El faraón comparado a un cedro
1 El día primero del mes tercero del año once, el Señor se dirigió a mí, y me dijo: 2 «Di al faraón, rey de Egipto, y a toda su gente:
»“¿Con qué se puede comparar tu grandeza?
3 Pareces un ciprés o un cedro del Líbano,
con hermosas ramas que dan sombra al bosque;
tan alto que su punta llega a las nubes.
4 La lluvia y el agua del suelo
lo ayudaron a crecer;
alrededor de donde estaba plantado
se formaron grandes ríos,
y sus corrientes regaban
todos los árboles de la región.
5 Como tenía tanta agua,
creció más que los otros árboles del bosque;
sus ramas aumentaron
y se extendieron demasiado.
6 En sus ramas anidaban
las más variadas especies de aves,
y toda clase de animales salvajes
daban a luz bajo su sombra.
Bajo sus ramas podían vivir
naciones numerosas.
7 Era un árbol magnífico, inmenso,
con ramas muy largas;
sus raíces se extendían
junto a caudalosas aguas.
8 Ningún cedro del huerto de Dios
podría haberse comparado a él;
ningún pino tenía ramas como las suyas,
ningún castaño tenía tanto follaje,
ningún árbol del huerto de Dios
se le igualaba en belleza.
9 Yo lo hice bello y con mucho ramaje;
En el Edén, huerto de Dios,
los demás árboles le tenían envidia.
10 »”Pues bien, esto dice el Señor: El árbol llegó a ser tan alto que su punta llegaba a las nubes; tanto creció que se llenó de orgullo. 11 Por eso yo lo he desechado; voy a dejarlo caer en poder de un jefe extranjero, que lo tratará como merece su maldad. 12 Los más crueles extranjeros lo van a cortar, y lo dejarán abandonado; sus ramas quedarán destrozadas por todas las montañas, valles y cañadas del país, y todos los pueblos que vivían bajo su sombra huirán y lo abandonarán. 13 Toda clase de aves vendrá a vivir en el árbol caído, y animales salvajes de toda especie se echarán en sus ramas. 14 Y ya ningún árbol volverá a crecer tanto, aunque esté junto al agua y aunque esté bien regado; ninguno volverá a alcanzar las nubes con su punta ni alcanzará tanta altura. Todos están condenados a morir y a descender a ese mundo bajo tierra, para reunirse con los que ya están en el sepulcro.
15 »”Yo, el Señor, digo: Cuando el árbol baje al reino de la muerte, haré que de tristeza se seque el mar profundo; detendré los ríos y las corrientes de agua; por su causa haré que el monte Líbano se cubra de tristeza y que todos los árboles del campo se marchiten. 16 Cuando yo lo haga bajar al reino de la muerte para reunirlo con los que ya han muerto, el ruido de su caída hará temblar a las naciones. Y en ese mundo bajo tierra los árboles del Edén sentirán consuelo, y se creerán los más hermosos y mejor regados del monte Líbano. 17 Pero tanto ellos como él bajarán al reino de la muerte para reunirse con los que murieron en batalla. Los que vivían a su sombra se dispersarán entre las naciones. 18 Ninguno de los árboles del Edén podía compararse a él en esplendor y altura; sin embargo, bajará con los demás árboles del Edén a ese mundo bajo tierra, para vivir entre paganos, entre gente que murió en batalla.
»”El árbol es el faraón y toda su gente. Yo, el Señor, lo afirmo.”»
Faraón kélyetcháseykekxoho xama yámet cedro
1 Epaqhetchessek axta ko'o Wesse' egegkok eyeynókxa axta ekxega émha amonye' ekhem, aptáhakxa axta apqántánxo pelten ma'a once apyeyam. Aptáhak axta seyáneya s'e: 2 “Etne sa' yának faraón se'e, wesse' apwányam nak Egipto tén han ma'a apyókxoho énxet'ák apagkok nak:
“¿Yaqsa egwanchek aghéshok
ektémakxa nak apteme
apwányam apagko' xép’?
3 Aphawók xép ma'a yámet ciprés
essenhan ma'a yámet cedro
émha nak yókxexma Líbano,
éltaqmalmal'a áwa',
ekyentaxnól'a pessesse agkok
katnamok ma'a naxma,
élwenaqte agko' la'a,
élweykekxohol'a naw'ék
ma'a yaphope.
4 Wánegkessegkek ma'a ekmámeye
tén han ma'a yegmen
ekyetno nak náxop;
wakhayak wátsam ma'a neyáwa
ekpayhókxa nak kélcheneykekxexa;
kelyásseseykegkek nahan chá'a
yegmen ényé agkok ma'a
ekyókxoho yenta'a nak yókxexma.
5 Tásek nahan ekteme
ekwányam neyseksa
m'a mók yenta'a nak naxma,
hakte awanhek
yegmen ma'a émhakxa;
xámeykegkek nahan ma'a aktegák
kelpayhegweykmók agko'.
6 Keláneykegkek axanák
mók ektémakxa nak chá'a
náta m'a aktegák nak;
palcháseykegkek nahan étkók
mók ektémakxa nak
chá'a aqsok nawha'ák
ma'a kóneg nak.
Apwanchek nahan exnakha
apxámokma apagko'
pók aptémakxa nak
chá'a énxet ma'a
kóneg pessesse agkok nak.
7 Yámet ektaqmalma
émha axta m'a, ekyawe,
ahóxekcha'awók agko'
axta m'a aktegák,
hakte kelántaxnegweykmek
axta kepmenák ma'a
ekyetnamakxa nak
yegmen ekyawe.
8 Méko axta xama
enxoho yámet ekyawe
egwanchek aghésho',
élámha axta m'a Dios yókxexma
ektaqmalma apagkok nak;
Méko axta nahan xama enxoho
pino yámet ekhémo aktegák ma'a
ekwánxa nak aktegák,
méko axta nahan xama enxoho
yámet castaño ekxámokma nak áwa'
ekhémo m'a ekweykenxa nak
ekxámokma áwa',
méko axta nahan xama enxoho
ekhémo ektaqmalma m'a
yámet élámha nak Dios
yókxexma ektaqmalma apagkok.
9 Ko'o sekteméssesso
ektaqmalma m'a
tén han ekxámokma
agko' ma'a áwa';
yásekkessegkek nahan ma'a
nekha yámet élámha nak Edén,
cham'a Dios yókxexma
ektaqmalma apagkok nak.
10 “Keso aptáhakxa nak appeywa Wesse' egegkok se'e: Ekwenaqte agko' táhak ma'a yámet, keltekxekwokmek naw'ék ma'a yaphope nak; wánegyek agko', eyeymáxkoho nahan táhak. 11 Cháxa keñamak sekyetnakhasa nak ko'o xa; wohok sa' ko'o emok ma'a xama wesse' apkeñama nak mók nekha, yaqwayam sa' etnéssesek, ekhawo m'a ektémakxa nak chá'a élane m'a ektémakxa ekmaso. 12 Eyaqtennek sa' ma'a énxet'ák megkalmayósa agko' nak elanok ma'a aqsok, apkeleñama nak mók nekha, eyenyók sa' aqsa nahan ma'a; kapallegmak sa' élekkexamaxche aktegák ma'a ekyókxoho néten meteymog élekhahéyak nak, tén han ma'a élyapwátegweykenxa nak chá'a xapop tén han ma'a élyapwáteyak nak chá'a m'a apkelókxa, keñe sa' yenyahagkok apyókxoho m'a énxet'ák apheykha nak chá'a kóneg pessesse agkok, eyenyók sa' aqsa. 13 Kalyáqwak sa' mók ektémakxa nak chá'a náta m'a néten nak yámet ekyaqnenma, keñe sa' kaxnagwak chá'a néten élekkexamaxche aktegák ma'a mók ektémakxa nak chá'a aqsok nawha'ák élmeymentakcha'a. 14 Megkawegqagkek agko' sa' chá'a kaxwók xama yámet enxoho, megkeyxek sa' chá'a émha m'a neyáwa yegmen, megkaltekxekwomók sa' chá'a kaxwók naw'ék ma'a yaphope, megkeyxek sa' ektaqmalma kélyássáseyak, megkawegqagkek agko' sa' nahan chá'a kaxwo'. Kelxénamaxcheyk kaletsapok ekyókxoho xa, kalweywagkok se'e kóneg xapop kañók agko' nak nélwanmégkaxa tén han kapáxaqwók ma'a aphagwayam nak ma'a kañe' takhaxpop.
15 “Ektáhak ko'o sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse': Teyekmek sa' agkok yámet ekyawe nak ma'a kañe' apkelmaheykegkaxa nak chá'a apkeletsapma, wának sa' ko'o keymek élapwayam ma'a wátsam ekwányam ekmattawóneg nak; amagkok sa' yegmen ma'a wátsam tén han ma'a élpexyaweykentamxa nak chá'a yegmen ényé; wának sa' ko'o kalapwagkashok agko' yókxexma Líbano xa yámet nak, keñe sa' kalyameygkok ma'a ekyókxoho yenta'a nak yókxexma. 16 Ekyeñenteyk sa' agkok ko'o kañe' apkelmaheykegkaxa nak chá'a apkeletsapma m'a, yaqwayam enxoho kapáxaqwók ma'a apkeletsapma nak chá'a, kalpexyennegkesek sa' ekyókxoho apheykegkaxa nak chá'a pók aptémakxa énxet'ák ma'a éxtegyawasso ekyennaqte nak ektéyam. Keñe sa' se'e kóneg xapop nélwanmégkaxa nak, kaltaqmelchessásekxak sa' awáxok ma'a yenta'a éleñama nak Edén, cham'a yenta'a éltaqmalma agko' nak, ektaqmalma nak éktegkesso yegmen ma'a Líbano. 17 Kalántexek sa' eyke nahan apkelmaheykegkaxa nak chá'a apkeletsapma xa, kapáxaqwók ma'a apkeletsapma axta neyseksa kempakhakma, ekhawo nak xa yámet nak. Keñe sa' ma'a apheykha axta chá'a kóneg pessesse agkok, yexpaqnek sa', elmahagkok sa' chá'a nepyeseksa m'a pók aptémakxa nak chá'a énxet'ák. 18 Méko axta xama yámet enxoho Edén egwanchek aghéshok ma'a, eyeymáxkoho tén han ekwenaqte; kapallamhok sa' eyke xamók ekpallakmo sa' kañók agko' xapop ma'a nekha yámet nak Edén, yaqwayam sa' kalhók nepyeseksa m'a énxet'ák melya'áseyak nak Dios, tén han ma'a énxet'ák apkeletsapma axta neyseksa kempakhakma.
“Faraón xa yámet nak tén han ma'a apyókxoho énxet'ák apagkok. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’”