La deshonra de Dina vengada
1 Dina, la hija que Lea le dio a Jacob, fue a visitar a las muchachas del lugar; 2 pero la vio Siquén, que era hijo de Jamor el jivita, jefe de ese lugar, y por la fuerza se acostó con ella y la deshonró. 3 Sin embargo, tanto se enamoró de ella que trató de ganarse su cariño. 4 Entonces habló con Jamor, su padre, y le dijo:
—Ve y toma para mí a esa muchacha, que la quiero para esposa.
5 Jacob supo que Siquén había deshonrado a su hija Dina, pero como sus hijos estaban en el campo con sus animales, no dijo nada hasta que ellos regresaron. 6 Mientras tanto, Jamor, el padre de Siquén, fue a ver a Jacob para hablar con él.
7 Cuando los hijos de Jacob regresaron del campo y supieron lo que había pasado, se enfurecieron, porque era una ofensa muy grande para Israel que Siquén se hubiera acostado con la hija de Jacob. ¡Era algo que nunca debía haber hecho! 8 Pero Jamor habló con ellos, y les dijo:
—Mi hijo Siquén está muy enamorado de la hermana de ustedes. Por favor, déjenla que se case con él 9 y háganse nuestros parientes; así nosotros nos casaremos con las hijas de ustedes, y ustedes se casarán con las nuestras. 10 Quédense a vivir con nosotros. El país está a su disposición; vivan en él, hagan negocios, compren terrenos.
11 Por su parte, Siquén les dijo al padre y a los hermanos de Dina:
—Yo les ruego que acepten. Les daré lo que me pidan. 12 No importa que sea una compensación más alta de lo acostumbrado y muchos regalos, yo se los daré; pero dejen que la muchacha se case conmigo.
13 Como Siquén había deshonrado a Dina, los hijos de Jacob les contestaron a él y a su padre Jamor con engaños. 14 Les dijeron:
—No podemos darle nuestra hermana a un hombre que no está circuncidado, porque eso sería una vergüenza para nosotros. 15 Solo podemos aceptar con esta condición: que ustedes sean como nosotros; es decir, que se circunciden todos los varones entre ustedes. 16 Entonces sí, ustedes se casarán con nuestras hijas y nosotros nos casaremos con las de ustedes; viviremos entre ustedes y seremos un solo pueblo. 17 Pero si no aceptan nuestra condición de circuncidarse, nos iremos de aquí y nos llevaremos a nuestra hermana.
18 Jamor y su hijo Siquén estuvieron de acuerdo con lo que ellos propusieron. 19 Y como la hija de Jacob le había gustado, sin perder más tiempo el joven se circuncidó. Siquén era el más respetado en la familia de su padre, 20 así que él y su padre Jamor fueron a la entrada de la ciudad, donde se trataban los negocios, y allí dijeron a los habitantes:
21 —Estos hombres son nuestros amigos, y van a vivir y hacer negocios en este lugar, pues hay suficiente terreno para ellos; nosotros podremos casarnos con sus hijas, y ellos podrán casarse con las nuestras. 22 Pero, para que seamos un solo pueblo, ellos aceptan vivir con nosotros a condición de que todos nuestros varones se circunciden, tal como ellos lo acostumbran. 23 Todas sus pertenencias y todos sus animales serán nuestros. Solo tenemos que decir que sí, y ellos se quedarán a vivir con nosotros.
24 Todos los hombres de la ciudad que estaban en edad militar estuvieron de acuerdo con Jamor y con su hijo Siquén, y fueron circuncidados. 25 Pero Simeón y Leví, hijos de Jacob y hermanos de Dina, fueron a la ciudad al tercer día, cuando los hombres todavía tenían los dolores de la circuncisión, y espada en mano los mataron a todos, pues no encontraron resistencia. 26 A filo de espada mataron a Jamor y a su hijo Siquén, y luego sacaron a Dina de la casa de Siquén y se fueron. 27 Llegaron también los otros hijos de Jacob y, para vengar la deshonra de su hermana, saquearon el pueblo y pasaron sobre los muertos. 28 Se llevaron ovejas, vacas, asnos y todo lo que había en la ciudad y en el campo; 29 robaron todo lo que había en las casas, y se llevaron prisioneros a todos los niños y mujeres. 30 Pero Jacob les dijo a Simeón y a Leví:
—Ustedes me han puesto en aprietos. Ahora los cananeos y ferezeos, que habitan en este lugar, me van a odiar. Se juntarán contra mí y me atacarán, y como tengo muy pocos hombres, nos matarán a mí y a mi familia.
31 Pero ellos contestaron:
—¿Y acaso tenía él que tratar a nuestra hermana como a una prostituta?
Dina kélhéssessamo mók kélteméssesseykmoho exma
1 Meyk'a axta táhak Dina kelán'a étkók ekheykha axta m'a yókxexma nak, Lía axta étche, Jacob axta apwetasso; 2 apwet'ak axta han Siquem, apketche axta m'a Hamor, apteme axta heveo, apkemha apmonye' axta m'a yókxexma nak, apyennaqtéssek axta apyempehek appathetágko, apteméssessekmók axta exma. 3 Apmenyeyk apagko' axta m'a, apkeltamhók axta kataqmalmakha awáxok kalano'. 4 Keñe axta appaqhetchesa m'a apyáp Hamor, aptáhak axta apcháneya s'e:
—Héntawagkas hana ko'o kelán'a étkok nak, émenyeyk atnehek etáwa'.
5 Apleg'ak axta Jacob apteméssesseykmoho exma Siquem ma'a apketche Dina, apwanmeyáha axta eyke aqsa ekwokmoho apkelwa'akto m'a apketchek, hakte yókxexma axta apkelweynchámeyha apnaqlóncha'a aqsok apnaqtósso. 6 Apyo'ókmek axta Hamor ma'a Jacob, apyáp axta m'a Siquem, yaqwayam elpaqhetchesakpoho'.
7 Xama axta apkelwákxo Jacob apketchek apkelenyékto yókxexma, tén han apleg'a ektáhakxa', apkellókek axta, hakte asagkók agko' axta aptáhakxa Siquem nápaqta'awók ma'a énxet'ák Israel, apteméssessekmoho exma m'a Jacob apketche. ¡Hakte axta kapayhawok chá'a kalanaxchek xa ektéma nak! 8 Apkelpaqhetchessek axta Hamor ma'a, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Apmenyeyk apagko' hatte Siquem ma'a kélyáxeg nak kéxegke. Kólmés sa' yaqwayam etnehek aptáwa' 9 kólteme sa' negko'o egnámakkok kéxegke, keñe sa' negko'o ólmagkok kélketchek nak kéxegke, tén sa' kéxegke kólmagkok ma'a egketchek nak negko'o. 10 Keñe sa' kólhakha chá'a negyeseksa negko'o kélmakókxa enxoho chá'a kólhakha; kólhakha sa' ma'a, kólyánmagkasaxchek sa' han, kólmagkok sa' chá'a xapop kélagkok kélagko'.
11 Keñe axta Siquem aptáha apcháneya Dina yáp se'e, tén han ma'a kelyapma nak:
—Kalkoho sa' kélwáxok sektáhakxa'. Almések sa' chá'a m'a aqsok sélmaxneyakxa enxoho. 12 Ennókek sa' eykhe katnehek kéltémo ayánmagkasek ekyaqmageykekxa', xámok sa' eykhe han katnehek sélmaxnagko kéltémo almések aqsa aqsok, almések sa' eyke; hélho sa' ko'o amok ma'a kelán'a étkok nak. 13 Apkelátegmowágkek axta Jacob apketchek ma'a Siquem tén han ma'a apyáp Hamor, apkelyexancháseyha axta eyke, hakte axta ñémékxa apmáheyo exnésseshok mók apteméssesseykmoho exma m'a Dina. 14 Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Mogwanchek negko'o agmések egyáxeg xama énxet megkólyenyekhássesso nak nekha apyempehek, hakte hegmegqaksohok negko'o meyke nak kélteméssesso xa ektáha nak. 15 Wánxa eyke aqsa chá'a negko'o agmések kéltáha enxoho chá'a nentémakxa nak negko'o: kólyenyekhássesagkok nekha apyempe'ék apyókxoho apkelennay'a apheykha nak kélnepyeseksa kéxegke. 16 Keñe sa' ólmésagkok chá'a negko'o egketchek yaqwayam kóltamhagkok kélnaqteyegka'a, tén sa' negko'o ólmagkok han ma'a kélketchek nak kéxegke; aghakha sa' chá'a kélnepyeseksa kéxegke, keñe sa' xama antemekxak nempeywomo xamo'. 17 Sa' agkok kalchak kélwáxok nentáhakxa negáneya yaqwayam kólyenyekhássesagkok chá'a nekha kélyempe'ék, ólántépok sa' aqsa, agyentamok sa' han ma'a egyáxeg.
18 Leyawók axta apwáxok kéltáhakxa kéláneya m'a Hamor tén han ma'a apketche Siquem. 19 Yetlókok axta apkeltémo kólyenyekhássesek apyempehek ma'a wokma'ák nak, hakte apmenyeyk apagko' axta m'a Jacob apketche. Ekha kéláyo axta han Siquem nepyeseksa m'a apyáp apnámakkok, 20 apmeyákxeyk axta yetlo apyáp Hamor ma'a átog nak tegma apwányam, élánamáxchexa axta chá'a amya'a aqsok kélyenyeykekxa', axta aptáhak apkeláneya énxet'ák se'e:
21 —Egnámakkok se'e énxet'ák nak, exmakha sa' han se'e, elyánmagkasakpok sa' han se'e, hakte awanhek xapop egagkok yaqwayam exmakha; egwanchek sa' han ólmagkok negko'o m'a apketchek kelwán'ák nak, tén sa' elmagkok han ma'a egketchek nak negko'o. 22 Wánxa eyke aqsa apmako exmakha negyeseksa negko'o yaqwayam etnekxak xama nempeywomo xamo': kélyenyekhassásegko enxoho apyempe'ék ma'a apyókxoho apkelennay'a apheykha nak negyeseksa, aptamheykegkaxa nak chá'a m'a. 23 Egagkok sa' antéhek ma'a ekyókxoho aqsok apagkok, tén han ma'a apnaqtósso nak. Wánxa eyke aqsa negko'o eyeyméxko ólyahakxoho', keñe sa' exmakha negyeseksa.
24 Leyawók axta han apwáxok aptáhakxa apkeláneya Hamor tén han Siquem ma'a apyókxoho apkelennay'a apheykha axta tegma apwányam, kélyenyekhassásegkek axta nekha apyempe'ék. 25 Apkelmeyákxeyk axta eyke tegma apwányam ekwokmo ántánxo ekhem ma'a Simeón tén han Leví, Jacob axta apketchek, kelyapma axta m'a Dina, megkamassakxa axta makham élmáske kélyenyekhássesso nekha apyempe'ék ma'a apkelennay'a nak, yetlo sókwenaqte apagkok axta aptáhak apkelnapa m'a apyókxoho, hakte méko axta élenmexákxo. 26 Sókwenaqte axta apkelyetxeyk apchaqha m'a Hamor, yetlo apketche Siquem; tén axta Dina kéltekkesa m'a Siquem apxagkok, yetlókok axta han apkeltaqhémo. 27 Apkelwokmek axta han ma'a pók apketchek axta Jacob, apkelyeykhágkek axta aphopák ma'a aptekyawa axta, apkelmenyexchásegko aqsok apagkok ma'a énxet'ák, yaqwayam exnésseshok mók kélteméssesseykmoho exma m'a apyáxeg. 28 Appakha'ak axta apnaqlákxo m'a nepkések, weyke, yámelyeheykok, tén han ma'a ekyókxoho aqsok ekhéyak nak tegma apwányam, tén han ma'a yókxexma; 29 apkelmenyexágkek axta ekyókxoho aqsok ekhéyak axta m'a tegma, apkelmeyk axta han apnaqlákxo m'a sakcha'áletkók, tén han kelán'ák. 30 Keñe axta Jacob aptáha apkeláneya Simeón tén han Leví s'e:
—Asagkek kéxegke sélteméssesakxa'. Hetaqnók sa' ko'o kaxwók énxet'ák apheykha nak se'e yókxexma nak, cham'a cananeos, tén han ferezeos. Épetchekxak sa' pók hénmexek ko'o, tén sa' hektámegma', heyaqhek sa' ko'o tén han ma'a ekheykha nak exagkok, hakte apqántawok ko'o énxet'ák ahagkok. 31 Aptáhak axta apkelátegmowágko s'e:
—¿Óghoya negko'o katnehek egyáxeg ma'a ektémakxal'a kelán'a ekyaqmagkáseyak pók énxet ekpathetéyak ektegye selyaqye?