Ya no somos esclavos sino hijos
1 Una cosa les digo: Mientras el heredero es menor de edad, en nada se diferencia de un esclavo de la familia, aunque en realidad sea el dueño de todo. 2 Hay personas que lo cuidan y se encargan de sus asuntos, hasta el tiempo que su padre haya señalado. 3 Lo mismo pasa con nosotros: cuando éramos menores de edad, estábamos sometidos a los poderes que dominan este mundo. 4 Pero cuando se cumplió el tiempo, Dios envió a su Hijo, que nació de una mujer y bajo la ley. 5 Lo envió para rescatarnos a quienes estábamos bajo esa ley y para recibirnos como sus hijos. 6 ¡Ustedes ya son sus hijos!, y por lo tanto, Dios mandó el Espíritu de su Hijo a sus corazones; y el Espíritu clama: «¡Abba! ¡Padre!» 7 Así pues, tú ya no eres esclavo, sino hijo de Dios; y por ser hijo suyo, es voluntad de Dios que seas también su heredero.
8 Antes, cuando ustedes no conocían a Dios, eran esclavos de seres que en realidad no son dioses. 9 Pero ahora que ustedes ya conocen a Dios, o mejor dicho, ahora que Dios los ha conocido a ustedes, ¿cómo es posible que vuelvan a someterse a esos débiles y pobres poderes, y a hacerse sus esclavos? 10 Ustedes celebran ciertos días, meses, estaciones y años… 11 ¡Mucho me temo que mi trabajo entre ustedes no haya servido de nada!
Recuerdos personales
12 Hermanos, les ruego que sean como yo, porque yo me he vuelto como ustedes. No es que me hayan causado ustedes ningún daño. 13 Como ya saben, cuando por primera vez les anuncié el evangelio yo padecía de una enfermedad. 14 Y esa enfermedad fue una prueba para ustedes, pues no me despreciaron ni me rechazaron a causa de ella, sino que, al contrario, me recibieron como a un ángel de Dios, ¡como si se tratara de Cristo Jesús mismo! 15 ¿Qué pasó con aquella alegría que sentían? Puedo decir a favor de ustedes que, de haberles sido posible, hasta se habrían sacado los ojos para dármelos a mí. 16 Y ahora, ¿acaso me he vuelto enemigo de ustedes, solamente porque les he dicho la verdad?
17 Esa gente tiene mucho interés en ustedes, pero sus intenciones no son buenas. Lo que quieren es apartarlos de nosotros, para que luego ustedes se interesen por ellos. 18 Claro que está bien interesarse por los demás, pero con buenas intenciones; y que sea siempre, y no solamente cuando estoy entre ustedes. 19 Hijos míos, otra vez sufro dolores de parto por ustedes, hasta que Cristo se forme en ustedes. 20 ¡Cómo quisiera estar yo ahí ahora mismo para hablarles de otra manera, pues no sé qué pensar de ustedes!
Lo que simbolizan Agar y Sara
21 Díganme una cosa, ustedes, los que quieren someterse a la ley: ¿Acaso no han escuchado lo que la ley dice? 22 Pues está escrito que Abrahán tuvo dos hijos: uno de ellos, de una esclava, y el otro de su propia esposa, que era libre. 23 El hijo de la esclava nació como todo ser humano; pero el hijo de la libre nació para que se cumpliera lo que Dios había prometido. 24 Esto tiene un sentido simbólico; las dos mujeres representan dos alianzas: una es la del monte Sinaí, y está representada por Agar, que es la madre de quienes habrían de ser esclavos. 25 Pues Agar representa el monte Sinaí, en Arabia, que corresponde a la actual Jerusalén, ya que esta ciudad sigue sometida a la esclavitud junto con sus hijos. 26 Pero la Jerusalén celestial es libre, y es la madre de todos nosotros. 27 Porque las Escrituras dicen:
«Alégrate, mujer estéril, tú que no diste a luz;
grita de alegría, tú que nunca tuviste dolores de parto.
Porque más hijos tendrá la mujer abandonada
que aquella que tiene esposo.»
28 Hermanos, ustedes son como Isaac: son los hijos que Dios había prometido. 29 Pero así como en aquel tiempo el hijo que nació como todo ser humano perseguía al hijo que nació por obra del Espíritu, así también sucede ahora. 30 Pero ¿qué dicen las Escrituras? Pues dicen: «Echa fuera a la esclava y a su hijo, porque el hijo de la esclava no puede compartir la herencia con el hijo de la libre.» 31 Así que, hermanos, no somos hijos de la esclava, sino de la libre.
Negko'o kaxwók nenteme Dios apketchek
1 Akke ko'o ekmakók axének se'e: apketchetsék agkok makham ma'a yaqwayam nak exkekxak aqsok, exhok ma'a kélásenneykha naqsal'a, apagkok eykhe katnehek ma'a ekyókxoho aqsok nak. 2 Yetneyk nahan katnehek énxet aptaqmelchesso, tén han apkeltaqmelchessesso m'a aqsok apagkok, ekweykmoho ekwokmo m'a ekhem appekkenchessamakxa axta m'a apyáp. 3 Hawók nahan sentémakxa nak negko'o xa; ẽlmomchek axta negko'o aqsok ekha nak élmowancha'a éláneykencha'a nak keso náxop senteméssessama máxa sẽlásenneykha naqsa, cham'a nentémakxa axta egketcheyetse'. 4 Xama axta ekweykmo ekhem, apcháphassegkek axta Apketche Dios, apteyekmo axta apkeñama xama kelán'a, apkelyaheykekxoho m'a éltémókxa axta antéhek ma'a Moisés segánamakxa apagkok, 5 yaqwayam enxoho hẽlhaxyawássekxak negko'o neyseksa negánémaxche anlának ma'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, tén han hegmések negko'o yaqwayam antéhek Dios apketchek. 6 Apcháphassegkek axta Apketche Espíritu apagkok Dios kañe' egwáxok negko'o, hakte nentemegkek negko'o kaxwók apketchek; etnehek nahan chá'a Espíritu ewónmakha s'e: “¡Abbá!” nenteme nak “¡Táta!” 7 Háwe kaxwók xép apteme kélásenneykha naqsa, Dios apketche kaxwo'; apmenyeyk nahan elmeyásekxak xépxa ekyókxoho aqsok, eñama apteme apketche.
8 Kelmomchek axta kéxegke aqsok ekha nak élmowancha'a élheyásamáxkoho nak aqsok kéláyókxa, háwe eyke, cham'a megkólya'áseykegkaxa axta makham ma'a Dios. 9 Keñe kaxwo', kélya'áseykegkoho nak kéxegke m'a Dios, apkelya'áseykegkoho nak han kaxwók kéxegke m'a Dios, ¿háxko katnehek kóltemekxak makham kélyaheykekxoho kéxegke xa aqsok mékoho nak, tén han élmayóseka ekha nak élmowancha'a, tén han katnéssásekxak makham élásenneykha naqsa? 10 Makhemek makham kéxegke kélpagkanma chá'a ekhem, tén han pelten, tén han apyeyam. 11 ¡Tamheykha ko'o ewáxok katnehek eyaqhémo sektamheykha axta ko'o kélnepyeseksa kéxegke!
12 Élyáxeg, éltamhók ko'o kóltéhek sektémakxa nak ko'o, hakte ekheyásamáxchekxók axta ko'o kéxegke. Axta ko'o hélteméssesseykmohoxma ekmaso kéxegke xama enxoho. 13 Kélya'ásegkok eyke kéxegke sekxók axta séltennáseykencha'a tásek amya'a, sekháxamáxche axta keñamak. 14 Kelhayak axta eyke kéxegke xa sekháxamáxche nak, axta eyke héltaqnagkók, axta anhan héltaqhessamo', máxa xama Dios apchásenneykha axta aqsa élteméssessók sélmoma takha', máxa axta élteméssessók ma'a Cristo Jesús. 15 ¿Háxko eyke ekmaheykegkaxa kaxwók ma'a ektaqmeleykha axta kélwáxok? Ewanchek ko'o axének ektaqmela kéxegke, kawomhok axta kélleklo kélaqtek hélmések ko'o, kélewagko enxoho. 16 ¿Sélenmexma enxeykel'a kéltamhákxak kaxwók ko'o kéxegke, eñama séltennasso m'a amya'a ekmámnaqsoho nak?
17 Awanhek kéxegke apkelmopmenyého xa énxet'ák nak, háwe eyke ektaqmalma ektémakxa élchetamso apkelwáxok. Wánxa eyke aqsa apmenyeyk hegkexakkasek negko'o kéxegke, yaqwayam enxoho kólámenyéhok nahan kéxegkáxa xa énxet'ák nak. 18 Tásek negko'o agámenyéhok ma'a énxet'ák nak, yetlo ektaqmalma élchetamso egwáxok akke; tásek kóltéhek chá'a xa ektáha nak, háwe ekwánxa agkok kóltéhek sekha nak ko'o kélnepyeseksa kéxegke. 19 Étchek sélásekhayo, añegkohok sa' ko'o makham, ektémól'a kañegkohok kelán'a amonye' ekteme naqláwa, ekweykmoho apha kélwáxok kéxegke m'a Cristo. 20 ¡Axho annal'a ko'o xamo' kéxegke m'a, keso kaxwo' nak, yaqwayam enxoho agkések sekpeywa ektaqmela kéxegke, akke ay'ásegkok ko'o yaqwánxa atnéssesek kéxegke!
Ektémakxa axta Agar tén han Sara
21 Héltennés hana xama aqsok, kéxegke kélmámenyého nak kóltéhek kélyaheykekxoho éltémókxa nak antéhek segánamakxa ¿Enxoho axta eykel'a kóllegeyk kéxegke ektémakxa nak ekpeywa m'a segánamakxa? 22 Xeyenmeyk axta apwetaya apqánet apketchek ma'a Abraham: xama apketche axta étche m'a kelán'a ektáha axta kélásenneykha naqsa keñe axta pók apketche étche m'a kelán'a aptáwa' apagko' axta, megkatne axta kélásenneykha naqsa. 23 Axta nahan aptemék aptéyeykmo étche kelán'a kélásenneykha naqsa axta m'a sentémakxa nak chá'a negko'o nempalleykmo negyókxoho; keñe étche axta m'a kelán'a megkatne axta kélásenneykha naqsa aptéyeykmo yaqwayam katnehek ma'a aptémakxa axta appeywa Dios. 24 Yetneyk ektémakxa chá'a xa; ánet ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho ekyetchesamaxkoho m'a ánet kelán'a nak: xama m'a élánamáxche axta egkexe Sinaí, cháxa ekyetchesamaxkoho m'a Agar, ektáha nak egken ma'a yaqwayam nak etnahagkok kélásenneykha naqsa. 25 Hakte Agar ekyetchesamaxkoho nak egkexe Sinaí ekyetna nak Arabia, ekteme nak han ekyetchesamaxkoho Jerusalén se'e kaxwo' nak, hakte kélásenneykha naqsa axta kélteméssessók xa tegma apwányam nak, yetlo m'a énxet'ák ektáha nak apheykha m'a. 26 Háwe eyke kélásenneykha naqsa m'a Jerusalén apyetna nak néten, negko'o nahan nenteme énxet'ák apagkok. 27 Hakte temék eknaqtáxésamaxche s'e:

“Kapayhekxa awáxok,
kelán'a megkate nak étche,
xeye nahan meyke nak étchek;
kalpáxamha kapayhekxak
awáxok, xeye' megkay'áseyak
nak ektémakxa
ekmáske ekteme naqláwa.
Hakte apxámok sa' etnehek
étchek ma'a kelán'a
ektaqmópeyak nak,
megkaxók sa' ma'a kelán'a
apha nak atáwa'.”
28 Élyáxeg, kéxegke kélteme kélhémo m'a Isaac: kéxegke kélteme kélketchek, apkeltennassama elmések Dios ma'a Abraham. 29 Ekhawo ektémakxa axta nahan, cham'a nanók axta, aptéyeykmo axta m'a sakcha'a ektémakxa nak chá'a negko'o nempalleyam, aptawáseykegkoho axta chá'a m'a sakcha'a aptéyam axta eñama Espíritu aptamheykha, katnohok nahan chá'a kaxwók xa ektéma nak. 30 ¿Háxko eyke ektémakxa m'a eknaqtáxésamaxche'? Temék ekpeywa s'e: “Kóltekkes kelán'a kélásenneykha naqsa yetlo étche, hakte mopwanchek exkohok xamo' aqsok kelán'a kélásenneykha naqsa étche m'a kelán'a megkatnaha nak kélásenneykha naqsa étche.” 31 Élyáxeg, háwe negko'o étchek ma'a kelán'a kélásenneykha naqsa nak, akke étchek negko'o m'a kelán'a megkatnaha nak kélásenneykha naqsa.