessek axta.
8 Yáma wenaqtémók axta, aptaqhémok axta makham Sansón apmáheyo emok ma'a kelán'a étkok, apyetnakhágweykxeyk axta apteyánegwákxoho m'a yámakméwa ápak, apwetágweykxeyk axta méwa ápak awáxok aptaxnama yányawhéna', apweynchákpek axta apyapmók, apyegmenek axta han eghak. 9 Apkelchekteyk axta han apmek ma'a pápa' apagkok, yaqwayam enxoho emok ma'a apyegmenek, aptaweygkokxeyk axta han neyseksa apxega. Xama axta apwákxo ekhágkaxa chána, apméssek axta m'a yányawhéna', tókagkek axta han ma'a, axta eyke eltennásak eñama m'a kañe' yámakméwa ápak awáxok.
10 Apmahágkek axta Sansón apyáp ma'a ekhakxa kelán'a étkok; tén axta Sansón apkelana xama ektámáxche ekyawe m'a, apkeltémakxa axta chá'a m'a apketkók nak. 11 Apnaqlókek axta treinta apkelxegexma'a filisteo yaqwayam etnehek apkelxegexma, hakte apcháyak axta m'a Sansón. 12 Aptáhak axta apkeláneya Sansón xa treinta nak:
—Altennaksek sa' ko'o xama aqsok kólya'asagkohok sa' kexa. Kélaqhawók sa' agkok kélxeyenma ekwokmo enxoho néxa siete ekhem élánamáxche ektámáxche ekyawe, almésagkok sa' chá'a kélxama kéxegke kélaqlamaxche apkeláxñe apkeltaqmalma, keñe han apáwa kélanchesso nak chá'a kélnáxameykha. 13 Sa' agkok kólaqhawok sélátegmowéyak, hélmések sa' chá'a ko'o kélxama kélaqlamaxche apkeláxñe tén han apáwa apkeltaqmalma, tén han ma'a apáwa nélmeykha nak chá'a nélnáxameykha.
Keñe axta aptáha apkelátegmowágko:
—Hẽltennés sa' aqsok apmáheyo exének magya'áseyak nak. Neghaxnawók negko'o.
14 Apkeltennássek axta Sansón ma'a aqsok apxeyenma magya'áseyak nak:

“Aqsok ekteykekxa
nak chá'a mók
katyapok chá'a nento;
aqsok ekyennaqte nak
katyapok chá'a
nento ekmátsa.”

Ántánxo ekhem axta entáhak melya'áseyak ektáhakxa aqsok ekxénamaxche magya'áseyak nak; 15 keñe axta ektáha cuatro ekhem aptáha apcháneya Sansón aptáwa' s'e:
—Kaltennés hana atáwa' hẽltennaksek sa' negko'o aqsok sẽlmaxneyeykha axta magya'áseyak nak, sa' agkok kalmaxneyáha, agwatnekxak sa' xeye' yetlo yáp apnámakkok. ¡Wánxa ko'onék sẽláneyancha'a kéxegke yaqwayam hẽlmenyexchesek aqsok egagkok!
16 Keñe axta ekya'aweykxo m'a Sansón, kelekxagweyha axta ektáha eyáneya s'e:
—¡Neyke heyásekhék xép! ¡Etaqnagkamchek xép! Apkeltamhók axta exchep epékásekxak aqsok magya'áseyak apkeltennasso m'a sekpeywomo xamo', mehéltennassók han xép ektémakxa.
Aptáhak axta Sansón apchátegmowágko:
—Maltennassók ko'o táta tén han méme, maltennaksehek han xeye'.
17 Kelekxagweykha axta aqsa han nápaqtók ekweykmoho siete ekhem élánamáxche ektámaxche ekyawe, axta kalwátesseykmok, tén axta ektáha siete ekhem apkeltennasa ektémakxa. Yetlókok axta han ekxega éltennássekxo m'a ekpeywomo xamo'. 18 Siete ekhem axta entáhak, peyk axta katxek ekhem, apkelya'aweykxo filisteos aptáha apcháneya Sansón se'e:

“Méko ekhawo ekmátsa m'a
yányawhéna' apyegmenek,
méko han ekhawo
ekyennaqte m'a yámakméwa.”

Apchátegmowágkek axta Sansón:

“Kaxtemék xeyk
kéxegke megkólchakkasso
weyke étkok sektósso
megkólya'asagkehek xeyk.”

19 Yetlókok axta han ektaxno apwáxok Wesse' egegkok apmopwána m'a Sansón; apmeyákxeyk axta m'a Ascalón, apkelnáhapweykxeyk axta han treinta énxet ma'a yókxexma nak, Apkelhaxyawassásegkek axta apkelnaqta, keñe apkelsákxésa m'a apchaqhémo axta apkelátegmowéyak apkelmaxneyeykha. Yetlo aplo axta apmeyákxak ma'a apyáp apxagkok, 20 keñe axta aptáwa' ekxawákxo apxegexma axta chá'a m'a Sansón.