El altar del incienso
(Ex 37.25-28)
1 »Haz también un altar de madera de acacia, para quemar incienso. 2 Tiene que ser cuadrado, de cuarenta y cinco centímetros de largo por cuarenta y cinco centímetros de ancho, y de noventa centímetros de altura, y los cuernos del altar deben formar una sola pieza con el altar mismo. 3 Recubre de oro puro su parte superior, sus cuatro costados y sus cuernos, y ponle un ribete de oro alrededor. 4 Ponle también unas argollas de oro debajo del ribete, dos en las esquinas de un lado y dos en las esquinas del otro, para pasar por ellas los travesaños con que va a ser transportado. 5 Haz los travesaños de madera de acacia, y recúbrelos de oro. 6 Pon luego el altar ante el velo que está junto al arca de la alianza, ante la tapa que lo cubre, donde yo me encontraré contigo. 7 Todas las mañanas, a la hora de preparar las lámparas, Aarón quemará incienso aromático sobre este altar, 8 y lo quemará también al atardecer, a la hora de encender las lámparas. Esto se hará en la presencia del Señor siempre, a través de los siglos. 9 No ofrezcas sobre este altar ningún otro incienso, ni holocaustos, ni ofrendas de cereales, ni tampoco ofrendas de vino derramado. 10 Este altar estará completamente consagrado al Señor, y una vez al año ofrecerá Aarón sobre los cuernos del altar la sangre del sacrificio para obtener el perdón de los pecados. Una vez al año, todos los años, sobre este altar se ofrecerá el sacrificio para obtener el perdón de los pecados.»
El rescate por la vida
11 El Señor se dirigió a Moisés y le dijo:
12 «Cuando hagas un censo de los israelitas, cada uno de ellos deberá dar una contribución al Señor como rescate por su vida, a fin de que no haya ninguna plaga mortal con motivo del censo. 13 Todo el que sea registrado dará como contribución al Señor cinco gramos de plata, que es la mitad del peso oficial del santuario. 14 Todos los registrados de veinte años para arriba darán esta contribución al Señor, 15 y al dar cada uno al Señor el rescate por su vida, ni el rico dará más de cinco gramos de plata, ni el pobre menos de cinco. 16 Así que recogerás la plata que los israelitas den como rescate por su vida, y la entregarás para el culto de la tienda del encuentro. Eso hará que el Señor se acuerde de los israelitas, y de que dieron el rescate por su vida.»
La palangana de bronce
(Ex 38.8)
17 El Señor se dirigió a Moisés y le dijo:
18 «Haz una palangana de bronce, con su base del mismo metal, que sirva para lavarse; ponla entre la tienda del encuentro y el altar, y llénala de agua. 19 Aarón y sus hijos sacarán agua de allí para lavarse las manos y los pies. 20 Y se los lavarán cuando entren en la tienda del encuentro, y cuando se acerquen al altar para oficiar y presentar al Señor la ofrenda quemada. Así no morirán. 21 Para que no mueran, deberán lavarse las manos y los pies. Esta será una ley permanente a través de los siglos para Aarón y sus descendientes.»
El aceite de consagrar
(Ex 37.29)
22 El Señor se dirigió a Moisés y le dijo:
23 «Escoge tú mismo las mejores plantas aromáticas: unos seis kilos de la mejor mirra, unos tres kilos de canela y unos tres kilos de caña aromática; 24 unos seis kilos de casia, pesados según el peso oficial del santuario, y tres litros y medio de aceite de oliva. 25 Haz con todo esto el aceite santo de consagrar, de la misma manera que un perfumero prepara sus perfumes. Este será el aceite santo de consagrar, 26 y deberás derramarlo sobre la tienda del encuentro, el arca de la alianza, 27 la mesa con todos sus utensilios, el candelabro con sus utensilios, el altar del incienso, 28 el altar de los holocaustos con todos sus utensilios, y la palangana con su base. 29 Así los consagrarás y serán cosas santísimas; cualquier cosa que las toque, quedará consagrada.
30 »Derrama también de ese aceite sobre Aarón y sus hijos, para consagrarlos como mis sacerdotes, 31 y di a los israelitas lo siguiente: “A través de los siglos, este será mi aceite santo de consagrar. 32 No lo derramen sobre cualquier hombre común, ni preparen otro aceite igual a este. Es un aceite santo, y como cosa santa deben tratarlo. 33 Si alguien prepara un aceite igual a este, o lo derrama sobre cualquier extraño, será eliminado de entre su gente.”»
El incienso
(Ex 37.29)
34 El Señor le dijo a Moisés:
«Toma una misma cantidad de las siguientes especias: resina, uña aromática, incienso puro y gálbano aromático, 35 y prepara con ellas un incienso puro y santo, mezclándolo todo bien, a la manera de un perfumero cuando hace sus perfumes. 36 Muele muy fina una parte, y ponla ante el arca de la alianza, en la tienda del encuentro, es decir, donde yo me encontraré contigo. Este incienso será de lo más sagrado para ustedes, 37 y no deben preparar para su propio uso otro incienso igual a este que has preparado. Es del Señor, y para ti será una cosa sagrada. 38 El que prepare un incienso igual para disfrutar de su aroma será eliminado de entre su gente.»
Ekwatnamáxchexa aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok
(Ex 37.25-28)
1 “Elána sa' nahan xama ekwatnamáxchexa aqsok yámet apkeñama nak wantep, yaqwayam sa' kólwatnek chá'a m'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok. 2 Ekhémo mók nekhaw'ék sa' etnéssesek, ekwayam nak cuarenta y cinco centímetros ma'a ekwegqakxa tén cuarenta y cinco centímetros ma'a ekpayhakxa, keñe sa' noventa centímetros ekmahéyak ma'a néten, xama ekpasmeykekxa sa' nahan katnekxak ekyókxoho ekwatnamáxchexa nak aqsok ma'a élámha élmahamtakcha'a nak ekhéyak nekhaw'ék. 3 Elyepetches sa' nahan sawo ekyátekto agko' ma'a néten nak tén han ma'a cuatro nekhaw'ék nak tén han ma'a élámha élmahamtakcha'a nak, epekken sa' nahan ekpayhe étkok ekwenaqte sawo ekyátekto ekmomnáwa m'a nekhaw'ék nak. 4 Enegkenches sa' nahan sawo élyaqye sawo ekyátekto ekmomnáwa m'a kóneg nak ekpéwa étkok kélyetlókasso m'a nekhaw'ék nak, ánet sa' chá'a m'a xama nekha nak máséyak, tén sa' ánet nahan ma'a mók nekha nak máséyak, yaqwayam sa' kólatchesek ma'a yámet élwenaqte kélmeykegkaxa nak chá'a kólmekxa kólya'aksek mók nekha. 5 Elanés sa' yámet élwenaqte agkok ma'a yámet apkeñama nak wantep, elyepetches sa' nahan émpe'ék ma'a sawo ekyátekto ekmomnáwa. 6 Epekken sa' ekwatnamáxchexa aqsok ma'a halep nak apáwa apkexyawe kélapma m'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, amonye' nak ma'a átog kélapma, cham'a yaqwánxa sa' chá'a ótak xeyep. 7 Ewatnek sa' chá'a Aarón yókxoho axto'ók aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok xa néten nak ekwatnamáxchexa aqsok, cham'a ekweykenxal'a chá'a elánekxak ma'a cháléwasso, 8 tén sa' nahan ma'a amonyel'a ektaxno ekhem, ekweykenxal'a elápogwatchásekxak ma'a cháléwasso, ewatnekxak makham. Sa' hélteméssesek chá'a nahaqtók, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok yókxoho apyeyam megkatnégwayam néxa' xa ektáha nak. 9 Ná epekkenwom aqsa mók aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok xa néten nak ekwatnamáxchexa aqsok, tén han ma'a aqsok kéltósso ekwatnamáxche nak, tén han ma'a aqsok sélmésso naqsa nak ko'o hótáhap apaktek, tén han ma'a anmen yámet égmenek kélyegkenma nak néten sélmésso naqsa. 10 Katnehek sa' ekpagkanchásamáxche agko' ko'o xa ekwatnamáxchexa nak aqsok, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, xama apkeltexnagweykekxa sa' chá'a etnehek Aarón kéltósso ekmatñá éma agkok xama apyeyam ma'a élámha élmahamtakcha'a nak nekhaw'ék ma'a ekwatnamáxchexa aqsok, yaqwayam sa' megkólyaqmagkásekxeyk chá'a m'a kéltémakxa nak megkólya'assáxma.”
Negyókxa ekyaqmageykekxa negyánmagkasso
11 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés, aptáhak axta apcháneya s'e:
12 “Apkelyetsátekxeyk sa' agkok apwánxa israelitas, hegkések sa' chá'a ko'o ekyánmaga ekyaqmageykekxa m'a apyókxa nak, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, yaqwayam sa' megkatyepek xama enxoho apkellegeykegkoho ekmaso neyseksa kélyetsáteykekxa. 13 Cinco gramos sawo ekmope ekmomnáwa sa' nahan chá'a hélmések ma'a eknaqtáxésamaxche nak chá'a apkelwesey kélyetsáteykekxa, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, cham'a ekweykenxa nak chá'a náxet ekyentaxno kélmeykha m'a kélpakxanma appagkanamap. 14 Apyókxoho kélyetsáteykekxa nak chá'a apwayam veinte apyeyam apagkok tén han néten, hegkések sa' chá'a xa aqsok apmésso naqsa nak ekyaqmageykekxa m'a apyókxa, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok. 15 Egkéssek sa' agkok chá'a xama ekyaqmageykekxa m'a apyókxa, ko'o sektáha nak Wesse' apagkok, meyeykhássamók sa' nahan apyánmagkasso cinco gramos sawo ekmope ekmomnáwa m'a énxet ekxákma nak aqsok apagkok, keñe sa' nahan ma'a énxet meyke nak aqsok apagkok, mopwanchek sa' eyánmagkasek kóneg xa cinco gramos nak sawo ekmope ekmomnáwa. 16 Yánchásekxak sa' ma'a sawo ekmope ekmomnáwa apkelyánmagkasso nak ekyaqmageykekxa apyókxa m'a israelitas, tén sa' egkések yaqwayam chá'a kólmaha élánamáxche apchaqneykekxa m'a kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák. Sa' etnehek xa ektáha nak, yaqwayam sa' kaxénwakxohok chá'a ko'o ewáxok ma'a israelitas, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, eñama apmésso ekyánmaga ekyaqmageykekxa m'a apyókxa.”
Sokpayhe ekwányam sawo ekyexwase
(Ex 38.8)
17 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
18 “Elána sa' xama sokpayhe ekwányam sawo ekyexwase, ekyetlómo awhak ekyennaqtéssamakxa ekhawo nahan ma'a sawo ekyexwase, yaqwayam sa' kóltéhek chá'a kélyenyessamakxa kélmék tén han kélmagkok; epekken sa' ma'a apmonye' nak kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák teyp nak ekyetnamakxa m'a ekwatnamáxchexa aqsok, eyátem sa' nahan yegmen. 19 Sa' chá'a eyáwak yegmen yaqwayam elyenyeksek apmék tén han apmagkok Aarón yetlo apketchek ma'a. 20 Sa' eyke elyenyesagkok chá'a m'a apkelántaxna enxoho m'a kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák, tén han ma'a apkelyepetchegwákxoho enxoho chá'a m'a ekwatnamáxchexa nak aqsok yaqwayam elának apkeltamheykha tén han hesantagkasek ma'a aqsok sélmésso naqsa ekwatnamáxche nak, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok. Tén sa' meletsephe'. 21 Kéméxcheyk chá'a elyenyesagkok apmék tén han apmagkok yaqwayam enxoho meletsephe'. Katnehek sa' xama segánamakxa meyke néxa apagkok ma'a Aarón tén han ma'a aptawán'ák neptámen nak yókxoho apyeyam chá'a.”
Pexmok égmenek sẽlexpaqhayo nak hẽlteméssesek nempagkanamaxche'
(Ex 37.29)
22 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
23 “Elyésha sa' apagko' xép ma'a yámet éltaqmalma élmátsa nak élpaqneyam: seis kilos sa' ma'a mirra agye' ektaqmalma, tén sa' ántánxo kilos ma'a canela, tén sa' ántánxo kilos ma'a yámpa'at; 24 tén sa' seis kilos nahan ma'a yámet casia émpe'ék, ekhawo nak ekyentaxno kelyetsátéyak kélmeykha nak chá'a m'a kélpakxanma appagkanamap tén sa' ántánxo litros náxet mók ma'a oliva pexmok égmenek agkok nak. 25 Elána sa' pexmok égmenek ekpagkanamaxche kélexpaqhayól'a chá'a kólteméssesek appagkanamap énxet xa ekyókxoho nak, aptémól'a énxet apkeláneyo nak chá'a sokmátsa elának ma'a sokmátsa apagkok. Sa' katnehek pexmok égmenek ekpagkanamaxche kélmeykegko nak chá'a kólteméssesek appagkanamap énxet xa. 26 Yexpaqhak sa' ma'a néten nak kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák, tén han ma'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, 27 tén han ma'a mésa nak yetlo m'a ekyókxoho aqsok élmeykegkaxa nak chá'a, tén han ma'a cháléwasso ekyawe yetlo nahan ma'a ekyókxoho aqsok élmeykegkaxa nak, tén han ma'a ekwatnamáxchexa nak aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, 28 tén han ma'a ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok kéltósso yetlo nahan ma'a ekyókxoho aqsok élmeykegkaxa nak, tén han ma'a sokpayhe ekwányam ekyetlómo m'a awhak ekpayhe ekyennaqtéssamakxa nak. 29 Keñe sa' etnéssesek élpagkanamaxche' xa, katnahagkok sa' nahan aqsok élpagkanamaxche agko'; ekyókxoho aqsok ektamhomaxkoho enxoho xa, katnehek sa' ekpagkanamaxche'.
30 “Yexpaqha sa' nahan Aarón tén han apketchek xa pexmok égmenek nak, yaqwayam sa' elpagkanakpok etnahagkok apkelmaxnéssesso énxet'ák ahagkok. 31 Etne sa' nahan elának israelitas se'e: ‘Katnehek sa' chá'a pexmok égmenek ahagkok ektaqmalma kélyegkenchessamo nak chá'a apqátek énxet kólteméssesek appagkanamap meyke néxa xa. 32 Nágkólexpaqha aqsa chá'a pók énxet enxoho xa, cham'a metnaha enxoho chá'a yaqwayam kólteméssesek appagkanamap, nágkóllána nahan mók ekhémo enxoho xa pexmok égmenek nak. Pexmok égmenek ekpagkanamaxche ekteme xa, kéméxcheyk chá'a kólteméssesek aqsok ekpagkanamaxche'. 33 Apkelanak sa' agkok xama énxet ekhémo xa pexmok égmenek nak, essenhan apkexpaqha'a enxoho aqsa m'a énxet metnaha nak yaqwayam kólteméssesek appagkanamap, kóltekkesek sa' nepyeseksa m'a énxet'ák apagkok.’”
Aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok
(Ex 37.29)
34 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Moisés se'e:
“Exnésho sa' nahan ekwánxa exchek aptegye aqsok élmátsa nak élpaqneyam se'e mók aqsok élmátsa nak élpaqneyam: yámet agye', aqsok aphék ekmátsa nak ekpaqneyam, tén han ma'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han ma'a yámet gálbano agye' ekmátsa nak ekpaqneyam. 35 Elána sa' xama aqsok ekmátsa agko' ekpaqneyam éten agkok xa, tén han ekpagkanamaxche', etaqmelcheshok sa' apkencheheykekxa mók ma'a ekyókxoho nak, aptémól'a elának sokmátsa apagkok ma'a énxet apkeláneyól'a sokmátsa. 36 Etnésses sa' ánek agko' etekxók ma'a nekha nak, epekken sa' ma'a amonye' nak yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchasamáxkoho, cham'a kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák, yaqwánxa sa' chá'a ko'o ótak xeyep. Ekpagkanamaxche agkók sa' katnehek xa aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, kélagkok kéxegke, 37 megkéméxchek nahan elának mók aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok yaqwayam etnehek apmeykha exchep, ekhawo nak xa apkelana nak, hakte ko'o ahagkok xa, sektáha nak Wesse' kélagkok. Xama aqsok ekpagkanamaxche sa' etnéssesek xeyep. 38 Énxet ektáhakxa enxoho apkelane ekhémo xa aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok yaqwayam etnehek apmeykha, kóltekkesek sa' nepyeseksa m'a énxet'ák apagkok.”